Lögrétta - 12.12.1928, Blaðsíða 4

4
LÖGRJBTTA
—200 þús. kr. á ári. Af öllu þessu
á ríkissjóður að standa straum
eftir tillög'um þeirra S. N. og K.
A. og verður nú væntanlega ljóst,
þvílíkar fjarstæður ríkisforlags-
tillögurnar eru. Þær eru ræddar
frá ýmsum hliðum í grein V. Þ.
G. (m. a. er vikið að „alþýðu-
menningar“-skrifum S. N. í sam-
bandi við þær) og ber alt að ein-
um brunni, að þær sjeu hvorki
æskilegar nje heppilegar og aðrar
leiðir betri til eflingar góðri
bókaútgáfu, sem allir eru vænt-
anlega sammála um að styðja
eigi. En ríkisforlagsfirrumar
ættu nú að fara að verða úr sög-
unni og það hjegómlega hjal, sem
forvígismenn þeirra hafa flutt
þeim til meðmæla. Mun Lögrjetta
síðar víkja nánar að þessum efn-
um.
Um reynslu
á hinum svokölluðu Lúðvíks-
herfum.
Undirritaður hefur unnið meira
með ofanrituðum herfum en
nokkru sinni áður, þar á meðal
vann jeg tíu dagsláttur af ó-
plægðu landi á einum bæ í öl-
fusi, og útkoman af þeirri
reynslu varð sú, að dagsláttan
vanst á 20 kl.tímum að meðaltali,
með þremur hestum í senn fyrir
hvoru herfi.
Landið, sem þarna var unnið,
var bæði mýri og valllendi og
stórþýft á pörtum. Virtist mjer
að vinslan gengi engu ver þar
sem þýfið var stórt en þar sem
smáþýft var, þegar unnið var
jafndjúpt á báðum stöðum. En
að vísu má ef til vill komast af
með grynnri vinslu á smáþýfðu
en stórþýfðu landi, enda þótt
verði að vinna niður fyrir þúfna-
lautir í smáþýfinu, til að fá góða
og varanlega vinslu.
Það sem sjerlega mælir með
þessum verkfærum eða þessari
vinnuaðferð á óplægðu landi, er
ódýr vinsla og að megnið af
gróðurlaginu verður ofan á í
flögunum, sem flýtir fyrir rækt-
uninni með sjálfgræðslu.
Það er hægt að vinna plæging-
ardýpt með þessum herfum, og
er fremur vandalítið að vinna
með þeim. Það má komast af með
tvo hesta til vinslunnar, þótt
þriðja hestinum sje aldrei of-
aukið. Bæði herfin hafa verið
styrkt og lagfærð að ýmsu leyti
frá fyrstu gerð og eru nú komin
í fast form og vel traust. Hjer
með læt jeg birta vottorð frá
þrémur málsmetandi mönnum um
þeirra reynslu á þessum herfum:
„Á síðastliðnu vori ljet jeg
sljetta 250 ferfaðma flöt í túni
með hinum svonefndu Lúðvíks-
herfum. Landið sem unnið var,
var smáþýft en nokkuð seigt.
Vinslan gekk samt mjög fljótt
og voru þó ekki hafðir nema
tveir hestar fyrir herfunum. I
flagið voru borin 25 vagnhlöss
af haughúsáburði og var flagið
valtað að því loknu. Einnig var
lítilsháttar af saltpjetri dreift yfir
flagið, þegar það var orðið það
gróið að grænum lit sló á það.
Flagið greri mjög fljótt, þó
engu væri í það sáð. Laust fyrir
höfuðdag var flötin slegin og var
þá nálega síbreiða á henni.
I haust ljet jeg plægja rúmar
2 dagsláttur í túni með þessum
verkfærum. Sumt af því landi
sem plægt var, var stórþýft en
vinsluaðferðinni var hagað þann
ig í stað þess að byrja á því
að fara um landið með saxherf-
inu og skera fyrir, var rótherfinu
fyrst beitt á þúfumar og þær
rifnar niður.
Þetta land var unnið á 32 kl,-
tímum með tveimur hestum og
er ekki annað eftir af vinslunni
en herfa áburðinn ofan í flögin
og má gera ráð fyrir að það verk
megi vinna á heppilegum tíma,
sem svarar 10 kl.tímum.
Ytrahólmi 8. nóvember 1928.
