Lögberg-Heimskringla - 04.01.1962, Blaðsíða 7

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 4. JANÚAR 1962
J
KONRáÐ VILHJÁLMSSON:
u
. ^að mun hafa verið vetur-
lnn ^34, að við, 7-8 persónur
a Akureyri, höfðum nokkrar
aanikouiur til að leita eftir
u rænum fyrirbrigðum á
eirnili þeirra hjóna Jóhanns
oeitins Ragúels, kaupmanns,
§ Guðrúnar konu hans.
engu þær tilraunir oft dável,
e° a höfðum við góðan miðil,
Y Var menntaskólapiltur ^f
.^^jðrðum („menntaskóla-
1 urinn" var, eftir því sem
^gja Guðrún Ragúels og
argrét frá öxnafelli hafa
Ek vil kveða vísu

staðf,
est, Guðni Ásgeirsson, sá
stofnaði AA-samtökin
er
jjeykjavík). Var hann oftast
aði>^Ul' að ^alla 1 trans °g tal-
. skilmerkilega í dásvefn-
t Urn- Fóru fundirnir ætíð
ain á kvöldin.
við^U Var ^a® eitt kvöldið er
jn Voruni þarna saman kom-
bekW ^11^11 var s°tnaður í
. k sínum og sátum við hin
^ , l^'hvirfingi framan við
h0 lnn með saman tengdar
ndur. — Brátt kom nú fram,
n rir munn miðilsins, kona
Sj kur að handan, er kallaði
haf ”stjbrnanda“ og sagðist
^ a verið hjúkrunarkona hér
q andi í lifanda KfL Hafði hún
j^.ast verið hjá okkur áður.
, gerist miðillinn með ó-
inrrara móti, en stjómand-
n segir;
0g”0’ er kominn svo stór
Vil]mwkilúðlegur maður, sem
hv °mast að. Ég veit ekki
rt eS ræð nokkuð við hann.
Jú,
v®rið róleg. Hann er bú-
w -XV/Xt
að lofa að vera stilltur.“
fe a Siymur við mjög mikil-
ir;<,S eg karlmannsrödd: „Heil-
er v?. Slban einhver setning,
a. V áttuðum °kkur ekki vel
brj ar nu beinzt að mér úr
^enifUUm að ei§a orðastað við
víj j .an aðkomumann. Því
und' eltlíl neita °g tek því
f0 lr' »Heill og sæll! Ert þú
rnmaður?“
„Já.“
”?rt Þú Norðlendingur?“
(Mjög ákveðið)
” rt jþú sunnlendingur?"
E61 ' ®n minna ákveðið)
^.rt þú Vestfirðingur?“
rórjj. er svarað í ákveðnum
ek.'<^SÍ11 ^kalla-Grímsson var
!VaraðÍ éS;
f^V þykir okkur að hafa
þitf><< nn’ eða kvert er erindi
„lllt f11 kveða vísu.“
„að P«tti okkur,“ svara ég,
„Slf eltlci numið þá vísu.“
haan rifa megut þér,“ svarar
ljófSl verður það gert án
var 1 Svara ég, því að dimmt
lst°funni.
^0í*ni n^r-a« °*auft ljós í
ur uti,“ svarar komumað-
Nn
°kknr nrðu hvíslingar með
hv»n kLll!'‘ng'?um. um það,
°g varifei^a skyldi eða eigi,
su niðurstaðan, að
ekki var kveikt. En ég hafði
áður en slökkt var séð papp-
írsblokk og ritblý á nálægu
borði, sem ég áleit að ætti að
vera þarna við hendina, ef
eitthvað þyrfti að skrifa. Bað
ég nú að rétta mér áhöld
þessi. Var blokkin nokkuð
stór og hugðist ég geta skrifað
vísu á hana þó að dimmt væri,
og voru mér nú rétt áhöldin.
