Lögberg - 11.01.1917, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 11. JANÚAR 1917.
S'o'gbtva
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Preis, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Mam.
TALSIMi: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
T. J. VOPNI, Business Manauer
(Jtanáskrift til blaðsins:
THE OOLUMBIA PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipag, tyaq-
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipog, Rlan.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
Verkamennirnir og stríðið.
Margar athugasemdir hafa verið gerðar við
mótstðu þá, sem verkamannafélögin hafa sýnt
á fundum sínum í verkamannasalnum vikuna
sem leið. Og verkamennimir hafa hlotið harðar
fodræmingar fyrir hlutleysi sitt eða mótstöðu
gegn stríðinu.
Bezta svarið, sem hægt er að koma með gegn
aðfinningum og ræðum, sem orsakaði þær, er
það, að vitna í skrá fallinna hermanna. J?ar sést
það glögt, hver afstaða verkamannanna í Canada
virkilega er gagnvart stríðinu. Mikinn hluta allra
Canadamanna, sem í stríðið hafa farið mynda
þeir, sem “neyta síns brauðs í sveita síns andlit-
is” á friðartímum, og flest verkamannafélög í
Vestur-Canada eiga nú sem stendur fjölda
manna sinna í hemum og stríðinu. Jafnvel þótt
svo væri, að ræður þær, sem fluttar hafa verið
í verkamannasalnum í Winnieg væm virkilega
raddir verkamannanna, sem vér efum að sé, þá
er það víst, að þar kemur ekki fram vilji og hugs-
un canadiskra verkamanna yfir höfuð.
Margt af því, sem þar var sagt, var heilagur
sannleikur og átti vel við frá pólitísku sjónar-
miði.. En sem skýring eða afsökun fyrir því að
neita samvinnu við stjómina í stríðsmálum, var
það einskis virði.
Skylda i öllum þeim efnum, sem stríðið
snertir er persónuleg. Enginn getur afsakað sjálf-
an sig í skjóli þess, að náungi hans hafi brugðist.
Ef hver einasti canadiskur maður hefði hald-
io því fram, sem hann áleit vera sitt persónu- eða
einstaklings frelsi þangað til alt sem stríðinu til
heyrði var orðið alfullkomið, þá hefðum vér ver-
ið áhorfendur en ekki hluttakendur enn þann dag
í dag oss til eilífrar svívirðingar.
pað er fjarlægð vor frá stríðinu og þess
vegna ómöguleiki eða öllu heldur viljaleysi vort
að skilja hvað stríðið virkilega er, sem veldur
þeim mönnum áhyggja, er vita með vissu, hvern-
ig í öllu liggur og heyra kallið þegar það kemur.
Ef strendur vorar hefðu orðið fyrir skothríð á-
rásarskipa; ef ráðist hefði verið á borgir vorar
úr loftinu; ef vér gætum á hverjum degi heyrt
skotdunur fallbyssanna á vígvellinum, þá væri
öðru máli að gegna en er. pá vissum vér það
greinilega, að komið væri að því takmarki að vér
yrðum að kjósa milli skyldu og eyðileggingar;
það er að segja: vér vissum þá, að vér hefðum
um ekkert aö velja.
Vissulega halda Canadamenn áfram að lifa
og láta sem þeim bezt líkar eins og stríðið kæmi
þeim ekkert við persónulega. Pólitíski maðurinn
telur þetta hyggilegan tíma til pólitískra leikja;
gróðamaðurinn til þess að hrúga saman fé; og
hinn hlédrægi til þess að hafast ekki að. — Allir
eru þeir reiðubúnir með allskonar varnir og af-
sakanir.
Ef vér gætum sveiflað í burtu öllum undan-
færslum og afsökunum og séð sálir hinna trú-
föstu Canadamanna, þá fyndum vér hina réttu
uppsprettu athafna þeirra í þeirri tilfinningu að
þeir standi sig við það að vera eigingjamir sök-
um þess, að menn séu í stríðinu sem geti haldið
pjóðverjum í skefjum. J7eir skýla sér að baki
hins blæðanda Frakklands, píslarvottinn Belgíu,
hina hraustu Breta og bandamenn þeirra og einn-
ig að baki síns eigin blóðs og beina—bræðra
sinna, sem leituðu ekki að afsökunum til þess að
geta verið kyrrir heima, heldur að tækifæri til
þess að fara austur og framkvæma skyldu sína á
stríðsvellinum.—(J7ýtt úr Free Press, 5. Jan.)
Þörf á framsýni,
Aldrei hefir litið út fyrir eins mikinn bylt-
ingaranda í veröldinni og einmitt nú.
Aldrei liafa verkamenn og alþýðumenn yf-
ir höfuð verið eins ákveðnir í því að lata til sín
taka og einmitt nú.
Til þess benda öli merki, að eftir stríðið
verði sá andi ríkjandi meðal allra þjóða, að
stjórnirnar séu þjónar, sem eigi að hlýða þjóð-
inni, fremur en herrar hennar, sem hún eigi að
beygja sig fyrir.
Þetta á þannig að vera og hlýtur sú stefna
að verða ofan á um síðir, þótt lengi hafi
dregist.
1 fyrri daga voru hin svo kölluðu yfirvöld
að engu leyti iiáð vilja þjóðarinnar—hinum
sanna insta óhefta vilja. Gamiar venjur og
einskonar lagaboð og reglur höfðu svo blindað
augu fólks, yfir höfuð að stjórnin var að sjálf-
sögðu talin svo að segja óskeikul. Og þótt svo
færi stöku sinnum hér og þar að einhverjir
fyndu til þess að ekki væri beitt fullkominni
sanngirni og þjóðarbúið gengi á tréfótum, þá
var það þannig álitið, að engum væri sæmilegt
að kvarta né kveina; stjórnin ein hefði voldið,
þó hún hefði ekki sanngirnina eða fyirirhyggj-
una, og vdldinu yrðu þó allir að lúta þegjandi
og hljóðalaust.
Þetta breyttist smámsaman. Virðingin
fyrir stjórn og valdi breyttist ekki, en menn
foru að láta sér skiljast það að stjórnin ienti
stundum í þeim höndum sem ekki kunnu með
hana að fara.
Þessi tilfinning vaknaði fyrst hjá einstök-
uin mönnum, eins og allar hreyfingar, og þegar
þelr dirfðust að láta hana í ljósi voru þeir
ýmist taldir landráðamenn, uppreistarmenn eða
eitthvað svipað því.
Slík nöfn létu illa í eyrum og sá átti sér
lítiUar vægðir von sem um slíkt var kærður.
Hefðu menn í þá daga komið fram með þá
keDningu að konur ættu að hafa jafnrétti við
menn þá hefðu þeir verið hneptir í fangeisi.
Hefði þeir haldið fram þjóðeign póstmála
hefðu þeir átt ofsókn vísa. Hefði þeir leyft sér
að athuga gerðir yfirvaldanna hefði þeiin
verið hætta búinn—jafnvel lífshætta. Og þetta
er ekki tekið úr lausu lofti; veraldar sagan
þögul—óraskanleg, ber því órækt vitni. Lesið
hana og sannfærist.
0g það þarf ekki að velja sögu nokkurs
sérstaks lands í þessu skyni. Saga allra þjóða
á þessa óhreinu bletti.
En þetta er alt breytt. Nú er mönnum
frjálsa að athuga hina æðstu embættismenn og
Og það er satt bezt að segja, að þetta frelsi er
oft og víða notað.
En það er í þessu sem öðru, að vandratað
er meðal hófið. Eftir margra alda kúgun hefir
skapast upp reistarandi hjá þjóðinni; eftir
stöðug svik og vanrækslu í embættisfærslu hefir
komist inn vantraust á þeim er stjórna.
