Verkamaðurinn - 11.05.1940, Blaðsíða 3

VERKAMAÐURINN
3
VERKAMAÐURINN
Útgefandi: Sósíalistafélag Akureyrar.
Ritnefnd: Steingr. Aðalsteinsson,
Jakob Árnason.
Ábyrgðarm.: Steingr. Aðalsteinsson.
Blaðið keraur út hvern laugardag.
Askriftargjald kr. 6.00 árgangur-
inn. I lausasölu 15 aura eintakið.
Afgreiðsla í Verklýðshúsinu. Simi 293.
Prentverk Odds Björnssonar.
HÆTTAN AF HERNAÐARAÐ-
GERÐUM LEIDD YFIR ÍSLAND.
Bretar hafa hernumið ísland,
því fjárhagslega valdi, sem þeir
um langa hríð hafa haft hér, hefir
verið verið breytt í hernaðarlega
yfirdrotnun.
Hvað þýðir þetta?
í fyrst lagi, að hið „ævarandl
hlutleysi“, sem — ásamt vopnleys-
inu — var af ýmsum talið örugg-
asta vörn landsins, er gersamlega
að engu orðið.
í öðru lagi, að sjálfstæði lands-
ins er lítilsvirt.
Vegna styrjaldaratburðanna úti
í heimi, þegar sambandsríkið Dan-
mörk, var svift sínu sjálfstæði,
hafði íslenska ríkið tekið öll sín
mál í eigin hendur. Fyrir fáum
dögum fluttu íslensku blöðin með
stolti, fréttir af því, að Bandaríki
Norður-Ameríku og Bretland
hefðu formlega viðurkent hið full-
komna sjálfstæði íslands, með því
að skiftast á ræðismönnum við
það. — Nú hefir Bretinn sýnt í
verki, hvílíka virðingu hann ber
fyrir sjálfstæði þessarar varnar-
lausustu smáþjóðar heimsins.
í þriðja lagi er ísland, með þess-
um aðgerðum, beinlínis gert að
hernaðarvettfangi.
Hernám Breta er framkvæmt
undir því yfirskini, að þeir séu að
„vernda“ þjóðina fyrir hugsan-
legri ásælni hins styrjaldaraðil-
ans. Það eru Þjóðverjar líka að
gera í Danmörku — með þeim
árangri, meðal annars, að ensk-
um flugvélasprengjum rignir yfir
hið friðsama, danska fólk — til
viðbótar við þýsku þjökunina.
Undir sama yfirskini hafa Þjóð-
verjar ráðist inn í Noreg, Hol-
land, Belgíu og Luxemburg ‘—
með þeim árangri, að öll þessi
lönd, sem ekkert vildu frekar en
frið, eru blóðvöllur baráttunnar
um heimsyfirráðin.
lögunum var Robert Abraham, og
leysti hann það sjaldgæfilega vel
af hendi. Hann spilaði mjög
„loyalt“ og prúðmannlega, en
þó af fullri einurð og myndugleik.
Samvinna þeirra, söngstjóranna,
var mjög ánægjuleg, og þeim báð-
um til sóma, en kórnum til meira
gagns, en hann kannske gerir sér
grein fyrir. Eg vona að hún haldi
áfram, enda fer vel á því í slíkum
samvinnubæ, sem Akureyri er.
Svo bið eg blaðið að færa kórn-
um og söngstjóranum þakkir mín-
ar og beztu árnaðaróskir,
Stefán Bjarman.
Það er, með öðrum orðum,
staðreynd, að í viðureign styrjald-
araðilanna, sem berjast með
kjafti og klóm um heimsyfirráðin,
er EKKERT TIL, sem heitir
VERND, heldur aðeins herbrögð
og ásælni — án minsta tillits til
þeirra, sem þá og þá verða fyrir
barði hernaðarfjandans.
Bretar hafa lýst því yfir, að
„vernd“ þeirra eigi að felast í því,
að setja hér hervörð um þá staði,
sem séu „hernaðarlega mikilvæg-
ir“.
í hverju felst hernaðarlegt mik-
ilvægi íslands í Evrópustyrjöld?
í engu öðru en getu landsins til
framleiðslu matvæla og stríðshrá-
efna.
„Vernd“ Breta er því engin önn-
ur en sú, að TRYGGJA SÉR, sem
stríðsaðila, þessa framleiðslu Is-
lands — og hindra að hún falli
hinum stríðsaðilanum í skaut.
