Eimreiðin - 01.07.1895, Page 60

140
Yngstu skáld Dana.
Eins og kunnugt mun vera, var dr. Georg Brandes frumkvöðull og
vegryðjandi nýrrar stefnu i skáldskap Dana um 1870. Sú stefna hefur
almennt verið nefnd »realisme« og snýr sjer að lifinu, atburðunum og
mönnunum, eins og það ber fyrir augu þeirra, lýsir þvi satt og náttúr-
lega án þess að skrýða þá nokkurri annari blæju en skáldskaparlistarinnar
sjálfrar. Öll hin helztu skáld Dana flykktust um Brandes sem flokks-
foringja, svo sem Drachmann, Schandorph, J. P.Jakobsen o. fl., og allt
fram á þennan dag á Brandes öndvegissætið i danskri fagurfræði, þrátt
fyrir það að honum hefur ekki verið hleypt í prófessorsstöðu við há-
skólann sökum hinna mjög svo frjálsu skoðana hans. Enn þann dag i
dag er liann að sönnu flokksforingi eldri og yngri skálda Dana, sem
með aðdáun og lotning fyrir hinum skörpu gáfum hans og skarpskygni
i ritdómum rita i hans anda, en þó hefur nú á siðustu tímum myndazt
flokkur af ungum skáldum, sem boða nýja trú, ef svo rná að orði kveða,
hvað skáldskap snertir. Pessi ungu skáld, sem vóru áður ákafir Brandes-
liðar, gáfu sanna og náttúrlega mynd af mannlífinu, skýra og nákvæma,
og ortu hispurslaust og dularlaust um ást og æsku, sorg og gleði. En
á siðustu árurn hafa þeir orðið fyrir áhrifum frakkneskra skálda og hafið
nýja stefnu, er þeir nefna »symbolisme«, stefnu sem lýsir sjer i óljósum
táknunum alls þess, er fyrir auga, eyra eða huga ber í því vetfangi sem
það er sjeð, heyrt eða hugsað; skáldið segir oss aðeins það, sem i fljótu
bragði og einstakt ber fyrir augu hans, eyru og sál, — hitt verður hver
að segja sjer sjálfur, eða maður verður með öðrum orðum að skilja
hálfkveðna visu; sá, sem les, verður að skálda sjálfur eða ráða i hið
dularfulla mál. Pessi skáld eru miðaldarleg í anda, og yfir skáldskap
þeirra margra er einhver drunga- og draugablær. Peir verða opt dreym-
andi og óljósir sem Heine; mál þeirra hefur opt á sjer bifliublæ; það
er iburðarmikið og fullt af samlíkingum og lýsingarorðum, frumlegum í
því sambandi, sem þeir brúka þau, t. d. er þeir lýsa litum og litbrigðum.
Peir tala um »hvit bros«, um »andlit hvít sem tunglskin í maí eða
sem isblómum hjeluð rúða«, um »kinnar kafrjóðar sem kveldroði*, um
hina »hvitu þrá« (den hvide længsel) o. s. frv. — Peir hirða minna um
rím en efni og.yrkja opt i prósa.— Peir hafa til skamms tíma gefið út
timarit, er nefndist »Taarnet«. Titilblaðið bar þegar vott um eitthvað
sjergæðislegt, og frumlegir þykjast þeir umfram allt vera; titilblaðið var
mórautt með fornfálegu letri og svartri umgjörð og yfir nafninu skein
sólin, en undir því var jurtarstöngull með geislablöðum. — Ritstjóri tima-
ritsins var Jóhannes Jörgensen; eptir hann eru margar stórar frásögur og
tekst honum opt vel upp. Auk hans rituðu í tímaritið af kunnum
mönnum skáldið Thor Lange, sem þýtt hefur margt og mikið úr rúss-
neskum skáldritum og fengið doktorsnafnbót fyrir rit sitt um skáldið
Alexis Tolstoj, mesta lýriska skáld Rússa á þessari öld; ennfremur Stucken-
berg, Sofus Michaélis, efnilegt ljóðaskáld, lipur og þýður, Sofus Clausen o. fl.
Sem dæmi skáldskapar þessa set jeg hjer þýðing tveggja kvæða i
prósa: