Lögrétta - 29.01.1919, Blaðsíða 2

LÖGRJETTA
16
Það tilkynnist hjer rneð vinum og
vandamönnum, aö elskulegur eigin-
ma'ður og faðir okkar, Guðmundur
Hjaltason, andaSist að heimili sínu
í Hafnarfirði 26. þ. m.
JarSarförin verður auglýst síðar.
Hafnarfirði, 27. jan. 1919.
Hólmfríður Bjarnardóttir,
Margrjet Guðmundsdóttir,
Solveig Guðmundsdóttir.
aldaraðir og að vonum veröi einnig
hjer eftir, þótt stjórnarhagimir verði
á annan veg. Þeir hafi æskt nánari
kynna af og sambands viö sænsku
og norsku kirkjuna fyrst og fremst í
von um örvandi áhrif af því á heima-
larkjuna. Af sömu ástæðu fyrst og
fremst æski þeir að komast í nánara
samband við ísl. systurkirkjuna. A'ð
þeir jafnframt geri það í meðvitund
um, að eiga eitthvað öðrum að miðla,
ef þiggja vildu og færa sjer í nyt, er
ekki nema sjálfsagður hlutur.
Málið er enn á fyrsta byrjunarstig-
inu, og hefur því engu verið slegið
föstu um hvernig reynt skuli að koma
sambandi þessu á. Hið fyrsta, sem
hjer sje að gera, sje auðvitað að vekja
almennan áhuga á málinu innan
dönsku kirkjunnar sjálfrar, en til
þess sje engin leið nema að takist að
vekja þar almennan áhuga á íslandi
yfirleitt, bæði landinu og þjóðinni,
öllum högum hennar í nútíð og for-
tið, bæði tímanlegum og andlegum,
og þá sjerstaklega kirkjulegum, á-
huga, sem orðið geti grundvöllur lif-
andi samúðar og samvinnu með þjóð-
unum báðum, á sem flestum sviðum.
Það, sem því næst vakir fyrir þeim
sem framtíðarmarkmið er, a ð starfs-
menn kirkjunnar, með báðum þjóð-
um, fái tækifæri til að kynnast hvor-
ir öðrum sem best, a ð íslenskir prest-
ar þiggi heimboð af dönskum em-
bættisbræðrum, til þess að kynnast
lí'fi þeirra og starfi og starfsaðferð
þeirra, kynnast safnaðarlífinu og
hverskonar frjálsri starfsemi innan
þess, og a ð dönskum kirkjunnar-
mönnum á hinn bóginn veitist kostut
á að koma til íslands, dveljast þar
og kynnast lífinu þar, bæði lands og
þjóðarhögum. Enn fremur: að ung-
um prestsefnum íslenskum verði gef-
inn kostur á að afla sjer framhalds-
mentunar í Danmörku, til frekari
undirbúnings preststarfinu, og um
leið að geta kynt sjer sem best hið
andlega líf og hið kirkjulega starf
þar i landi, og eins dönskum prests-
efnum að dveljast á íslandi, til að
kynnast lífi og högum íslenskrar
kristni og þjóðar og lands yfirleitt.
Þá hefur og verið drepið á, hve
æskilegt væri, ef takast mætti, að
efna til sameiginlegra, kirkjulegra
fundarhalda, sumpart í Danmörku,
sumpart á íslandi, þar sem kirkjulega
hugsandi menn af báður þjóðum
gætu komið saman og áttst tal við um
sameiginleg áhugamál. Og Ioks, a$
reynt yrði að koma á fót sameiginlegu
kirkjul. málgagni, er flytti leiðbeinandi
og fræðandi greinar almenns kirkju-
legs, trúarlegs og verklegs efnis,
fregnir af hinu markverðasta, sem á
dagskrá er úti um hinn kirkjulega
heim, af útkomu nýrra og góðra rita,
o. fl. þessh.