En nútíma hernaður er enginn
meinlaus leikur. Og það er mjög
ólíklegt, að Þjóðverjar — eftir að
þeir hafa náð fótfestu í Noregi,
og eiga þá aðeins eina bæjarleið
hingað -— láti hernám Breta á ís-
landi afskiftalaust. Það er þvert á
móti hin mesta hætta á, að þeir
leitist við að spilla þeim hernað-
arlega ávinningi, sem Bretar ætla
sér að hafa af íslandi. — Og í
hverju mundi sú viðleitni felast?
Auðvitað í því að eyðileggja þá
framleiðslu matvæla og stríðshrá-
efna, sem Bretar ætla sér að hafa
héðan. En áhrifaríkustu ráðin til
þess væru að kasta nokkrum
flugvélasprengjum á síldarverk-
smiðjurnar og olíugeymana, og
skjóta tundurskeytum að skipun-
um, sem ættu að flytja fram-
leiðslu landsins til Bretlands.
Með öðrum orðum: Hernám
Breta hér færir ekki landinu auk-
ið öryggi, heldur leiðir yfir það
hættuna á loftárásúm hins styrj-
aldaraðilans (eins og orðið hefir í
Danmörku) og eltingaleik þýskra
kafbáta og flugvéla við íslensku
fiski- og farmskipin, á miðunum
umhverfið landið og siglingaleið-
unum til annara landa.
Hernám Breta er því ekki vin-
arbragð við íslensku þjóðina, held-
ur aðgerð, sem brýtur hlutleysi
landsins, lítilsvirðir sjálfstæði
þess og leiðir yfir landsmenn
hættuna á meiri eða minni tor-
tímingu mannslífa og atvinnu-
vega.
ÖLL ÞJÓÐIN VERÐUR ÞVÍ AÐ
MÓTMÆLA KRÖFTUGLEGA.
HEIÐUR HENNAR OG HAGS-
MUNIR LIGGJA VIÐ.
En hvernig hefir íslenska ríkis-
stjórnin borgið heiðri þjóðar sinn-
ar> í þessum efnum?
Hún hefir að vísu mótmælt —
að nafninu til — en naumast
meira.
í hinu vesældarlega útvarps-
ávarpi forsætisráðherra, í gær-
kveldi, var viðurkent, að ríkis-
stjórninni hefði fyrirfram verið
kunnugt um fyrirætlanir Breta.
En hún gerir engar tilraunir til að
afstýra þeim — og leynir þjóðina
því, sem í vændum er.
Og það litla, sem forsætisráð-
herrann hefir um hernámið &ð
SkQlamenniDQ.
Norðlendingar og þá sérstak-
ega Akureyringar hafa verið
stoltir af Menntaskólanum og
)eirri menningu er hann bafði
tækifæri til að móta hér hjá oss
fásinninu, norður á hjara ver-
aldar. Það er lika rétt að gera
strangar kröfur til slíkra mennta-
stofnana, að nemendur þeirra séu
öðrum til fyrirmyndar í háttprýði
og prúðri framgöngu, það ætti
að vera jafn sjálfsagt og hitt að
)eir standi almenningi framar að
almennri þekkingu. Séu meunta-
stofnanir að einhverju leyti ekki
færar um að inna þessa sjálf-
sögðu skyldu af höndum þá hlýt-
ur það, að skoðast sem blettur
á viðkomandi menntastofnun.
Eg vil nú gera hér að umtals-
efni, dálítið atvik sem mér finnst
benda i þá átt, að Menntaskól-
inn hér á Akureyri, gæti ekki að
öllu leyti skyldu sinnar í þessum
efnum.
2. mai eru hér á gangi á aðal-
götu bæjarins þrir ungir menn
úr Menntaskólanum, þegar ég
geng framhjá þeim þá hrópa þeir,
»það ætti að drepa alla kommún-
ista, það ætti að skera af þeim
hausinn«. Hvað liggur að baki
þessum orðum? Er þetta ávöxtur
at uppeldislegum áhrifum frá
skólastofnuninni þar sem þessi
ungmenni stunda nám? Eða eru
þessir menn svo ruddalegir að
eðlisfari og óviðráðanlegir i skól-
anum að þeim verði með engu
móti innrætt nein menning?
Skólastjóri og kennarar skólans
geta að sjáltsögðu svarað þvi
hvaða ástæðu muni vera um að
kenna svona framkoma.
