Skólablaðið - 31.10.1908, Blaðsíða 4

80
Iystin verði almennings eign. En
þá verðum vjer að leggja meiri rækt
við barnaraddirnar.
Barnakennararnir eru þá mennirnir,
sém verða að leggja hönd á plóginn.
Peir verða að afla sjer þekkingar til
þess að geta kent söng. Kennara-
et'nin, sem nú og hjer eftir ganga í
kennaraskólann, fá þessa þekkingu
þar, væntanlega. En hinir eldri geta
og með góðum vilja, og dálítilli fyr-
irhöfn aflað sjer hennar.
Peir, sem ekki hafa söngrödd sjálf-
ir svo góða, að þeir geti kent að
syngja hljóðfærislaust, verða að læra
að leika á eitthvert hljóðfæri, ef þeir
vilja verða barnakennarar. Erlendis
er fiðlan mjög víða brúkuð við
söngkenslu; er líka hentug hjer fyrir
sveitakennara, sakir flutningsins meðal
annars; en hægt er og að fá sjer
smá »orgel« (harmoníum) sem halda
má á í hendinni, og vel má nota
við söngkenslu. F*au hljóðfæri eru
líklega hentugri fyrir þá kennara, sem
ekki hafa næmt söngeyra.
Fyrir þeim kennurum, sem koma
frá kennaraskólanum þarf ekki lengi
að prjedika þetta með blaðagreinum.
Skólinn gengur svo frá þeim, von-
andi, að þeir vita að þeir þurfa að
geta kent söng, og að þeir hafa löng-
un til þess og yndi af því að æfa
barnaraddirnar. Óg það er ekki nóg
að æfa þær í sösigkenslustundunum,
þar sem einhver tími er þó ætlaður
söng á stundaskránni, heldur verða
þau að syngja við ýms tækifæri önn-
ur, og þau munu brátt venjast á að
syngja í sinn hóp.
Margir góðir kennarar hafa þann
sið, að lofa börnunum að taka eitt
lag sjer til hressingar, þegar þeir sjá
að þau eru orðin löt eða þreytt við
námið. Það hjálpar. Fyrir nokkrum
árum var eg að skoða skóla einn er-
lendis og hlustaði þar Iítið eitt á
kenslu. Eg kom inn í miðri kenslu-
stund í eina kenslustofuna. Einn af
kennurum skólans var með mjer. Við
vórum að skoða handuvinnu barn-
anna. »Viljið þjer lofa honum að
heyra, hvernig þau syngja?« — sagði
kennarinn við kénslukonuna. »Jú, með
ánægjul* —Og allur hópurinn stóð upp
og söng ættjarðarkvæði fullum rómi
og eins óhikandi og æfður söng-
flokkur. Mjer datt fyrst í hug, að þessi
hávaði mundi gera ónæði í næstu
stofu, og spurði, hvort svo væri ekki.
Kenslukonunni þótti spurningin auð-
sjáanlega í meira lagi óþörf, og svar-
aði brosandi; »o, nei, nei; þau eru
þessu svo vön.«
Petta var sára lítil tímatöf; en mikil
hressing. Mjer var það nýnæmi og
mikil ánægja.
Söngurinn í barnaskólunum er lækn-
ing á þreytu og leti.
SKOLABLAÐIÐ
Sveitakcnslan 1907-0$.
Peir hafa verið tvö hundruð rúm
(201) sveitakennararnir í fyrra vetur
og koma þannig niður á sýslurnar:
N. M. 6, S. M. 12, A. S. 8, V. S. 3,
Rv. 13, Árn. 11, Kjósar. 3, Gullbr. s,
1,* Mýra og Bf. 7, Snf. 6, Dala 9,
Brðstr. 12, ísafj. s. 6, Strs. 8, Húnav.
27, Skf. 26, Eyjafj. 34, N. P. 3, S. P.
16.
Lengsti vinnutími kennara hefir
verið 31 vika, stysti 8 vikur. Lengsti
námstími fyrir börn 26 vikur (örfá)
en stysti ein vika (talsvert mörg).
Lang algengasti námstíminn verður
4 — 8 vikur. Vinnutími kennara á
degi hverjum 6 — 7 stundir, stysti
vinnutími 3, lengsti 11 stundir.
Námsgreinar: Móðurmál, krist-
indómur og reikningur alstaðar kent
að einhverju leyti. Það er undirbún-
ingurinn undir ferminguna, sem fyrst
og fremst er heimtaður. En svo hafa
kennararnir þó verið að fást við að
kenna ýmislegt fleíra. Par mætti nefna
ýmsar tölur eftirtektaverðar:
Dönsku hafa 100 kennarar kent
samtals 338 börnum.
Sögu (Veraldarsögu eða íslands-
sögu) hafa 65 kennarar kent 285
börnum.
Landafrœði hafa 95 kennarar borió
við að kenna að einhverju leyti.
Náttúrufrœði hefir verið kend á 46
stöðum.
