Lögberg - 01.09.1949, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGT.NN, 1. SEPTEMBER, 1949
Hogberg
Gefi8 út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utandskri/t ritstjórana:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfrani
The “Löyberg’' is printed and publiehed by The Columbia Presa Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
VIÐSJÁR í FINNLANDI
Eins og Lögberg vék að í fyrri viku, voru þá viðsjár
nokkrar í Finnlandi vegna ískyggilegra verkfalla, er
kommúnistar voru sakaðir um að vera valdir að, og er
ástæðulaust að efast um að svo hafi verið, því áróður-
inn hefir jafnan verið þeirra aðalvopn.
Verkamannasamtök Finna telja eitthvað um þrjú
hundruð þúsundir meðlima; stéttarfélag timburtekju-
manna mun vera ein allra öflugasta stofnunin, og það
var einmitt það félagið, sem fyrst reið á vaðið og stofn-
aði til verkfalls.
Eins og svo víða annars staðar, höfðu verkfalls-
menn lagt niður vinnu vegna þess að þeir fengu eigi
framgengt kröfum sínum um launahækkun, allra sízt
án fullnægjandi fyrirvara; ríkisvaldið vildi koma ágrein
ingsefnunum í gerðardóm, þar sem allir aðiljar nytu
sömu aðstöðu; nokkrir hinna reyndari og gætnari verka
lýðsforingja töldu það ráðlegast, að fallast á uppá-
stungu stjórnarinnar um gerðardóm, en þá urðu komm ■
únistar hamslausir, bitu í skjaldarrendur eins og frá er
sagt í fornsögum, og kórónuðu svo meistaraverkið með
því, að ásaka stjórnina um brot á friðarsamningunum
við þá háu herra í Moskvu; fyrir óp og atbeina komm-
únista sló einn daginn í brýnu milli lögreglunnar og
verkfallsmanna, er leiddi til þess að tveir menn biðu
bana, en eitthvað um tuttugu voru fluttir á sjúkrahús,
er sætt höfðu meiri og minni áverkum.
Er hér var komið sögu lét stjórnin handsama tutt-
ugu og sjö básúnumeistara úr flokki rauðliða, sem nú
bíða dóms og laga; stjórnin fór ekki dult með það, að
aðfarir kommúnista væru hvorki meira né minna en
skipulögð uppreisn gegn ríkisvaldinu og þar af leiðandi
mundi hún láta kné fylgja kviði unz yfir lyki.
Að því er síðustu fregnir frá Finnlandi herma, varð
áminst verkfall hvergi nándar nærri jafn umfangsmikið
og kommúnistar höfðu látið í veðri vaka og gert sér
vonir um; í stað þess að til allsherjarverkfalls kæmi,
mun niðurstaðan hafa orðið sú, að einungis tuttugu
af hundraði legði niður vinnu.
Finska þjóðin hefir oftar en einu sinni átt um sárt
að binda af völdum Rússa, og mun hún þess langminn-
ug verða; hún ann lýðræði og hatast við einræði hvað-
an, sem það kemur, hvort heldur það birtist í mynd
Hitlers eða Stalíns; hún vill búa að sínu og á líka fulla
heimtingu á því svo sem sæmir frelsisunnandi og sið-
mannaðri þjóð.
Finnski Alþýðuflokkurinn, sem nú fer með völd í
landinu, átti fimmtíu ára afmæli þann 17. júlí síðast-
liðinn.
■f ♦ -f >
DRAMATÍSKUR VIÐBURÐUR
Winnipegborg varð þungt fyrir brjósti, er það kom
á daginn í vikunni, sem leið, að Cansoflugvél með 21
farþega innanborðs, hefði brunnið um 80 mílur austan
við Norway House, og áhöfn og farþegar látið lífið;
sex hinna látnu voru úr þessari borg, en hinir úr ýms-
um 4ttum, og sami þunginn hefir að sjálfsögðu lagst
yfir heimili þeirra.
Flugvél þessi var á líknarflugi norðan úr landi, en
þangað fór hún til að sækja Eskimóa, er lömunarveiki
hafði hneppt í dróma; flugvélinni stýrðu fræknir menn,
sem lifað höfðu af rammagaldur síðustu heimstyrjald-
ar og nú störfuðu að friðsamlegri iðju heima fyrir, þar
sem þeir voru bornir og barnfæddir; með flugvélinni
fórst ung hjúkrunarkona frá Toronto, er boðið hafði
fram þjónustu sína í þágu sjúkra Eskimóa, og nú var
hún á heimleið til að gifta sig; hún kom heim liðið lík
og fórnaði lífinu í þjónustu þeirrar háleitu köllunar, að
líkna þeim einangruðu og umkomulitlu, er af sjálfsdáð
gátu enga björg sér veitt, eins og raunar gildir um flest
mannanna börn þegar heilsan bilar. — Þessa drama-
tíska viðburðar verður lengi minnst með klökkvabland-
inni þakkarkend.
♦ ♦ ♦ ♦
SKIPT UM RÁÐHERRA
Forsætisráðherrann í Canada, Louis St. Laurent,
hefir kunngert, að tveir ráðherrar hafi verið skipaðir
í dómaraembætti í Quebec, þeir Ernest Bertrand og
Joseph Jean, en í þeirra stað hafi tekið sæti í ráðu-
neytinu Hughues Lapointe og Edouard Rinfret; báðir
eru menn þessir tæplega fertugir að aldri, er getið hafa
sér góðan orðstír á þingi, því þar áttu þeir sæti síðast-
liðið kjörtímabil; hinn fyrrnefndi er sonur stjórnmála-
skörungsins þjóðkunna, Sir Ernest Lapointe, er gegndi
dómsmálaráðherraembætti í ráðuneyti Mackenzie
Kings, en hinn síðamefndi sonur T. Rinfrets, dóm-
stjóra í hæstaréttti Canada.
Telja má víst, að val hinna nýju ráðherra styrki
ráðuneytið til muna.
LONDON AREA VEGETABLE YIELD
IS GREATEST IN THE WORLD
In the area around London. England, horticultural producers
average greater yields per acre than anywhere else in the world.
Crops worth up to £500 to the grower are taken from a single
acre in a year. Cucumbers and tomatoes grown under glass often
reach 100 and 70 tons per acre respectively. This picture shows
what is believed to be the greatest area of glass in the world.
It is part of 1,000 acres of greenhouses which stretch up the Lea
Valley to the north-east of London, only about 12 miles from the
City.
Nýtísku Galdramaður
Menn koma þráfaldlega til Bob Nelson og spyrja: „Hvað viltu
fá mikið fyrir það að komia á stað reimleikum í húsi?“ Þetta er ekki
sagt til þess að móðga hann. Mönnum er alvara. Þetta eru viðskifti
eins og hvað annað. Og ef ekki er um neinn sviksamlegan og ólög-
legan tilgang að ræða, þá selur Nelson þeim ýmsar brellur, sem
koma á stað draugagangi, svo sem höggum í þiljur, braki í stigum,
fótataki og þess háttar. :
Ráðstefnu um frið-
un Faxaflóa frestað
TREGAR UNDIRTEKTIR
BRETA
10. ágúst—Svo sem kunnugt er,
hefur alþjóða-hafrannsóknaráðið
lagt til, að Faxaflói verði triðað-
ur með milliríkjasamningi, segir
í frétt frá ríkisstjóminni.
Bauð því ríkisstjórn Islands á
s.l. vori öllum þeim þjóðum, sem
sæti eiga í ráðinu að senda full-
trúa á ráðstefnu í Reykjavík um
miðjan þennan mánuð, til þess
að reyna að ná samningum um
málið.
Löndin, sem boðið var að
senda fulltrúa, eru þessi: Belg-
ía, Bretland, Danmörk, Finnland,
Frakkland, Holland, Irland,
Noregur, Pólland, Portúgal,
Spánn og Svíþjóð.
Jákvæð svör hafa einungis
borist frá ríkisstjórn Danmerkur,
Noregs og Sviþjóðar. Ríkisstjórn
PVakklands tilkynnti að hún
mundi aðeins senda áheyrnar-
fulltrúa og ríkisstjórn Bretlands
telur að meðferð málsins eigi að
fara fram í ráðgjafnefnd, sem
gert er ráð fyrir í alþjóðasamn-
ingi þeim, er undirritaður var í
London 5. apríl 1946, um
möskvastærð o. fl., en íslenzk
stjórnarvöld hafa ekki staðfest,
þar sem óvíst þykir að þátttaka
í honum samræmist framkvæmd
laga nr. 44.5 apr.l .1948, um vís-
indalega verndun fiskimiða
landgrunnsins.