Fólkið hefir það á vitundinni að það hafi
verið skoðað sem sauðir fremur en mannlegar
verur; að það hafi verið rekið og flæmt með
hörðum ólum allskonar ólaga og ranglætis og
jafnvel sjálft nafnið stjórn hefir fengið ein-
kennilegan hljómblæ í eyrum hinna margsærðu
og þjökuðu, hljómblæ sem stimplaði þannig
meðvitundina að mönnum finst þar vera um
eitthvað óhreint og ljótt að ræða sem stjórn er.
Hvort sem talað var um stjórn, landstjórn,
óstjórn, kúgun eða hnefarétt, þá mátti segja, að
það væri í huga fólksins orð með sömu þýðingu.
Þegar svo er komið er illa farið. En
fólkinu var þetta ekki láandi. Það hafði verið
beitt þeim hnefaréttar og heljartökum, sem
hlutu fyr eða síðar að skapa þessa skoðun.
Og þegar þunginn varð svo ákveðinn hjá
hinum mörgu og þjökuðu að allir varnargarðar
harðstjórnarinnair svignuðu og skörð brotnuðu
í.
Þá var tekið til nýrra ráða. þá var farið
að bjóða bætur og breytingar; þá urðu hinir
háu viljugir að semja og miðla málum.
Þeir gerðu sér grein fyrir því þótt seint
væri og hægt færi að þeim voru veitt völdin af
fólkinu og að þeir gátu ekki hversu fegnir sem
þeir vildu—haldið þeim, án samþykkis þess.
Nokurs konar andlegur kaðaldráttur hafði
farið fram um langan tíma milli harðstjóranna
og fólksins og þegar hinir fyrnefndu fundu sér
lófa sárna, þá voru þeir loksins tilleiðanlegri að
koma svo nálægt alþýðunni að orðum yrði
skifst á.
Og svo hafa bætur og breytingar haldið
áfram í öllum löndum. Alþýðan hefir tekið
meira og meira af vaidinu í sínar hendur.
Stjórnirnalr eru nú ekki lengur skoðaðar
yfir fólkinu yfirleitt, heldur sem þjónar þess er
framkvæma eigi vil ja þess og hlýða boðum þess.
Hvenær sem stjórnin svíkst um þá háleitu skyldu
getur fólkið með sameinuðum atkvæðum rekið
hana eins og hvem annan ótrúan þjón og ráðið
aðra. Svona er það og svona á það að vera.
1 þessu skyni hafa verið fundiin upp mörg ráð—
margar aðferðir til þess að tryggja það að
stjórnin gæti ekki unnið gagnstætt vilja og ósk-
um þjóðarinnar.
Eitt af því er bein iöggjöf.
Ekkert er til í stjórnarfari nokkurrar þjóð-
ara sem eins áhrifamikið vopn getur reynst í
höndum sjálfstæðrar og skynigæddrar þjóðar og
bt ín löggjöf.
Þar sem hún er öll í gildi heimilar hún fóik-
inu að krefjast þess að stjómin — vinnumenn
þcss—verði að semja þau lög er það telur sér
nauðsynleg. það getur einnig í skjóli beinnar
löggjafar komið í veg fyrir að ótrú eða þrællynd
eða óráðvönd stjóim geti gert það að iögum á
móti þjóðinni sem tii óheilla megi verða. Og
með beinni löggjöf, þegar liún er öll komin á,
getur þjóðin rekið þá einstöku þingmenn er illa
reynast; hún getur kallað þá aftur frá stöðu
sinni, og sett aðra sem hún treystir betur í stað
þeirra.
