Austri - 25.08.1917, Blaðsíða 3

AUSTfll
fyr en eftir hans dag*, og rar
það afleiðing af vínlianni hans.
Yerkunarefnið, kaffein, er 1,5—
8%.
Til Evrópu fluttist kaffi fyrst á
16. öld. Til Norðurlanda ekki fyr
en í lok 17. aldar, en var litið
notað þar til í lok 18. aldar. Og
verulega útbreiðslu fékk það ekki
fvr en á 19. öld.
Þessi arabiska jurt er nú rækt-
uð víðsvegar um heim, t. d. á
Sunda-eyjum (Javakaffi), Vestur-
heimseyjum (Jamaica-kaffi) ‘og í
Brasilíu (Riokaffl), sú tegund, sem
mun vera algengust hér á landi.
Við brensluna á kaffinu mynd-
ast í því ýmsar olíur og kaffi-
barkarsýra (kaffegarvesyre). jEinn
bolli af kaffi (úr 15 gr. af baun-
um) inniheldur */s gr- kaffein og
1 gr. af kaffiolium. Kaffið hefir á-
hrif á hjartað og taugakerfið, það
dregur úr þreytutilfinningu, og
því geta menn unnið meira ea
ella, ef kaffis er neytt — finna ekki
til þreytunnar. Það er hressandi
og veldur í smáskömtum þæg-
indatilfinningu. Kaffi hefir slæm
áhrif á meltinguna; þægindin er
menn finna til, er þeir neyta
kaffis eftir máltíðir, stafa af þvi
að menn fmna ekki meltingar-
þreytuna. Mikil kaffinautn veikir
magann og veldur taugaóstyrk.
Óhófleg kaffinautn er óholl. Hæfi-
legt fyrir flesta er talið 1—2 boll-
ar á dag.
Á mörgum heimilum hér á landi
er kaffl drukkið 5 sinnum á dag,
og margir drekka ávalt tvo bolla
í hvert sinn. Víðast er kaffi drukk-
ið þrisvar. Og ofan á þetta bætist
alt það aukakaffí, sem menn neyta
utan heimilis. Enginn vafi er á
því að þessi kaffidrykkja verður
miklu flei'i mönnum að tjóni, en
vinnautn hefir nokkru sinni orð-
ið. í Noregi mun ekki vera eins
mikil kaffidrykja og hér. Norsk-
ur efnafræðingur, dr. Olav Johan
Olsen, segir þó um kaffineyzluna
þar:
»Eg er í engum vaia um það,
að taúnleysi, sem er alveg hræði-
lega álment í öllu landinu, stöð-
ug aukning meltingarsjúkdóma,
jafnvel krabbamein og fækkun
barnafæðinga, á rct sína að rekja
til ofdrykkju á kaffi.«
Kakaobaunir. Þær eru aðal-
efnið í súkkulaði. En á það má
fremur líta sem næringarefni en
nautnameðal, þó hér sé nefnt.
Baunirnar eru ávextir af tré,
sem vex í Suður-Ameríku. Þær
eru gerjaðar með því að grafa
þær í jö’-áu, síðan þurkaðar og
hreinsaðar. Aðalefni þeirra eru:
50 % feiti (kakao-smjör), 8—9 °/0
sterkja (stivelse), 10 °/0 eggjahvíta
og 2°/n theobromin, efni sem hefir
svipaðar verkanir og thein eða
kaffein.
Hinir fornu Mexikóbúar bjuggu
til hressandi drykk úr muldum
kakaobaunum, og blönduðu þær
með maismjöli, en stundum með
hunangi og kryddi.
Spánverjar blönduðu baunirnar
með reyrsykri, og eftir það fer
eftirspurn þeirra mjög að aukast.
Fram á miðja 19. öld var súkku-
laðigerð að mestu leyti heimilisiðn-
aður, en er nú eingöngu gert í sér-
stökum verksmiðjum.
Guarana er að ýmsu leyti svip-
að kakao. Það er mikið notað í
Brasilíu. Ávöxturinn er bleyttur í
vatni og pressaður, er svipaður
súkkulaði á bragð. Hefir í sér
4—5 °/o kaffein og ýms önnur
efni. Brasilíubúar hafa drykkinn
sem ölvunardrykk, en einkum til
styrkingar og æsingar samræðis-
fýsna.
