Austri - 05.05.1917, Blaðsíða 3

AUSTRI
að félagið grseði sem mest á
þeim og alt landið hafi þeirra
sem bezt not.“
2. í 11. tbl. þ. í. er ég að rísa á
bug þeim misskilningi. að Eim-
skipafélagsstjórnin ráði skip-
stjóra á skip félagsins og beri
ábyrgð á Talinu. Þar segir svo:
» . . . val skipstjóra á skip
Eimskipafélagsins fellur undir
starfsrið útgerðarstjóra, sam-
kvæmt lögum félagsins...........
I Nýtur Nielsea trausts Eimskipa-
félagsstjórnarinnar í þessu sem
öðru*. — Þetta kallar vist Sig-
urjón að ,fleyta út svívirðing-
um, ósannindum og dylgjum".
Hræddur er ég um að fleirum
en mér vei ði á að brosa rauna-
lega að slíkri umturnun á sann-
leikanum. — Hún er svo sér-
staks eðlis og sjaldgæf — sem
betur fer.
Irigvar Porsteinsson skipstjóri:
Er það fréttist að hann setti
að vera skipstjóri á ,Lagar-
fossi", bryddi viða á óánægju
út af því. Fjöldi manna áleit Jón
Erlendsson stýrimann á „Gullfossi*
sjálfsagðan í þá stöðu. — Munn-
lega, bréflega og í símtölum bár-
ust mér, sem ritstjóra eina blaðs-
ins á Austurlandi, fyrirspurnir út
af þessu. Ég þekki Ingvar lítið,
vildi ekki á þeirri viðkynningu
byggja svör min, né svara neinu
nema að fengnum ábgggilegum
upplýsingum. Þessvegna snéri ég
mér bréflega til formanns Eim-
skipafélagsins og fregnaði hann um
hinn tilvonandi skipstjóra, því ég
taldi það varða almenning nokkru,
a. m. k. hluthafa í Eimskipafélag-
inu. Hugsanir þær sem Sigurjón
gerir okkur Jónasi upp vöktu ekki
fyrir mér.
Form. Eimsk.fél. svaraði mér
með fyrstu ferð og þakkaði mér
hlýlega fyrir að leita þessara upp-
lýsinga á réttum stað.
Yið þessar upplýsingar styðst
umsögn mín i 11. tbl. Austra þ.
á. — Tel ég mig hafa farið í alla
staði rétt og drengilega að í þessu
efni, — hvað annað sem Sigurjón
segir- Þykir mér harla ósennilegt
að hann fái nokkurn mann til að
trúa því með sér að fyrir mér og
form. Eimskfél. hafi vakað „að
vekja óhug og vantraust" á félag-
inu, skipstjóranum eða úígerðar-
stjóranum. — Hver sem les 11.
tbl. Austra sér — ef hann les lín-
urnar og orðin en ekki skapaðar
grillur á milli linanna — að þar
er ekkert ilt sagt um Ingvar Þor-
steinsson, heldur hitt að hann sé
„þektur að dugnaði', og að til-
gangurinn er sá, að bæta hans
málstað gegn umtali því, sem út
af valinu á honum hafði orðið.
Sannfæra menn um það, að Niel-
sen, sem sérþekkinguna hefir á
þessu sviði 0g traustsins nýtur,
hafi valið svo hæfan skipstóra, að
allur ótti um „Lagarfoss" þess-
vegna sé óþarfur.
Það er hart að þurfa að skýra
jafn augljósa meiningu, og hrein-
ustu býsn og undur að skynsamur
maður, eins og Sigurjón er, skuli
hneixlast á þessu. — Það er jafn-

vel sorglegt, því með slíkum mis-
skilningi og útúrsnúnigi er hægt
að skaða Eimskipafélagið og alla
góða menn og málefni. — Er
einkar óheppilegt að fulltrúi af-
greiðslumanns Eimskipafélagsins
hér gerist til þessa.
Nielsen útgerðarstjóri: Þar „kast-
ar tólfunum“, er Sigurjón telur
mig hafa hjálpað til að vekja „ó-
hug“ á þeim manni.