Alþýða landsins gerir þá kröfu
til skólanna í uppeldismálum, að
þaðan komi víðsýnir og prúðir
menn, er kunni að haga sér
sómasamlega á almannafæri, en
ekki nazistar.
Veglarandi.
segja, er það, að það sé fram-
kvæmt af „vinum okkar“ — og
því beri þjóðinni að sýna hinu er-
lenda drottinvaldi sem mesta gest-
risni!!!
Er hægt að niðurlægja íslensku
þjóðina meira, en með því að
uppfylla þessa ósk forsætisráð-
herrans?
En íslenska þjóðin vill ekki
slíka niðurlægingu.
Jafnhliða kröftugum mótmælum
gegn sjálfu hernáminu verður ís-
lenska alþýðan að afhrópa þá rík-
isstjórn, sem raunverulega kyssir
á vöndinn — sem kallar ofbeldið
gegn þjóðinni vinarbragð — sem
fagnandi leggur hina stoltu sjálf-
stæðistilfinningu þjóðarinnar fyr-
ir fætur erlends valds.
Það verður tafarlaust að kalla
Alþingi saman. Og það verður að
setja á laggirnar ríkisstjórn, sem
að vísu getur ekki varist hernað-
arlegu ofbeldi — en sem hefir
þann þjóðernislega metnað að
vegsama ekki ofbeldið, heldur
stilla gegn því þeim kröfum, er
bjargi heiðri þjóðarinnar, og
hagsmunum hennar svo sem verða
má — úr því sem komið er.
inganna—og hala-beogla
peirra.
Ávöxtur Finnlands-
œsinganna.
t*að kom glögt í ljós 1. maí s.
I. að hinar tryltu æsingar borg-
aranna, gegn verklýðnum í sam-
bandi við Finnlandsstyrjöldina,
hafa borið talsverðan ávöxt, á þá
leið aðspilla almennri velsæmistil-
finningu þeirra eigin afkvæma —
og þeirra unglinga annara, sem
halda að það sé dánuvegur að
draga dám af þeim, sem einhver
auraráð hafa.
Undanfarin ár, má heita, að
verklýðurinn hér hafi fengið að
vera i friði með hátíðarhöld sin.
Meðan ræðuhöld fóru frám
á útifundinum við Verklýðshúsið
var nokkur hópur unglinga, sem
reyndi að trufla þau, með ópum
og óhljóðum. Einnig sættu þá
þrir stráklingar lagi til að skera
niður rauða fánann, sem blakti
á Verklýðshúsinu — og síðar um
daginn, komu tvivegis tveir og
tveir strákar saman, i sömu er-
indum — en krökluðust brott
er þeir urðu húsvarða varir,
Sá, sem skar á fánasnúruna,
er Kristján, sonur bifreiðakóngs-
ins í Brekkugötu 4, en naut til
þess aðstoðar Magnúsar, sonar
óskars í »Esju« og Sverris Svaf-
arssonar,
Kunnugt er, að Richardt Ryel
hatði, i hópi stráka, boðið 10
krónur að verðlaunum, þeim, sem
skorið gæti niður fánann. En ekki
væri nema i samræmi við til-
ganginn, að svikið hefði verið
um launin.
Þeir, sem síðar reyndu að
vinna til verðlaunanna, voru Ás-
geir og Jóhannes, synir Kristjáns
Jakobssonar, Hugi Ásgrimsson og
Herbert Jónsson.
Þegar kröfugangan var farin,
eltu hana nokkrir strákar, með
aurkasti og ópum, og meðan
fyrri samkoman stóð i Nýja-Bíó,
voru strákar þar úti fyrir, sem
spörkuðu í hurðir hússins og
gerðu annan hávaða.
Slikt framferði er að vísu til
óþæginda og ama verkalýðnum,
sem samkomurnar heldur. — En
það er þó fyrst og fremst
stimpill á þá sjálfa, sem
viðhafa það — og þá fullvaxna
og viti borna menn, sem með
ahrifum sinum i daglegu lifi og
f gegnum áróðurstæki sin (skóla,
blöð og útvarp) ala unglingana
upp til sliks framferðis. Verka-
lýðurinn má því sæmilega við
una, ef hinir eru ánægðir með
sinn hlut.
ÞEIR KAUPENDUR „Verkam.“,
sem hafa bústaðaskifti um 14. þ.
m. eru beðnir að tilkynna af-
greiðslunni það.
\