Heimskringla - 01.10.1941, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 1. OKT. 1941
HEIMSKRINGLA
7. S:
200 ÞÚS. GYÐINGAR í
ÞÝZKALANDI BÚA
YIÐ ÞRÖNGAN KOST
Otyrjöldin hefir nú staðið í
^ tæp tvö ár. Allir í Þýzka-
landi hafa orðið að færa mikl-
ar fórnir, en þeir 200,000 Gyð
ingar, sem enn eru búsettir þar
í landi, þrátt fyrir hin ströngu
Gyðingalög, hafa þó orðið lang-
verst úti.
En stríðið hefir líka að
nokkruru leyti breytt aðstöðu
gýðinganna, sem var mjög
slæm eftir ofsóknirnar í nóv-
ember 1938. Vegna skorts á
vinnuafli hafa Gyðingar í þús-
undatali verið teknir í vinnu í
vopnaverksmiðjunum og víðar,
þar sem þeir fengu ekki að
stíga fæti áður. En auðvitað
eru strangar gætur hafðar á
þeim.
Vafalaust er það Gyðingun-
um til mestra erfiðleika, að
þeir fá ekki skömtunarseðla
fyrir fötum, skóm eða kolum.
Þegar byrjað var að gefa þessa
seðla út skömmu eftir að
stríðið hófst, var tilkynt, að
Gyðingar fengi þá ekki. Var
því haldið fram, að þeir væri
vel birgir af fötum og þyrfti
ekki seðlana.
Þegar seðlar voru afhentir
fyrir árið 1941 voru Gyðingarn-
ir enn skildir útundan. En án
seðlanna fást engar fatnaðar-
vörur og það er aðeins stund-
um, sem þeir fá leyfi til að láta
sóla skóna sína.
Gyðingarnir hafa getað
bjargað þessu við með því, að
hinir efnaðri hafa gefið þeim,
sem bágstaddir eru. Og vafa-
laust hjálpa Aríar gömlum
Gyðingavinum svo að lítið beri
á. —
Gyðingar fá jafnstóran mat-
arskamt og Aríar en skömtun-
arseðlar þeirra eru merktir
með “J” (Jude) og í stað þess
að fá þá senda heim mánaðar-
lega verða þeir að sækja þá á
tiltekna staði.
Þeir fá ekki selda undan-
rennu, fisk, veiðidýrakjöt eða
alifuglakjöt.'sem eru að nafn-
inu til ekki sömtunarvörur, en
fást þó aðeins með því móti,
að menn verða að penta þessar
fæðutegundir löngu fyrirfram
hjá kaupmanni sínum. Auk
þess verða þeir ekki aðnjótandi
hinna litlu skamta af kaffi,
te, kandíssykri, kexi, ávöxtum
og niðursuðuvörum, sem endr-
um og eins er úthlutað til al-
mennings.
Það hefir komið sér mjög vel
fyrir mar^ga Gyðinga, sem voru
komnir í mestu fjárhagsörðug-
leika, að vera kallaðir til verk-
smiðjuvinnu hjá hinu opinbera.
Mjög strangar gætur eru hafð-
ar á þeim og þeir eru venjulega
látnir vinna í hópum, en mega
ekki hafa neitt samneyti við
arísku verkamennina. En kaup
þeirra er um það bil hið sama
í fyrravetur voru þúsundir
Gyðinga — þar á meðal mið-
aldra og rosknar konur — kall-
aðir til að moka snjó á götum
Berlínarborgar. Þetta fólk fékk
sama kaup og aðrir götuhreins-
arar borgarinnar, en starfið var
þeim mörgum sinnum erfiðara
af því að fatnaður þeirra var
ófullnægjandi til útivinnu að
vetrarlagi.
Öll höft, sem sett voru á líf
:

A VESTUR EYÐIMÖRKINNI — ÞÝZK HERGÖGN TEKIN
Menn úr skriðdrekadeildum Breta, eru að rannsaka
byssu-vagn er þeir náðu hjá Sollum og Fort Capuzzo á
vestur eyðimörkinni, þ. e. vestur af Egyptalandi.
