Dagskrá - 11.06.1897, Blaðsíða 2

354
una eins langt og hann gat, og skein í hvítar tennurn-
ar á honum. Síðan gekk hann inn að tóbaksskúffunni
og tók upp óskertan fjúrðungsvafning af tóbaki, sló
stórri sveðju er lá í skúffunni á vafninginn og mældi
af honum á að giska pund.
Hann gekk með tóbakið út þangað sem Þórður
stóð, og rjetti það fram yfir borðið. —
Þórður gamli þagði, og strauk blóðið af sjer. —
Það kom hik á þann gamla er hann sá rulluna, digra
og safamikla liggja á borðinu — og fann tóbaksþefinn
anga um búðina. — Þó rjetti hann ekki hendina út;
aðeins sást að það kom hik á hann og hann hugsaði
sig um.
— En þá man jeg eptir því, að litla stúlkan kippti
afa sínum frá borðinu, tyllti sjer á tá, svo að hún sýnd-
ist hærri en hún var, og svo þreif hún tóbakspundið til
sín, smeflti því niður á góifið og trampaði á því, þegj-
andi og föl eins og snjór — en það var fullorðinssvip-
ur á andlitinu og allir sem við voru horfðu á hana,
steinþegjandi og grafkyrrir.
— Þórður gamli strauk sjer enn einusinni um andlitið
og svo sneri hann sjer frá búðinni, tók í hendina á
sonardóttur sinni og leiddi hana út úr búðinni- án þess
að segja eitt orð, þangað sem Kúfa stóð og beið þol-
inmóð eptir byrðinni. — — K
íslensk fóðurjurtafræði.
I io., II., 12. tölubl. ísafoldar þ. á. er löng rit-
gjörð um íslenska fóðurjurtafræði eptir Stefán Stefáns-
son kennara á Möðruvöilum. En með því að höf. sem
kunnugt er. er mikill grasfræðingur, þá er hætt við að
sumir taki mikið tillit til þess, er hann segir í nefndri grein,
og vildi jeg því með fáum orðum athuga, hvort höf.
gjörir ekki íslenskri fóðurjurtafræði helst til hátt undir
höfði, með því, að telja hana, sem helstu og fyrstu und-
irstöðu undir íslenska búfræði.
Það er fyllilega rjett hjá höf. að vjer þyrftum að
fá sem fyrst rannsóknarstofnun, svo rannsaka mætti ýms
íslensk efni, svc sem jarðveginn, áburðinn, fæðutegundir
og jurtirnar. Ætti því að gjöra, búnaðarskóla á land-
inu svo úr garði, að hann gæti rannsakað það, sem
nauðsynlegt er fyrir búnað vorn, og gjöra ýmsar til-
raunir með sáðjurtaræktun. En að verja ærnu fje í
herrans mörg ár til grasfræðislegra rannsókna í öðrum
löndum, sem geti verið undirstaða undir íslenska fóður-
jurtafræði, það tel jeg barnalegt. Að íslensk fóðurjurta-
fræði geti byggst á útlendum rannsóknum að nokkru
ráði, þýðir ekki að telja mönnum trú um. Þeir, sem
telja að íslensk fóðurjurtafræði hafi verulegt gildi fyrir
búnað vorn, ættu fremur að róa að því öllum árum, að
að fá inn í landið rannsóknarfæri, svo rannsaka megi
þær jurtir, sem vaxa í landinu, þá þyrfti engan saman-
burð á norskum, skotskum og íslenskum jurtum. Enda
þurfum vjer að rannsaka fleira en jurtir. Það yrði líka
landinu ódýrast og jafnframt notasælast, að korna rann-
sóknarstofnun á fót, þegar í stað, en hafa engan óþarfa
kostnað eða undirbúmng, sem kæmi að engum veruleg-
um notum. Islendingar ættu af rcynslunni, að vera
búnir að sjá hvað lítill árangur er opt af utanförum
manna sem kostaðir hafa verið af almannafje, til að
kynna sjer ýmislegt. Þeir munu flestir hafa haft sjálfir
mest gagn eða gaman af því, og eins er jeg hræddur
um að yrði þótt Stefán, Helgi, Pjetur eða Páll færu til
Skotlands eða Noregs í grasaleitir o. s. frv.
Hr. Stefán Stefánsson gjörir allt of mikið úr því,
hvað ísl. fóðurjurtafræði hafi mikið gildi, fyrir framfarir
búnaðarins, til móts við önnur búvísindi. Jeg fullyrði
það að fóðurjurtafræðin hefur einna minnsta þýðingu,
af öllum greinum búfræðinnar, fyrir framfarir í íslensk-
um búnadi. Að íslensk fóðurjurtafræði sje ekki fyrsta
eða helsta skilyrði fyrir aukinni kvikfjárrækt eins og
höf. álítur skal jeg nú leitast við að sýna fram á.
Það, sem fyrst og fremst kemur til greina, þegar
um meiri fóðurjurtaframleiðslu er að ræða, er jarðveg-
urinn, sem jurtirnar eiga að vaxa í, meðferðin já hon-
um að öllu leiti að því er snertir jarðtegundirnar, f hverjum
hlutföllum, þær eru hverja við aðra, áburðinn, sem er
uppbót á því, sem jarðveginn vantar til þess að geta
framleitt þroskamikinn gróða, og vinnuna sem hjálpar
jurtanæringarefnunum að taka þeim breytingum sem
nauðsynlegar eru fyrir vöxt og viðgang jurtalffsins.
Setjum að einhver vilji rækta sjer túnblett úr mýri
eða móum. Hann þarf fyrst að byrja á að vinna jörðina
á haganlegan hátt, kunna að beita ýmsum jarðyrkju-
tólum, sem Ijetta undir með vinnunni í einu orði sagt,
afkasta sem mestu, með sem minnstum kostnaði. Þetta
er íyrsta og helsta fræðigreinin sem jarðyrkjumaðurinn
þarf að kunna. Þá kemur næst að ákveða um jarðveg-
inn hvernig hann megi, sem best bæta, hvort heldur er
með áburði eða öðrum jarðtegundum. Er því áríðandi
að jarðyrkjumaðurinn kunni að auka áburð, fara með
hann, svo hann rírni sem minnst og blanda honum
saman vi? jarðveginn svo hlutföllin milli efnanna verði
sem hæfilegust við það sem juttagróðurinn heimtar, og
að sem minnst af áburðarefnunum eyðist að óþörfu í
jarðveginn. Þriðja atriðið er að ákveða um jurtir þær,
sem rækta á. Sje grasrótin rist ofan af jarðveginum áður
þá kemur ekki til að ákveðá neitt um það hverjar jurt-
ir eiga að vaxa. Nátturan sjálf breytir jurtagróðrinum,
eptir því sem jarðvegurinn er undirbúinn. Þegar mýrar
jörð rotnar, breytist og er blönduð ýmsum dáefnum, þá
breytist jurtagróðinn. Jeg hefi þurkað upp mýri, með