Dagsbrún - 14.07.1917, Blaðsíða 2

50
DAGSBRÚN
Austurlandi". Nú flytja þeir þing-
menn Sunnmýlinga Sv. Ól. og Bj.
R. St. ásamt Bj. frá Vogi frv. um
að í staðinn fyrir „á Austurlandi"
komi: í Suður-Múlasýslu. í sjálfu
sér ætti frv. þetta að vera óþarft,
því það nær ekki nokkurri átt að
það geti verið um nema tvo staði
á Austurlandi að ræða, en þeir
staðir eru: Eskifjörður, ef litið er
á nútímann eingöngu, en Reyðar-
fjörður, ef litið er á framtíðina.
Flutningsmenn frv. benda á, að
Seyðisfjörður hafi nú þegar fengið
bankaútbú, enda viðskiftamagnið
meira, og þörfin því meiri í Suður-
Múlasýslu en í Norðursýslunni.
Forðagœzla. Lögin um forða-
gæzlu frá 1913 hafa ekki reynst
vel. Nú flytur Einar á Geldinga-
læk frv. um að nema þau úr gildi,
en kemur þó ekki með neitt í
staðinn. Annað frv. um afnám
þeirra flytja þeir Gísli Sv. og M.
G., en þeir viija láta önnur lög
koma í stað þeirra gömlu, og eru
aðalbreytingarnar fólgnar í því, að
sýslunefnd á að kjósa forðagæzlu-
menn í stað hreppsnefnda, að
forðagæzlumenn fá fríari hendur,
og — það sem líklegast er mikils-
verðast — að þeir eiga að fá 5
kr laun á dag, þegar þeir eru í
skoðunarferðum; en eftir lögum
þeim sem nú gilda eiga að fá
borgun eftir samkomulagi við
hreppsnefnd, „alt að 2 kr. á dag*
eða svona hálft dagkaup á við 12
ára dreng í fiskvinnu í Rvík.
01iu.lau.ist!
Síðan gasið hækkaði og kolin
urðu ókaupandi mun almenningur
hér í bæ mestmegnis hafa notað
steinolíu til að elda við.
Hafa flestir fengið einhverja úr
lausn með hana þangað til nú um
miðja þessa viku, að alveg er hætt
að úthluta olíuseðlum, og margir
þeirra er seðla áttu fengu heldur
hvergi keypta olíu.
Bœrinn er sem sé alveg olíu-
laus, og veit enginn hvenær úr
því rætist.
Sagt er, að með Lagarfoss sé
væntanlegt eitthvað af olíu, og
halda sumir að þá rætist eitthvað
úr, en því miður er lítil von til
þess, því olíunni, sem er eign
flrmans Johnson & Kaaber, mun
þegar vera ráðstafað (seld lands-
stjórninni).
Hér í bænúm er 3 manna nefnd
auk borgarstjóra (matvælanefndin),
sem launuð er af bæjarsjóði*), til
þess að sjá fyrir því, að nauð-
synjavörur séu til handa bæjar-
búum, og þá líka steinolíu. Hefði
mátt búast við þvi, að nefnd þessi
hefði gert sitt ítrasta til þess, að
fá olíu handa bæjarbúum, og má
ódæma trassaskapur og skeyting-
arleysi heita, ef nefndin hefir látið
það fram hjá sér fara, að lands-
stjórnin seldi svo gersamiega alla
olíu, að ekki sé neitt til handa
Reykjavíkurbæ. Á það má líka líta,
*) Hafa 8 kr. á dag hvcr, að sögn,
gem ekki er of mikið, ef þeir gerðu
eitthvað.
að auk þess sem það sparar fólki
stórfé, að fá olíuna til að elda við,
þá er fjöldi manna hér í bæ,
sem ekki hefir neina eldstó og
ekki gas, en verður að notast
eingöngu við oliuvélar til eld-
unar. Nú verður þetta fólk að éta
hrátt, ef það vill borða eitthvað
annað en þetta góða(?) og ódýra(!)
brauð, sem bakaríunum þóknast
að geía fólki kost á.
Það er ekkert launungarmál,
að margir bæjarmanna bera lítið
traust til matvælanefndarinnar,
telja þá menn, sem í henni eru,
ekki sem heppilegast valda til þess
að gæta hagsmuna alþýðunnar.
