Norðurland - 14.11.1917, Blaðsíða 2

NI.
162
Herbergfi til leigu. Ritstj vísar á-
Leiðarþingsómynd
hélt Einar Arnason á Eyrarlandi á
Grund í Eyjafirði 9 þ. m. Voru þar
mættir milli 50 til 60 kjósendur, á-,
samt báðum þinguiönnum Eyjafjarðar-
sýslu. Einar Arnason var aðalfundar-
boðandinn og skýrði hann frá allmörg-
um málum, er Alþingi hafði baft til
meðferðar í jumar. Fór hann fljótt yfir
sögu, enda liklega ekki búist við að.
sér entist dagu/' ef nákvæmlega skyldi
frá skýrt. Frásögn bans var ekki ó-
skýr, en þó fanst mér, sem var á-
heyrandi, flokkun hans á málum ekki
góð og gersamlega samhengislaus, sem
heildai frásögn þess manns, er hefði
átt að geta gefið glögt yfirlit yfir störf
þingsins og stefnumið. Af frásögninni
gat tnaður þó skilið, að þingið hefði
snúið inn á nýjar brautir í eftirfylgj-
andi atriðum:
1. Að veita styrk til að ala upp
börn embættismanna og fé til að lána
þeim, er talið er að ekki geti unnið
fyrir sér.
2. Að sektir séu hækkaðar og jafn-
vel menn fangelsaðir fyrir lítilfjörlegar
lagayfirtroðslur.
3. Að embættismenn haldi fullum
eftirlaunum, þótt þeir að áliti þing-
manna hafi aldrei verið færir um að
gegna embættum sfnum o fl. En fyrir
þessum og þvíh'kum áttamörkum gerði
þingmaðurinn iitla grein.
Stefán Stefánsson lýsti nokkuð starfi
landbúnaðarnefndarinnar og skýrði frá
fleiri málum. En við þá frásögn*Iyfti
hann ofurlftið blæjunni frá landssjóðs-
eyðsiu þingforsetanna, svo hægt var
að koma auga á, hvernig eyðslusemi
þeirra annarsvegar, en takmarkalaus
launagræðgi og bitlingasnfkjur ýmsra
slæpingja f Reykjavfk hinsvegar, leggj-
ast á eitt með að eyða tekjum lands-
ins.
Þegar frásögn þingmanna var lokið,
bauð Einar Árnason kjósendum að
bera fram fyrirspurnir, ef þeir vildu,
Óskuðu þá tveir kjósendur eftir, að
fundarstjóri væri kosinn, sem ekki hafði
verið gert, þá þingmenn byrjuðu frá-
sögn sfna, en þessu neitaði EinarÁrna-
son. Varð út af þessu allmikið þras,
sem endaði með því, að Einar kvaðst
mundi stýra umræðunum sjálfur, gerði
hann það nokkurnveginn sæmilega, þar
til að því kom, að einn kjósandi gerði
fyrirspurn um það, hvernig stæði á
hinu afarháa þingfararkaupi St. Stefáns-
sonar á þingið f fyrravetur, og drótt
aði því að þingmanninum, að hann
mundi þar hafa farið lengra en lög
leyfðu; vísaði hann þar til greinar í
»Lögréttu«, sem hann vildi fá upp-
lesna, kjósendum til fróðleiks. Þessu
neitaði Einar Árnason og kvaðst ekki
leyfa að lesa neitt upp um íjærverandi
þingmenn. Varð úr því þjark nokkurt,
er enti með því, að greinin var lesin
upp, en er upplestrinum var lokið,
hröklaðist Einar Árnason frá fundar-
stjórn og settist utar í húsinu. Kjós-
andi sá, er las upp nefnda grein, stóð
þá upp og talaði nokkur þung alvöru
orð til 1. þingmanns Eyfirðinga, sem
hlýddi á mál hans. Sá er þetta ritar,
stóð þar nokkuð frá, og heyrði því
naumasl alla ræðuna, sem hljóðaði
eitthvað á þessa leið:
»Það kann nú að vera mannlegur
breyskleiki, að vera nokkuð írekur á
þingfararkaup og f þvf tiiliti fara lengra
en lög leyfa, enda á landssjóður nú á
tímum enganArnljót lengur til vernd-
ar. En það verð eg að segja, að það
vakti undrun mfna, þegar eg sá það
í blöðunum í sumar, að 1. þingm. Ey-
firðinga var orðinn flutningsmaður, á-
samt tveimur öðrum Iítilsigldum þing-
mönnum, að frumvarpi, er herða skyldi
á hegningu fyrir bannlagabrot, bæði
með hækkun sekta og fangelsishegn-
I verzlun Ctto Tutinius Akureyri
eru nýkomnar miklar birgðir af alskonar
vefnaðarvörum
svo sem hvít.léreft bl. og óbl.
sherting, nankin, lasting og alskonar fóður, rúm-
teppi mislit, kjólatau, hvítt madapolan mjög fínt lér-
eft til áteiknunar og fleira.