í Norðurálfu hefir ávöxturþessi
verið nokkuð notaður sein lækn-
islyf, sérstaldega við hjartslætti,
taugaverkjum og svitaaukningu.
Nautnameðal hefir hann aldrei
orðið í Norðurálfu.
Eiðaskóliiui.
Þar eð veturinn, sem í hönd
fer, verður sennilega sá síðasti, er
Eiðaskólinn starfar sem búnaðar-
skóli, þá hefir skólanefndin ákveð-
ið að starfrækja aðeins eldri deild-
ina, en það er gert til þess að
nemendur úr yngri deild í fyrra
fái lokið námi sinu. Skólatíminn
verður styttur um 10 daga. Eldi-
viðarbiigðir hefir skólinn nægar
til alls vetrarins.
Einnig ér ákveðið að skóla-
sjóður veiti nemendum hærri
fæðisuppböt í ár en áður hefir
tíðkast.
Ekki mun þetta verða auglýst.
Kuldatíð
hefir verið hér eystra undan-
farna viku og hefir jafnvel snjóað
í fjöll. Gæftir hafa og verið mjög
slæmar, t. d. hér á Seyðisfirði
hefir varla nokkur bátur á sjó
farið alla vikuna.
»Botnía«
frá Reykjavík sunnanlands 19.
þ. m. Hatði aðallega meðferðis
steinolíu til Austur- og Norður-
lands. Skipið fór héðan daginn
eftir áleiðis til Húsavíkur, Akur-
eyrar og Siglufjarðar. Hingað kem-
ur skipið aftur þaðan og á svo að
liggja hér uin óákveðinn tíma.
Með Botníu komu: Jón C. F.
Arnesen konsúll á Eskifirði, Gísli
Guðmundsson gerlafræðingur o.
fl. En áfram héldu með því: A.
Fjeldsted augnlæknir, Garðar Gísla-
son stórkaupmaður, Magnús Th.
S. Blöndahl kaupmaður, Jóhann
Tryggvason verzlunarm. frá Þórs-
höfn, frúrnar Oddný Vigfúsdóttir
og Sigríður Zoega, ungfrú Sesselja
Stefánsdóttir o. fl.
LandsverzlunÍH.
Þeir Olgeir Friðgeirsson og Þórð-
ur Sveinsson, sem verið hafa
starfsmenn landsverzlunarinnar
undanfarið, hafa báðir sagt af sér.
í staðþeirra hefir verið settur Héð-
inn Valdemarsson (Ásmundsson-
ar), nýútskrifaður frá háskólanum
í Höfn. — Er hér vandasöm og
ábyrgðarmikil staða veitt ungum
og óreyndum manni.
Barðsprestakall
í Fljótum er veitt Sigurjöni
Jónssyni, er verið hefir þar settur
prestur.
Landsbankinn
er nú Fluttur í hið nýja stein-
hús þeirra Nathans & Olsens. Hef-
ir hann leigt alla neðstu hæðina
þar til 5 ára.
Frá Kleppi
strauk nýlega sjúklingur einn og
lá úti um 3 sólarhringa, fanst
»AUSTRI»
k«mur öt ei»u sinmi í yikm. Árgamgurinn
kestar 4,00 kr. h ér á landi, •rlendis 5,00 fer
ftjalddagi 1. jólí hér á laadi, erlendii fyrrr-
fra*. — Upptögn kundin yið áraaaét og
égild mema beriít ábyrgðarm. fyrir i. okt.
emda sé kaupandi skuldlaus yið blaðið*
Til leiðbeiningar.
Bókasafn Austurlands, opið til út-
lána á laugard. kl. 4—5. Lestr-
arstoían opin á sunnud 4—6.
Bæjarfógetaskrifstofan opin 10—2
og 4-7.
Bæjargjaldkeraskrifstofan opin 3—4
og 6-7.
Pósthúsið, opið 9—2 og 4—7 virks
daga, á sunnud. 4—5 siðd.
Landssimastöðin, opin frá 8 árd. til
9 síðd. virka daga, á sunnud.
10 árd. til 8 síðd.
Sæsímastöðin opin frá 8 - árd. til
9 siðd. virka daga, á sunuud.
11—1 og 5—8.
