Óðinn - 01.12.1919, Blaðsíða 4

68
ÓÐINN
Tómas Tómasson
frá Hjöllum í Ögursveit.
Jeg hef verið beðinn að láta nokkur orð fylgja
mynd Tómasar sál. Tómassonar, sem hjer birtist.
Petta er mjer ljúft; valda því kynni mín af þess-
um sæmdarmanni, sem var sóknarbarn mitt milli
20 og 30 ár.
Tómas var fæddur á Nesi í Grunnavík 9. júní
1844. Foreldrar hans voru Tómas bóndi Asgríms-
son og kona hans Rebekka
Jónsdóttir. Þau áttu 12 börn,
sem öll komust á fullorðinsár
og voru myndarfólk. Sum þeirra
eru enn á lífi. Tómas ólst upp
hjá foreldrum sínum fram um
tvitugs aldur. Þá fór hann vist-
ferlum í Æðey til Rósinkars
Árnasonar, sem þar bjó lengi
hinu mesta rausnar og stórbúi.
Gjörðist Tómas verkstjóri hans.
Rósinkar kunni vel að meta
dugnað og trúmensku, og það
sagði hann mjer, að í búskap
sínum hefði hann aldrei haft
eins duglegan og trúan vinnu-
mann og Tómas eða sem belur
kunni að segja fyrir verkum. í
Æðey var Tómas í 5 ár. Þá
fór hann vistferlum i Ögur til
Hafliða bónda Halldórssonar og
Þuríðar Ólafsdóttur. Hafliði var
fyrri maður hennar. Þuríður
lifir enn, ein hin mesta merkiskona, og ber hún
Tómasi sama vitnisburð. í Æðey kvæntist Tómas
í fyrra sinn 1873 Þorbjörgu Jónsdóttur Jónssonar og
Sigríðar Friðriksdóttur dótturdóttur Jóns Árnórs-
sonar sýslumanns i Reykjarfirði. Árið eftir byrjuðu
þau búskap á Hjöllum í Ögursveit. Jörðin var þá
í hinni mestu niðurníðslu. Tómas reisti þar öll
hús af grunni og bætti jörðina að öðru leyti.
Bygði hann þar snotran bæ á fyrstu búskaparár-
um sínum; stendur hann enn að nokkru leyti.
Tómas bjó á Hjöllum í 18 ár og var allan þann
tíma með bestu bændum i Ögursveit. Öll umgengni
á búi hans var hin prýðilegasta. Hann ávann sjer
traust og virðingu allra sveitunga sinna með göf-
ugmannlegri og ljúfmannlegri framkomu, hver
sem í hlut átti.
Árið 1892 brá Tómas búi á Hjöllum og dvaldi
næstu 5 ár aftur í Æðey hjá æskuvini sinum
Guðmundi Rósinkarssyni og síðan 3 ár aftur í
Ögri hjá hinni gömlu húsmóður sinni Þuríði
Ólafsdóttur, sem þá var orðin ekkja í annað sinn.
Þaðan fluttist hann aftur að Æðey og kvæntist þar
í annað sinn 1898, Jóhönnu Þorleifsdóttur, sunn-
lenskri konu. Árið 1900 fluttust þau búferlum að
nýbýlinu Grund í Skötufirði og bjuggu þau þar í
9 ár. Síðustu tvö árin, er hann dvaldi hjer vestra,
var hann i Súðavík hjá tengdasyni sínum og þar
misti hann seinni konu sina
árið 1911, eftir langvinnan og
þungan sjúkdóm. Fluttist hann
þá til sonar sins Tómasar yfir-
slátrara í Reykjavik og andaðist
hjá honum 11. júlí 1917, 73
ára gamall. Hann var heilsu-
hraustur alla æfi.
Tómas var maður fríður sín-
um og hinn góðmannlegasti,
deildi þar litur kosti. Hann var
hinn dagfarsprúðasti maður, sí-
skemtinn og glaður og laðaði
menn að sjer með stakri Ijúf-
mensku. Hann var hið mesta
hraustmenni og verkmaður með
afbrigðum, öllum var ljúft að
vera í verki með honum og
hlýddu fúslega forsögn hans í
öllu. Verkstjórn öll fór honum
prýðilega úr hendi, hvort sem
hann vann fyrir sjálfan sig eða
aðra. Hann vildi í engu vamm
sitt vita og öllum, sem eitthvað kyntust honum,
varð hlýtt til hans; var hans alment saknað, er
hann hvarf hjeðan úr bygðarlaginu. Jeg held, að
mjer sje óhætt að fullyrða, að hann hafi aldrei
átt neinn óvildarmann. Fyrri konu sína misti
Tómas árið 1883. Þau eignuðust 7 börn, dóu 4
þeirra í barnæsku en 3 eru á lífi: Jóna, á Svein
Jensson bónda í Súðavík, Tómas yfirslátrari í
Reykjavík, á Rannveigu Jónasdóttur frá Svansvík
i Vatnsfjarðarsveit, og Þorbjörn skósmiður í
Winnepeg.
Einn launson álti Tómas milli kvenna með
bústýru sinni Guðrúnu Bárðardóttur frá Kálfavik,
Bárð skipaverkfræðing á ísafirði, hann er ekkju-
maður.
Síðara hjónaband Tómasar var barnlaust.
Tómas Tómasson.