Fósturjörðin - 03.04.1914, Síða 3

FÓSTURJÖRÐIN.
23
Til vinanna.
Eftir því sem næst verður kom-
ist, þá er þessu nýja blaði tekið
yfirleitt vel alstaðar á landinu; —
en þó með alt of litlum áhuga al-
ment, enn sem komið er. Vér höf-
um því heldur góðar vonir um að
geta haldið blaðinu áfram, þó það
verði að fara hægt og varlega fyrst
um sinn, á meðan það er að trj'ggja
sér nægilegar tekjur til að lifa á, er
vér vonum að verði þó á árinu.
Vér þökkum vinsamlega þau vel-
vildarskeyti blaðinu viðvikjandi, er
vér höfum þegar fengið frá einstök-
um mönnum hér og hvar; — og er
mjög kært að fá sem flest slík, þeg-
ar hugur og framkvæmd fylgir máli.
Eitt af því sem oss ríður mjög
mikið á, að því er blaðið snertir, er
að fá duglega og áreiðanlega útsölu-
menn (og áskrifenda-safnendur) sem
allra fyrst, og sem allra flesta, í öll-
um sveitum og bygðum landsins.
Og vér viljum treysta öllum góðum,
hugsandi mönnum og konum til
þess, að stuðla að því, eftir megni,
að vér fáum scm flesta slíka útsölu-
menn, svo að blaðið komi-d sem
allra fyrst inn á hvert einasta heim-
ili á landinu.
Blaðið kostar 3 kr. árgangurinn
(52 blöð), — eins og jafnstór blöð
hata kostað minst hingað til.-------
En sé það borgað fyrir fram, þá
kostar það ekki nema aðeins 2 kr,
árg. —- Og er þannig allra ódgrusta
blaðið á landinu eftir stærð.
En auk þess, þá er þetta blað eina
blaðið á landinu sem er eign almenn-
ings, og er laust við að vera atvinnu-
eða gróðastofnun einstakra inanna.
Og jafnframt er það eina blaðið sem
hér er til, og stofnað hefir verið
beinlínis og eingöngu til þess, að
gæta réttar og hagsmuna alþýðunn-
ar í landinu, einnig með því, að
kvetja hana til þess að æfa sig á
því að hugsa og ræða um almenn
mál, svo að hún geti haft þau áhrif
sem henni ber, og nauðsynlegt er,
á löggjöfina og stjórnartarið í land-
inu.
Allir sem unna alþýðunni réttar
síns, hljóta því að styðja þetta blað.

'70-rtn Tygtdrucfu. fécut/uíruJurtu)
■o&rrv rrwrvnó usncUrj&xfl
£ahor €xcha ge.
(Framh).
Félag þetta, sem er afar-öflug
stofnun, náði mjög mikilli útbreiðslu
og alþýðuhylli í vesturfylkjum Banda-
ríkjanna og víðar, á skömmum tíma.
Af stofnun þess, hefir meðal annars
leitt það, að ýmsar spurningar hafa
komist á dagskrár þjóðanna, og þar
á meðal þessar: Hvers vegna að
meiri hluli mannkynsins, skuli skorta
nægilegt lífsviðurværi í nægtafullri
veröld; og vegna hvers að framleið-
endur auðsins í heiminum, skuli
vera fátækir yfirleitt?
Labor Exchange félagið, (vinnu-
skiftafélagið), er stofnað — og við-
urkent þegar í byrjun, — sem fjár-
hagslega hagkvæm og heilbrigð nauð-
sinjastofnun. Það hefir stofnskrá
sína frá ríkinu Missoure í Bandar.,
en stofndeild þess er i Independence,
Mo. 1 apríl 1896 (eftir 6 ár), saman-
stóð félag þetta af 120 deildum í 30
ríkjum í Bandar. I Californiu voru
þá 26 slikar deildir í lél. með 2000
meðlimum, er þá áttu fleiri miljónir
dollara virði af fasteignum auk ann-
ars. Tilgangur félagsins hefir verið
útlistaður í hundruðum blaða og
tímarita urn þvert og endilangt land-
ið, og sum þeirra hafa verið stofn-
uð að eins til þess að útskýra til-
gang og stefnu félagsins.
í hverju riki Bandaríkjanna eru
stofnendur deilda i félaginu, sem
ferðast um til að halda fyrirlestra
um félagið og málefni þess, og marg-
ir þeirra hafa arfleitt félagið að
eignum sinum.