Sjúkrahusið. Almenn böð fást eftir
pöntun.
Útbú íslandsbaka. Afgreiðslan @p-
’in 11—2.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
þá sofandi í hellisskúta niður við
sjó.
Druknun.
Maður úr Reykjavík, Bjarni
Jónsson að nafni, druknaði við
Hvalfjörð fyrir skömmu.
Skipaðir læknar.
Þórhallur Jóhannesson í Þist-
ilfjarðarhéraði, Á™i Helgason í
Höfðahverfi og Halldór Kristins-
son í Reykjarfirði.
Lausn írá embætti
hefir verið veitt D. Sch. Thor-
56
nm mínum, og eg játa hór fyrir gaði og mönn-
um að eg ann saklausri, frídri og elskulegri
stiilku af ótignum ættum, hún ann mér aftur á
móti, og fræudi henua" og fjárhaldsmaðar heíir
fúslega samþjrkt trúlofnn okkar, en móðir mín
hefir harðlega neitað að gefa sampykki sitt, og
alls ekld viljað sjá unnustu mína.M
„Hversvegna?11
„Af pví hún er af ótignum ættum. en haróns-
f ú Page de la Fouretiére heldur fast við skoð-
• anir eldri tíma, og álítur aðeins aðalsmannsdótt-
ur hæfilegt kvonfang handa syni si’num.“
æri ekki hægt að fá að vita hvað unga
stúlkau og fjárhaldsniaður hennar heita?“ spurði
einn af kviðdómurunum, eftir a-< hafa talað í
hljóði við sessunaut sinn.
Aftur hugsaði Maxíme sig ura og leit til verj-
anda síns, sem sííen stóð á fntur og ták til
máls í hans stað:
„Eg hefi heimild til að skýra frá peisum
nöfnum, Ejárbaldsmaðurinn er herra Guignolle
á stóra Chauraiöre, sem einriig er hér staddar
sem vitni; hin umrædda unga stúika er 'skjól-
stæðingur hans og frændkona, ungfrú Anna
Deipit,*
011um varð mikið um þessi tíðindi. Dómarinn,
kviðdómendur og áheyrendnr urðu allir jafn-
forriða. Þó eitthvað hefði kvisast nm petta,
gerði pað mikil áhrif að heyra verjandann lýsa
possu opinberl°ga yfir. Herra Guignolle hufði á-
unnið sér virðingu allra, sem kyntust honum,
53
inn í salinn, og *engu til sæta sinna. Vfirdóm-
arinn, sem var roskinn maður, skipaði að koma
með hinn ákærða.
Nú sló þögn yfir alla, svo hægt hefði ver.ð að
heyra laufblað detta, allir storðu á hinD ákærða.
Maxime barónn var viðhafnarlaust búinn, en
pó snoturlega. Hann var folur í andliti, og
dekkgráu augun viitust liggja mnarlega í höfð-
inu, en hann teit ekki undan, pd allir storðu á
hann forvitnisaugum. Hann gekk huakkakertnr
milli ingreglupjónanna, er fylgdu honum, að bekk
hinna ákærðu, tók í hendina á verjanda sínum,
sem gekk á móti honum;. lauí dómaranum og
varð síðan litið á krossmark, sem héhk yfir dóm-
arasætinn og sólin rétt í peirri svipan skein á,
Hann stóð litla stuud ’eins og hann væri að
biðjast fyrir í hljóði, «u settist síðau á bekkinn
hjá iögreglnpjónunum.
Nú hófst réttarhaldið, kviðdómendunnm var
fylgt inn í salinn. Voru pað bæði atvinnurek-
endur úr bo' ginni Nantes og stórhændur úr
sveitinni. Hvorki kærandinn né verjandinn fundu
ástæðu til að hrinda neiuum úr dómnum, pví
allir voru dómendur óskyldir og að engu leyti
háðir ijölskyldunni Page de la Fouretiére.
Eltir að kviðdómendur höfða unnið eiðinn, var
vitnum fylgt inn í salinn, og nú kom mikilhieyf-
ing á ábeyrendur. það, sem margir höfðu átt
bágt með að trúa, skeði pó, — barónsfrú Page
de la Foúretiére og dætur hennar, sem sökum
néms skyldleika við hinn ákærða hefðu geta