IN NKÖLLUNARMENN HEIMSKRIN6LU
I CANADA:
Amaranth..............................
Antler, Sask.......................-K. J. Abrahamson
Arnes...............................Sumarliði J. Kárdal
Arborg...............................G. O. Einarsson
Baldur..........................................Sigtr. Sigvaldason
Beckville.............v...............Björn Þórðarson
Belmont...................'..............G. J- Oleson
Bredenbury.............................
Brown............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge.......—..................
Cypress River........................Guðm. Sveinsson
Dafoe..................................S. S. Anderson
Ebor Station, Man...................K. J. Abrahamson
Elfros..............................J. H. Goodmundson
Elriksdale.....................................ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask.............................Rósm. Ámason
Foam Lake.................H. G. Sigurðsson
Gimli...................................K. Kjernested
Geysir.................................Tím. Böðvarsson
Glenboro.................................G. J. Oleson
Hayland..............................Stg. B. Helgason
Hecla..............................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vídal
Húsavík...............................
Innisfail..........................ófeigur Sigurðsson
Kandahar............................. S. S. Anderson
Keewatin..............................Sigm. Björnsson
Langruth.............................Böðvar Jónsson
Leslie...............................Th. Guðmundsson
Lundar...................................D. J. Líndal
Markerville....................... Ófeigur Sigurðsson
Mozart................................S. S. Anderson
Narrows...........................................S. Sigfússon
Oak Point.......................... Mrs. L. S. Taylor
Oakview...........................................S. Sigfússon
Otto....................................Björn Hördal
Piney...................................S. S. Anderson
Red Deer...........................Ófeigur Sigurðsson
Reykjavík................................
Riverton............................Björn Hjörleifsson
Selkirk, Man...........Mrs. David Johnson, 216 Queen St.
Silver Bay, Man........................Hallur Hallson
Sinclhir, Man......................K. J. Abrahamson
Steep Rock................................Fred Snædal
Stony Hill.......................................Björn Hördal
Tantallon..........................A...Árni S. Árnason
Thornhill...........................Thorst. J. Gíslason
Víöir..................................~Aug. Einarsson
Vancouver...........................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis................................S. Oliver
Winnipeg Beach.........................
Wjmyard................................S. S. Anderson
r BANDARÍKJUNUM:
Bantry................................ E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...............*..Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash......................Magnús Thordarson
Cavalier and Walsh Co................
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....
Milton................................... S. Goodman
Minneota............................Miss C. V. Dalmann
Mountain.............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts, Wash......................Ásta Norman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Upham................................. E. J. Breiðfjörð
The Viking Pfess Ltd.
Winnipeg Manitoba
Gyðinga fyrir stríð, eru enn í
fullu gildi. Enginn Gyðingur.
má koma inn í veitingahús, bíó,
leikhús, listasafn, danssal,
sundhöll eða aðra skemtistaði.
Þeir mega ekki koma út á tvær
aðalgötur berlínarborgar —
Unter den Linden og Kurfurst-
endamm. í skemtigörðunum
mega þeir aðeins sitja á sér-
stökum gulmáluðum bekkjum,
merktum með stafnum “J”. —
Þeir mega ekki umgangast
Aria á neinn hátt.
Gyðingar fluttust frá Þýzka-
Jandi í stórhópum, þangað til
styrjöldin hófst. En eftir stríðs-
byrjun dró úr þessum útflutn-
ingi og æ meira eftir því, sem
lengra leið og lögðu þá útflytj-
endurnir leið sina um Sibiríu
og Japan. — Á siðasta vori
leyfðu þó Bandaríkin nokkrum
Gyðingum að ferðast vestur um
haf, um Sviss og Portugal.
