Alþýðublaðið - 19.11.1965, Blaðsíða 10

Stefán Júlíusson:
HENT Á LOFTI
Alltaf eru miklar umræður
\vm Skálholt, og er varla nema
a& vonum: mikil söfnunarher-
ferð vcgna staðarins er í gangi.
En nú er sannarlega kominn
tími til, að almenningur geri
sér grein fyrir þvi, hvert á að
nalda með Skálholt. Allt verð-
ur það aö vera við hsefi, ef vel
í 'i á að fara.
I .
I Ég kom í Skálholt á síðast-
[ liðnu sumri. Þetta var á rúm-
| helgum degi og ekkert um að
i pera. Ég gekk þar óáreittur
vm garða, án þess að hitta
nokkurn mann, og gat virt fyr-
\r mér hús, hlöð, kirkfu og
Iún i mestu ró. Ég gladdist
yfir myndarbrag á framkværnd-
jim, góðri umgengni og hirðu-
•|cmi. Það var gaman að sjá
■jtiið eridurreista Skálholt. Ég
bar ánægður með það, sem
‘gert hafði verið.
■ En einhvers staðar verður að
nerna staðar. Ævintýralegir
stórdraumar um Skálholt eru
engum hollir. Þar á að verða
kirkjuleg menningarstöð, sum-
arsetur biskups, ef hann vill
heiðra staðinn með návist sinni,
orlofsheimili presta og sam-
’komustaður fyrir prestafundi
og trúarlegar ráðstefnurr-Þar
má að sjálfsögðu halda nám-
skeið fyrir presta og prests-
efni, kirkjulega leiðtoga og
starfsmenn safnaða. Sem sagt:
Skálholt á aö vera trúarlegur
menningarstaður.
Ekki get ég amazt við þvi
þótt kirkjan eigi gott bóka-
safn, og það þótt stærra væri
en safn Þorsteins heitins Þor-
steinssonar. Það er ekki ámæl-
isvert að halda söfnum til haga,
ekki erum við svö áhugasamir
um menningarleg verðmæti, ís-
lendingar. Og ef kirkjuleið-
togar telja bókasafnið koma
að rnestu gagni í Skálholti, þá
er það þeirra mál. í þjóðkirkju-
legri menningarstöð þarf að
vera gott bókasafn.
En er það nokkur meining
að þenja hlutverk Skálholts út
um allar jarðir. Allar fyrir-
ætlanir um einhvern almenn-
an skóla þar, eru vægast sagt
mjög hæpnar. Söfnun til Skál-
holts getur ekki gengið yfir
landslýðinn ár og síð og alla
tíð, eins og veðurgnýr, sem
enginn fær við ráðið. Á meðan
þjóðin getur ekki séð öllum
börnum og unglingum fyrir
lögskyldri fræðslu vegna -fé-
leysis, eru milljónatugir til
reikullar skólahugmyndar l
Skálholti varla til umræðu. —
Skólasetur sem stynur undan
féleysi er á næstu grösum, og
kaupstaður, sem margs þarf við
í menningarlegum efnum, ekki
nema bæjarleið frá Skálholtí.
Nær væri að beina afgangsaur-
um almennings, sem hann vill
verja til skólaiialds, til þess-
ara staða l Árnesþingi. Enginn
talar um skóla í Odda eða í
Haukadal, þótt þar hafi einu
sinni verið skólar. Lýðháskól-
afyrirkomulagið festi ekki ræt-
ur með þjóðinni, þegar hugs-
unarhátturinn var mcira í anda
lýðskólahugsjónarinnar dönsku
en nú er. Ætli kirkjan sér að
rækta hugarfar þjóðarinnar,
svo að hún kunni betur að
meta andleg verðmæti og smii
baki við kaupsýslutrúnni, er
það vel. En er það ekki að
seilast um hurðarás til lokunn-
ar að stofna til þess vafasaman
skóla?
í stuttu máli: Skálholt á að
verða kirkjuleg menningarmið-
stöð, sumarsetur biskups og or-
lofsheimili islenzkra presta.
Þetta er ærið verkefni, þótt
ekki sé í meira ráðizt, og ætti
reisn staðarins og tign að vera
sæmilega borgið á þann hátt.