Þegar þess er gætt í fyrsta lagi að bein
löggjöf er sem ómótstæðilegt afl í höndum þjóð-
arinnar, þegar þess er gætt hversu mikil trygg-
ing það er fyrir því að ekki sé þrengt bölfun í
lagaformi upp á þjóðina af hennar eigin þjón-
um og þegar þess er gætt að fólkið fær þar vald
ekki aðeins til þess að biðja um að þau lög séu
samin sem það vill hafa heldur að krefjast
þeirra og samþykkja þau sjálft, og þegar þess
er gætt, að það þarf ekki að druslast í heilt
kjörtímabil með þær hræður í embætti og á
þingi, sem til einskis reynast eða pínast undir
óvirðingðarkrossi fyrir þá sök, að fulltrúi hafi
í þingi gert kjördæmi smán með framferði sínu,
án þess að hægt sé að losna við hana.
Þegar þetta er alt athugað og hitt um leið,
að vér erum að fá þessum lögum framgengt
hér í landi, þá er talsvert farið að rofa til eftir
það svartnætti, sem hér hefir ríkt. En þá kem-
ur eitt til athugunar, og það er aðal atriðið,
sem vér viljum benda á.
1 ár hafa verið gerðar ýmsar samþyktir um
það, að verkamanna- og bændaflokkarnir í
landinu sameinuðu sig gegn báðum hinum nú-
verandi flokkum við næstu kosningu.
Af þessu gæti í vorum augum stafað stór-
kostleg hætta að einu leyti. Það eru einmitt
bændurnir og verkamennirnir, sem mestu ættu
að ráða hér í landi. Þeir eru ekki einungis lang-
fjölmennastir, heldur einnig lang nytsamastir.
En hvað gæti stafað af þeirri stefnu, sem
á var minst?
Vér erum einmit nú sem óðast að fá í gegn
liinar allra mikilvægustu umbætur í öllum efn-
um. Þær hafa aldrei verið eins margar og
stórar og nú, og aldrei hefir litið út fyrir að
auðveldara yrði að halda áfram í sömu átt
en nú. En hvað er það, sem alþýðunni verður
oftast að fótakefli, og er að nokkru leyti nú?
Það er skortur á samtökum og framsýni.
Auðvaldið er á glóðum. Það sér það og
veit, að geti það ekki með einhverju móti
haldið áhrifum alþýðunnar í skefjum, þá eru
dagar þess taldir.
Og hver hefir oftast verið aðferðin til þess
að dreifa áhrifum alþýðunnar og koma háu
spilunum í hendur hinum voldugu? Það hefir
verið gert með því að kljúfa alþýðuna sjálfa í
sem flesta parta og skera sjálfa sig á háls.
Vér mintumst á það, að til tals hefði komið
meðal bænda og verkamanna að mynda sérstak-
an flokk. Hugmyndin er að sjálfsögðu heil-
brigð og góð. En getur hún ekki orðið þeim til
falls ? Er það ekki líklegt, að slíkt yrði einung-
is til þess að dreifa.
Fram á það hefir verið sýnt, að erki óvin-
ur bændanna er conservatívi flokkurinn. Hann
hefir haft það svo að segja eingöngu að mark-
miði sínu, að þjaka kjörum bændanna með ok-
urtollum og ólögum. Aldrei í sögu nokkurs
lands hefir önnur eins byrði verið lögð á herð-
ar bændum og Borden-stjórnin hefir gert þessi
fáu ár, sem hún hefir setið að völdum. Og hér
er alls ekki átt við þann kostnað, sem óhjá-
kvæmilega hefir verið í sambandi við stríðið.
Liberal flokkurinn aftur á móti er þeirri
stefnu hlvntur, sem . bændur fylgja fram og
virðist því eðlilegast, að þeiir tækju höndum
saman við hann.
Hitt, að þeirra flokkur fari til kosninga,
er ef til vill mjög ísjárvert.
Það hefði þær óhjákvæmilegu afleiðingar,
að sá partur þjóðarinnar, sem er frjálslyndur
og andstæður kúgun, yrði tvískiftur, en að
auðvaldið og kúgunarvaldið í Jandinu yrði sam-
einað og óskift.
Þessi hreyfing—eins lofsverð og hún er í
sjálfri sér-—gæti því beinlínis orðið steinn í
götu allra umbóta. Hún gæti blátt áfram orðið
til þess að bjarga og halda við þeirri stefnu,
sem bændurnir og verkamennirnir vildu sem
fyrst úr vegi.
Oss virðist önnur aðferð miklu hugkvæm-
ari og eðlilegri. Bændur, verkamenn og sið-
bótamenn eiga að búa til ákveðnar kröfur, sem
þeir*íeggi fram fyrir flokkana og heimti að þeir
taki upp á stefnuskrá sína.
Segjum til dæmis, að þeir kæmu sér sam-
ai um þessi atriði:
1. Algert vínbann í Canada.
2. Afnám allra tolla af korni og akuryrkju
verkfærum.
3. Algert jafnrétti kvenna í öllu ríkinu.
4. Beina löggjöf í öllum liðum.
Og fleira gætu þeir beðið um, ef þeim sýndist;
en fengist þesssar umbætur allar, þá er með
þeim hægt að fá hvað sem þjóðin krefst.
Sumir segja ef til vill, að flokkarnir lofi en
efni miður. Því skal ekki neitað, að mörg hafa
loforðin verið svikin, en á eitt skal bent, og það
er þetta:
Sú stjórn, Sem nú situr að völdum, í Mani-
toba, lofaði ákveðnum endurbótum fyrir kosn-
ingarnar, og svo rækilega gekk hún að verki, að
á fyrsta löggjafarþingi, sem saman kom eftir
að hún komst að völdum, voru bókstaflega af-
greidd sem lög öll þau mál, er hún hafði löfað.
Eru þetta gleðileg tákn tímanna og bend-
ing þess, að til séu ærlegir menn í stjórnmálum
þrátt fyrir alt og alt.
Hefði þriðji flokkurinn farið á stúfana hér
í Manitoba 1915 með siðbótakröfur þær, sem
hér er um að ræða, t.. d. kvenréttindi, beina
löggjöf, vínbann o.s.frv., þá hefði hann nú
haft nokkra menn á þingi, liberalar nokkra, en
báðir ef til vill orðið svo veikir, að þeir hefðu
verið ofurliði bornir af afturhaldsfloknum og
siðbætumar því ekki komist á.
Þetta atriði er alvarlegt og hefir aldrei
verið alvarlegra en nú. Aðferð auðvalds og kúg-
unarvalds hefir ávalt verið sú, að reyna að
skifta þeim í smádeildir, sem fyrir umbótum
berjast, til þess að baráttan hlyti að verða á-
rangurslítil, þar sem hver höndin væri upp á
á móti annari og kraftar umbótamannanna
færu til þess að vinna hver bug á öðrum.
Frjálslyndi flokkurinn og bændur landsins
hafa svo mikið sameiginlegt, að þeir ættu að
geta tekið höndum saman í fullkominni einging.
Og það er skaði ef þeir verða tvískiftir við
næstu kosningar gegn okurtollum og ánauðar-
valdi. Þá er báðum sigurvopn úr hendi slegin,
en óheillavöldum landsins veittur styrkur.
í þessum efnum er þörf á framsýni.
THE DOMINION BANK
STOFNSETTUIi 1871
HöfuðstóU borgaður og varasjoour . . $13.000,000
Allar eignlr . .............. $87.000,000
Beiðni bœnda um lán
til búskapar og gripakaupa sérstakur gaumur gefinn.
Spyrjist fyrir.
Notre Dame Brancb—W. M. HAMH/TON, Manager.
Selklrk Branch—M. 8. BURGEK, Manafw.
Bókmentir.
Eg veit þið finnið færra’ er geng-
ur öfugt,
Ot um vötn eg velli.
fFrh.)