Strax og ég hef hagrætt mér
í sætinu með blokkina á hnénu
og blýantinn í hægri hendi,
kveður við fyrsta ljóðlína frá
komumanni, og fékk ég vel
skilið hana og fest hana á
pappírinn. En þegar ég hafði
skrifað þessa línu, kvað við sú
næsta, og svo hver línan af
annarri, svo að aldrei þurfti
ég neitt að bíða, — líkt og
komumaður vissi og sæi, hvað
mér leið.
Þegar er lokið var vísunni,
virtist vera komið ferðasnið á
komumann. En við, þátttak-
endur, söknum mjög og hefð-
um gjarna viljað eiga meiri
orðastað við hann.
Kvaddi hann svo með sama
ávarpi og hann heilsaði:
„Heilir."
í þessu bili vaknaði miðill-
inn, dasaður nokkuð, og lauk
þá fundinum og var kveikt.
Varð þá fyrst fyrir,# eftir að
leikið hafði verið sálmalag —
en samkoman var og byrjuð
með sálmalagi — að aðgæta
vísuna á blaðinu. Hún hafði
ritazt all-greinilega og varð
vel lesin:
„Skulum ei gull girnast,
gráti veldr ór máta.
Öllu í eilífð spillir
of dátt látit at velli.
Fárr veit, hversu féit
fári veldr ok sárum.
— Geld ek glapa kaldra,
get ei vist með Kristi.“
Er mér minniststætt, hve
tvær síðustu línurnar voru
fluttar með köldum og
gremjufullum raddblæ.
Áttum við nú tal um vísuna
um stund. Man ég, að ég sagði,
að mér þætti fjórða línan sízt
og ekki samboðin Agli — enda
var ég iþá ekki búinn að skilja
hana fullkomlega. Einnig
spurði ég þá miðilinn, hvort
hann ætti það til að yrkja. En
hann svaraði, að hann kynni
ekki að yrkja.
Einn af þátttakendum í
hringnum var Margrét frá
Öxnafelli. Sagðist hún hafa
séð komumann vel. Hefði
hann verið í gráum kufli yzt
fata, með krossvafða fótleggi.
Svartur á brún og brá, stutt-
leitur og greppleitur með
stutt skegg, ákaflega þrekinn
vexti, en ekki sýnst næsta
hár, enda hefði hann staðið
niðri í gólfinu upp að kálfum.
Á höfðu hefði hann haft eins
konar húfu með litlum börð-
um eða bryddri brún.
Vísuna skrifaði ég í vasa-
bók mína, en skildi blokkar-
blaðið með frumritinu eftir
hjá húsráðendum. Hafði þessi
fundur talsverð áhrif bæði á
mig og aðra þátttakendur.
Fór nú hver heim til sín.
Þegar ég kom heim, var
mitt fyrsta verk að grípa til
vasabókarinnar og lesa enn
vísuna og stöðvaði ég einkum
hug minn við fjórðu línu, er
mér hafði ekki líkað. Kom
mér þá óðara í hug annar og
réttari skilningur á línunni.
Hafði ég áður ætlað, að orðið
velli væri þágufall af nafn-
orðinu völlur. en nú húg-
kvæmdist mér skyndilega, að
orðmyndin velli myndi vera
þágufall af orðinu vell, sem
þýðir gull í fornu skáldamáli.
Dró ég nú ekki að fletta upp
í skáldamálsbók Sveinbjarnar
Egilssonar eftir orðinu vell, og
komst þá að raun um það, að
! Egill notar það orð a. m. k.
tvisvar í þeim vísum, sem til
eru eftir hann.
Viku síðar eða svo pálægð-
ist þessi sami gestur okkur
aftur, en komst þá ekki að
vegna fjölda þeirra annarra
að handan, er biðu og væntu
sambands. Var það á sama
stað og í sama hring. Heyrð-
um við þá til hans eina setn-
ingu í háum og þykkjulegum
róm: „Hvat veldur?“
Um þetta verður nú ekki
fleira skrifað að sinni. Kært
væri mér að vita, ef einhverj-
ir fróðir menn vissu til þess,
að vísa þessi hefði áður verið
kunn. En til þess hafa engir
vitað, er ég hef sagt vísuna.