Labor Exchange félagið tekur ekk-
ert tillit til aldurs, stöðu, trúarbragða
eður stjórmálalegra skoðana meðlima
sinna. Það eina sem gerð er krafa
til i þvi efni, er það, að meðlimir
séu ekki óbótamenn, slæpingjar eða
séu þektir að því að vera kkaðlegir
félagslitinu. Aðgangur að félaginu
gildir fyrir lífstíð og kostar $ t,00
að eins. Það tillag er notað til að-
stoðar við stofnun deilda i félaginu.
Við inngöngu í félagið skuldbind-
ur hver meðlimur sig skriflega til
þess, að heimta aldrei almennan
lögeyrir fyrir innlög sín til félagsins
né vinnu, heldur að eins verðmiðil
fél. vinnu eða vörur. Hvernig þessu
er auðveldlega fyrir komið verður
sýnt síðar.
Sérhver deild, sem myndast í fé-
laginu fær stofnskrá sína frá stofn-
deild félagsins og kostar hún f 2,50.
Hver deild kýs sína eigin embættis-
menn.
Meðan ein deild er fámenn og í
byrjun, þá er vanalega komist hjá
þvi að ráða launaðan verzlunar- eða
framkvæmdarstjóra fyrir félagið, í
þess stað má oft komast að hag-
feldum samningum í þvi efni við t.
d. ærlega handiðnamenn eða aðra,
með vægum kjörum; þangað til að
deildin er fær um að halda mann
fyrir föst laun við þau störf.
Gjaldmiðill félagsins eru þrens-
konar ávísanir, er allar standa silt
ákveðna verðgildi. Form slíkra á-
vísana leggur stofndeildin til hverri
nýmyndaðri deild þegar í bvrjun.
Hver ein slík ávísun, gefur handhafa
tilkall til hinnar tilteknu upphæðar,
til útborgunar i hverju þv{ verðmæti
sem félagið hefir á boðstólum, að
frádregnu vöruhúsgjaldi. Ein þess-
ara ávísana, er innlagsskírteini, og
ber hún með sér fyrir hvaða vöru
hún er gefin, verðgildi hennar og
hvenær hún er útgefin. Til varúðar
bera þessar ávísanir það með sér,
að þær eru ekki innleysanlegar fyrir
löglegan gjaldeyri (almenna peninga
eða gull), þær eru undirskrifaðar af
2 embættismönnum viðkomandi
deildar. Hverjum meðlim ber því
að taka þennan verðmiðil félagsins
sem gjaldgenga borgun fyrir innlög
sín til félagsins. Það er og enda svo
komið, að menn utan félagsins taka
verðmiðil þess gildan tnjög alment.
Þótl þessar ávísanir séu ekki enn
þá löglegur gjaldmiðill, þá er hann
engu að siður ómótmælanleg ávisun
á verðgildi það í vörzlum félagsins,
sem hún er gefin út fyrir; á sama
hátt og bankaseðlar eru vanalega ó-
mótmælanlega innleysanlegir fyrir
gull, og þess vegna hjálpa þessar á-
visanír fél. ósegjanlega mikið úr
hinum hörmulega peningaskorti
framleiðandanna.
Hvenær sem slíkur verðmiðill
gengur kaupum og sölum manna
milli, þá skrifar seljandi nafn sitt á
bakið á honum, þegar svo að hann
kemur til innlausnar þá borgar fé-
lagið hann út með ákvæðisverði í
vörum.
Númer, útgáfudagur, merki og
upphæð hverrar ávísunar, er innfærð
í þann hluta blaðs þess í ávísana-
bókinni, sem hún er tekin frá, og
er hún síðan borin saman við þann
blaðsstúf þegar hún kemur aftur tíl
innlausnar.
Félagið skapar sjálft eftírsóknina
eftir sínum eigin vörum, jafnframt
og það leitast við að fullnægja
henni. Það hvorki tekur vexti né
geldur vexti af lánsfé i nokkru til-
felli.
Með þvi að félagið framleiðir
verðmætið af jörðinni, og hagnýtir
það sjálft til eiginbrúks á sínum
eigin liúgörðum og verkslæðum, þá
leiðir af því að sjálfsögðu það, að
allur arður af framleiðslu og iðnaði
lendir til félagsmanna sjálfra.
