Lögberg - 06.04.1933, Blaðsíða 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. APRÍL, 1933
Mlacklin kapteinn
— Endurminningar ha/ns. —
EFTIR
RICHARD HARDING DAVIS. .
E,g sagði ihonum að eg héldi að á þann 'hátt
væri peningunum mjög vel varið. Þetta mundi
leiða til þess, að þeir sem nú væru herfangar
vorir, muncþi fljótlega verða okkar beztu vin-
ir.
“Það er svo sem sjálfsagt,” sagði Aiken.
“Ef þessir fyrverandi stjómarhermenn, sem
eru þarna uppi í f jöllúnum með AlVarez bara
vissu, að við vildum borga þeim peninga, þá
mundu þeir flýta sér svo mikið til okkar, að
flestir þeirra mundu hálsbrjóta sig á leiðinni.
En þetta er ekki það sem eg er að hugsa um.
Hvað er um okkur sjálfa? Hvað fáum við
fyrir þetta! Höfum við ekki verið að herjast
í þrjá mánuði bara til þess að þeir, sem hafa
barist á móti okkur gætu fengið alla þessa
peninga? Eg held forsetanum væri nær að
byrja á okkur.
Þér fáið yðar reglulegu laun, eða er ekki
svo?” surði eg.
“Eg þ^rf ekki að svelta,” sagði Aiken og
glotti. * “Ekki meðan eg held þessari stöðu.
Það er hægt fyrir mann í minni stöðu, að
komast yfir tpluvert.”
“Það er nú best fyrir yður að hafa engin
lagabrot í frammi meðan eg held mínu em-
bætti. ’ ’
“ Ja, hvað lengi verður það?” sagði Aiken.
“Það er bezt fyrir yður að hafa mín ráð og
reyna að komast yfir peninga meðan þér hafið
tækifæri til þess. Ef eg væri í yðar sporum
gæti eg komist yfir tíu þúsundir á einum degi
hjá kaupmönnunum, en í þess stað gangið þér
um bæinn á nóttunni til að sjá ef biiðardymar
eru lokaðar hjá þeim. Það er bezt að láta þá
gera það sjálfa. Við höfum unnið og við ætt-
u mað njóta þess í eiuhverju. Við ættum að
eta og drekka og vera glaðir, því á morgun
deyjum við.”
“Eg vona ekki,” svaraði eg og hljóp niður
tröpfcurnar á leið til herskálans.
“A morgun deyr þú,” hagði eg upp fyrir
munni mér hvað eftir annað, en lét þá hugsun
ekki mikið á mig fá. Eg treysti á gæfu Royal
Macklins.
Eg var nú samt ekki neitt of öruggur. Ef
það var rétt, að Fiske væri svona góður skot-
maður, eins 0g af honum var látið, þá var
svo sem ekki ólíklegt, að hann hitti mig. Eg
var alveg viss um, að hann mundi gera það,
og eins var eg viss um, að eg mundi skjóta
upp í loftið. Eg vissi ekki hversvegna eg hélt
þetta, eg bara hélt það.
Það voru þrjú löng borð í borðsalnum í
gistihúsinu. í þetta sinn sátu ökkar fyrirlið-
ar við eitt þeirra. Fiske og hans lið, var við
það borðið, sem fjarst okkur var, en kaup-
menn og konsúlar og allra handa annað fólk
við þriðja borðið. Eg gat séð hana þegar
þýski konsúllinn beygði sig yfir matardisk-
inn sinn. Hún var bæði föl og þreytuleg, en í
fallega hvíta kjólnum með silkileggingunum
sem hún var í, var hún eins fögur eins og
túlnskinsnóttin úti. Það kom aldrei fyrir að
hún liti í áttina til mín, en eg gat hinsvegar
ekki af henni litið. Kaupmennirnir og konsúl-
arnir nutu sjáanlega máltíðarinar með á-
nægju. Þeir hlóu og töluðu mikið, en við hin
borðin var mjög lítið sagt, svo lítið að þjón-
arnir gerðu meiri hávaða heldur en við, þar
sem þeir gengu berfættir eftir steingólfinu.