Hægari aukning á
heimsframleiðslu
iOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
Samkvæmt síðustu upplýsing-
um er gert ráö fyrir að samanlögð
fFamleiðsla hemtóms og aliþjóðleg
viðskipti muni aukast hægar á ár
inu 1965 en í fyrra, og lítil von er
til nýrrar örvunar fyrri hluta árs
ing 1966.
Þetta er ein af niðurstöðunum
sem Efnahagsnefnd Sameinuðu
þjóðanna fyrir Evrópu (ECE) hef
ur komizt að og birt í ársyfirliti
sínu í „Economic' Bulletin for Eur
ope". Árið 1964 jókst framleiðslan
og verzlunin jafnmikið og hún
hafði aukizt á tveimur undanförn
um áratugum. Hinar háu tölur áttu
ekki rætur að rekja til skyndi
legra aukningar eftir faturkipp
eins og árunum . 1959—60.
Innflutningur Vestur-Evrópu
minnkaði á fyrra árshelmingi 1965
og var það mest vegna mjog óveru
legrar aukningar á innflutningi frá
löndum utan Evrópu. Viðskipti
milli vestur-evrópskra landa juk
ust einnig með hægara móti en á
árinu 1964.
Að svo miklu leyti sem dæma
má af hagskýrslum frá Vestur-
Evrópu og Norður-Ameríku, liélt
innflutningur vanþróaðra landa á
fram að aukazt á fyrra árshelmingi
1965. Aukningin á útflutningi þess
ara landa var samt mjög veruleg
og leiddi það til áframhalds á
þeirri tilhneigingu sem kom fram
seinni hluta árs 1964. Að vissu
marki má rekja þessa breytingu
til þess að útflutningsverð hætti að
hækka, og sennilega líka til þess
að sveiflur urðu á þróun verðlags.
Viðskiptakjör vanþróuðu land
anna sýndu þannig tilhneigingu
til afturkipps á árinu 1965, og
það ásamt hægfara útþenslu út
flutningsmagnsins hefur í för með
sér, að innflutningsgeta þessara
landa minnkar, nema til komi aukn
ing á erlendri fjárfestingu.
í yfirliti yfir síðustu viðburði
fjallar „Sconomil Bulletin fa Eur
ope“ m.a. um ráðstefnu Samein
uðu þjóðanna um utanríkisverzl
un og þróun, um EFTA, ÉEC og
GATT. r
Nýr fjölshyldubíll fyrir minni fjölshyldur \TA.XJ X H A L L
Hefur unniö margfalda sigra í kappakstri í torfærum
Astralíu, slegið sölumet i Kanada -og fengið mörg
vérðíáun á bílasýningum í London.
VÉLADEILD
VIVA
Armlla 3
Gluggiiin
Framhald af 6. síðu
í ljós, sem kemur fram á film-
unni.
Myndun með infra-rauðum geisl-
um nota jarðfræðingar til þess
að finna olíulindir og ýmsa málma.
Einnig nota verkfræðingar hana
til þess að ákveða byggingarstæði
og fornleifafræðingar nota slíkar
myndir til þess að finna forn-
minjar neðanjarðar. Nú er líka
verið að byggja fyrstu stjörnu-
rannsóknarstöðina, þar sem með
hjálp infra-rauðra geisla er hægt
að athuga plánetur og stjörnur.
Stjörnurannsóknarstöðin er á
Maui-eyju á Hawaii. Þar geta
stjörnufræðingar fengið ýmsar
upplýsingar um pláneturnar með
því að rannsaka hitageislana, sem
] jrá þéim koma.
ÖNNU BORG
ENDURMINNINGAR Önnu Borg
eru komnar út hjá Skuggsjá í þýð
ingu Árna Guðnasonar. Poul Re
umert safnaði og gaf út. Bók þessi
kom út í fyrrahaust í Danmörku
og náði þar þegar miklum vin
sældum og hlaut hún mjög góða
dóma í blöðum þar í landi. í bók
inni eru margar myndir af Önnu
í leikhlutverkum, svo og mynd
ir úr einkalífi leikkonunnar.
10 19. nóv. 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
. ;• .Li UúiM'i.