Ég hefi hvorki fyr né síðar séð
ástæða til að vekja öhug og van-
traust á Nielsen. Aldrei int i þi
átt, hvorki í ræðu né riti. Þvert
á móti hefi ég talið það gæfu ís-
lands og Eimskipafélagsins að hafa
eignast slikan mann. Og sérstak-
lega af því að Nielsen er útlend-
ingnr, tel ég hann hafa nnnið til
ódauðlegs heiðurs með því að
leggja fram krafta sína í fram-
sóknarbaráttu okkar íslendinga, —
í lífsnauðsyn þjóðarinnar.
Júlíus skipstjóri: Hvergi hefi ég
vegið að honum. Ég þekki Júlíus
dálítið og hefi fyrir mitt leiti ekk-
ert misjafnt af honum að segja.
Tvisvar hefi ég minst á hann í
Austra: í 36. tbl. 1911 og 38. tbl.
1916. í bæði skiftin mjög hlýlega.
í fyrra skiftið fyrir höfðinsskap og
alúð, auðsýnt „Lúðrafél. Seyðisfj.“
er ferðaðist með honum á strand-
ferðabátnum „Austra“ frá Ef. til
Sf.; i síðara skiftið fyrir framkomu
hans við „Flórufarþegana“.
Að Júlíus hafi þurft að bera
hönd fyrir höfuð sér gagnvart mér,
er því smíðisgripur þeirra skáld-
skapargáfu, sem Sigurjón hefir
fram yfir mig. Að Júlíus hafi tek-
ið sér „Goðafoss“ólánið nærri finst
mér Sigurjón ekki mnni þurfa að
segja neinum manni. En hvor
okkar Sigurjóns sé gæddur meira
sanaúðareðli og hæfari til að skilja
tilfinningar gæfulítilla manna og
hryggra, ælla ég ekki að taka sjálf-
dæmi um. Áfelíisdómur Sigurjóns
urn mig í þá átt skal af mér vera
óáreittur.
„Guðafossustrandið: Alt, sem ég-
hefi sagt um þetta atriði er að
finna í Austra — 55. tbl. f. á. og
1. tbl. þ. á. Hafi Sigurjón fundið
árásarefnið1 á mig þar, þarf engum
að dyljast, hvor okkar ann Eim-
skipafélaginu af heillarikari ein-
lægni.
Annað mál er það, þó ég ekki
geti verið hrifinn af þvl verki
Júlíusar að slýra svo rækilega á
stjórnborð (,til þess að vera viss
um að rekast ekki á næsta sker á
á bakborð, sem er Grænland") að
hann sigldi „Gcðafossi“ upp á
Straumnes. Þelta viðurkenni ég.
Sigurjón er líklega ekki heldur
hrifinn af þessu atviki?. Að ég hafi
sett drykkju kap á nokkurn hátt í
samband við strandið er tilhæfu-
lau t.
Ólaf stýrimann þekti ég áður
en Sigurjön kyntist honum. Ég
mun hafa gefið Sigurjóni o. fl- hér
upplýsingar um Ólaf er hann varð
stýrimaður á „Goðafossi“, því ég
mun hafa verið sá eini hér i bæ,
sem þekti hann áður. Uppl. mínar
hafa naumast spilt fyrir honum.
Vio ÓJafur erum kunningjar, ég
hefi horfst með honum í augu
við alvöru Ægis vestur i Látra-
röst. Síðan hefi ég sagt gott eitt
um hann, og ekki kent hann við
neitt vansamál. Enda mun engum
hafa dottið það í hug nema Sig-
urjóni.
Eimskipafélagið: Illa dreymir Sig-
urión um íra’Utið pess ef „bannbreyt**
in^.in“ nái að eflast. — líólegur má
hann pó áreiðanlega vem pes>.vegna að
bindindis- og bannstftrfsemi oe „reglu-
semiw verður pví a'drei «ð fjörtióni. —
Út af peim hluta lera Sigurjön atl
ar mér í aðdróttuninni um a.ð fessa
pjöðprífafyrirtæki muni verða Komið
fytir „ætternisstapmeð „bann- og
Búgunai»nd!i“, skal eg leyfa niér að
segja nokkur orð. -
Eg var i pu nn*tu ritara bráðabyrgð-
arstjómar Eimskipafe,.) vem nú er
stiórnarform. pftsrar stotncnm var
í und rbiínmgi, Eg fylgdi t nokkuð með
máhnu þá, o síðar um tíma á skrif-
st'ifu stofnnnaánnar, oa svo á stofn-
fundinum, s*m háður v«r raeð hátíð-
arbjæ í fiíkíikjunni 1 Reykjavlk.