í kvæðinu “Um nótt” telur sikáld-
ið upp margft það, sem honum fell-
ur miður í geS, vildi fá breytt, ef
kostur væri; eru það eigi alllitlar
umbrotabylgjur, sem þar koma í
ljós. Þar er þetta erindi:
“Mér býöur við svölum og súln-
anna portinu,
selt get eg upp yfir kaupstaðar
gortinu,
dekrinu, smjaðrinu, Ihampandi
húfunum,
hneigingum, beygingum, stór-
skulda-búunum,
verzlunar lýginni, rogginu ramb-
inu,
rótseiigjri fégirni, uppskafnings-
drambinu,
lánsviknum réttum í háreistu
höllunum,
hringlinu, glamrinu í máltíða-
bjöllunum,
hálærðum flónum í hugsjóna
grynningu,
hjartanu, sálinni i vatnsblárri
þynningu.”
Heimsádeilukvæði svipuð þessu
eru til og frá í bókinni, þótt óvíða
sé jafnmörgu lýst í senn.'
Til dæmis kastar hann ónota
hnútu að stjóm landsins í vísu
þessari:
“Við trauðlega því trúa mundum,
ef teldist það ei satt að vera,
hve okkar fé vill festast stundum
við fingumar hins opinbera.”
Petta er góð vísa, en sá er þó
galli á, að í próförkinni hefir þess
ékki verið gætt, að leiðrétta orðið
“fingumar”, sem auðvitað á að
vera fingurna. Fingur er karl-
kyns og er í þessu falli eins og
vetur og fætur, á að vera veturna,
fœturna og fingurna. Fólki sem
ekki kann málfræði, er hætt við
að skrifa fingurnar o.s.frv. en það
er með öllu rangt. Þetta er ekki
skáldinu að kenna.
Þá er þessi vísa ágæt í Ujóða-
bréfi til séra Rögnvaldar Péturs-
sonar:
“Hér er alt sem aflið gaf
andans frægstu ljónum,
enginn tollur tekinn af
tönnum eða klónum:”
Ef þarna er ekki sagt i fám orðum
frá aðförum landstjórnarinnar, þá
höfum vér aldrei heyrt henni lýst.
En þó finst oss bezt allra erinda
í þessum anda hjá höf. þetta í
kvæðinu “til byltinyaskálds”:
“Þú átt ekki án leyfis að anda,
þú átt ekki að lifa sem frjáls,
eða verk þinna vinnandi handa
skal verða þér sjálfum til táls;
iþú átt ekíki, mátt ekki unna
í óð þínum degi né sól—
þig skal þyrsta við þomaða
brunna,
þú skalt þreytast við einangurs
rót.”
Ef hér er ekki hægt að sjá sanna
mvnd úr mannlífinu, þá er hún
hvergi til
Eins og flest önnur skáld, hefir
Kristinn veirið einlægur ættjarðar-
vinur. Yrkir hann bæði heil kvæði
sem því lýsa og auk þess gægist
það fram í línum og á milli lína í
almennum kvæðum. Jafnvel þeg-
ar hann yrkir um Canada, minnist
ihann ættjarðar sinnar og segir:
“Fóstra, þú sem lýðinn hingað
lokkar,
leitarmenn að þínuon nægtasjóð,
þú átt að eins helming ástar okkar,
ekki meira, þótt þú sért oss góð.”
Skáldið lýsir hér sinni hlýju til-
finningu til þessa lands, sem er og
verður fóstra vor að eins, en móðir-
in er ættjörðin.
Eða þessi vísa; þar er auðiheyrt
að íslenzk hlýja hefir vermt huga
skáldsins:
“Vorið úti, og íslenzk þrá
inst í huga mínum,
finn eg vængi unga á
enn i fórum sínum.”
Tvö erindi í kvæði til Skafta
Brynjólfsosnar og konu hans þegar
þau fóru heim, eru einstaklega fög-
ur og þrungin af ættjarðarást. Þau
ieru þannig:
en fjúksagnanna orðasveimur ber,
og fleira, sem er stórt og gott og
göfugt,
er grunur minn, í f jarlægðinni hér,
og lifið ekki eins hörkufult osr
höfugt,
og hræðslukenda vaniþekkingin
sér.”
Og berið okkar kveðju foldu frera.
