Lögberg-Heimskringla - 05.01.1967, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 5. JANÚAR 1967
5
XIII
Önnur stærsta borgin við
norðurströnd íslands heitir
Siglufjörður. Ekki er Siglu-
fjörður þó nein stórborg, því
að borgarbúar eru rétt um tvö
þúsund og fimm hundruð tals-
ins. Ef maður ekur í bíl frá
Reykjavík til Siglufjarðar,
reynist vegalengdin vera fjög-
ur hundruð sextíu og fimm
kílómetrar. Landleiðin frá
Siglufirði til Akureyrar er aft-
ur á móti eitt hundrað níutíu
og sex kílómetrar.
Siglufjörður er gyrtur há-
um fjöllum, og vegurinn þang-
að liggur yfir fjall, sem heitir
UocabidahJL^ :
aftur á móli, on the other
hand
allan sólarhringinn. around
the clock
á haustin, in the fall
á sumrin. in summer
borgarbúar, citizens, inhabi-
tants
dag eftir dag, day after day
ekki er Siglufjörður þó nein
etc., however, Siglufjörður
is not
ekur, drive(s)
er ekki unnt, it is not possible
eru... talsins, number (verb)
fá, get
góða veiði, a good catch
græða peninga, make money
gyrtur háum fjöllum, sur-
rounded by high mountains
heitir, is called
hundruð skipa, hundreds of
ships
í bíl, in a car
í fyrstu snjóum, after the first
snow
í landi, on land
„í síldinni", during the her-
ring season
komasl, get
landleiðin, the distance by
road
liggur yfir, goes across
með flugvél, by aircraft
með skipi, by ship
Hið íslenzka Bókmenntafélag 150 óra
Siglufjarðarskarð. Sá vegur
verður oftast ófær í fyrstu
snjóum á haustin. Eftir það er
ekki unnt að komast til Siglu-
fjarðar nema með skipi eða
flugvél.
Á Siglufirði eru stórar síld-
arverksmiðjur, og á sumrin
sækir fólk þangað víðs vegar
að til þess að græða peninga
„í síldinni“. Þá vinna menn
stundum allan sólarhringinn
við síldarsöltun í landi, og úti
á miðunum eru hundruð skipa,
sem fá góða veiði dag eftir
dag vikum og mánuðum sam-
an.
nema, except
oftast, usually
ófær, impassable
reynist, turns out to be
rélt. just
sá vegur, that highway, that
road
Siglufjarðarskarð, Siglufjord-
pass (i.e., skarð means ‘a
mountain pass’)
síldarsöllun. processing of
herring
síldarverksmiðjur, herring
factories (processing plants)
stórborg, a big city
sækir fólk þangað, people go
there
til þess að, in order to
úti á miðunum, out on the
fishing banks
vegalengdin, the distance
verður, become(s)
við norðurströnd, on the
northern coast
vikum og mánuðum saman,
for weeks and months
vinna, work
víðs vegar að, from many
places
þangað, there (to there,
thither)
þá, then
önnur stærsta borgin, the
second largest city
Ferðasaga Solveigar Guðmundsdóttur
Laufásvegi 75, Reykjavík, 1. des. 1966.
Kæra Mrs. Jónsson!
Þökk fyrir síðast. — Ég sendi þér nú kafla úr bréfum, sem
ég skrifaði í sumar á meðan ég var vestra, venjulega einu
sinni í viku, Steinunni Magnúsdóttur biskupsfrú, og má sjá
þess merki, að þetta eru sendibréf en ekki raunveruleg ferða-
saga. Af því að mér heyrðist á nokkrum, sem ég kynntist í
sumar, að vonast væri eftir því að ég skrifaði eitthvað um
ferðina, sendi ég þetta.
* * *
Ég þakka Solveigu Guðmundsdóttur fyrir ferðasöguna, og
veit ég að margir munu hafa ánægju af henni. — I. J.
Framhald af bls. 4.
fundi og þessir kjörnir aðal-
embættismenn hennar: Séra
Árni Helgason, forseti; Sigurð-
ur landfógeti Thorgrímsen,
féhirðir; og Halldór sýslumað-
ur Thorgrímsen, skrifari. Á
næsta fundi deildarinnar, þ.
15. ágúst 1816, var samþykkt
sú tillaga Hafnardeildarinnar,
að deildirnar skyldu samein-
ast í eina félagsheild, er heita
skyldi Hið íslenzka Bók-
menntafélag.