Þegar brennivínið kom, fyltu allir við okk-
ar borð glös sín og drukku mér til án þess að
segja nokkurt orð. Hið sama fór fram við
hitt borðið, það sem fjær var okkur, nema
hvað þeir voru jafnvel enn varfæmari við
það borðið, vegna gamla Fiskes. Þetta, eins
og alt annað í sambandi við einvígið, varð
mér óánægjuefni. Hversvegna var Fiske að
hætta lífi sínu í mínar hendur? Eg átti ekki
að ábyrgjast líf hans. Hann átti ekki einu
sinni sjálfur fullan rétt á því, að minsta kosti
ekki að kasta því frá sér.
Þegar þeir voru farnir og okkar fyrirliðar
höfðu tekið í hendina á mér og farið svo hver
á sinn stað til að gegna sínum skyldustörfum,
]>á fór eg út á svalirnar og settist þar. Ain,
sem skifti borginni í tvent, rann rétt neðan
við gistihúsið og þarna gat maður alt af
hlustaði á árniðinn. 1 tunglsljósinu gat eg vel
séð reykinn frá herstöðvum Alvarez, uppi í
fjöllunum. Bærinn var fallinn í svefn og í
gistihúsinu var eins kyrlátt eins og í kirkju.
Eftir alt sem á hafði gengið undanfarna daga,
var mér þessi kvrð sérstaklega kærkomin. Eg
sat þarna í þægilegum stól og eg hlýt að hafa
sofnað, eða þar um bil, því þegar eg leit upp
aftur, sá eg að Miss Fiske stóð þarna ekki
nema svo sem tuttugu fet frá mér. Hún stóð
upp við einn stólpann og mér fanst töluvert
kuldaleg, þar sem hún stóð þarna í tunglskin-
inu.
Hún vissi ekki að nokur væri þarna og þeg-
ar eg hreyfði mig og sporarnir mínir komu
við steingólfið, þá varð henni sjáanlega dá-
lítið hverft við og liún leit í áttina þangað sem
eg var.
Meðan á máltíðinni stóð, hafa þeir hlotið
að segja henni hver af okkur það væri, sem
ætlaði að berjast við bróður hennar, því hún
kannaðist við mig og færði sig fjær mér. Ekki
vildi eg að hún héldi, að eg væri nokkuð að
reyna að ná samtali við hana, svo eg stóð upp
og gekk í áttina til dyranna, en áður en eg
kæmist burt, talaði hún til mín.
“Eruð þér Malklin kapteinn?” spurði hún.
Mér varð svo mikið um þetta og þótti svo
vænt um að hún skyldi tala til mín, að eg gat
ekki annað gert en taka ofan hattinn, og eg
horfði á hana og var sjálfsagt ósköp heimsku-
legur.
“Macklin kapteinn,” endurtók hún.
‘ ‘ Seinni partinn í dag, reydi eg að koma í veg
fyrir einvígi milli bróður míns og yðar, og
mér er sagt að mér hafi þar farist óttalega
heimskulega. Eg vildi fegin reyna að leiðrétta
það. Þegar eg var að tala um það hvað bróðir
minn væri góður í einvígi, þá átti eg aðeins
við það hve fimur hann er með skammbyss-
una. Eg gerði ráð fyrir að þér vissuð'ekkert
um það, og eg hélt að ef þér vissuð það, þá
munduð þér sjá hve heimskulegt og ranglátt
þetta einvígi er. Eg get ekki séð að af því
geti nokkuð gott leit, og eg vil koma yður í
skilning um, að svo getur ekki verið.”
Hún þggnaði sem snöggvast og eg dróg líka
þungt andann, rétt e^ins og eg hefði verið að
tala í mesta ákafa. Rödd hennar var þvl lík-
ust, að hún væri að lesa á bók, eða þá að eg
væri skóladrengur og hún kennarinn, og væri
að reyna að koma mér í skilning um eitthvað,
sem eg vissi ekki en þyrfti endilega að læra
og skilja. A West Point heyrði eg konur
sumra kennaranna tala eitthvað líkt þessu við
þá, sem lægra voru settir heldur en þeirra
menn. Það varð altaf til þess, að þessir menn
gátu ekkert sagt.
