Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1965, Page 65

GÍSLI GESTSSON
FORNALDARKUML Á SELFOSSI OG
I SYÐRA-KROSSANESI
1. Selfoss, (áður) Sandvíkurhreppur, Árnessýsla.
12. 6. 1962.
í maílok 1962 fannst kuml sunnan við Birkivelli 10 á Selfossi.
Litlu sunnar og austar er lágur holtröðull. Þar heita Rauðholt.
Bærinn á Selfossi er um 1,5 km vestar, en Selfoss er landnámsjörð.
Svo sem 150 m fyrir vestan kumlið fannst annað konukuml árið
1958.1 Við Þór Magnússon komum á staðinn þann 5. júní, en urðum
frá að hverfa vegna óveðurs. Aftur kom ég á staðinn laugardaginn
9. júní, og lauk þá rannsókninni.
Sunnan við lóðina á Birkivöllum 10 hafði verið gerður kartöflu-
garður, og veittu menn nú athygli mannabeinum í moldinni, þegar
pælt var. Við rannsóknina kom í ljós, að kumlinu var öllu umturnað.
Líklega hefir verið tekin (grunn?) gröf að líkinu, en nú var svo
Ltið eftir af henni, að hvorki var unnt að sjá lengd hennar, breidd
né dýpt. Á sléttum moldarbotni lágu þó óhreyfð óheil leggbein, brot
úr efstu hryggjarliðum og viðbeini. Kjálkar voru og lítt færðir úr
stað. Mátti sjá, að líkið hafði verið lagt á bakið í stefnu nálægt
S~65°V, og sneru fætur í landnorður. Við háls fundust nokkrar
glerperlur, og nálægt vinstri mjöðm voru trjáleifar úr kistli. Allt
haugfé annað, sem þarna fannst, var tínt saman úr moldum kartöflu-
garðsins, sem var nýpældur. Beinin reyndust vera úr ungri konu
Lillvaxinni, svo sem 25 til 30 ára, að sögn prófessors Jóns Steffen-
sens. — Þessir hlutir fundust í kumlinu:
Sörvistölur 12, af venjulegri víkingaaldargerð, flestar fundnar
við hálsbeinin, en sumar á dreif í moldinni, má gera ráð fyrir, að
eitthvað hafi glatazt. Ein perlan hefir líklega verið glær eða hvít,
en hefir molnað og flagnað niður í salla, ein er ljós-blági'æn, 8 eru
úökkbláar, 1 blásvört og loks er ein úr rafi, og er í henni hringur