Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1889, Blaðsíða 30

182
nær sömu plöntur vaxa á háum fjöllum nærri um
allan heim, og þó eru á milli fjallgarðanna víðáttu-
mikil láglendi með allt öðrum gróðri og loptslagi,
svo fjallplönturnar aldrei hafa getað tímgazt þar
eða færzt þar yfir. þ>að er undarlegt, að jurtirnar
i Alpafjöllunum og Pyreneafjöllunum skuli vera
hinar sömu og þær, er vaxa nyrzt í Európu, og enn
undarlegra, að jurtirnar í Hvítu-fjöllunum í Banda-
ríkjunum eru af sömu tegundum, eins og jurtirnar
f Labrador, og flestar hinar sömu eins og á fjöll-
unum í Európu. Gmelin hélt þess vegna 1747, að
sams konar tegundir hefðu verið skapaðar í einu á
mörgum stöðum, þar sem lífsskilyrðin voru lík. Nú
hafa menn fuli gögn og skilríki til þess að skilja,
hvernig á þessu stendur, síðan menn fengu fulla
vissu fyrir því, að ísöld hefir gengið yfir mikinn
hluta af norðurhveli jarðarinnar. Vér höfum nú
nógar sannanir fyrir því af öllu tagi, að loptslagið
hefir verið mjög kalt í norðurhluta Európu og Ame-
ríku um langan tíma, milli ,,tertiera“-tímans og
mannaldarinnar. „Rústirnar af brunnu húsi segja
ekki sögu sína eins skiljanlega“ segir Darwin, „eins
og skozku fjöllin og fjöllin i Wales segja frá jökl-
unum, sem til forna gengu niður dalina, fægðu hlíð-
arnar, skófu þær og skildu eptir Grettistök á víð
og dreif. Svo mjög hefir loptslagið í Európu breytzt
síðan, að mais og vínviðir eru nú ræktaðir á göml-
um jökulöldum í Norður-Ítalíu". Eptir þvf sem
kuldinn færðist yfir löndin að norðan, eptir því
færðust suðrænar plöntur og dýr undan, en norræn-
ar jurtir og norræn dýr komu i þeirra stað; stund-
um leið suðræni gróðurinn gjörsamlegn undir lok,
þ>egar háir fjallgarðar hindruðu útbreiðsluna suður
ú bóginn, Kuldaplönturnar færðust að norðan og
úr fjöllunum niður á láglendin, og þegar kuldinn