En Miss Fiske virtist ekkert af því vita, í
hvaða tón hún talaði.
“Eftir að eg hafði sagt þetta, sem eg hefði
líklega aldrei átt að segja,” hélt hún áfram í
sama tón, “sögðu þeir mér að þér hefðuð
fengið orð fyrir það í þessu landi, að vera
mjög ótrauður og hugaður maður. Þeir sögðu
mér að þér hefðuð jafnvel sagt yðar eigin
mönnum að skjóta ýður, ef þeir þyrðu, og af
ýmsum hreystiverkum yðar hafa þeir sagt
mér. Þar sem hugrekki yðar er nú orðið svo
alkunnugt og hreysti, þá sé eg ekki að þér
þurfið að auglýsa það frekar, og sízt af öllu
með heimskulegu einvígi. Þér getið ekki auk-
ið mikið við það frægðarorð, sem af yður fer
með því að berjast við bróður minn og ef þér
særið hann liættulega—* þá særið þér aðra
jafnframt.”
“Eg fullvissa yður um það—” byrjaði eg
“Fyrirgefið þér,” sagði hún og rétti upp
hendina, en talaði í sama tón og áður. “Lofið
þér mér að skýra þetta fyllilega. Þessir vin-
ir yðar sögðu svo eg heyrði, að þeir kærðu
sig ekki um að þetta einvígi færi fram. Mér
skilst því, að einmitt vegna þess sem eg sagði,
sé nú ekki hægt að komast hjá því. En það er
ekki ómögulegt að komast lijá því. Þér og
vinir yðar þurfið ekki að færa yður þetta
g'lappaskot í nyt, og nota það eins og afsökun
fyrir þessu einvígi. Setjum svo að bróðir
minn særðist alvarlega, eða félli, þá væri mér
um að kenna. Alla æfi mundi eg kenna sjálfri
mér um það. ’ ’ Nú fyrst kendi nokkurrar til-
finningar í röddinni. “Mig langar til að biðja
yður um að berjast ekki við hann. Mig langar
að biðja yður um að hætta alveg við þetta
einvígi. ’ ’
Eg varð afveg ráðalaus. Aldrei fyr hafði
slík höfðingjadóttir sem hún var talað við
mig. Þar að auki var hún tvímælalaust fall-
egasta og tilkomumesta konan, sem eg hafði
nokkurntíma séð. Nú var hún að biðja mig
um nokkuð, sem mér var alveg ómögulegt að
veita henni og hún var jafnframt að tala um
þá hreysti 0g hugrekki, sem eg hefði sýnt og
talaði um þetta eins og nokkuð, sem væri full-
komlega viðurkent, og enginn vafi gæti leikið
á. Að vísu var hún ekki að biðja mig um
annað en það, sem eg sjálfur vildi, en hún
gerði það á þann hátt, að hugur minn stæltist
mjög til mótþróa.
Eg gat ekki skilið hvernig hún fór að biðja
mann, sem hún fyrirleit, eins og hún vafalaust
fyrirleit mig, um að gera annað eins og þetta.
Mér fanst hún ætti eiginlega ekki að tala við
mig, en ef hún gerð það og bað mig að leggja
heiður minn í veð vegna bróður hennar, þá
fanst mér hún ætti þó ekki að gera það í sama
tón og hún mundi biðja kaupmanninn um
reikning yfir það, sem hún kynni að hafa
keypt af honum. Mér var á allan hátt mjög
erfitt að svara henni.
Eg gat þó einhvernveginn sagt, að það sem
hún væri að biðja um, væri alveg ómögulegt.
“Eg veit ekki fyrir víst,” 3tamaði eg út úr
mér, “hvort eg ætti nokkuð að tala um þetta
við yður. En þér skiljið ekki aðjiað var ekki
bara eg, sem bróðir yðar móðgaði. Hann fór
líka óvirðingarorðum um herdeild mína og
hershöfðingja, og það er einmitt þessvegna,
að eg verð að berjast við hann.”