Éi rar strax hrifinn af Eiraskfél.-
hutimyudinni, oe síðan félagið kom>t á
fót h fi ég reynt að vinna pví alt
gagn á þann héít. sem ég beíi petað
viðkomið. Nokkrar greinar hefi ég rit-
að í ,.Austia“ til þe>s sð hvetja
menn til eflingar íélaginu, »tíð gert
það í Víðræðnin oe í febr. s. 1. tókst
ég ferð á hendur til þes-i að haldi
fyrirlestur á Bændnnámsskeiðinu á
Eiðum þess “ínis að hvetja bændur
o búahð til að efla og styrkja E’ra-
skipatélagið og .■uglingasjáLstæði ís-
lendinaa. Kallaði ég það „líLskilyrði
þjóðarinnar“. — Er ég alls ekki að
hrósa nier af þessu. því ég tel þann
trauðla góðan íslending, sem bggur á
liði sínu til þess að efla Eimskipaté -
lag’ð, s glinnas|ál‘stœði vort, o: lífs—
skiJyrði þjóðarinnar.
Eg tek þetta fram til þess að ó-
helg falli sú aðdróttnn Sieurjóns að
ég vílji eiga þátt í að koma Eimskipa-
fél. „fyrir ætterriisstapa“.
Bé*t er þsð bjá Sigurjóni að Eim-
skipafél. purtí að standast samkepni.
En samkepnin verðar aft raiða því til
neilla. Samkopni í vínsölu tel ég 6-
hei.llavæulega í hávetua. Skil ekki að
það geti aukið transt félagsins þó í
skipurn þess væri ðþrjótandi vfnbrunn-
ur, að þau tengju á sig meira drykkjúo
skapar- og knæpuorð eu jonnur skip.
Held þeir séu nú orðnir harla fáir,
sera telja vínnantn og vínsölu — sízt
ólöglega — 1 ts kdyiði heilla ogþjöð-
þrifa. O't reynsla mannkynsms mun
msela h- öfl glega á móti slikn. Hún
er báin að sanna að í akri Bakk-sar
ern bezt lífsskilyrði fyrir lögbrot, glapi,
heilsutjón og allskonai spillin n, heim
lisöbamingju, fátæktarbol og artgenga
úrbynjun fólksins.
jitengisböhð er viðurkent onnað
mesta heimsbölið —- nœst ófriðarbel-
inu, Suini næst að áíengisbölið skipi
heimsbölshássetið á friðartimum. Ó-
friðarböbð hefir nú n*ð himarkmu
í sögn mannkynsins og afleiðinK þesg
er sú, að áfengisbölið netir orðið að
vikja tiásætið í flestum londum heisms-
ins. — Gegn þessum tveim hetuð-
„úvættum“ mannkynsms hefir vaknað
sterk hreyfing. Sú hreyfmg fser vata-
laust miklu áorkað innans skams. —
Annar þátturinn f þessari voldagu
bievfingu heldur Siguijóa að muni
j ifnvel toitíma Eimskipafélag'nu. Eins
oa sakir standa mun S gurjón hafa
því sem næst allan heiromn á móti
sér í þessu efni. Hann verður máske
frægur af því, en ekki mun ég ötiinda
hanu af þeirri frægð.
tí&nnlögunnm finnur Sigurjón alt ilt
til foráttu og það eitt í grein hans
kom mér ekki á óvart.
Ekki er hér rúm til að hrekja «11
fáryiðj Lans, en einbver allra átakan-
legasta memtokan er sú, að drykkju-
skapur, lögbrot, hylming og „auðgnn
eilendra ckrara“ sé legnnum að kenna.
petta er að kenna Tinhoeigð manna,
ónýtum og óskyldu æunum legreglao
st.jörum og vfirlejtt ónógri g»zlu .'ag-
anna og ólöghlýðni o. s. frv. Ekkert
séreigin bannlaganna að þan eru brot*»
in. Flest iíg setja mönnum takmörk,
eru meira ov mmna lífsre,'lur, nauð-
synlegar til þess að halda uppi þjoð-
íélag8sk'þun og manniéttindum. Bann-
lögin traðka ekki mannréttind-
u m. J>að er slæmur misskilningur.