Eftir töku Póllands var það
augsýnilega stefna stjórnar-
innar, að láta alla Gyðinga úr
þýzka ríkinu, þ. á. m. frá Bæ-
heimi og Mæri, flytjast til hér-
aðsins umhverfis Lublin. Hófst
þetta á því, að allir Gyðingar
voru reknir frá Marisch-Ostrau
og fleiri borgum, þar sem þeir
höfðu mátt búa í friði. Nokkr-
um mánuðum síðar voru allir
Gyðingar frá Stettin og öðrum
hlutum Pommern vísað á burt
með nokkurra klukkustunda
fyrirvara. En það var hætt við
þetta svo að segja strax aftur,
að líkindum vegna þess, hversu
óróasamt var í Lublin-héraði.
▲
I kjölfar þýzku herjanna
fylgdi afar mikil Gyðingaand-
úð í löndunum er Þjóðverjar
lögðu undir sig. Vest varð hún
í Póllandi, sem var fyrir stríðið
mesta Gyðingaland í Evrópu,
þvi að þar bjuggu 3 miljónir
Gyðinga. Hinsvegar varð and-
úðarinnar lítt eða ekki vart í
Danmörku og Noregi, því að
iar eru aðeins tæplega 8000
Gyðingar.
Pólland er lokað land, sem
hlutlausir fréttaritarar fá ekki
að heimsækja. Fregnir þaðan
eru því af skornum skamti og
frá öðrum. En opinberar þýzk-
ar tilkynningar draga ekki dul
það, að hinar tvær miljónir
Gyðinga, sem þar búa, hafi
verið reknar inn í “ghetto” —
Gyðingahverfi eins og tíðkuð-
ust á Miðöldunum.
Stærsta Gyðingahverfið er í
Varsjá, þar sem Þjóðverjar á-
ætla, að um 500,000 Gyðingar
búi. önnur stór “ghetto” eru i
Lublin og Cracow. Þjóðverjar
byrjuðu strax að stofna Gyð-
ingahverfi í Varsjá eftir að Pól-
land gafst upp. Gyðingar voru
reknir frá heimilum sínum um
alla borgina og smalað saman
i “ghettoinu”. Það var að öllu
leyti fullgert 16. nóv. 1940. Það
var alveg einangrað frá öðrum
borgarhlutum með gaddavírs-
girðingu. Á henni eru nokkur
hlið og gæta þeirra lögreglu-
menn, þýzkzir, pólskir og Gyð-
ingar. Enginn fær að fara inn
i Gyðingahverfið eða yfirgefa
það án skriflegs leyfis þýzku
yfirvaldanna. Hvar sem er,
verða allir Gyðingar að bera
gulan borða um handlegginn
með Davíðsstjörnunni.
Gyðingahverfunum er stjórn-
að af öldungaráðum Gyðinga,
en þau eru auðvitað undir
ströngu eftirliti Þjóðverja. Lög-
reglumenn hverfanna eru allir
Gyðingar og voru allir foringj-
ar í pólska hernum eða keis-
aradæmisins gamla, Austurrik-
is og Ungverjalands. En þýzk
lögregla fer öllu sínu fram inn-
an hverfanna, ef henni býður
svo við að horfa.
Síðan í janúar 1940 hafa aJlir
karlmenn af Gyðingaættum
verið skyldaðir til að starfa
fyrir Þjóðverja í sérstökum
vinnuflokkum. Yfirleitt er
komið fram við Gyðingana eins
og kynflokk, sem er engum
kostum búinn. Þeim er ekki
ætlaður neinn staður í því
skipulagi, sem Þjóðverjar eru
að byggja upp.