Pjetur Ottesen.“
„Jeg undirritaður sem unnið
hefi með Lúðvíksherfum í þrjú
síðastliðin ár, alls nálægt 15 dag-
sláttum af óplægðu landi, tel þau
vinna bæði fljótt og vel, og álít
jeg þau hentugri að vinna með
en önnur jarðyrkjuverkfæri, sem
jeg hef áður notað.
Bygggarði 18. nóv. 1928.
Eyjólfur Kolbeins.“
„Á síðastliðnu vori vann jeg
með saxherfi hr. Lúðvíks Jóns-
sonar l2/3 dagsláttu af nýplægðu
landi, mýrkendum jarðvegi. Jeg
beitti 4 hestum fyrir þvi í senn
og þyngdi það aUmikið. Virtist
mjer herfið vina mjög vel. Þó bar
dálítið á að það vildi tolla í því
stöku sinnum þar sem jörðin var
rætnust.
Reykjavík, þ. 1. nóv. 1928.
Þórður Kristleifsson
frá Stórakroppi.“
Árið 1926 ljet undirritaður
smíða nýtt ávinsluherfi, sem síð-
an hefir verið endurbætt. Voru
tíu þessara herfa látin til reynslu
á síðastliðnu vori og líkar mönn-
um yfirleitt mjög vel að vinna
með þeim. Jeg læt birta hjer
kafla úr brjefi frá einum þess-
ara manna, sem reyndu þetta
herfi:
„Reynsla mín á því er sú, að
mjer virtist það ganga nær rót-
inni en önnur herfi sem jeg hefi
þekt. Það mylur og jafnar á-
burðinn mjög vel. Það ber einnig
j minna á því að það safnist í það
mosi og annað rusl, sem tefur I
vinsluna. Ætti jeg nokkuð að !
segja um endingu þess, þá virð- i
ist mjer hún geta verið ótak- '
mörkuð, því það er bæði vönduð í
og góð smíði á herfinu.
Hoffelli 2. júní 1928.
Helgi Guðmundsson.“
Ofangreind verkfæri kosta nú:
Skeraherfi kr. 225, rótherfi kr.
100 og ávinsluherfi kr. 60. Þeir,
sem vildu kaupa eitthvað af þess-
um herfum, eru beðnir að senda
pantanir sem fyrst.
Reykjavík, Bjamarstíg 7,
28. nóv. 1928.
Lúðvík Jónsson.
J ólabækurnar
kaupa menn í
Bókaverslun Þorsteins Gíslasonar
Söng'iir.
Karlakór K. F. U. M. hjelt
samsöng í Gamla Bíó 7. þ. m. og
söng 12 lög. Nokkur af þeim hafa
ekki heyrst hjer áður en einnig
voru sungin ýms lög, sem eru
gamalkunnug í meðferð flokksins.
Af því að flokkurinn syngur eins
vel og hann gerir og viðfangs-
efni hans eru yfirleitt vel valin,
er altaf gaman að heyra þessi
gömlu lög. En alt um það óska
áheyrendur þess að sjálfsögðu, að
fá árlega að heyra sem flest af
nýungum, en þess gætir fullmik-
ið um ýmislegt hljómlistarfólk
hjer, að það býður sömu viðfangs-
efnin sí og æ. En sem sagt,
það er samt einlægt einn af á-
nægjulegustu viðburðum hljóm-
listarlífsins hjer, þegar K. F. U.
M.-flokkurinn syngur. Söngur
hans er fágaður og fagur, en lif-
andi og vandvirkni söngstjórans,
Jóns Halldórssonar, og flokksins
sífelt mikil. Af lögum þeim sem
nú voru sungin má nefna Vísur
hjarðsveinsins eftir Olsson
(kvæði eftir Oscar II.), Stamning
eftir Peterson-Berger (I. P. Jac-
obsen), Kvöldvísa eftir Widéen
(Levertin), Sverriges flagga eftir
Alfvén (Ossian-nilsson) og Varde.
óskar Norðmann og Jón Guð-
mundsson sungu vel einsöngva,
Samsöngurinn hefur verið endur-
tekinn við góða aðsókn.
---o---
Einar Jónsson prófastur á Hofi
varð 75 ára 7. þ. m., merkisprest-
ur og vinsæll og einn af ættfróð-
ustu mönnum landsins og hefur
verið þjónandi prestur í nærri 50
ár.
Ný saga hefst innan skamms í
Lögrjettu.
Dánarfregn. 10. þ. m. andaðist
á Sauðárkróki frú Sigríður Jóns-
dóttir frá Reynistað, móðir Jóns
alþingismanns á Reynistað.