J>au eera niennuBi h*egt »ð Djóta
mannréttmda og frelsis rétti-
leg'i. Aftra mönnum frá að njóta ó-
hollra og óe lilegra réttinda, þ“ivra
réttinda, sem réttnefndaii eru d ý r s-
réttindi en mannréttindi.
Bannlegin eru því heldur ekk þiæla-
lög. I*au eru emmitt lög til þess að
gera menn frjálsa. Td þess að raenn
geti öðlast meira friálsræui og notið
hins sanna og g ó ð a frelús þarf
að banna það, sem er ilt og órétt. —
Banniðgin okkar niiða að fví að leysa
alla úr þrælbaudi Bakkusar, »ð leysa
menn úr .llum hondum ástríðuávaua
og óstiórnar í athötnnm Hitt er eigt
að undia, þó lögin ekai nái tilgangi
sinum í skjótri svipan. Bannhatarar
þurta »ð láta af m sskilningi smum
áður en lðgin kr ma að fullu haldu —
það fearf að bæta þá raenn ogþroska
svo að þeir veiði færir um að njóta
b essunar ,.e fietsis bindindis < g bann-
laga. — þeir menn, sem lítilsvirða og
bijóta b innlþgin, eru aDdiega óhraust-
ir. Það á au verða hlutverk bindmdis-
og bannviua að gera þá hr-usta og
frjálsa, — fa' a vel með þá ox
neyta þolinmæði kennara tornæmra
barn-* þar til sjúkdómurinn er sigrað-
ur. Og þegar svo er komið, þá fiuna
allir hve frjáls'r íslendingar geta og
e'ga að vera undii verud b mnlaganna.
J>á kallar engian þaa lengur frelsis-
band, þá mui du allir tigna það
fielsisöryggi. — Á meðan þetta er að
fullkomnast þurfa bannvinir að njóta
lagauna til stuðnings í starfi slnu. Og
fái þan enn um hiíð að standa óh0gg-
uð undir batuandi g»zlu o* verr d, er
enginn eö á að hin fagra og heillaríka
hugsjón, alþjóðarbindindið, verður að
gnltvægum veruleika.
Loks em trllaga Sigurjóni til athng-
unar. Hún er ný, og af því hann tel-
ur sér miog ant um tilveru og efling
Eimskipaféla. sin«, vona ég að honum
verði ljúit að vinna að framgangi til-
lögunnar. Hún má orðast svo:
Bannhatarar og bannlagabrjótar
samþykkja' að halda bannlögin eftir-
leiðis og leggja — þar til öll þjóðin
er komin í bindindi — álíka uppbwð
á ári I sjöð til eflingar E mskipalélagi
íslands og þeir hata að nndanförna
varið til áfengiskaupa.
Verði þessnn trligöu vel tekið og
unnið að framgáijgi hennar, mnn eng-
mn efa að þeir, sem það ge a, hafi
tekið þa stefnu 1 þessu máli, sem sé
áhyggileg til sjálfstæðisheilla þjóðar-
innar og efl.ngar óskabarni hennar —
þjóðþiifafyrirtækmu, „Eimskipafólagi
fslarids4.
Ritstj.
„Þúss ber að geta sem gert erw.
Stutta stund dvaldi ég á Norð-
firði og kvnlist fáum. Þó kyntist
ég þar konu, sem ég aldrei mun
gleyma og jafnan minnast með
þakklæti og hlýjum huga. Ég var
einmana- og þarfnaðist samúðar
og aðstoðar. Hún hom til mín sem
sysiir og veitti mér ómetanlega
aðstoð. Kona "þessi er frú Ólöf
Guðmundsdóttir, kona Sigfúsar
Sveinssonar kaupmanns. Ég varð
að fara óviðbúin af Norðfirði og
gat því ekki kvatt þá sem égvildi.
Sendi ég frú Ólöfu því hjartans
þakkir og óskir alls hins bezta,
svo og öðrum þeim, er viku að
mér góðu á Norðfirði.
Seyð sfúöi 2Z. apríl 1917.
Margrét Guðbrandsdóttir.