Ég undirrituð, Guðrún
Ragúels frá Akureyri, minn-
ist vel þessa merkilega fyrir-
bæris frá þessum minnisstæða
fundi af þessari vísu, eins og
Konráð Vilhjálmsson skrifaði
hana í myrkrinu á fundinum.
Stödd í Reykjavík, 15. júní
1961
Guðrún Ragúels
Ég undirrituð, Sigurlaug M.
Jónasdóttir, Eskihlíð 8,
Reykjavík, las fyrir Margrétu
frá Öxnafelli frásögn .þessa
upp í síma. Staðfesti hún að
sér væri fundur þessi mjög
minnisstæður og að hér væri
að öllu rétt frá skýrt, eftir því
sem hún framast gæti munað.
Reykjavík, 22. júní 1961
Sigurlaug M. Jónasdóttir
(Lesbók Mbl.)
Þæiiir úr minnis-
siæðri íslandsferð
Frá bls. 5.
sér í brjósti þennan fagra
haustdag á Þingvöllum. Sum-
ir hinna erlendu gesta létu
þess sérstaklega getið, hve til-
komumikil þeim hefði þótt
koman þangað og hve minnis-
stæð hún yrði þeim.
Frá Þingvöllum var síðan
haldið að Sogi og setið höfð-
inglegt hádegisverðarboð
borgarstjórans í Reykjavík,
Geirs Hallgrímssonar, að Ira-
fossi. Undir borðum flutti
borgarstjóri skörulega ræðu
og fróðlega um tengsl Háskóla
íslands við Reykjavíkurbæ, og
brá jafnframt upp myndum úr
sögu borgarinnar. Rektor
Kaupmannahafnarháskóla —
Carl Iversen, þakkaði af hálfu
gestanna í bráðskemmtilegri
ræðu. Mæltu þeir báðir á
ensku, hann og borgarstjórinn,
svo að ánægja var á að hlýða.
Að loknum hádegisverði var
Sogsvirkjunin skoðuð, en hún
er, eins og kunnugt er, hið
mesta mannvirki. Þaðan fær
Reykjavík meginhluta raf-
orku sinnar til ljósa og að
sumu leyti til hitunar, þegar
nauðsyn krefur. Minnti á-
nægjuleg og fróðleiksrík
heimsóknin að írafossi eftir-
minnilega á það, hverjar orku-
lindir íslenzka þjóðin á í foss-
um sínum og vatnsföllum, en
mannvirkin austur þar bera
því fagran vott, að ættþjóð
vor er óðfluga að færa sér
betur og betur í nyt auðlindir
sínar til lands og sjávar. Orð
Jóns skálds Ólafssonar verða
sannari með hverju ári, sem
líður:
Hér er nóg um björg og brauð,
berirðu töfrasprotann,
þetta land á ærinn auð,
ef menn kunna að nota ’ann.
Töfrasprotinn er hin nýja
tækni, vélræn og annars kon-
ar, sem Islendingar eru nú að
tileinka sér í stöðugt ríkara
mæli.
Þennan mmnisstæða. haust-
dag hafði okkur, sem nutum
þess að taka þátt í ferðinni til
Þingvalla og austur að Sogi,
því gefist tækifæri til þess að
sjá það eigin augum og á
áhrifamikinn hátt, hvernig hið
gamla og nýja rennur í einn
farveg á íslandi. Við höfðum
heyrt sögunnar þyt í lofti yfir
höfðum okkar að Lögbergi, en
í dyn vélanna að írafossi mátti
greina skóhljóð hins nýja
tíma, því að um margt ríkir
nú ný landnámsöld á íslandi.