Með þessu fyrirkomulagi, pru auð-
vitað þúsund tækifæri fyrir einstaka
menn til þess að komast í skuldir,
eins og undir vanalegum kringum-
stæðum; en jafnframt er og líka
fundinn vegur til að borga skuldir
sinar á réttum tímum án þess að
neyðast til að selja eða veðsetja
eignir sínar fyrir peningalánum með
háum vöxtum, eins og nú á sér al-
ment stað, og sem oft er vissasta
ráðið til að eyðileggja hvers mans
sjálfstæði og velmegun. Frh.
tir frá Ui
og viðar að,
útvega ég eins og að undanförnu
eftir pöntunum til allra hafna
landsins:
Skilvindur, — Baltic, Alexandríu
og Diabolo — á 35 kr. og yfir.
Prjónavélar, — »Dnndas« og »Fa-
voriU — á 50 kr. og yfir.
Dundasvélaprjona, á 15 au. st., en
100 st. á 10 kr. að eins.
Davis-saumavélar, — stignar — á
80-120 kr.
Þvottavélar, (nauðsynlegar á hvert
heimili) á 30—60 kr.
Pvottavindur, (nauðsynlegar á hvert
heimili) á 10—20 kr.
Patentstrokka, nr. 1—3 (minst 6
i einu) á 40—48 kr.
Garðplóga, — með tilh. áhöldum
(minst 6 í einu) á 25 kr.
Steinoliu-gasvélar, nr. 1—3 (minst
6 i einu) á 20—50 kr.
Suðuskápar nr. 1—5, úr járni eða
eir, á 15—40 kr.
Útungunarvélar, með tilh. á 130 —
200 kr.
Lofthitunarvólar (er hér ætti helzt
að lögbjóða í öll hús) á 550 kr.
og vfir.
Ennfremur: vindmylnur, möl-
unarkvarnir, orgel, pianó, vagna,
kerrur, aktygi, reiðhjól, byssur,
bifreiðar (»bíla«), olíu-aflvélar, vatns-
mótora fyrir smávélar innanhúss i
sambandi við vatnsleiðslukrana. —
Einnig allskonar smiðatól ogsmíða-
vinnuvélar af öllu tagi fyrir tré-
smiði og járnsmiði o. fl.
/ stórheildum útvega ég mél- og
hveitivörur, sem og járn- og stálvörur
beint frá Ameríku á lægra verði en
allir. — Minsta pöntun i þeim vör-
um í einu er 5 tonn af stálvörum
og 100 sekkir (128 ®) af mélvörum.
Sérstök kjör iil kaupmanna og
þeirra, er panta vélar o. þ. h. fyrir
minst 500 kr. eða hið tiltekna af
mél- og stálvörum.
Vörurnar eru nýjar og vandaðar
í alla staði, verðið sanngjarnt og
afgreiðsla og viðskifti öll strang-
lega áreiðanleg.
Full borgun (eða bankaábyrgð)
með pöntun að mél- og stálvörum
í stórheildum. Og einn fjórði verðs
minst með pöntun að vólum o. þ. h.,
sem vanalega er til hér á slaðnum,
og fullnaðarborgun við afhending
i Rvík.
Sumar af þessum vörum eru oft
fyrirliggjandi hér í Rvik, svo sem
skilvindur, prjónavélar, vélaprjónar,
saumavélar, þvoltavélar og vindur.
Hitt annað hér talið vaivilega
útvegað eflir pöntunum.
Upp i nýjar vélar gelur komið
til mála að ég taki gamlar sauma-
vélar eða prjónavélar og þá á sann-
gjörnu verði eftir gæðum.
Aðalpantanir að vélum o. þ. h.
frá Ameriku, sendi ég vanalega i
febrúar og júní, og endrarnær þó
hvenær sem er, sé nægar pant-
anir fyrir.
Verð á mél- og stálvörum er
lægsta markaðsverð að viðbættu
flutningsgjaldi og 3°/o ómakslaun-
um. — Það er nú t. d. í höfn hér:
þakjárn nr. 26—24 á 1272—14 au.
pd. og gott og ágætt hveiti á 9^/s
—10^2 ey. pd. i stórheildum.
Sinnið því, sem hér er l boði,
kœru landsmenn! svo sem þið
þarfnist þess, er hér er talið. —
Pað borgar sig. — Og sendið ávalt
pantanir yðar með nœgum fyrir-
vara!
Reykjavík, (hóu » a.) i marz 19U
Stefan B. Jónsson.