■—Hið fjarra sikýrist, móðan óðtim
dvín.—
Er Rán og Ægir vestur vini bera,
á vegi margra sólargeisli skín.
Og megi ísland alla daga vera
sem árdags Ijós á vegi bama sín.
í kvæðinu “ísland vestan hafs”
finnur skáldið sárt til þess ihvað
vér höfum mist í hvaða voða þjóð-
erni vort er. Þar segir höf. meðai
annars:
“Og enskurinn segir: “Þið sjáið
vor spor,
og sólskinið kringum þau glaðna;
við byggingaskrautið og blómlönd-
in vor
öH bláfjöllin ísl'enzku hjaðna;
og sólskríkja og lóa er létt á vor
met,
er leggjum á vogina nautin,
og hvað er það yndi, sem æskunni
hét
mót akursins, fjallshliðar lautin!”
Þieir ætla sér vegsemd og virðing
að fá,
og völd hinir metorða sjúku;
og við getum orðið hin staktíndu
strá
und stéljum i hreiörunum mjúku.
Hvort mun það ei ásjáleg örlaga-
rún
og ástúölegt til þess að hyggja,
að kúra þar niðri á kafi í dún
og kannske undir fúleggjum liggja.
En við, þessir einrænu útleiða
menn,
þá óttuljós vaka’ yfir straumi,
við sitjum þar ihljóðir og hrifnir
enn
í heimalands Jónsvökudraumi.
Við finnum að heimilið okkar iþar
er,
með æskunnar hugsjónir, sporin,
og minningin heim þangað hugina
ber,
sem hafrænan þrestina á vorin.
Vér leggjum í ylblæinn austur um
ver
vor orðlausu kvæðin og ræður,
er sólhöndum tárhreinum sægol-
an fer
um systumar okkar og bræður.
Vér eigum í brjóstunum uj>p-
sprettulind
og ársikin á snæfjalla gárum.
Hún hverfur oss aldrei úr minn-
um sú mynd,
sem með oss að iheman vér bár-
11tM 1)
Leðurblakan.
Flestir kannast við æfintýrið um
leöurblökuna. Það er þannig að
fuglarnir áttu í deilui við hin dýrin.
Þau kölluðu l'eðurblökuna til vitnis
og fuglarnir gerðu það sama. Þeg-
ar 'húti kom fram fyrir fuglana tal-
aði hún illa um hin dýrin, en þegar
ihún var hjá hinum dýrilnum talaði
ihún illa um fuglana. Þegar hún
var loksins neydd til að koma fram
þar sem hvorttveggja var, vissi hún
ekki hvað hún átti að segja, því hún
vildi vera á móti báðum og með
báðum; hún vildi láta fuglana
halda að hún væri þeim trú og hún
vildi láta hin dýrin halda að hún
væri vinur þeirra.
En svo komst hún í bobba; alt
komst upp og hvorttveggja fékk
skömm á henni. Þess vegna er það
að hún ferðast aldrei um nema í
hálfdimmu og heyrir hvorki til
fuglunum beinlínis né neinum öðr-
um dýrum. Hún bæði flýgur og
gengur og skríður, en öðruvisi en
öll ihin dýrin. Þau ráku hana öll
í burtu.
Ekki hefi eg getað að því gert
stundum, að mér hefir dottið þetta
einkennilega dýr í hug, þegar eg
hefi hlustað á Rögnvald Pétursson
og lesið þaö sem hann skrifar.
Eáir menn hér fara smánarlegri
orðum um menningartilraunir
Skamm degis-f rost
Utan harka af eySimörku
Isa-vetrar, heim aö setrum
Brunar, myrkra-morðum vönust,
Menn og fénað inni aö brenna.
Frostnum hækli á kulda-kræklu,
Kælir glóð í arin-hlóðum,
Spyrnir innúr hverju homi
Hé!u-iljum gegnum þiljur.
23. desember 1916.
Stephan G. Stephansson.