Haldi þjóðin áfram að spinna
þræði framtíðar sinnar úr
hinu dýrmætasta í fortíðar-
arfi sínum og hinu lífrænasta
í samtíðinni, mun henni vel
farnast.
Eftir að komið var til
Reykjavíkur seint á sunnu-
daginn, sátu gestirnir boð for-
seta Islands og frúar hans að
Bessastöðum, þar sem rausn,
virðuleiki og hjartahlýja í
móttökum ráða alltaf ríkjum.
Létu hinir erlendu gestir
einnig í ljós hrifningu yfir
komunni þangað, en allir þátt-
takendur voru sammála um
það, að þessi atburða- og
ánægjuríki sunnudagur, frá
morgni til kvölds, myndi þeim
lengi og þakklátlega í minni
geymast.
er, dvalið langvistum erlendis,
skipað þar virðingarstöður, og
var heimsborgari í þessa orðs
fyllsta skilningi; en hann hafði
jafnframt lært að skilja upp-
runa sinn, hvar sálarrætumar
liggja dýpst í mold, og að
sannmeta gildi síns íslenzka
menningararfs, eins og lýsir
sér kröftuglega í þessum
fleygu og víðkunnu vísuorð-
um hans:
1 átthagana andinn leitar,
dó ei sé loðið þar til beitar,
og forsælu þar finnur hjartað,
x> fátækt sé um skógarhögg.
Sá er beztur sálargróður,
sem að vex í skauti móður,
en rótarslitinn visnar vísir,
' oó vökvist hlýrri morgundögg.
Framhald
Nýr íslenzkur
fundarhamar
Eins og kunnugt er braut
Frederick Boland forseti 15.
allsherjarþingsins fundarham-
ar sinn í uppnámi miklu, sem
varð í sambandi við ræður
Krúsjeffs og manna hans. ís-
land hafði gefið þennan ham-
ar árið 1952 og var hann hin
mesta listasmíð, gerður af Ás-
mundi S veinssy ni njynd-
höggvara.
Það var ákveðið þegar í
fyrra að Island skyldi gefa
nýjan fundarhamar til þess að
stjórna með fundum allsherj-
arþingsins. Var Ásmundur
Sveinsson fenginn til þess að
gera hann. í morgun afhenti
svo Thor Thors, formaður ísl.
sendinefndarinnar Mongi Slim
forseta þingsins hinn nýja
hamar, sem er gjöf frá ríkis-
stjórn íslands. Þegar Thor
Thors afhenti hamarinn, gat
hann þess að hann væri gerð-
ur af sama listamanninum og
hin brotni hamar. Hann lét í
ljósþá ósk, að hamarinn mætti
alltaf verða tákn þess að lög
og réttur ríkti í heiminum, og
innan samtaka hinna Sam-
einuðu þjóða. Jafnframt sagði
hann að hann væri þess full-
viss, að í höndum Mongi Slim
yrði honum ávallt beitt af
réttlæti, óhlutdrægni og góð-
vild.
Mongi Slim þakkaði sendi-
herra íslands og kvaðst vona
að hamarinn myndi verða
tæki friðar, laga og réttlætis.
Framvegis verður því fund-
um allsherjarþingsins stjórn-
að með hinum íslenzka hamri,
sem er töluvert sterklegri og
viðameiri en sá, sem Boland
braut. Er skorin í hann setn-
ingin: Með lögum skal land
byggja, á íslenzku og latínu.
Vonandi fylgir mikil gifta
þessum hamri, sem gefinn er
af heilum hug friðsamrar og
frelsiselskandi smáþjóðar.
En aldrei kem ég svo að
Bessastöðum, að ég minnist
eigi Gríms skálds Thomsen,
sem var lengi bóndi þar og
hvílir í Bessastaðakirkjugarði,
Mbl. 31. okt.
Hann hafði, svo sem kunnugt J hreppir.
Maður veit hversu maður
sleppir, en ekki hvað maður