Önnur ríki hafa ekki á þessu
stígi viljað taka þátt í samning-
um um þetta mál. Að svo vöxnu
máli taldi ríkisstjómin þýðing-
arlaust að halda ráðstefnu þessa
a. m. k., að sinni. Hefir henni því
verið aflýst, en stjórnin hefur
til athugunar, ásamt sérfræðing-
um, hvernig máli þessu og frið-
un fiskimiða landsmanna yfir-
leitt verði best framhaldið.
Mbl. 12. ágúst
Húsin við
Bústaðaveg
Gunnar Thoroddsen, borgar-
stjóri, skýrði frá því á bæjar-
stjómarfundi í gær, að bæjarráð
hefði á fundi sínum þann 8. júní
samþykkt að fela borgarstjóra
að semja við byggingafélögin
Brú og Stoð um byggingu íbúð-
arhúsanna við Bústaðaveg.
Er húsin voru boðin út, komu
12 tilboð. Var óskað eftir tilboð-
um í tvennu lagi. — I fyrsta lagi
að steypa 'húsin, gera þau fok-
held og setja í þau glugga. 1 öðru
lagi tilboð í að fullgera húsin.
Eins og venja er til voru þar und-
anskilin hreinlætistæki, raf-
mangs- og ihitalagnir.
Fyrra tilboðið var að gera 25
hús með 100 íbúðum, samtals
fokheld fyrir kr. 4,100,000, en
að fullgera hundrað íbúðnirnar
á að kosta kr. 8,367,000. Þessi til-
boð eru mjög nærri því, sem gert
var ráð fyrir að húsin ættu að
kosta.
Eftir þessum tilboðuni á hver
íbúð með rafleiðslu, hitalögnum
og öllu saman að kosta um 100,-
000 kr.
Eg vil taka það fram, sagði
borgarstjóri, að allir bæjarráðs-
menn vom samþykkir því að
taka þessum tilboðum.
Bygginganefnd hefur fyrir sitt
leyti samþykkt teikningarnar og
skipulagsnefnd og bæjarráð sam-
þykkt skipulagið.
Gert er ráð fyrir 240 íbúðum
alls á þessu svæði, en þar á auk
þess að vera svæði fyrir leikvöll
og smábarnaleikvöll, sparkvöll
dagheimili, bílastæði og bílskúra.
Mælingum og staðsetningu
húsanna er lokið. — Er gert ráð
fyrir, að framkvæmdir hefjist
innan skamms.
Mbl. 22. júlí
Nelson hefur um 2500 skyn-
hverfinga brellum yfir að ráða,
og margir loddarar, sem þykjast
vera miðlar, huglesarar, spá-
menn og dáleiðarar, sækja alt til
hans, og þá ekki síður sjónhverf-
ingamenn.
Einu sinni fekk Nelson þetta
bréf: „Frændfólk okkar kom í
skyndiheimsókn fyrir mánuði, og
situr hér enn. Kötturinn okkar
flýði heimilið á öðrum degi, og
nú hótar konan að gera hið sama.
Eg hef heyrt að þér getið hjálp-
að mönnum þegar þannig stend-
ur á . . . “
Nelson sendi manninum nokk-
uð af töfrum sínum. Þremur
dögum seinna fekk hann annað
bréf: „Þakka yður kærlega fyrir
sendinguna. Eg fór nákvæmlega
eftir fyrirmælum yðar, og
frændfólkið flýði í nótt, án þess
að kveðja . . .“
Þegar Nelson sagði frá þessu
spurði einhver: „Hvemig stóð á
þessu?“
Hann glotti: „Það var ofur ein-
falt,“ sagði hann. „Hinir þaul-
sætnu gestir vöknuðu upp um
miðja nótt við ámátlegt óp inni
í svefnherberginu. Það stafaði
frá ofurlitlu sigurverki, sem var
stilt eins og vekjaraklukka. Og
þegar gestirnir spruttu upp með
andfælum og litu í kring um sig,
sáu þeir grænleita drauga
skrumskæla sig í hverju horni.
