Vísir - 24.06.1963, Blaðsíða 9

VISI R . Mánudagur 24. júní 1963.
9
*
pkFT sést hann út um norður-
^ gluggann á háhýsinu við
Austurbrún, sifrangandi á svöl-
unum milli álmanna á Hrafn-
istu, hálf-níræður, f sundskýlu
einni kiæða í alls kyns veðri,
skrokkurinn Ieðurbrúnn með
fjaðurmýkt fjallarefs og seigiu
úlfs.
Starfsstúlkumar koma stöku
sinnum í ljós f svaladyrunum og
horfa hugfangnar á þennan ungl
ing, sem spriklar af lífi eins og
Adonisímynd þeirra f ástinni.
Annað veifið baðar hann út
höndum, beygir sig snögglega
og sveigir — svo tekur hann á
rás, hleypur, næstum stekkur —
ja, þvílik orka. Fyrlr neðan
hann vappa yngri menn, ekki
nærri þvf eins brattir.
Um hádegisbil nokkrum dög-
um eftir hvftasunnu var skotizt
úr skýskafanum yfir í öldunga-
hótelið til þess að sjá Þorstein
Kjarval. Sú hugmynd hafði
snortið, að af því væri hægt að
læra, kannski meira en lesa
klassískt verk Cicerós, „Um ell-
ina (De Senectute)", sem menntl
ingar em látnir paufast f gegn-
um í latínunámi.
Goethe gat áttræður barn við
komungri stúlku (eða varð hann
sem viðurkenning fyrir tilfellin.
Kjarval er þó þeirra röskvastur,
því að hinir unnu dáð sína í
kyrrstöðuhemaði, að minnsta
kosti til að byrja með, að því
er sagan hermir. Enginn fer upp
á Snæfellsjökul án fyrirhafnar,
eins og menn vita. Það er
áhlaupaverk fyrir ungan jafnt
sem aldraðan mann. Þorsteinn
Kjarval lék sér að því og hefur
oft leikið það áður.
Jfe*
„TjEIR eru að birta myndir af
mér í blöðunum", sagði hann
glettnislega, um leið og hann
bauð inn í herbergi sitt, sem
helgað er Bimi Ólafs, sæfara úr
Mýrarhúsum. „Svo kom hingað
blaðamaður til min I fyrra-----
já, hann var frá Akureyri (og
nú horfði hann á mann alveg
eins og bróðir hans meistari
Jóhannes, þegar hann spaug-
skýtur) ... hann talaði við mig
eitthvað — það var vel tii fund-
ið að birta mynd af kálfum".
Svo dregur hann gulnað ein-
tak af Lesbók Tímans upp úr
pússi sínu.
„Sjáðu þetta fólk“, segir hann
og bendir á kálfamyndina.
„Þú ert gamansamur".
„Ha?“ segir hann.
„En þetta eru kálfar, ekki
fólk".
Nú fitlar hann við Hifi-heyrn
artækið og segir:
„Þegar ég er að spauga, held-
^ BSggggS wwpw
„Keep smiling!“ sagði Þorsteinn Kjarval, þegar smellt var af. í baksýn tvö málverk eftir
bróður hans, meistara Jóhannes; annað er af Þorsteini með austfirzk fjöll í bakgrunni,
hitt er vestfirzk skútumynd. _____
UN6UR MÁ, CNSAMAU SKAL...
bara ástfanginn?), og bóndi fyr-
ir norðan, ævagamall orðinn og
blindur, átti næstum því tvlbura
með griðkonu á bænum, Þor-
steinn Kjarval hoppaði upp á
Snæfellsjökul nú á hvltasunnu-
dag — allt eru þetta afrek,
góðra gjalda verð. Venjulegur
riddarakross nægði alls ekki
ur fólk að ég sé bandvitlaus".
Myndir eftir bróður hans eru
á veggjum: Skútumynd frá Vest
fjörðum, málverk af Þorsteini
með Byronskraga og austfirzk
fjöll 1 baksýn. Jóhannes túlkar
bróður sinn eins og æskumynd
af snillingi — sjarmör („Steini
bróðir er fallegasti maður, sem
ég hef séð“, sagði meistarinn
eitt sinn, „ja, það var kannski
einn fallegri (hvort hann átti
við Jóhann Sigurjónsson eða
Einar Ben er óvíst).
„Það voru fínar skammir",
sagði Þorsteinn, þegar imprað
var á þessu.
„Af hverju lætur hann þig
vera með Byronskraga?"
„Hann lætur mig bjóða fjöll-
unum byrginn með Byrons-
kraga — auðvitað", sagði hann
hvellt, „það er ekki hægt annað
... auðvitað".
„Kemur Jóhannes oft til þín?“
„Ég kem oftar til hans — ég
vil ekki ónáða hann að óþörfu,
þótt hann sé alira góður bróðir
og félagi. Þú veizt, hvemig er
með þessa frægu menn“.