Er enginn efi á því, að í slíka
nefnd hefðu verklýðsfélög bæjarins
átt að velja, að minsta kosti
meiri hlutann.
Og þá hefðu athafnir hennar
vafalaust betur samsvarað þörfum
almennings.
Verkamaður.
Braudyerðið.
Sagt er að það standi á stjórnar-
ráðinu að gera úrslitaákvarðanir í
brauðmálinu. Er það algerlega
óforsvaranlegt af stjórnarvöldunum
að skaða þannig almenning með
óþörfum drætti, því, sé brauðverð-
ið of hátt (og á því er enginn efi),
er réttlátt að það sé lækkað, og
það sé gert tafarlaust.
Það er eins og stjórnarvöldun-
um skiljist ekki, að á slíkum tím-
um sem þessum, verður að gefa
skjót svör og skýr, og að þeir
megi hangsa og draga öll mál á
langinn, eftir því sem þeim sjálf-
um bezt líkar. Ráðstafanir út af
ófriðarástandinu eru ekki eins og
gefa þyrfti úrskurð um það, hvort
þessum eða hinum hreppnum beri
að greiða meðlag með Pétri eða
Páli, og skrifstofurnar geta lúrt á
mánuðum saman. Nei. Ákveðnar
og skjótar verða athafnir stjórn-
anna nú á dögum að vera, og séu
þær það ekki, eða ef eitthvað mis-
tekst, þá tekur fólkið sjálft í
taumana. Svo hefir það að minsta
kosti verið víða í löndum í seinni
tíð, og svo má jafnvel búast við
að verði hér líka. Er enginn efi
á því, að vissa um slíkt aðhald
af fólksins hálfu hefir betrandi
áhrif á stjórnarráðstafanirnar.
5.
Magadregin síld.
Þar sem maður hefur nú fulla
ástæðu til að ætla, að fólk sé
dregið á tálar með ráðningu með
síldina á komandi sumri, þá verð-
ur fólk að athuga það, að lengri
tíma tekur að magadraga síld
heldur en kverka.
Ættti því alt það fólk sem nú
pegar hefur ráðið sig til þeirrar
vinnu, að fá samningum breytt,
hér i Regkjavík.
Reykjavík 10. júlí 1917.
Guðm. Jónsson, síldarmatsm.
Fyrirspurn.
Er það satt, að landsverzlunar-
skrifstofa landssjóðs hafi einkum
og sér í lagi selt embættis- og
heldri mönnum bæjarins af Tjör-
neskolunum, og að það sé gert
af því, að þeir séu taldir bærastir
til að dæma um gæði þeirra og
um það, hvort þau séu nothæf
handa almenningifl!)?
Kolur.
Dagsbrún hefir heyrt, eins og
líklega fleiri, að ýmsir heldri menn
bæjarins hafi fengið af kolunum í
tonnatali, og getið hefir þess verið
í blaði nýlega, að einn útgerðar-
maður f Hafnarfirði hafi fengið
bátsfarm af þeim. Sé þetta rétt,
er það þungra víta vert að viss-
um flokki manna sé gefinn for-
gangsréttur til að birgja sig upp
að nauðsynjavörum, og þá ekki
hvað síst af kolum, sem búast má
við, að verði nær ófáanleg í haust.
Að verzlunarskrifstofa landssjóðs
gerir sig seka í freklegu ranglæti
með útbýtingu á sumum þeim
vörum er hún hefir, eftir stéttum,
sýnir að eins knýjandi nauðsyn
þess, að skift sé um forráðamenn
skrifstofunnar, og þangað settir
menn, sem skilja hlutverk sinnar
köllunar: að þeir séu ekki að
starfa fyrir einstaka menn, heldur
fyrir allan landslýðinn.
Rjómabússmjörið.