1 hinum hertekna hluta
Frakklands gaus upp mikil
Gyðingaandúð fyrst eftir ósig-
urinn. Blöðin í Paris. spm prn
Gyðingana í forystu-
greinum sínum og í október ,. .._ ...
gaf setuliðsstjórnin út skipun alt, oðruvlsl 1 Prentsmiðju
til allra Gyðingafyrirtækja, að
láta skrásetja sig. Þau voru
Dagskrár”, enda er hún við
hliðina á náttúrusafninu, og
jafnframt neydd til að auð- Þeirrar lukku njóta ekki aðrar
kenna sig með gulum skiltum,! Prentsmiðjur nema Félags-
sem á var letrað ’með svörtum j Prentsmiðjan, því að í henni er
stöfum: “Gyðingafyrirtæki”. j shýrsla náttúurfræðisfélagsins
Siðar var enn hert á ráðstöf- Prentuð, enda eru báðar þessar
ununum gegn þeim. | prentsmiðjur fyrirtak að
í Belgíu varð það sama uppi prentinu til og standa ekki út-
á teningnum, eftir innrásina.! lendum prentsmiðjum á sporði
Gyðingum var bannað að starfa í því efni, en ekki verður þeim
sem lögfræðingar, kennarar, kent um hina afkáralegu staf-
prófessorar, framkvæmdastjór- setningu (keyft, kleyft, djúft,
ar eða ritstjórar. Öll veitinga- j eyra hvergi, lýta í kring um
hús og gistihús, sem eru í eigu j sig o. s. frv.), sem út frá þeim
Gyðinga verða að vera merkt | gengur. út um gluggana til
“Gyðinga-fyrirtæki”. — Þetta j götunnar má sjá margt. Þar er
merki verður að vera á þýzku, fyrst höfnin, Reykjavíkurhöfn,
frönsku og flæmsku.
1 Hollandi er líkt ástatt. —
Rúður voru brotnar í nokkrum
Gyðinga-verzlunum eftir að
landið hafði verið hernumið, en
þýzku yfirvöldin bönnuðu það
og var því boði hlýtt.
Einu herteknu löndin, þar
sem ekki hefir borið á Gyðinga-
hatri er i Danmörku og Noregi.
Nazistaflokkar beggja landa
reyndu að koma óeirðum af
stað, en það lánaðist ekki, að
líkindum af því að í þessum
löndum eru svo fáir Gyðingar
— í Danmörku um 6000 og í
Noregi um 1500.—Vísir, 24. júli
Kennarinn: Hversvegna kem-
ur þú í skólann með úfinn og ó-
greiddan haus?
Drengur: Eg á enga greiðu.
Kennari: Það er engin af-
sökun. Þú hefðir getað notað
greiðuna hans pabba þíns.
Drengur: Hann á enga greiðu
og hefir ekkert hár!
Faðirinn við lítinn son sinn:
— Hugsaðu þér, Fritz, í nótt
kom lítill engill í heimsókn til
mömmu þinnar og gaf henni
litla systur. Langar þig ekki
til þess að sjá hana?
Fritz litli: — Nei, lofaðu mér
heldur að sjá engilinn.
einhver hin frægasta höfn í
heiminum, varin fyrir ofriki út-
hafsins af hinum þrem varnar-
virkjum náttúrunnar: Akurey,
Örfirisey og Engey; má vera að
menn sjái þar: “Heimdall”
liggja á sjónum eins og ramm-
gerðan járnkastala, kúgandi
“trollarana”, þessa gráðugu
stórglæpamenn sjávardjúpsins,
með miskunarlausum fall-
byssuskotum og flytjandi
“tröllafiskinn” upp í hendurn-
ar á okkur fisklausum aum-
ingjunum, en Ægir gamli suðar
úr andarímum: “ber eg tvinna
tróður inn tröllaminnið yður.”