„Þú ert líka frægur“.
Nú heyrði hann ekki eða þótt-
ist ekki heyra.
„Málar þú eins og bróðir?"
„Ég — ég hef eiginlega
aldrei verið neitt. Hann er alltaf
að segja mér að mála. Það er
óvlst, hvort við hefðum verið
góðir vinir, ef ég hefði tekið
upp á því ...“.
Nú spratt hann upp og söngl-
aði:
„Þú mikli myndasmiður,
sem myndar undraher
út um alla geima
með önd I gandreið fer“.
Svo horfði hann bláum b^rns-
augum út I fjarskann og raul-
aði lágt, svo rétt heyrðist:
„Draumur kær
dýrlegt er þitt yndi.
Draumur kær
deyr sem Ijós I vindi ..
„Maður gettiy drepið.. sig á
mat offc á dag, ef maður vill .:.
Ungur má, en gamall, skal. Hýr
er alltaf matur Við mat“,
„Hvemig kanntu við þetta
hótel?“
„Ég kann sæmilega vel við
mig — mér hefur aldrei verið
eins þjónað og hér“.
„Lifirðu á jógafæðu?"
„Borða allt, sem að kjafti
kemur — ég hef alltaf tann-
lækninn minn I vasanum" (Hann
dró fjöðurstaf upp úr vasanum.
„Hann er billegur þessi og vand
virkur“, og nú beraði hann tann
garðana og sýndi, hvemig tann-
læknirinn færi að.
Á veggnum gegnt honum eru
heiðursskjöl frá Skógræktarfé-
laginu og í. S. í., testamentum
um, að hann sé gerður að heið-
ursfélaga fyrir vel unnin störf
I þágu hugsjóna. Hann hefur
líka hlotið viðurkenningu frá
Náttúrufræðifélaginu og ýmsum
fleiri félögum og stofnunum —
alls staðar getið sér orðstlr, þar
sem hann hefur unnið að llfræn-
um málum.
„Þú lézt þig ekki muna um að
ganga á Snæfellsjökul á hvíta-
sunnunni?"
„Eins og vant er fór ég með
þeim“.
„Hverjum?"
„Þeim frá Ferðafélaginu".
„Hvaða leið fóruð þið?“
„Það var farið upp að húsinu
og gengið kringum jökulinn yfir
að Rifi“.
„Er erfitt að ganga á Snæ-
fellsjökul?"
„Misjafnlega erfitt að ganga
hann, eftir þvl, hvað háll hann
er. Maður getur lent I alls kon-
ar færi — stundum sekkur mað
ur I bringspalir, ef snjór er ...“.
Dulfróð manneskja, fleiri en
ein (þó ekki Steinunn S. Briem)
sagði, að indversku jógarnir
teldu Snæfelisjökul mestu orku-
stöð heims. Þess vegna skryppu
þeir, sem það gætu, þangað til
þess að sækja sér kraft, þegar
þeir brygðu sér úr skrokknum.
Kjarval annaðhvort heyrði
þetta ekki vel eða vildi ekki
gefa neitt út á það.
„Hann er ákaflega hressilegur
að sjá hann", sagði hann, „það
er heilnæmt að ganga á hann og
önnur fjöll".
Ófreskt fóik, sem býr undir
Jökli, trúir á mátt hans enn
þann dag I dag, kannski meira
en á guð.
Jökullinn svarar ýmsum spurn
ingum í hugleiðslu þessa sér-
kennilega fólks: Það er gömul
hefð þar um aldaraðir.
„Þú hefur gengið á fjöll alla
þína ævi?“
„Þegar ég var ungur austur
á Fjörðum, gekk ég yfir Hofs-
jökul frá Hofsdal yfir I Víðidal
— allt fór ég á postuiunum".
„Þetta eru þeir“, og bendir á
fæturna, klæðir sig úr öðrum
skónum og sokknum. „Ég lét
höggva inn úr þessu beini, því
Framh. á 10. síðu.
„Maður gleðst, að þau (blómin) sýna manni þakkiætisvott,
þegar þeim er þjónaS... Þau eiga það skilið, að komast á
mynd einu sinni á lífsleiðinni“, sagði hann. — Blómin, Mariu-
lauf (aspidistra) og röðulblóm (clivia), hefur Þorst. Kjarval
ræktað í Hrafnistu. — 1 baksýn á myndinni eru Askur
Yggdrasils eftir bróður hans og trjóna af geirháfi.
Síðast dró alveg niður I hon-
um.
fkt
”ÉGU hef annars verið að trufla
þig frá matnum", segir
komumaður (sem ekki hafði at-
hugað, að nú var matmálstími).
TALAÐ VIÐÞOR
SWN KJARVAL