Þessu var þannig fyrir komið, að
maðurinn hafði málað þessar
myndir á veggina með litlausu
efni. Og myndirnar voru alveg ó-
sýnilegar bæði í myrkri og
björtu, þangað til sigurverkið
byrjaði að æpa, en um leið kom
straumur á það, sem sendi frá
sér útbláa ósýnisgeisla, og við
það urðu draugamyndirnar sýni-
lgear. En auðvitað hurfu þær
jafnskjótt og fólkið kveikti
Ijós . . .“
Nelson hefur skrifað 30 bæk-
ur um töfra og sjónhverfingar og
selur þær sjálfur. En í bókabúð
hans eru líka öll töfur hans og
mun tæplega jafn mikil aðsókn
að öðrum sýningargluggum en
hans. Hann kennir mönnum líka
að fara með töfrin. Menn byrja
á því að „framleiða“ margar
billiardkúlur út af einni, láta
blóm spretta upp af engu, fleygja
sígarettum út í loftið svo að þær
hverfa o. s. frv. Sjónhverfinga-
menn koma þangað til þess að fá
sér fatnað, sem hægt er að hylja
í margar lifandi dúfur, spil, egg
o. s. frv. Og á bak við búðina hef-
ur Nelson sýningarsvið, þar sem
hann lætur menn æfa sig í alls
konar töfrabrögðum og kennir
þeim að fara með galdra sína á
sviði.
En á bak við sýningarsviðið er
mest að gera. Þar eru afgreiddar
pantanir í töfragripir. Þeir fara í
allar áttir, en aðallega til skottu-
miðla, falsspámanna og þess
konar fólks. Nelson er þó lítt um
skottumiðlana gefið. Hann er
sannfærður um að annað líf sé
eftir þetta og hægt sé að hafa
samband við það. Og hann gerir
það stundum að gamni sínu að
koma upp um svíkamiðla. Hann
fer á fundi til þeirra og afhjúpar
svikin. Einu sinni kom hann á
fund hjá einum slíkum svika-
miðli. Þar kom högg í þilið á bak
við miðilinn. „Þetta er andi
manns, sem myrtur var í þessu
húsi,“ sagði miðillinn. En í sama
bili dundu bylmingshögg um alt
herbergið, í alla veggi og loftið.
„Hvað er þetta?“ spurði Nelson.
„Eg veit það ekki,“ sagði miðill-
inn og var nú auðheyrt að hann
var hræddur. „O, þetta er ekki
annað en ofurlítið leikfang, sem
kostar 3.50 dollara,“ sagði
Nelson.
Þeir voru tveir bræðurmr og
hétu Lawrence og Bob. Þegar í
æsku byrjuðu þeir að æfa sig í
alls konar töfrabrögðum og hug-
lesarar komu þangað sem þeir
áttu heima og heldu sýningu. Þeir
buðu hverjum manni 10 dollara,
sem gæti leikið hugsanalestur
eftir sér. Bræðurnir gáfu sig
fram. Fyrst í stað gekk alt vel,
og trúðarnir voru orðnir hrædd-
ir um að missa 10 dollarana. Þá
fundu þeir upp á því, að bundið
skyldi fyrir augun á þeim bræðr-
um, og síðan ætti þeir að segja
hvaða tölur þeir skrifuðu á
spjald. Þetta var gert. En til allr-
ar hamingju sá Lawrence ofur-
lítið undan bindinu. — Hann
hafði lítinn vasaspegil á sér náði
í hann og helt honum þannig í
lófa sínum að hann gat séð hvað
þeir skrifuðu á_ spjaldið og las
það upphátt jafnharðan. — Eng-
inn vissi hvernig hann fór að
þessu, en áhorfendur klöppuðu
honum lof 1 lófa og trúðarnir
urðu að borga 10 dollara.
Seinna skildu þeir bræður.
Lawrence gerðist sjónhverfinga-
maður og ferðaðist til að leika
listir sínar, en Bob setti upp
verslun með töfur.
Einu sinni veðjaði Bob Nelson
um það, að hann gæti sagt fyrir
hverjar yrði aðalfyrirsagnir í
blöðum eftir þrjá daga. Hann
skrifaði þá fyrirsagnirnar á
miða, miðanum var stungið í
flösku, flaskan var látin innan í
brauðdeig og brauðið bakað. Síð-
an var það geymt hjá lögregl-
unni. Eftir þrjá daga var brauðið
brotið og flaskan opnuð. I henni
voru þrír miðar. Og það stóð
heima — á tvo miðana voru
skráðar fyrirsagnir, sem voru í
blaðinu „Pittsburg Sun Tele-
graph“ þann daginn, en þriðja
fyrirsögnin var þann dag í
„Pittsburg Press“. Þar var sagt
frá flugslysi, og skakkaði því
einu, að Nelson hafði skrifað
„16 menn farast,“ en í blaðinu
stóð að það hefði verið 15 menn.