Það má nú vel vera, að einhverj-
um, sem þetta les, finnist þetta meira
og minna skylt við skýjaborgir. —
Verður að sjálfsögðu hverjum einum
að vera heimilt, að lita á það þeim
augum, sem honum gott þykir, og
Ieggja þann dóm á það, sem honum
býður hugur. Sá, er þetta ritar, geng-
ur þess þá líka síst dulinn, að hjer
er við margvíslega erfiðleika að
stríða, sem auðveldlega geta hjer orð-
ið sá þrándur í götu, að ekki verði
annað en skýjaborgir úr því; enda
hefur ekki verið sparað, að benda
forgöngumönnum málsins ytra á
suma erfiðleikana. En hvað sem því
liður, þá er þessu máli svo farið, að
fylsta ástæða er til, að því sje gaum-
ur gefinn.
Það eitt út af fyrir sig, að vita að
eftirtekt er vakin á oss, að tekið er
að spyrjast fyrir um andlega hagi
vora, um kirkjulifið hjer á landi og
starf vort þjóna kirkjunnar, er ekki
þýðingarlaust, síst þegar vjer jafn-
framt vitum, að það er sprottið af
samúð með oss í störfum vorum og
velvildarhug, eins og hjer er. Það
getur orðið og ætti að verða oss hvöt
til meiri framtakssemi 0g áhuga í
störfum vorum, er vjer vitum, að þeim
er gaumur gefinn af bræðrum vorum
með frændþjóðunum norrænu. Það
ætti að knýja oss til að vera vakandi
og til að uppbyggja guðs musteri með
þjóð vorri, og prýða það með góðu
siarfi ogáhugamiklu, svo að vjer ekki
þurfum að bera kinnroða vegna á-
sigkomulags þess. Engum af oss get-
ur á sama staðið um, hvern dóm
menn leggja á störf vor, og þá ekki
heldur á líf og starf þeirrar kirkju,
sem vjer þjónum. Oss hlýtur meira
að segja að vera það áhugamál, að
sá dómur verði kirkjunni hagstæður,
þótt ekki væri nema fyrir það eitt,
að sjerhver áfellisdómur um hana
myndi að sumu leyti verða áfellisdóm-
ur um oss sjálfa, starfsmenn hennar.
En hjer við bætist svo það, sem
þessu er enn mikilsverðara: sá hagur
sem prestastétt vorri væri að því, að
fá tækifæri til að kynnast persónulega
lífi og starfi systurkirknanna nor-
rænu og berast við það inn í vermandi
og hressandi áhrifastraum þaðan. En
á því mundi alt kirkjulífið græða
stórum. Og þegar jeg lýt á þann á-
huga, sem vaknaður er með dönsk-
um sarfsbræðrum vorum, á að koma
á fót nánara sambandi mieð þeim
systrunum, dönsku og íslensku kirkj-
unni, og jeg veit, af hve góðum huga
er sprottin, þá dylst mjer ekki, að
þar er um mál að ræða, sem orðið
gæti til verulegrar lífsglæðingar með
oss, og oss því skyldast, að taka því
vel. Það er innileg sannfæring mín,
að öllu því beri að taka vel, sem til
kirkjulegrar lífsglæðingar horfir,
öllu því, sem á einhvem hátt mætti
verða til þess, að brjóta af oss klafa
einangrunarinnar, sem á oss hefur
hvilt öldum saman, til hins sárasta
niðurdreps öllu andlegu lífi innian
kirkju vorrar. Því að einangrunin,
samfara þeirri baráttu fyrir einatt
aumlegri tilveru, sem verið hefur
hlutskifti hinnar íslensku presta-
stjettar, og er það í mörgu tilliti enn
þá, hefur lagt meiri hömlur á alt líf
cg allar framkvæmdir þessarar stjett-
ar, og um leið kirkjunnar í heild
sinni, en margir þeir menn geta geri
sjer nokkra hugmynd um, er leika
sjer að því, að fara hnjóðsyrðum um
kirkju vora. Takist á komandi tíma
að leiða i framkvæmd eitthvað af
þessum hugsjónum vina vorra i Dan-
mörku, þá mundi ábatinn ávalt verða
vor megin fyrst og fremst, þar sem
vjer leiddumst við það út úr hinni
sáru einangrunartilveru, sem vjer um
svo langan aldur höfum átt við að
búa. Vitanlega hefur þjóðin í heild
sinni lengst af átt við sömu kjör að
búa. En mikil er þó breytingin orðin
á síðari tímum — en hún þarf að
verða meiri. Hollum lífsstraumum
þarf að veita inn yfir þjóðlífsakur-
inn, en hverjir ættu fremur að vera til
slíkrar „vatnsveitingar" kallaðir, en
sú stjettin, sem mest allra stjetta á við
alla alþýðu manna saman að sælda
og jafnframt við líkust kjör að búa?
