Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Side 35

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Side 35
35 en það er liklega tekið úr Kjaln., eins og hofslýsingin, er síðar kemur. X (mannblót og blótkelda); mannblótin heflr höf. eins og áður var sagt (VIII), fengið úr Eyrb. Það sem nýtt er í þessari grein, er það, hvernig mennirnir voru af lffi teknir og nafnið hlótkelda, er hvergi kemur fyrir annarsstaðar. Þessi rannsókn sýnir og sannar, að alt, sem stendur i Kjalnesingasögu finst annarsstaðar, nema VI og X, stallalýsingin og drukknun fórnarmannanna í »blótkeldu«. Hvorttveggja þetta er athugavert mál. Stallinn er sagður þiljaður ofan með jdrni. Hafi stallinn verið úr tré, og hafi eldur átt að vera ofan á honum, segir það sig sjálft, að það hefir orðið að vera járnpláta ofan á og undir eldinum ; einnig hefði þó mátt hugsa sér steinhellu og það öllu heldur. En það er vafasarat, hvort stallurinn hefir verið úr tré; það væri líklegra, að hann hefði verið allur úr steini eða einn steinn, og svo lítur út fyrir, að hann hafi verið í Þyrils-hofinu (Árbók 1880—1, 75. bls.). Hvernig sem það nú hefir verið, stendur þessi grein um járnplátuna í nánasta sambandi við hinn vigða eld, sem höf. segir, að æ hafi brunnið á stallanum. En hér er eflaust að eins um tóman skáld- skap að tala, þessi vígði eilífi eldur hefir aldrei til verið í nor- rænum hofum og engin eldri og betri rit geta hans. Það er og i mesta lagi ósennilegt, að þess konar eldur hafi til verið. Það þurfti ekki litla varkárni og pössunarsemi til að gæta ekki meira elds, en hér getur verið að tala um á svo litlum stalla, sem hann hefir hlotið að vera. Þessi hugmynd er liklegast svo til komin, að menn hafa heyrt talað um eða lesið um eilífan eld í rómverskum eða griskum hofum og heimfært það svo upp á forn norræn hof. Öll þessi grein í sögunni er því svo tortryggi- leg, sem mest má verða, og verður hún ekki skoðuð trúanleg, svo að neitt megi á byggja. Síðasta greinin um mannblót er því miður líka mjög tor- tryggileg. Reyndar er það vist, að mönnum hefir verið blótað hjá heiðnum norrænum þjóðum (sjá t. d. Lyngby í Tidskr. for Philologi og Pædagogik X, 115—24). Á 2 síðustu öldum heiðninn- ar vottar þó örsjaldan fyrir þess konar blótum, og svo að segja aldrei á Islandi. Að minsta kosti hafa þau aldrei getað verið eins almenn, eins og höf. gefur i skyn. Og ekki verður það betra, þegar til »blótkeldunnar« kemur; eftir lýsingu hans hefir þessi kelda orðið að vera þó nokkuð stór pollur eða dæld í jörð- ina með vatni i; hjá þeim hoftóftum, sem hafa verið rannsakaðar, þafa ekki fundist neinar menjar þess kyns dældar; það, sem 5*

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.