Svo sjást stundum frakknesku
herskipin, ef maður gýtur aug-
unum á ská og svo má ekki
gleyma vorum eigin skútu-
fjölda, fullum af vorum kæru
löndum, sem eru orðnir “for-
framaðir”, svo menn skyldu
halda þeir væru Frakkar eða
Flæmingjar — alt er gott, ef
það er ekki íslenzkt. Innan um
skúturnar liggja strandferða-
skipin með þeim “idiótisku”
nöfnum “Hólar” og “Skálholt”,
sem eru grufluð upp á ein-
hverju gömlu korti yfir ísland,
og svo eru “Hólar” látnir fara
suður fyrir, en “SkáJholt” norð-
ur fyrir, til þess að sýna, hvað
vel þeir þekkja áttirnar og
- NAFNSPJÖLD -
Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skrifstofusími: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er að finna á skrifstofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. Heimili: 46 Alloway Ave. Talslmi- 33 158 Thorvaldson & Eggertson Lögfrœöingar 300 NANTON BLDG. Talsími 97 024
Office Phone res. Phone 87 293 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MEDICAL ARTS BUILDING Offioc Hours: 12—1 4 P.M.—6 P.M. AND BY APPOINTMENT m. hjaltason, m.d. ALMENNAR LÆKNINGAR Sérgrein: Taugasjúkdómar Lsetur úti meðöl i viðlögum Viðtalstímar: kl. 2—4 e. h. 7—8 að kveldinu Sími 80 857 643 Toronto St.
Dr. S. J. Jóhannesson 215 RUBY ST. Beint suður af Banning Talsimi 30 877 Viðtalstími kl. 3—5 e.h. A. S. BARDAL selur líkkistur og annast um útfar- ir. Allur útbúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. 843 SHERBROOKE ST. Phone 86 607 WINNIPEG
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Símf: 26 821 308 AVENUE BLDG.—Winnipeg Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave., Phone 27 989 Presh Cut Flowers Daily. Planits in Season We specialize ln Wedding & Concert Bouquets & Funeral Designs Icelandic spoken
DR. A. V. JOHNSON DENTIST 506 Somerset Bldg. Office 88 124 Res. 27 702 Dr. P. H. T. Thorlakson 205 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Sts. Phone 22 866 Res. 114 Greníell Bivd. Phone 62 200
*‘TIL VELFORÞÉNTRAR MINNINGAR” Frh. frá 3. bls. verður fult af “gerlum”, svo alt breytist í alkohól, og eru þó alJir ófullir að sögn. — Þetta THE WATCH SHOP THORLAKSON & BALDWIN Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Waitches Marriage Licenses Issued 699 SARGENT AVE
söguna — alt þetta getur mað-
ur lært út um gluggann á nátt-
úrusafninu. — Ef maður nú
snýr höfðinu á sigurnaglanum,
sem læknar og náttúrufræðing-
ar kalla “epistropheus”, sem
kemur af gríska orðinu eg sný,
þá verður fyrir augunum þing-
húsið, sem alment er kallað
“tukthúsið”. . . .
Ekki er vert að dvelja lengi
við “tukthúsið”, því skólavarð-
an með öllu sínu margvíslega
snildarletri ber hátt við him-
inn og minnir á turninn Babel,
en einnig á það, að hér hefir
aldrei síðan verið bygður turn,
og mun ekki verða, nema ef
einhver útlendingur eða “bú-
settur fastakaupmaður” géri
það, því “kirkjuturninn” er
enginn turn, heldur ljótt
klukknaport” fyrirmynd
margra kirkna hér á landi með
öllum sínum ljótleik. En samt
sem áður gerir kirkjuturninn
gagn, með því að í honum er
stundaklukkan, sem Thomsen
gaf, enda þótt hann sé ekki
“búsettur fastakaupmaður”,
þessi klukka slær svo hátt, að
heyrist yfir allan bæinn og
miklu víðar og minnir alt fólk
á að hafa sig á burt af safninu,
þegar tíminn er kominn. Bak
við alt þetta gægjast fjöll og
holt sumstaðar fram og minna
oss á að flýja landið, af því að
þar eru hvorki kornakrar né
pálmaviðir. Þá feta næstu
húsin útsýnið, og skyldi það
ekki furða neinn, þó að upp af
þeim kynni að leggja einhvers-
konar ský eða gagnsær þoku-
fláki — ekki skulu menn halda,
að þetta sé áþekt skýjunum,
sem Rafael málaði með Maríu
meyju og englahópunum, því
það er berklasvæla eða gerla
gróm, sem leggur upp úr tjörn-
inni einmitt í þá átt, sem hinn
nýi barnaskóli á að standa.
—Lesb. Mbl.