Jón í Stóradal er varamaður
Magnúsar heitiris Kristjánssonar
ráðherra á þingi, og tekur sæti
hans á næsta þingi.
Schubert-minningu hjelt þýski
ræðismaðurinn hjer, dr. Schell-
hour heima hjá sjer 10. þ. m. í
minningu um 100 ára dánardag
tónskáldsins og flutti þar ýmis-
legt hljómlistarfólk lög eftir
Schubert.
Guðm. Einarsson frá Miðdal.
Mentamálaráðið hefur keypt eftir
hann tvö málverk og nokkrar
„raderingar“.
Sigvaldl Kaldalóns, hið vinsæla
tónskáld, hefur nýlega samið lag
við kvæði Þorsteins Gíslasonar
við vígslu Laugarvatnsskólans.
Dáinn er nýlega Brynjólfur
Bjarnason fyrrum bóndi í Þver-
árdal, mörgum kunnur fyrir gest-
risni sína og rausn í Þverárdal.
Hjúskapur. 1. þ. m. voru gefin
saman að Laugarvatni ungfrú
Laufey Böðvarsdóttir og Páll
bóndi Diðriksson á Búrfelli.
I Hafnarfirði er gert ráð fyrir
að jafna niður 235 þús. kr., en
ekki 257 eins og sagt var í síð- j
asta blaði, en fullnaðarákvörðun
er enn ekki tekin.
Söngvaramót mikið á að halda
í sumar í Kaupm.höfn fyrir allar
Norðurlandaþjóðirnar og fer
hjeðan 50 manna flokkur.
Bátur fórst 6. þ. m. frá Ögur-
vík og fórust 4 menn, ungir og
ókvæntir hreystimenn. Þeir hjetu
Sigurjón Guðmundsson, formað-
ur, Ásgeir Þórarinsson, Jón Guð-
mundsson og Gunnar Elíasson.
Einvaldsklæmar á Hornafirði
heitir nýútkominn bæklingur eft-
ir Einar Eiríksson bónda í Hval-
nesi í Lóni og fjallar um viðskifti
höfundarins við kaupfjelagið í
Ilomafirði og ber því illa söguna
og framferði þess.
Bráðapestar hefur undanfarið
gætt á nokkrum bæjum í Borgar-
firði, en ekki skæðrar.
Hljómsveit Reykjavíkur hjelt
nýlega hljómleika undir stjóm
Veldens, sem hjer hefur dvalið
um skeið til að leiðbeina henni.
Brúin heitir blað, sem farið er
að koma út í Hafnarfirði og er
ritstjórinn Valdimar Long. Það
þykir í frásögur færandi, að út-
gefendur blaðsins eru íhaldsmenn
og jafnaðarmenn í sameiningu.
Anna Borg ljek fyrst í þessum
mánuði í fyrsta sinn á Konungl.
leikhúsinu, í Holbergsleikritinu
„Den Btundeslöse“.
Eggert Stefánsson er nú í Par-
ís og hefur oft sungið þar í út-
varp;
Jólasýningar mjög skrautlegar
voru um síðustu helgi í gluggum
margra stói-verslananna hjer.
Ámundi Árnason kaupm. ljetst
á Landakotsspítala 5. þ. m. Hann
var kunnur kaupsýslumaður,
fæddur 3. mars 1868.
Óðinn tók nýlega enskan tog-
ara fyrir Austurlandi og var hann
sektaður á Eskifirði.
*
Pjetur Jónsson operusöngvari
hefur nýlega sungið á grammo-
fónplötur ýms íslensk lög, s. s.
Heimir, Kirkjuhvoll, Sverrir kon-
ungur o. fl. og ýms óperulög.
Undirbúningsárin, æfisaga sr.
Friðriks, fær hvervetna hinar
bestu viðtökur, þar sem hennar er
getið og er þegar orðin mjög vin-
sæl bók, enda ódýr (kr. 7.50, en
er 328 bls. í stóru broti, prentuð
á ágætan pappír, en kr. 10.00 i
vönduðu bandi og stendur þetta
verð til áramóta). „Bjarmi“ segir
m. a. að endurminningar þessar
sjeu „í fám orðum sagt: skemti-
legar, fróðlegar og lærdómsríkar“.
„Þeir halda það sumir, segir enn-
fremur í blaðinu, sem skilnings-
litlir eru á trúmál, að „trúmenn“
hljóti að vera frá upphafi vega
sinna „alt öðru vísi gerðir en ann-
að fólk“ og ókunnugir freistingum
og efasemdum, er þeir sjá annað í
þessari bók“.
Prentsm. Acta.