Tölvumál - 01.03.1998, Blaðsíða 22

T 0 L V U
Á L
er við undirbúning annarrar út-
gáfu Tölvuorðasafnins.
En bók eins og við erum að
fagna hér í dag er ekki verk eins
nranns og ekki heldur verk einnar
nefndar. Fleiri koma þar við sögu.
Þegar unnið var við aðra útgáfu
sátu margir sérfræðingar fundi
með nefndinni og þeir og margir
fleiri lásu yfir einstaka efniskafla.
Nokkrir sérfræðingar hafa setið
fundi með nefndinni í þessari lotu
og lagt á ráðin við orðasmíðina en
svo ber einnig að geta hulduhers
Stefáns senr við kölluðum svo.
Það eru allir þeir sem lásu yfir
efniskafla sem Stefán sendi þeim.
Sumt af þessu fólki höfum við
aldrei séð. Svo er að geta stjórnar
Skýrslutæknifélagsins undir
styrkri stjórn Hauks Oddssonar
fornranns, sem stóð fyrir fjársöfn-
un til þess að fjármagna verkið og
forsvarsmanna þeirra fyrirtækja
og sjóða, þ.e. Málræktarsjóðs og
Lýðveldissjóðs, sem trúðu á okk-
ur. Tilkoma Málræktarsjóðs og
Lýðveldissjóðs hefur gjörbreytt
aðstæðum til þess að vinna við
verk af þessu tagi. Ekki má gleyma
Svanhildi, framkvæmdastjóra fé-
lagsins, sem hafði öll fjármál í sín-
um höndum og hefur örugglega
haft af þessu brölti mikla mæðu
og fyrirhöfn en lét allt yfir sig
ganga af einstakri ljúfmennsku og
þolinmæði. Ekki má heldur gley-
ma starfsmönnum Islenskrar mál-
stöðvar, en í málstöðinni hefur
nefndin lengst af haldið fundi
sína. Þegar Baldur og Ari Páll
skiptust á skrifstofum fannst Ara
Páli sjálfsagt að rýma skrifstofu
sína einu sinni í viku til þessa að
vel færi um orðanefndina á fund-
um. Síðastliðið sumar þegar nær
dró útgáfu voru haldnir fundir
tvisvar í viku. I september sl. urðu
fundir 3-4 í viku og þá lögðum við
undir okkur eldhúsið í Aragöt-
unni líka. Og að lokum má ekki
gleyma því að makar ritstjóra og
orðanefndarmanna urðu að sætta
sig að hafa þá nánast í útlegð vik-
um og jafnvel mánuðum saman.
Síðastliðinn september var
kallaður hinn svarti september og
mun lengi í minnum hafður hjá
orðanefndinni. Að vísu fylgdu á
eftir svartur október, nóvember og
desember hjá ritstjóra og formanni
og að hluta til hjá öðrum nefndar-
mönnum. Um miðjan nóvember
var handriti að orðasafninu tyllt
til bráðabirgða í orðabanka Is-
lenskrar málstöðvar sem var opn-
aður 15. nóvember eins og áður er
getið. Síðan hófust nefndarmenn
handa við að lesa handritið. Bald-
ur Jónsson var þá kominn til
Bandaríkjanna og las hann hand-
ritið þar og sendi athugasemdir til
ritstjórans í tölvupósti í 79 tölu-
settum versum, þó ekki í bundnu
máli. Utkoma allrar þessarar
vinnu varð 3. útgáfa Tölvuorða-
safns með rúmlega 450 blaðsíðum
þar sem eru um 5800 íslensk heiti
og um 6500 ensk heiti á rúmlega
5000 hugtökum.
Félagar mínir í orðanefndinni
hafa lotið harðstjórn minni mögl-
unarlaust síðastliðin 20 ár. Þeir
mæta á fundi og búa til orð nánast
eftir pöntun. Samvinna okkar er
orðin svo náin að enginn veit leng-
ur hver býr orðin til. Mig langar til
þess að nota þetta tækifæri til þess
að þakka þeim allar samverustund-
irnar. Eg veit að þær eiga eftir að
verða fleiri því að þeir eru þegar
farnir að spyrja um næstu fundi.
En nú er bókin komin út og ég
vona að við getum öll verið stolt af
henni, orðanefndin og ritstjórinn,
stjórn félagsins og útgefandinn, Is-
lensk málnefnd. Um þessa bók
gildir það sama og aðrar orðabæk-
ur, henni verður aldrei lokið. En
nú hafa aðstæður breyst á þann
veg að unnt er að koma nýju efni á
framfæri um orðabankann. Það
getur verið að við gefum aldrei aft-
ur út sambærilega bók. En ég er
sannfærð um að við höldum
áfram að þróa íslenskan orðaforða
upplýsingatækninnar.
Ég hef hér reynt að gefa stutt
yfirlit yfir sögu orðanefndarinnar
og tölvuoröasafnanna. Þriðja út-
gáfan byggist á næstu bók á und-
an sem aftur var afrakstur vinn-
unnar við fyrstu útgáfuna. En
íyrsta útgáfan var líka byggð á
gömlu orðaskránni og orðunr sem
tölvunotendur höfðu komið sér
upp fram að þeim tírna til þess að
ræða um tölvur á íslensku. Sjálft
orðið tölva varð til skömmu eftir
að tölvur komu til landsins. Urn
sögu þess orðs verður ekki fjallað
hér en vísa má í grein Baldurs
Jónssonar í afmælisriti Jónasar
Kristjánssonar og greina Þorsteins
Sæmundssonar og Sigrúnar
Helgadóttur í Tölvumálum (1982
og 1993). En ekkert hefði orðið til
nema vegna þess að jarðvegurinn
fyrir nrálrækt var fyrir hendi. Við
sem erum á miðjum aldri og þeir
sem eldri eru hafa fengið þær
hugmyndir með móðurmjólkinni
að við eigum að hreinsa málið af
erlendu áhrifum og að búa til orð
úr íslenskum efnivið um flest það
sem Islendingar þurfa að fjalla
um. Þess vegna þótti stofnendum
Skýrslutæknifélagsins það sjálf-
sagt að koma á fót orðanefnd.
Nú þegar þessu stóra verki er
lokið þarf að huga að næstu verk-
um. Ég hef tvö verkefni í huga
sem mér er mjög umhugað um að
verði unnin fljótlega. Við aðra út-
gáfu Tölvuorðasafns fannst mér
að þá þyrfti líka að búa til annars
konar bók, styttri og með einfald-
ari skýringum. Þá var ekki að-
staða til þess að hrinda því verki í
framkvæmd en nú varpa ég hug-
myndinni fram. Ég hef í huga bók
með mun færri hugtökum og skil-
greiningum sem yrðu miðaðar við
nemendur og almenning. Nú eru
tölvur á flestum heimilum og fólk
þarf slíka bók. Hitt verkið ijallar
um þýðingar á hugbúnaði. Það
hefur lengi farið fyrir brjóstið á
mér og mörgum öðrunr að við
skulum bjóða börnum okkar upp
á tölvur sem kunna bara ensku.
Nú er það svo að það stýrikerfi
sem mest er notað í einmennings-
tölvum hér á landi, m.a. í skólum,
hefur ekki verið þýtt. Góðar og
22
MARS 1998