En til þess að geta unnið að slíkum
andlegum vatnsveitingum, þarf presta-
stjett vor betur en hingað til, að kynn-
as þeim lífsstraumum, sem flutt hafa
og flytja frændþjóðum vorum þann
þrótt, sem þær eiga bestan í eigu
sinni. Með nánara sambandi íslensku
kirkjunnar við hina dönsku systur-
kirkju, og u*n leið við hinar nor-
rænu systurkirkjurnar, og með nán-
ari kynnum prestastjettar vorrar af
starfsbræðrum hennar þar, mundi
henni flytjast nýjar hugsjónir, ný
starfslöngun og nýtt þrek. Sjóndeild-
arhringurinn mundi víkka, prestar
vorir mundu verða glöggsýnni á ýms
þau verkefni, sem hjer eru fyrir
hendi; þeir mundu kynnast nýjum
starfsaðferðum, koma auga á nýjar
leiðir og aukast áræði til að ganga
á hólm við erfiðleikana morgu og
margháttuðu, sem hjer er við að
stríða, og leggja svo þungar hömlur á
starfið að eflingu guðs ríkis með
þjóð vorri. í fæstum orðum er það
trúa mín að með nánara sambandi við
hinn kristna umheim mundum vjer,
kirkjunnar þjónustumenn, verða yf-
irleitt áhugasamari um guðsrikis-mál-
in, sem vjer erum kallaðir til að starfa
fyrir, en vaxandi áhugi vor mundi
brátt verða til þess, að gera safnaðar-
Iýð vorn áhugasamari. Því að hjer er
avalt hið nánasta samb. á milli. Eins
cg áhugaleysi presta skapar áhuga-
lausa söfnuði, eins glæðist ávalt áhugi
safnaðarins við vaxandi áhuga prests-
ins. Og hins vegar er það vaknaður
áhugi safnaðarlýðsins á guðsrikis-
málunum, sem öllu öðru fremur held-
ur prestinum vakandi í starfi hans,
já, ber hann yfir flestar móður erfið-
leikana, sem á vegi hans verða í því.
Ebbe Kornerup
rithöfundur.
Hingað kom með „Botníu“ í gær
danskur rithöfundur, Ebbe Korne-
rup, sem ætlar að halda hjer nokkra
fyrirlestra og segja frá ferðum sín-
um um fjarlæg lönd og álfur. í kvöld
talar hann um Tahiti og íbúana þar,
á morgun um ameríska rithöfundinn
Jack London, sem dáinn er fyrir fá-
um missirum. Annan fyrirlestur held-
ur hann á morgun um Ástralíu, en
fjórða og síðasta fyrirlesturinn, um
Equador, á föstudag. Sjálfur hefur
hann dvalið í öllum þeim löndum,
sem hann lýsir, og Jack London var
hann kunnugur.
Hr. E. K. fer hjeðan heimleiðis
aftur með „Botníu“ næst.
Þess vegna hef jeg ekki skoðað
huga minn um að taka þessari mála-
leitun danskra bræðra vorra vel og
heita málinu fylgi minu, svo sannfærð-
ur sem jeg er um, að þessi „sam-
bandshreyfing" er eingöngu af góð-
um hug sprottin og til hennar stofn-
að í besta og lofsverðasta tilgangi.