Söngur hefir verið kendur á 9
stöðum.
Ensku hafa 5 kennarar k *t.
Handavinnu hafa 7 kenslukönur kent.
Heilsufrœði l.eikfimi og Bókmenta-
saga hefir verið kend á einu heimili
hver námsgreinin um sig.
Danskan í öndvegi; sagan skör
lægra, og námsgreinar eins ogsöng-
ur og handavinna svo að segja al-
veg á hakanum.
Víst gætu þessar tölur gefið tilefni
til margvíslegra hugleiðinga; dragi
hver sínar ályktanir.
Kenslan fór fram á 691 heimili,
og nutu hennar 462 unglingar fermd-
ir, og 3154 ófermdir, eða samtals
3616 börn.
----------------
Millli hafs og hlíða.
Þorails Triðriksson
heitir efnalítill bóndi í Knararhöfn. Hann
mun hafa fengist meira eða minna við
barnakenslu á hverju ári um 30 ár. Að-
eins þrisvar hefir hann sótt um styrk úr
landsjóði. Síðastliðinn vetur hefir hann
kent 11 börnum á heimili sínu 20 vikna
tíma. Hann hefir haft skilning á hvað
barnafræðsla þýðir. Hann hefir ekki
þurft að láta lögbjóða sjer að kenna ung-
lingunum dálítið í landafræði, sögu og
náttúrufræði, og ættjarðarljóð. Kensluá-
*) Þar er fasur skóli (heimangönguskóli) i
hverri sveit.
halda hefir hann og aflað sjer ótilkvadd-
ur af öðrum, þrátt fyrir fátæktina, og
þrátt fyrir það, að hann hefir ekki ver-
ið settur til kennaramenta. Hann hefir
mentað sín eigin börn »aðdáanlega vel« —
segir sóknarpresturinn.
Tund með frceáslunetndarmönnum
úr nokkrum hreppum Árness- og Ratig-
árvallasýslu átti umsjónarmaður fræðslu-
málanna 11. október við Þjórsárbrú (úr
Holtahr., Skeiðahr., Villingaholts- og
Ásahreppi). I þeirri ferð átti hann og
tal við fræðlunefndarmann úr Landmanna-,
Sandvíkur-, Ölves- og Hraungerðishrepp-
um. Umræðuefnið var auðvitað hin nýju
fræðslulög og væntanlegt fyrirkomulag
barnafræðslunnar.
Alstaðar var fræðslulögunum tekið með
góðum vilja og áhuga á því að koma
þeim sem fyrst til framkvæmdar, —
nema í Hraungerðishreppi. Par heyrð-
ist hljóðið helst það, að láta reka á reið-
anum, semja enga fræðslusamþykt og
Ieiða fræðslulögin hjá sjer að svo miklu
leyti sem auðið er. Rar í sveit var þó
kósin fræðslunefnd, og hafði fræðslu-
nefndin ráðið einhverja manneskju til að
eiga eitthvað við barnakenslu í vetur;
það er nýmæli, því að undanfarin ár
hefir ekki verið mikið við það átt, öðruvísi
en að lofa heimilunum að gera það sem
þau vilja og orka. Oott og vel, ef
fræðslumarki laganna verður náð með
þessu lagi. Prófin skera úr því.
Landmannahreppur varð fyrstur til
allra hreppa á landinu, svo knnnugt sje,
að semja og samþykkja fræðslusamþykt.
Sá hreppur er svo heppinn að eiga sjera
Ófeig Vigfúason, hinn mesta áhuga-
mann um barnafræðslu. Vonandí að þá
sveitunga hans iðri aldrei að þeir fylgja
honum svo vel að þessum málum.
I öllum þessum hreppum stendur til
að hafa farskóla. Á fundinum var rætt
farskólafyrirkomulag frá ýmsum hliðum,
og með ýmsu sniði, og uppkast að
fræðslusamþykt (sem prentað er í seinast
útkomnu Skólablaði) var rætt grein
fyrir grein. —
Sjerpreitufl
Iðg um frœðslu barna
geta skólanefndir og fræðslunefndir
fengið með því að snúa sjer til
umsjónarmanns frœðslumálanna.
S Æ r Æ ******** 'Æ/Æ/S/JT/*. æ Æ Æ/Æ/Æ/Æ. Æ æ/æ/a
3W Kaupendur
Skólablaðsins,-^!
eru vinsamlega mintir á, að gjalddagi
annars árgangs var 1. október. Peir
sem eiga ógreitt andvirði fyrsta árgangs
muna og væntanlega eftir því.
Æ/Æ/Æ/Æ/Æ.ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ'Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆI/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/*/Æ/Æ/Æ/Æ; ,
Utgefandi:
HIÐ ISLENSKA KENNARAFJELAG.
Ritstjóri og úbyrgðarmaður:
/ÓN ÞÓRARINSSON.
Erentsmiðja D. Östiu«ds.