“Svo þér neitið þessu þá?” sagði hún.
‘ ‘ Eg á ekki annars kost, ’ ’ svaraði eg, ‘ ‘ hann
gefur mér ekki kost á neinu öðru. ’ ’
Hún færði sig dálítið fjær, en liorfði enn á
mig kuldalega. Það ógeð, sem hún hafði á
mér meiddi mig f jarskalega.
Áður en hún tók til máls, liafði mig aðeins
langað til að sýna henni alla virðingu og alla
góðvid og ef hún 'hefði talað við mig eins og
sæmdi jafn göfugri konu, eins og mér virtist
hún vera, þá var eg í því skapi, að eg mundi
næstum hafa lagt út í hvað sem var til að
þóknast henni. Vitanlega hefði eg háð ein-
vígið, en eg hefði heldur brent af mér hendina,
en að vinna bróður hennar nokkurt tjón. Nú
eftir að hún hafði talað við mig, voru það von-
brigðin ein, sem fyltu huga minn. Þáð var sár-
grætlegt, að svona falleg og göfugmannleg
stúlka, skyldi vera svona ósanngjörn. Hvaða
fordóma sem hún kynni að hafa á móti mér,
þá átti hún ekki að lítilsvirða þau réttindi,
sem eg að sjálfsögðu hafði í þessum efnum.
Hún hafði engan- rétt til að tala við mig, eins
og mann, sem enga sjálfsvirðingu hefði, og
enga gtöfuga hugsjón, en væri bara rudda-
menni, sem væri að neyða menn út í að berj-
ast við mig, bara til að svala minni eigin hé-
gómagirni.
Hún liafð stórlega sært mínar hégómlegu
tilfinningar, en samt fann eg meira til með
henni en sjálfum mér og þegar hún tók aftur
til máls hlustaði eg með mestu athygli og
vonaði að hún mundi segja eitthvað sem bætti
eitthvað úr því, sem liún hafði áður sagf. En
hún bætti ekkert úr þessu hvorki fyrir sér né
mér.
“Ef eg get fengið bróður minn til að biðja
afsökunar á því, sem hann sagði um herdeild-
ina,” hélt hún áfram, munduð þér þá gera
yður ánægðan með það ? Eg held nú reyndar
varla að hann muni gera það, en ef þér viljið
ganga inn á þetta, þá skal eg nú strax biðja
hann um það.”
“Þér þurfið ekki að hafa fyrir því,” svar-
aði eg. “Eins og eg hefi áður sagt, þá er
þetta ekki mín vegna gert. Það er viðkom-
andi mínu fólki — mörgu fólki. Mér þykir
fyrir þessu, en það verður að hafa sinn gang.”
Nú brosti Miss Fiske í fyrsta sinn, en það
var samskonar bros, eins og lék um varir
hennar þegar hún ætti okkur í fyrsta sinn á
strætinu. 1 *
“Eg skil þetta fullvel,” sagði liún og brosti
enn. “Þér þurfið ekki að fullvissa mig um
það, að þetta komi mörgum mönnum við.”
Hún sneri sér við, eins og samtalinu væri lok-
ið, en fór þó ekki langt. Hún hafði fært sig
þangað sem tunglsljósið skein bjartast, og
nú sá eg liana í allri hennar dýrð.
“Eg veit að þetta kemur mörgum við,”
sagði liún. “Eg veit að þetta er bara einn
liðurinn í svikakeðju gegn föður mínum. ”
Eg svaraði þessu engu, en mér alveg of
bauð að heyra það.
“Eg veit það alt saman.” hélt hún áfram.
“Mr. Graham hefir sagt mér frá öllu, sem þið
ætlið að gera. Eg var heimsk að biðja yður
um þetta, eða tala um þetta við nokkurn ykk-
ar. Það er sjáanlega ásetningur ykkar allra,
að gera föður mínum alt það tjón, sem þið
getið og þið munuð ekkert spara til að gera'
það, en eg hafði samt ekki hugsað, að þið
mynduð ganga svo langt að myrða son hans.”