Jeg bið drottin að gefa henni góð-
an byr, eins og öllu, sem verða má
til andlegrar lífsglæðingar innan
þjóðkirkju vorrar, og hið sama geri
þeir, sem eru mjer samdóma um gagn-
semi þessa fyrirtækis.
Dr. J. H.
Stríðslokin.
Síðustu frjettir.
Lundúnafregn frá 25. þ. m. segir,
að þann dag byrji opinber fundur,
sem allir fulltrúar friðarráðstefnunn-
ar mæti á, og með honum hefjist frið-
armálastarfið fyrir alvöru viðvíkj'-
andi endursköpun Norðurálfunnar og
framtíð heimsins, en það eigi að
byggjast á 3 aðalgreinum: 1. að þeim,
sem bera ábyrgð á upptökum striðs-
ins, verði hegnt og skaðabæturgreidd-
ar fyrir það tjón, sem ófriðurinn hati
valdið. — 2. að stofnað verði alþjóða-
íjelag og komið í veg fyrir ásælnis-
stríð. — 3. Alþjóðalöggjöf í atvinnu-
málum og alþjóðaeftirlit með höfn-
um og siglingaleiðum, svo sem Rín
og Dardanellasundi. — Lloyd George
átti að hefja umræður um alþjóða-
fjelagið, en Wilson að verða formað-
ur nefndar, sem falið væri að fjalla
um það mál.
Wilson hafði boðið Bolsjevika-
stjórn Rússa, að senda fulltrúa til
viðtals við fulltrúa bandamanna, og
skyldu þeir hittast á ey í Marmara-
hafinu. En síðustu fregnir segja, að
ekkert svar sje komið frá Rý^sum
upp á þetta.
Frjettir.
Tíðin. Nokkurt frost fáa daga,
hlánaði aftur í gær, og má tiðin enn
kallast hin besta, það sem af er vetri.
— Aflabrögð góð. — Fyrir áramótin
hafði verið mokafli á Eyjafirði.
Vjelbátur ferst. 7 menn drukna.
Vjelbáturinn „Hersir,‘“ sem haldið
var út frá Sandgerði, er nú talinn frá,
og hefur hann þá farist í útsynnings-
rokinu, sem hjer var þriðjud. 21. þ.
m. Björgunarskipið „Geir“ hefur
leitað hans, en ekki fundið. Kl. 4 um
daginn sást hann síðast af öðrum
báti. Á „Hersi“ voru 5 menn:
Snæbjörn Bjarnason, formaður,
hjeðan úr bæ, lætur^eftir sig ekkju og
4 börn. ; | j ■/
ilda,lfiindiiF
Elóaáveitufjel^gsins verður haldinn í „Gistihúsinu" á Eyrarbakka föstu-
daginn 14. febrúar 1919 og hefst kl. 1 síðdegis.
Dagskrá:
1 Stjórn fjelagsins skýrir frá hag þess og framkvæmdum á liðnu ári
°S le&gur fram endurskoðaðan reikning fjelagsins fyrir árið 1918.
2. Kosnir 3 menn í stjórn fjelagsins og 3 varamenn.
3. Kosnir 3 endurskoðunarmenn fjelagsreikninganna.
4. Umræður og atkvæðagreiðsla um vatnsveitutilraunir á áveitusvæðinu.
5. Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem upp kunna að
verða borin.
Stjórn Flóaáveitufjelagsins, 16. janúar 1919.
Sigurður ólafsson, „ Bjarni Grímsson,
Eggert Benediktsson.
Ólafur S. Ólafsson, nýl. kvæntur
maður, og bróðir hans, Sigurbjörn,
ókvæntur, báðir af Grímsstaðaholt-
inu og eiga þar gamla móður á lífi.
ólafur Gíslason, ókvæntur, hjeðan
úr bænum.
Fimti maðurinn hjet Sveinn og var
frá Sandgerði.