Erindrekastörf
fyrir
Fiskifélag íslands.
Erindrekastarfiö innanlands er laust. >írs-
íaun 3000 kr. Veitist frá 1. janúar 1918. Umsókn-
arfrestur til 20. desbr. næstk. Erindrekastarf fyrir
Fiskifél. Islands fyrir Norðlendingafjórðung er
laust. Arslaun 500 kr. Veitist frá 1. janúar 1918.
Umsóknarfrestur til 30. desbr. næstk.
Stjórn Fiskifélags íslands.
ingu, eíi þó tók út yfir, að í frum-
Varpinu stóð upphaflega ákvæði, sem
ótvírætt hefði leitt til stjórnarskrár-
brots, ef að lögum hefði orðið, sem
sé ákvæði um að svifta menn lög-
mætri eign sinni, án þess að henni
skyldi varið til almenningsþarfa Und-
ir þetta fiumvarp, sem þingmaðurinn
hafði aldrei hreyft á neinum þingmála-
fundi, né nokkrum kjósanda til hugar
komið, ritar svo þingmaðurinn og ger-
ist flutningsmaður að, annaðhvort af
einfeldni eða hugsunarleysi, eða þá
að einhver hefir vélað hann til þess.
Það virðist vera hart, að sjálfstæðir
bændur, sem í sveit sinni eiga að
heita í betri bænda röð, og stöðugt
ern að troða sér fram í virðingarstöð-
ur, skuli fara svona með sig, eða láta
fara svona með sig. Leiðinlegt er og
að iáta þann orðfóm ganga um land-
ið, að Eyfirðingar hafi þann fulltrúa á
þingi, er einna frekast auglýsi fávizku
sfna í því, að vilja fá lögleidd úrelt
og ómannúðleg hegningarákvæði fyrir
lftilvægar lagayfirtroðslur, en sorgleg-
ast af öllu er þó, að sá þingmaður,
sem ekki svffst þess sjálfur, að heimta
meira þingfararkaup en lög heimila og
dettur ekki til hugar að ákveða þurfi
hegningu við þvf lögbroti, skuli ekki
blygðast sín fyrir að vera að burðast
með Iagafrumvarp á þingi um fang-
elsishegningu fyrir brot á þeim iögum,
sem samkvæmt réttarmeðvitund allra
annara meðlima þjóðarinnar en svæsn-
ustu templara, eru álitin brot á per-
sónufrelsi einstaklingsins. Eg fæ ekki
betur séð, en að sá íulltrúi, er þann-
ig kemur fram, sé kjördæminu til van-
virðu. Það er mjög lítil bót í máli, þó
að einhver vildi telja þingmanninum
það til málsbóta, að hann hafi ekki
með einu orði reynt að mæla með
þessu frumvarpi eða verja það, þegar
Framhald,
Lög frá Alþingi.
Lög um dýrtíðaruppbót handa em-
bættis- og sýslunarmönnum landsjóðs
I. gr : Fyrst um sinn og meðan verð-
bækkun sú, sem nú er á Iffsnauð-
synjnm, stendur eða breytist eigi að
verulegum mun, þannig að lífsnauð-
synjar lækki f verði, veitir landsjóður
dýrtfðaruppbót á launum og eftirlaun-
um, eftir því sem segir í lögum þess-
um. Dýrtfðaruppbót veitist með þeim
undantekningum, sem greinir í lögum
þessum: i. Embættismönnum landsins,
hvort sem þeir eru konunglegir em-
bættismenn eða skipaðir af ráðherra,
og veitist aðeins af föstum launum
þeirra, greiddum úr landsjóði, sbr.
þó 4. tölulið. 2. Þeim, er eftirlauna
eða styrktarfjár njóta samkvæmt eft-
irlaunalögum eða fjárlögum (8. gr.),
svo og þeim, er biðlaun hafa. Dýrtfð-
aruppbót af eftirlaunum og styrktarfé
veitist aðeins af þeirri uppbæð, sem
greidd er úr landsjóði. 3. Sýslunar-
mönnum landsins, sem störf hafa f
þarfir landsins að aðalatvinnuvegi. Hafi
þeir fleiri störf en eitt á hendi í lands-
ins þarftr, greiðist dýrtfðaruppbótin að
eins af laununum fyrir það starfið, sem
telja má aðalstarf sýslunarmannsins.
4. Prestum, hvort sem þeir njóta launa
samkv. lögum nr. 46, 16 nóv. 1907,
og lögum nr. 49, 11. júlí 1911, eða
eldri lögum. Nær dýrtíðaruppbótin að-
eins til fastra launa, sem greidd eru
úr landsjóði eða prestlaunasjóði, og
sóknargjalda presta eftir eldri lögum.
Þó skal jafnan draga frá dýrtíðarupp-
bót presta, sem hafa ábúð á kirkju-
jörð og afgjald hennar er metið til
peningagjalds upp í laun þeirra, sama
hundraðshíuta af afgjaldinu eins og
dýrtíðaruppbótin er rdknuð eftir. 5.