Eg 'hrökk frá henni, rétt eins og liún hefði
slegið mig í andlitið.
“Miss Fiske!” hrópaði eg, en það var eig-
inlega alt, sem eg gat sagt. Þessi ásökun var
svo ósanngjörn og svo fjarri öllu lagi, að það
var þýðingarlaust að svara henni. Eg gat
ekki látið mér skiljast að hún liefði í raun og
veru sagt þetta, trúði naumast að eg hefði
heyrt rétt. Eg gat ekki komið því fyrir mig,
að svona glæsilega falleg og göfugmannleg
manneskja, gæti líka verið svona skilnings-
laus og fram úr öllu hófi ósanngjöm.
Ákærur lxennar voru svo fjarri öllu sönnu,
að þær tóku engu t&li og þetta olli mér svo
mikilla vonbrigða, að tárin komu fram í aug-
un á mér.
Eg setti aftur upp liattinn, kvaddi hana á
hermannavísu og reyndi að hraða mér burt
sem mest eg mátti.
“Macklin kapteinn,” sagði hún. “Hvað
hefi eg gert? Hvað hefi eg sagt?” Hún rétti
út hendurnar í áttina til mín, en eg þóttist
ekki sjá það, en hélt mína leið.
“Macklin kapteinn,” kallaði hún aftur og
það í þeim tón, að mér fanst eg neyddur til
að stanza og líta við.
“Hvað ætlið þér að gera? Jú, eg sé hvernig
þetta er. Eg skil hvernig þetta lætur í yðar
eyrum. Þér ætlið að hefna yðar á mér fyrir
það sem eg hefi sagt, með því að níðast á
bróður mínum. Þér ætlið að láta liann líða
fyrir mína skuld. Þér ætlið að drepa hann!
En eg sagði þetta vegna þess, að hann er bróð-
ir minn, eini bróðirinn, sem eg á. Getið þér
ekki skilið hvað það þýðir fyrir mig? Skiljið
þér þá ekki hyersvegna eg sagði þetta?”
Við stóðum þarna og horfðum hvort á ann-
að. Mér leið illa og hún var móð, rétt eins og
hún kæmi að harðahlaupum.
“Nei,” svaraði eg í hásum róm og átti afar
erfitt með að tala. “Nei, eg get ekki skilið
það.”
Eg tók aftur ofan og stóð með hattinn í
hendinni rétt hjá henni.
“Því treystuð þér mér ekki?” spurði eg í
bitrum róm. “Hvernig gátuð þér efast um
hvað eg mundi gera ? Eg treysti yður. Þegar
við mættumst ríðandi á strætinu, þá þakkaði
eg Guði, að hann hefði lofað mér að sjá svona
fagra konu. Eg lofaði Drottinn fyrir að hafa
skapað svona mikla fegurð.”
Eg þagnaði, því eg sá að erm hafði eg sagt
eitthvað sem henni mislíkaði. Hún færði sig
f jær mér og hún leit til mín rétt eins og eg
hefði gert mig líklegan að taka á henni með
höndunum. Eg endurtók sömu oúðin, sem eg
vissi að liöfðu móðgað hana.
“Já,” sagði eg, “eg þakaði Guði fyrir að
mega sjá svona göfuga og fagra konu. Mér
gat ekki til hugar komið að þér gerðuð nokk-
uð annað en það, sem gott er og göfugt.
En þér. Þér fellið yðar dóm yfir mér,
áður en þér vitið einu sinni hvað eg heiti.
Þér sögðuð að eg væri dóni, sem gengi vopn-
aður og réðist á vopnlausa menn. Þér hélduð
að eg væri raggeit, sem hægt væri að hræða
með öðrum eins hégóma eins og þeim, að
þessi bróðir yðar hefði verið nokkuð góður
að skjóta til marks í einhverjum leikskálum í
París. Þið ættuð að sjá 'hvernig eg stóð mig
í þeirri list á West Point. Fyrst var eg dóni
og raggeit, en nú er eg orðinn leigður morð-
ingi. Frá því fyrsta hafið þér og bróðir yðar
bara gert háð að mér og því sem mér viðkem-
ur, en eg hefi þar á móti óskað þess eins, að
þér væruð það, sem þér sýndust vera, og það
gladdi mig að hugsa til yðar. Eg vildi treysta
yður og hugsa alt hið bezta um yður. Því
voruð þér að sýna mér eigingirni yðar og ó-
sanngirni. Það eruð þér sem skiljið ekki.