Var þá draumur Rasks um
stofnun félags „til þess að efla
og styðja íslenzkar bókmennt-
ir og tungu“ orðinn að veru-
leika, með drengilegri aðstoð
séra Árna Helgasonar, nán-
asta samverkamanns hans og
velunnara málsins. En ást
Rasks og aðdáun á íslenzkri
tungu lýsir sér fagurlega
eftirfarandi orðum hans, sem
oss Islendingum er hollt að
hugleiða:
„Ég læri íslenzku til þess að
læra að hugsa eins og maður,
til þess að útrýma þeim kot-
ungsanda, sem mér hefir ver-
ið innrættur frá blautu barns-
beini, að til þess að stæla svo
sál mína, að hún kjósi heldur
að skilja við líkamann en
brjóta á móti því, sem hún
hún veit, að er satt og rétt.“
(Þessi ummæli eru tekin úr
bók Ásmundar Guðmundsson-
ar biskups, Þor og þróllur,
bls. 35.)
En tilgangi Hins íslenzka
Bókmenntafélags er lýst á
þessa leið í fyrstu grein fé-
lagslaganna: „Það er tilgangur
félagsins að styðja og styrkja
íslenzka tungu og bókvísi og
menntun og heiður hinnar ís-
lenzku þjóðar bæði með bók-
um og öðru, eítir því, sem
efni þess fremst leyfa.“
Fróðlegt er að bera þessa
agagrein saman við 2. máls-
grein stefnuskrár Þjóðræknis-
félags íslendinga í Vestur-
heimi, en hún hljóðar þannig:
„að styðja og styrkja íslenzka
tungu og bókvísi í Vestur-
ieimi.“ Ættarmótið leynir sér
ekki.
Á grundvelli og í anda ofan-
greinds tilgangs, hefir Hið ís-
lenzka Bókmenntafélag unnið
víðtækt og þjóðþarft starf sitt
um 150 ára skeið. Útgáfustarf
þess „hefur verið geysimikið
að vöxtum gegnum árin og
haft ómetanlegt gildi fyrir ís-
lenzka menningu og bók-
menntir,“ eins og Ingólfur
Kristjánsson segir réttilega í
ágætri grein sinni í Eimreið-
inni (janúar-apríl 1966) í til-
efni af umræddu merkisaf-
mæli félagsins. Yrði það langt
mál, ef telja ætti upp öll þau
merkisrit, sem það hefir gefið
út, enda verður það eigi gert
hér rúmsins vegna.
Á hitt skal aðeins minnt, að
tímarit félagsins, Skírnir. hef-
ir komið út óslitið síðan 1827,
og er elzta tímarit á Norður-
löndum. Er það orðið mikið og
margbreytt safn merkilegra
ritgerða um íslenzk fræði og
önnur efni, sem Skírnir hefir
flutt lesendum sínum, og enn
er þar vel í horfi haldið um
fróðlegt og vandað lesmál. Nú-
verandi ritstjóri hans er Hall-
dór Halldórsson prófessor.
En renni menn sjónum yfir
langan feril Hins íslenzka
Bókmenntafélags, verður það
augljóst, að þar hafa komið
farsællega við sögu margir
hinir fremstu fræða- og menn-
ingarfrömuðir þjóðar vorrar.
Auk sjálfra stofnendanna ber
þar hæst Jón Sigurðsson, er
var forseti Hafnardeildarinn-
ar áratugum saman, en for-
seti Reykjavíkurdíeildarinnar
um langt skeið var séra Árni
Helgason. Skylt er einnig að
geta sérstaklega dr. Björns M.
Ólsens prófessors, er árum
saman var forseti Reykjavík-
urdeildarinnar og síðan félags-
ins sjálfs, og átti meginhlut í
sameiningu deildanna í eina
félagsheild með heimili í
Reykjavík, en sá sögulegi og
heillaríki atburður gerðist
vorið 1912.
Þessir menn skipa nú stjórn
Bókmenntafélagsins: Einar Ól.
Sveinsson, prófessor, forseti;
dr. Kristján Eldjárn, þjóð-
minjavörður, varaforseti; Hall
dór Halldórsson, prófessor,
skrifari; og Einar Bjarnason,
ríkisendurskoðandi, gjaldkeri.
I fulltrúaráði eiga sæti: Stein-
grímur J. Þorsteinsson, pró-
fessor; dr. Broddi Jóhannes-
son, skólastjóri; og Njörður P.
Njarðvík, cand. mag.
í prýðilegum kvæðaflokki,
er fluttur var á aldarafmæli
félagsins, hyllti Þorsteinn
4334 Union Slreel,
North-Burnaby, 26. júní 1966.
Kl. er nú 6,23 að morgni, og
ég er vöknuð og sezt upp í
rúminu með símaskrána fyrir
borð. Hér er dimmviðri eins
og var heima í fyrrinótt, en
ekki bærist laufblað. Og fugl-
arnir syngja, enda er orðið
bjart.
Ég skrifaði á kort í flug-
stöðinni í Toronto, og vona að
þú hafir fengið það. Þaðan fór
ég með þotu áleiðis hingað kl.