Bátinn áttu þeir Jón Guðjónsson,
Daníel Magnússon í Lykkju á Kjal-
arnesi og Snæbjörn, formaðurinn.
Ráðgjafamefndin, sem sambands-
lögin nýju gera ráð fyrir til þess að
hafa auga með löggjöf beggja sam-
bandsríkjanna er nú skipuð af hálfu
ísl. stjórnarinnar sambandslaganefnd-
armönnunum þremur: Bjarna frá
Vogi, Einari Arnórssyni og Jóh. Jó-
hannessyni.
Látin er í Borgarnesi húsfrú
Björg Grímsdóttir, móðir Magnúsar
hreppstj. á Staðarfelli og þeirra syst-
kina.
25 ára læknisafmæli átti ólafur
Finsen læknir á Akranesi 15. þ. m.
Kom það fram við þetta tækifæri,
sem áður var kunnugt, að hann er
mjög vinsæll maður af hjeraðsbúum
Voru honum færðar frá þeim tvær
minningargjafir: gullúr með gullfesti
og göngustafur, útskorinn af St. Ei-
ríkssyni, gullbúinn. Á báða minja-
gripina var grafið: „Hjeraðslæknir
Ólafur Finsen. 25 ára minning frá
hjeraðsbúum." Auk þess var honum
færð álitleg peningaupphæð í gulli.
Heillaósjdr fjekk hann margar. Þar á
meðal frá Sumarliða Halldórssyni:
„Heiður og þökk fyrir handtök mörg
og þörf!
Heiður og þökk fyrir aldarfjórðungs-
störf!
Heiður og þökk fyrir dugnað þinn
og dáð,
drengskap og kærleik og ágæt lækn-
isráð 1“
Skipaferðir. „Lagarfoss" kom frá
Ameríku 24. þ. m. — „Botnía" frá
Khöfn í gær. — „Gullfoss" nýlega
kominn til New-York, fjekk vonda
ferð vestur. — „Borg“ kom til Seyð-
isfjarðar 25. þ. m. með brotið stýri
og bíður þar nú viðgerðar.
f „Tímanum" frá 25. þ. m. er ávarp
til ritstjóra Lögr., undirskrifuð af
rokkrum mönnum austur í Fljóts-
hlíð, sem lýsa vanþóknun sinni á
grein, sem stóð í Lögr. 27. nóv. í
haust, um inflúensuna, einkum að-
farir hennar úti um heiminn. Ávarp-
ið var með mestu kurteisí boðið Lögr.
til birtingar, en hún afþakkaði, enda
þóttist hún þegar sjá, að það mund:
x upphafi hafa verið ætlað „Tíman-
um“, en ekki sjer.
Ávarpið er of fákænlegt til þess,
að Lögr. geti borið út af því nokkra
þykkju til undirskrifenda, eða eytt
um það mörgum orðum. En vegna
þess, hve langt er um liðið síðan þessi
umrædda grein kom fram, getur ver-
ið, að þeim, sem ávarpið lesa, sje ekki
ljóst, hvað um er að ræða, og skal
því stuttlega skýrt frá því. Svo stóð
á, að rjett eftir að mesta inflúensu-
fárinu ljetti af hjer í bænum, kom
hingað póstur frá útlöndum. Lögr.
hjelt að mönnum mundi þykja fróð-
legt að fá að heyra eitthvað um það,
hvernig veikin hefði hagað sjer ytra,
og flutti dálítinn útdrátt úr því, sem
sagt var um veikina í þeim útlendu
blöðum, sem í póstinum komu. Þessi
útdráttur er meginkafli greinar þeirr-
ar, sem Fljótshlíðingunum er svo illa
við, og er megnið af efninu viðtal,
sem danska blaðið „Politiken" hefur
átt um sjúkdóminn við einn af merk-
ustu læknum Khafnar, og skýrir hann
blaðinu bæði frá skoðunum sínum og
erlendra lækna á veikindunum. Við
þetta er svo hnýtt stuttu viðtali við
Þeir, sem útskrifuðust frá gagn-
fræðaskólanum í Flensborg í Hafnar-
firði vorin 1909 og 1910, eru hjer
með mintir á, að sækja fund í skóla-
húsinu í Flensborg laugardaginn 12.
júlí n. k. kl. 12 á hádegi, Þeir, sem
ekki geta sótt fundinn, skrifi þangað
og má senda brjefin til undirritaðra,
merkt: „10 ár".