Einkennilegast þótti að ein fyr-
irsögnin var um mannslát, en sá
maður hafði verið við góða
heilsu þegar Nelson skrifaði á
miðana.
Ekki eru allir galdrar Nelsons
yfimáttúrlegir. Einu sinni kom
til hans ungur maður og tjáði
honum raunir sínar. Kærastan
hefði svikið sig vegna þess hvað
hún hefði orðið hrifin af hug-
lesara nokkrum. Bað hann Nel-
son nú ráða og aðstoðar til þess
að fletta ofan af huglesaranum,
því að hann væri áreiðanlega
loddari. Ekki taldi Nelson það
ráð, „en vera má að ég geti kent
þér, svo að þú verðir honum
snjallari.“ Það vildi piltur alls
hugar feginn og svo kendi Nel-
son honum.
Næst þegar huglesarinn sýndi
listir sínar á samkomu, var pilt-
urinn þar. Alt í einu stökk hann
á fætur og hrópaði út yfir fjöld-
ann og kvað þetta alt loddara-
skap.
„Eg get sjálfur gert miklu bet-
ur,“ sagði hann, „og nú skal ég
sýna ykkur það. Hugsið ykkur
eitthvert lag og ég skal segja
ykkur hvað það er.“
Þetta þótti mönnum matur
og vildu allir endilega að hann
reyndi. Hann skrifaði þá eitt-
hvað á blað og rétti það að aldr-
aðri konu. Hún las það, brosti
og sagði: „Jú, það er alveg rétt,
ég var að hugsa um ítalska þjóð-
lagið „Santa Lucia“ og ég hélt að
enginn kynni það hér.“
Þetta þótti öllum stórmerki-
legt, ekki síst stúlkunni, og hún
sneri þegar baki við huglesaran-
um og tók piltinn sinn í sátt.
Lesb. MbL
Frá Mountain, N.D.
íslenzka kennslan í N. Dakota
1949
íslenzk deildin í N. Dakota,
„Báran“, fékk í sumar, til að
koma hingað suður og segja
börnum og unglingum til í ís-
lenzku, frú Hólmfríði Daníelson,
frá Winnipeg, Man. Kom hún
til Mountain þann 7. júní og
byrjaði daginn eftir, 8. júní, og
kenndi hér í byggðunum til 14.
júlí. Kenndi hún í tvo daga í
viku að Mountain, tvo daga í
viku að Gardar og tvo daga í
viku að Hallson. Sóttu skólann
22 börn að Mountain, 28 börn
að Gardar og 14 börn til Hallson,
alls voru það 64 börn, sem sóttu
skólann.
Fjórar konur hjálpuðu Mrs.
Danielson við kennsluna að
Mountain, fjórir kvenmenn
hjálpuðu henni við kennsluna
á Gardar og þrjár á Hallson.
Gekk allt starfið mjög vel á öll-
um stöðunum og vill fram-
kvæmdanefnd Bárunnar þakka
öllum, sem þátt tóku í starfinu,
fyrir ágætt verk og öllum börn-
unum fyrir að sækja skólann og
fyrir að vera þæg og góð um
skólatímann.
Áður en skólanum var sagt
upp hafði frú Hólmfríður sam-
komur með börnunum, aðra á
Gardar 11. júlí og hina á Moun-
tain 14. júlí, voru báðar þessar
samkomur ágætlega sóttar og
öllum til mikillar ánægju, sem
sóttu þær. Það var stór og mynd
arlegur hópur, þegar 64 börn
röðuðu sér á pallinn í samkomu-
húsinu og sungu öll saman úr
þessum 3 plássum, sem kennslan
fór fram, Gardar, Mountain og
Hallson, var það tiikomumikill
og fagur söngur, svo var ein-
söngur tvísöngur og framsögn,
sem 10 ára drengur hafði um
hann Bósa sinn og gerði það
mjög vel.
Báðum þessum samkomum
stjórnaði G. J. Jónasson, for-
seti Bárunnar og gerði það vel
og myndarlega. Svo var íslenzk
(Frh. & bls. 5)