16,15. Hún tók 140 farþega og
var fullsetin. Það er betra að
fljúga í þotu; minni hávaði og
að sjálfsögðu enginn hristing-
ur frá hreyflum. Ég svaf tölu-
vert á leiðinni; mátti þó ekki
kallast aðframkomin af svefn-
leysi, því að auk þess sem ég
svaf á þriðja tíma í Loftleiða-
flugvélinni, svaf ég mest alla
leiðina frá New York til To-
ronto og vissi ekki af fyrr en
vélin var komin niður á jörð.
Þotan lenti í Calgary og
skipti þar að mestu um far-
þega. Þar er mikið graslendi í
kring og engir skógar. Þaðan
fékk ég sæti við glugga og
horfði niður á hin hrikalegu
Klettafjöll, sem enn eru þakin
snjó, líkt og norðanverð
Skarðsheiðin. Yfir hæsta fjall-
garðinum voru ský, og ég fékk
mér blund, en vaknaði þegar
fór að halla vestur af. Og
skipti þá engum togum, að vél-
in fór að lækka flugið, og kl.
Gíslason skáld, eins og sjálf-
sagt var, með fögrum orðum
þá Rasmus Kristján Rask og
Árna Helgason fyrir braut-
ryðjendastarf þeirra. Jafn-
framt farast skáldinu þannig
orð:
Af vopnaburði
er ei vaxinn upp
orðstír íslendinga.
En frægð þeirra
er af fræðimönnum
og af skáldum sköpuð.
Þetta er heiður,
sem hefja skal
ísland í áliti heimsins.
Þetta er arfur,
sem ávaxta skal
og gæta, en aldrei glata.
Jafnframt því og ég minni
á þessi spöku og tímabæru orð
skáldsins, votta ég Hinu ís-
lenzka Bókmenntafélagi virð-
ingu mína og þökk, og flyt því
heilhuga hamingjuóskir. Er ég
þess fullviss, að margir Vest-
ur-íslendingar taka sama huga
undir þær kveðjur og óskir.
18,45, eða 5 mínútum fyrr en
til stóð, lenti hún á flugvell-
inum.
Ég gekk inn í flugstöðina, og
þar stóð Jón Sumarlidason, og
— Abba! Varð mikill fagnað-
arfundur. Jón leiddi mig út í
bíl sinn og fór svo að sækja
tösku mína. Ekki var hún opn-
uð þar; tollskoðunin í New
York, sem engin var, var lát-
in duga. Svo ókum við um 15
mílur heim til Jóns, og það var
margt fallegt að sjá á þeirri
leið, þó að fegursta blóma-
skrúðið sé farið af trjánum.
Að öllu samanlögðu get ég
ekki hugsað mér, að ferðalag
geti gengið betur en mitt.
í gærkvöldi töluðu þau við
mig Vigfús Anderson og kona
hans Kristbjörg, fædd Bíld-
fell. Þau vilja að ég komi til
þeirra. — Guðrún Sveinbjörn-
son, sem kom heim 1963, tal-
aði líka við mig, og með henni
ætla ég í kirkju í dag. Meira
veit ég ekki ennþá.
Eins og sjá má, er skriftin
meira miðuð við afköst en út-
lit.
* * *
27. júní. '
í gær fór ég í íslenzku kirkj-
una hér í Vancouver, en nú
hljómar þar ekki íslenzka
lengur. Eftir messu var drukk-
ið kaffi í kjallaranum, og þar
heilsuðu mér nokkrir íslend-
ingar, þ. á m. Halfdan Thor-
lákson, sem er einn helzti
maður safnaðarins. Einnig ein
sameiginleg frænka okkar
Steingríms Jónssonar raf-
magnsstjóra. Á eftir fórum við
í mat til Guðrúnar Sveinbjörn-
son og vorum þar lengi í góðu
yfirlæti. Um kvöldið var farið
í ökuferð um borgina, og nú
er verið að leggja af stað til
Bellingham.
* * *
Breniwood Bay. 3. júlí
Ég mun hafa skrifað á
sunnudaginn var. Daginn eftir
fór Jón Sumarlidason með
Gertie konu sína, Öbbu tengda
dóttur sína og mig til Belling-
ham í heimsókn til Thoru H.
Bjarnason. Við fórum fyrst til
Blaine, og varð stundarbið á
landamærunum, vegna þess að
heimsóknarleyfi mitt hafði
endað daginn áður, það er að
segja til U. S. A., en Jón fékk
það framlengt til ágústloka.
Þær systur eiga frænku í
Blaine, en þangað var farið
fyrst til þess að fá þau hjón
með okkur til Bellingham að
Framhald á bls. 7.