Þér skiljið svo lítið, að eg kenni einlæglega í
brjósti um ýður. Eg segi yður alveg satt, að
eg kenni í brjósti um yður.”
“Hættið þér þessu,” sagði hún í skipunar-
róm. Eg gekk nokkur fet aftur á bak, og við
stóðum þarna hvort á móti öðru, en bæði
þögðu.
“Og þér eruð kallaður hugrakkur maður,”
sagði hún loksins og hún talaði hægt og stilli-
lega og það var eins og hún væri vandlega að
velja hvert einasta orð. “Það er ekki neitt
hetjulegt samt, að móðga kvenmann, vegna
þess að hún vill hjálpa bróður sínum og frelsa
líf hans. ’ ’
Eg leit upp og eg fann að andlitið á mér
var eldheitt.
“Ef eg hefi móðgað yður, Miss Fiske,”
sagði eg, “eða ef eg hefi nokkumtíma móðg-
að nokkurn kvenmann, þá vona eg að Guð
gefi að 'bróðir yðar drepi mig á morgun. ’ ’
Þegar eg var kominn fram í dyrnar leit eg
við og sá að hún stóð upp við'einn stólpann
og huldi andlitið í höndum sér og grét beisk-
lega.
Eg reið aftur til herskálans og eyddi nokkr-
um klukkustundum í það að skrifa Beatrice
langt bréf. Eg fann afar mikla þörf á því að
tala við hana. Það sótti að mér óánægja og
ógleði. Ekki lét eg samt á því bgra í bréfinu
og ekki mintist eg á einvígið, en það veitti
mér frið 0g gleði að skrifa Beatrice og mér
leið miklu betur meðan eg var að því. Það
var gott til þess að vita, að slík kona, sem
Beatrice var, var til í veröldinni. Eg bar
liana saman við stúlkuna, sem eg hafði verið
að tala við þá um kveldið, og eg skellihló.
En samt vissi eg, að hefði eg sagt Beatrice
frá samtali mínu við Miss Fiske, eins og það
var, þá hefði hún vafalaust fundið einhverja
afsökun fyrir hana.
“Hún var að reyna að hjálpa bróður sínum
og hún skildi ekki hvernig þessu var varið,”
mundi hún liafa sagt. En í mínu eigin hjarta
gat eg engar afsakanir fundið. Hún hafði ekki
annað gert mér en ilt eitt, og hennar fólk.
Vegna þess að faðir hennar vildi ekki borga
réttmæta skuld, hafði eg verið særður tvisvar
og oft komist í mikinn lífsháska. Bróðir henn-
ar hafði barið mig með svipu fyrir allra aug-
um á strætinu og sjálf hafði hún kallað mig
öllum illum nöfnum, svo sem dóna og morð-
ingja og annað því líkt. Eg hafði því ekkert
gott til Fiske fjölskyldunnar að segja. Hún
átti ekkert gott skilið af mér.
En þrátt fyrir alt sem eg hafði á móti fjöl-
skyldunni, sem var bæði margt og mikið, þá
hafði eg nú satt aJð segja altaf gert mér býsna
háar hugmyndir um þessa f jölskyldu og mér
gekk ekki sem bezt að losna við þær hug-
myndir. Miljónir gamla mannsins höfðu haft
sín áhrif á mig, og glæsimenska barna hans.
Vegna þeirra hafði mér kannske orðið á að
gera heldur lítið úr sjálfum mér og þeirri
stöðu, sem eg var í. Þegar eg hugsaði til allr-
ar glæsimensku Fiske fjölskyldunnar, varð
mér að líta nokkuð smáum augum á mína eig-
in félaga. <
I