Vísir - 20.03.1967, Blaðsíða 4

amw

Stærðfræðingur og
dægurlagasöngvari
>
Evariste er nafn, sem orðið er
vel þekkt í Bandaríkjunum og
Frakkiandi. í Bandaríkjunum er
^varisía þekktur sem frábær
kennari r æðri stærðfræði og eðl-
isfræði við Princetonháskóla. í
Frakklandi er hann frægur fyrir
jazz og sem dægurlagastjarna.
Evariste er aðeins 24 ára að
aldri, en hann er sjení á þessum
svo mjög ólíku sviðum. Hér er
ckki um neitt auglýsingagabb að
ræða, heldur óhrekjanlega staö-
.aynd. begar þeir i Ameríku
fréttu um þenna unga og efnilega
stærðfræðing fyrir nokkrum ár-
um, fengu þeir hann til þess að
setjast að við Princetonháskóla og
.ma þar. En hvenær sem hann
fær nokkurra daga frí, fer hann
til Frakklands, syngur og leikur
inn á hljómplötur jaj.i- W5a dægur
lög, kemur fram í útvarpi eða
sjónvarpi og tekur þátt í söngva-
sumkeppnum. Við sum lögin sín
'rkir hann sjálfur bragina. Einn
er efnislega á þessa leið:
„Pekkir þú nokkuð til þeirrar
skepnu, sem fann upp integral-
reikninginn? Er það Leibniz eða
Newton — eða er það bara ég
sem er að rugla?“
Lag þettta náði strax miklum
vinsældum í Frakklandi.
Evariste fæddist í Lyon 1943
og nokkrum mánuöum seinna
fluttu Nazistamir föður hans til
Auschwitzfangabúðanna, en síðan
hefur ekkert spurzt til hans. Móð
ir hans er lögfræðingur. Evariste
lvsir sjálfur ævi sinni þannig:
„Fjögurra ára lærði ég að lesa,
skrifa og.reikna. Fimm ára gam-
all hætti ég að reykja. Fyrstu
Ijóðin mín orti ég, þegar ég var
tm ára gamall, og tólf ára gam-
all varð ég fyrst ástfanginn. Ég
lagði af nærri hitasóttarkenndum
kafa stund á stæröfræði. Síðan
var ég gripinn óskaplegri söfnun-
arástríðu. Ég safnaði um 3000
tegundum skeldýra og uppgötv-
aöi nokkrar tegundir, sem hvergi
var getið um í bókum. Það vom
fyrstu framlög mín til vísind-
anría. Sautján ára gamall samdi
ég fyrsta lagið mitt“.
Það ár setti hann fram kenn-
ingar um atóm efnisins og þrem
ur árum seinna bað Vísindaaka-
demían í París hann um niður-
stöður hans á rannsóknum sín-
um. Hann flutti síðan til Parísar
frá Lyon og laúk, að einu ári
liðnu, prófi í eðlisfræði. Einnig
hlaut hann viðurkenningu i æðri
stærðfræði við Sorbonneháskól-
ann. Slikt tekur venjulega 6 ár.
Þessu næst ferðast hann til
ísrael og lærði hebresku á tíu
dögum, 100 orð lærði hann alveg
utan að á dag. 1964 voru svo
amerískir eðlis- og stærðfræðing-
ar búnir að pæla í gegnum y3 af
kenningum hans og buðu honum
til Princeton, til framhaldandi
rannsókna.
„Mér líkar prýöilega við Prince-
ton“ segir hann. „Ýmist eyði
ég deginum 1 kennslustofunum,
bókasafninu eða garöinum. Þegar
ég finn til þreytu, fæ ég mér
hjölreiðatúr í garðinum, horfi á
íkomana og syng mín ljóð“.
Hann fær há laun, enda vanur
háum tekjum frá bamsárunum.
Á skólaskylduárunum vann hann
42 verðlaun og síðan hefur hann
hagnazt á söngvum sínum, og
einnig hefur hann fengið verð-
laun fyrir ýmsar kenningar sínar.
Dægurlagasöngvarinn meðal nokkurra aðdáenda sinna.
Evariste Utskýrir fyrir nemendum sínum flókna útreikninga í eðU sfræöi I Princeton-háskóla.
Aðsent bréf.
„Sæll Þrándur í Götu. Oft hafa
komið góðar aðfinnslur og ábend
ingar í pistlum þínum. Varð ég
því hissa, þegar ég sá samanburð
þinn á verkfræðingum og lækn
um, og ungum aflaskipstjóra í
flotanum.