Hafnarfirði, 20. jan. 1919.
Þorsteinn Þórarinsson,
Drumboddsstöðum.
Helgi Guðmundsson,
Hafnarfirði.
landlækni og stjórnarráðið og þeirra
ummæli sögð um gang veikinnar
hjer, og gat Lögr. ekki betur sjeö,
eftir þeim upplýsingum, sem fyrir
lágu erlendis frá, en að bæði land-
læknir og hinn setti forsætisráðherra,
Sig. Eggerz, hefðu orðið fyrir rang-
látum árásum i greinum, sem þá voru
nýkomnar fram í ýmsum blöðum hjer
um inflúensuna.
Ávarpsmennirnir segja, að sjer sje
illa við að tekið sje svari embættis-
manna í blöðunum. En Lögr. vill aft-
ur á móti fræða þá á því, að rjett
er að taka svari allra, sem fyrir rang-
indum verða, alveg eins embættis-
manna sem annara, og að ummæli
þeirra um þetta efni x ávarpinu eru
langt frá því, að vera gáfuleg. Lögr.
lítur svo á, að þeir, sem hana kaupa
og lesa geri það fyrir sjálfa sig en
ekki fyrir hana. Og sjeu þessir menn
óánægðir með hana, þá telur hún
sjálfsagt fyrir þá að skifta, og fá sjer
annað blað í staðinn, sem heimskara
sje og óhlutvandara og betur við
þeirra hæfi. — En henni finst það
sitja fremur illa á ritstjóra „Tímans“,
sem sjálfur hefur til skamms tíma
verið embættismaður og alinn er upp
á einu af bestu embættismannaheim-
ilum landsins, að gera blað sitt að
tilbera fyrir bull af þessu tægi, enda
þótt einhver, sem fyrir „Tímann“
vinnur þar eystra, haldi, að með því
geti hann rutt honum þar til rúms á
nokkru bæjum, því enginn efi getur
á því leikið, að þetta er tilefnið til
ávarpsins og undirskriftasmölunar-
innar.
Minningarorð. Seint í nóvember
f. á. andaðist í Miðhúsum í Biskups-
tungum Guðrún Högnadóttir, 74 ára
gömul, úr inflúensunni. Hún var fædd
í Reykjadal í Hrunamannahreppi 4.
sept. 1844, og ól þar aldur sinn þang-
að til hún giftist Árna Þorvarðssyni
ekkjumanni á Brekku í Biskupstung-
um, haustið 1885. Vorð eftir fluttust
þau að Torfastaðakoti í sömu sveit;
þar misti hún mann sinn, vorið 1894
en bjó þó í nokkur ár með stjúpbörn-
um sínum, einkum til að veita skjól
móður sinni, sem þá var komin að lot-
um fram, en hafði verið mesta mynd-
ar og dugnaðarkona. Sjúk lifði hún
síðustu árin hjá vancjalausu fólki.
Hún var stjórnsöm og reglusöm hús-
móðir, mjög vel vinnanni og aldrex
iðjulaus, stilt og grandvör í allri
hegðun, trygg og skyldurækin. Stjúp-
börnum sínum fjórum reyndist hún
sem önnur móðir. Yngsta systirin,
sem lifað hefur fjarri henni heilsu-
lítil mörg ár, og æfinlega saknað
hennar, minnist hennar með þessum
fáu kveðjuorðum, og mun til dauða-
dags geyma minningu hennar.
G. k.
Fj elagsprentsmiðjan