Stjórnarráðið hefir gert samning
við samband smjörbúanna um að
kaupa af því alt það smjör er þau
framleiða fyrir kr. 3,70 kg. hingað
komið. Tekur Sláturfélag Suður-
lands við smjörinu og selur það
fyrir stjórnina og fær 10 aura
á kg., og verður þá útsöluverð
smjörsins á kr. 3,80 kg. (1,90
pundið). Má þetta að vísu eftir
atvikum kallast nokkurnveginn
skaplegt verð, en sá er galli á
gjöf Njarðar, að þetta virðist ekki
koma að gagni, nema efnaðra fólk-
inu, því Sláturfélagið mun, svo
lengi sem það getur selja smjörið
í heilum tunnum, vegna þess, hve
ómakslaunin eru lág, (5 aura á
pundið).
En þá er að líta á það, hvort
fátæklingarnir hafi ekki rétt til
þess, að fá þessa góðu vöru, þó
þeir gætu ekki keypt nema eitt
eða hálft pund af því í einu. Vissu-
lega eiga þeir réttinn til þess.
En hvernig stendur á þessu
hróplega misrétti?
Það er vegna þess, að þeir sem
eiga að stjórna, hugsa ekki nema
aðeins um sig og sína líka; „heldri
stéttirnar*, þ. e. a. s. þá, sem
hafa peningana.
Hvar er nú Knútur borgarstjóri
með alla sína umhyggjusemi fyrir
fátæklingum þessa bæjar? Oghvað
hefir matvælanefndin gert til þess,
að rjómabússmjörið verði til sölu
handa almenningi hér?
Peir hafa ekki gert nokkurn
skapaðan hlut.
Það er víst álitið nógu gott
handa sauðsvörtum almúganum
þetta óþverra smjörlíki, sem selt
er hér í búðum í bænum á kr.
3,00 kg.
Hversvegna er það ekki tekið
frá og selt heldri mönnum? Það
er víst af því þeir vilja það ekki.
Matvælanefndin hefir í þessu,
' sem mörgu öðru, reynt það, að
hún er ekki þeim starfa vaxin, að
hugsa um þarfir bæjarmanna.
T. d. hefir hún ekki hugsað fyrir
því, að panta hjá landsstjórninni
eitt einasta pund af Tjörneskolun-
um, en stjórnarráðið er nú um
þessar mundir, að reyna að troða
upp á matvælanefnd, eða borgar-
stjóra 100 tonnum af þeim kol-
um, en það er líklega ekki víst,
að þeir þiggi það, frekar en Hjálmar
Tuddi að Finnur malaði úr kvörn-
innil!
Það hefði verið sjálfsögð ráð-
stöfun, ef matvælanefndin hefði
reynt að festa kaup á rjómabús-
smjörina hjá Sláturfélaginu, og
láta selja það gegn seðlum til
allra bæjarmanna jafnt. Og ég er
viss um, að þó að pundið hefði
þurft að hækka um 5 aura fyrir
það, (sem raunar er óþarfi), þá
hefðu bæjarmenn verið þakklátir
nefndinni fyrir þá ráðstöfun, og
nefndinni hefði líklega ekki veitt
af þakklætinu, til þess að leggja
á metaskálarnar, þegar syndapoki
hennar verður veginn.
Bœjarmaður.
St aka
eftir »Gjallanda«.
Til skáldsins M. Gíslasonar.
Við fáum i lífinu lastyrða-él *
frá lýginnar hatölduróti. —
En hugsaðu vinur, eg hefni þín
vel
ef heimur vill kasta’ áþiggrjóti!
1910
Orgel-Qarmoninm
frá Petersen & Steenstrnp eru
viðurkend að vera hin beztu.
Seljast með verksmiðju-
verði, frá 200 kr., úr eik, -f-
flutningskostnaður.
Hljóðfærahús Reykjavikur.
Sími 056. Símnefni: Hljóðfærahús.
Fyrirliggjandi allskonar nót-
ur fyrir Harmonium. Verðlist-
ar ókeypis.
T. H. Hornung & Söimer*.
Pianoer og flygler
í alsteyptum járngerðum hlífum.
Eru alstaðar viðurkend að vera
hin beztu. Seljast með verks-
smiðjuverði frá 800 kr. -f flutn-
ingskostnaður. Einkasölu fyrir
ísland:
Hljóðfærahús Reykjavíkur.
Simi 656. Símnefni: Hljóðfærahús.
Fyrirliggjandi allskonar nótur
frá Wilhelm Hansen Forlag o. fl.
Verðlistar ókeypis.
Prentsmiðjan Gutenberg.