Landsféhirði og starfsmönnum hans
og skrifstofustjóra Alþingis, svo og öll-
™-----------------'f----------
um starfsmönnum Landsbókasafnsins.
Svo heimilast og stjórn Landsbankans
að greiða bókara og féhirði bankans
dýrtíðaruppbót eftir lögum þessum.
6 Öllum föstum kepnurum við fasta
skóla, jafnvel þótt þeir falli ekki undir
neinn hinna framtöldu flokka, ef kensla
verður að teljast aðalstarf þeirra, svo
og stundakennurum landsskólanna. Dýr-
tfðaruppbót veitist eigi á árslaun yfir
4600 kr. — Einhleypir menn, sem
ekki hafa dúk og disk, fá enga dýr-
tíðaruppbót, ef árslaun þeirra nema
2^40 kr. á ári eða meiru. Ef laun
þeirra eru lægri, fá þeir tvo þriðju
dýrtfðaruppbótar þeirra, er ræðir um
f 3. gr. Þeir, sem hafa laun frá 2000
kr. til 2450 kr. á ári, fá dýrtfðar-
uppbótina þannig að launin og upp-
bótin samlögð verði 2450 kr. — 2. gr.
Dýrtíðaruppbótin reiknast af launa-
upphæðinni eftir því sem hér segir:
1. Af ársl. 1500 kr. eða minna 40%
2 - — 2300 —.............30%
3. - — ,3100 —...........2O®/0
4. - — 3900 —.............10%
5 - — 4700 —............. 0%
og skal reikna millibilið á milli þess-
ara launahæða eftir líkingunni: y =
47— x
5 þar sem y táknar uppbótar-
4
prósentuna og x launa upphæðina f
hundruðum króna.— 3. gr.: Nú hefir
sá, er nýtur dýrtíðaruppbótar samkv.
1 • og 3. gr., börn eða foreldra á
skylduframfæri, enda geta eigi slíkir
framfæringar hans unnið að fullu fyrir
framfæri sfnu, og skal þá bæta við
dýrtíðaruppbót hans 70 kr. fyrir hvern
framfæring, hafi framfærslumaður ekki
4000 kr. árslaun eða þar yfir.-—4. gr.:
Lsndstjórninni veitist heimild til að
verja eftir tillögum póstmeistara alt
að 20000 kt, á ári úr landsjóði til
dýrtfðaruppbótar handa póstum. — 5.
gr.: Dýrtfðaruppbótin greiðist f einu
eða tvennu lagi fyrir árið 1917, að
frádreginni þeirri dýrtíðaruppbót, sem
greidd hefir verið það ár samkvæmt
lögum nr. 23, 3. nóv. 1915. Ef dýr-
tfðarupppót verður greidd lengur en
fyrir árið 1917, greiðist hún eftir á
fyrirhverja 6 mánuði.—6. gr.: Stjórnar-
ráðið úrskurðar um öll vafaatriði út
af Iögum þessum, og verða þau eigi
borin undir dómstólana. — 7. gr.:
Lög þessi öðlast þegar gildi, og falla
um leið úr gildi lög nr. 23, 3. nóv.
1915, um dýrtfðaruppbót handa em-
bættis- og sýslunarmönnum landsjóðs.
Lög um alme:ma hjálp vegna dýrtfð-
arinnar: I. gr.: Á meðan Norðurálfuó-
friðurinn stendur, er landsstjórninni
heimilt að veita sýslufélögum, bæjar-
fjelögum og hreppsfélögum lán, til þess
að afstýra verulegri neyð, að dómi
sveitarstjórna, af dýrtíð og matvæla-
skorti. Lánin standi vaxta- og afborg-
analaus, þar til 2 ár eru liðin frá ó-
friðarlokum, en endurgreiðast á næstu
13 árum frá þeim tfma með io°/o ár-
legri greiðslu af hinni upprunalegu
lánsupphæð. Landstjórnin setur nánari
ákvæði um lán þessi, úthlutun þeirra
og notkun. Skal leitast við að verja
þeim meir til atvinnubóta en hallæris-
utyrks beinlínis. — 2. gr.: Ef nauðsyn
krefur, skal landsstjórninni heimilt að
veita lán, samkv. 1. gr., f vörum, með
sömu kjörum sem þar segir. — 3. gr.:
Landsstjórninni veitist heimild til að
selja bæjarstjórnum og sýslunefndum
2800 smálestir af kolum á, 125 kr
lestina á staðnum, þar sem kolunum
er skipað á land f sýslunni eða kaup-
staðnum. Skiítist kolaforði þsssi niður
á sýslu- og bæjarfélög þannig, að
hvert þeirra fái við þessu verði sem
næst þriðja hluta af kolaforða þeim,
er talinn verður að nægja þeim næsta
vetur til heimilisnotkunar. Verðmunur-
inn greiðist úr landsjóði. sýslu- og
bæjarfélög selja kol þessi aftur, án
hagnaðar, þeim er helst þurfa hjálpar
með, og má vera mismunandi verð á
t