Ekki efast ég um að þessi ungi
aflaskipstjóri geti svarað fyrir sig
sjálfur, en hann er nú vant við
látinn við arðbærari störf fyrir
þjóð sína, og ekki víst hvenær
hann hefir tíma til þess. Mér
fiunst enginn samanburður koma
til greina í þessu tilfelli. Mér
vitanlega fá engir sjómenn styrk
frá því opinbera til þess að
mennta sig í sínu starfi, utan það
að ekkert skólagjald þarf að
greiða við Stýrimannaskólann.
Svo er það eins og allir vita,
að togaraútgerð er hér á fallanda
fæti og má búast við, að fáir
eða engir togarar verði hér ti!
eftir stuttan tíma, með sama
áframhaldi. Sá togari, sem um
ræddur skipstjóri hefur til um
ráða nú, hefur verið á sölu-
lista undanfarna mánuði, eða
a.m.k. hefir mikið verið rætt um
að selja hann. Enda segir skip-
stjórinn í viötali við dagblað 3/3
‘67 „ef þeir selja hann, þá fer ég“
Ekki hef ég heyrt, að verkfræöing
fær slík tilboö, til ýmissa starfa,
og af ýmsum orsökum. En sök-
in getur verið hjá viðkomandi
blaðamönnum sem hafa talið sig
þjóna vel sínum pólitísku hús-
bændum með því að úthrópa
fræðingar hóti að fara af landi
burt ,ef þeir ekki fái þetta eða
hitt, ef þeir ekki fái æðri stööur
og hærra kaup ,þó að slíkar yf-
irlýsingar séu ekki hafðar á odd-
inum almennt í blaðaviðtölum.
J$ípuÞ&iGotu
ar eða læknar færu af landi burt
af sambærilegum ástæðum.
,Sjómaður“
Ég vil þakka sjómanni bréfið.
En ég vil bæta við nokkrum orð-
um. Tilefni pistils míns var í raun
inni undrun yfir því, að
umræddur skipstjóri skyldi lýsa
því yfir opinberlega í blöðum að
honum stæði til boða skipstjóra-
starf erlendis. Það verður að telj-
ast óvenjulegt, vægast sagt, að
lýsa sliku yfir þvi að fnikill fjöldi
þetta, sem eins konar ögrun.
Ummæli skipstjórans, „ef þeir
selja hann, þá fer ég“, hafði Morg
unblaðið eftir honum í símtali,
þegar hann var hringdur upp út
á sjó, að því er virtist til að fá
staðfestingu á ummælum hans,
sem þegar höfðu verið birt.
Varðandi þá fullyrðingu, að verk-
fræðingar eða læknar hafi ekki
farið af Iandi burt af sambærileg-
um ástæðum, vil ég einmitt taka
fram, að það er einmitt mjög al-
gegnt, að læknar og verk-
Varðandi þann spádóm, að bú-
ast megi við, að togaraútgerö
muni leggjast niður, þá er ég
ekki sammála því, en hins vegar
hefir togaraútgerð staðnað, og
hefur ekki orðið þar sú þróun,
sem æskilegt væri. Togaraútgerð-
in er því orðin gamaldags og úr
sér gengin. Eiga samningsaðilar
sjómanna þar nokkum hlut að
máli.
En togaraútgerð hlýtur að end
urskipuleggjast og þróast, vegna
áframhaldandi nauösynjar á að
veiða fisk úr sjó. Um leið og síld
in hættir að veröa léttveidd, þá
eykst nauðsyn á uppbyggingu tog
araflota, en til að uppbygging
eigi sér staö, verða sjómenn og
aðrir, að skilja nauðsyn þess, að
útgerðinni sé gefinn kostur á að
bera sig, og kröfur um t.d. manna
hald séu samkvæmt því.
Varðandi nám skipstjómar-
manna, þá má geta þess, að
hvergi er jafn auövelt að mennta
sig í sjómannafræðum, kostnaðar
ins vegna, og hér á íslandi, og er
það vel.
Að lokum vonast ég til þess,
að úrvals menn þurfi ekki að
hlaupast á brott vegna augna-
bliks togstreitu, því að þjóðfélag
ið okkar þarfnast allra góðra
krafta og sameiginlegs átaks.
Enda á hér enginn að þurfa að
hlaupa, því að okkar samfélag
hlýtur að hafa það margt til að
bera, sem er gulli betra, m.a. jafn
réttið, sem kemur fram í meiri
launajöfnuði á milli hálauna-
manna og láglaunamanna.
Þrándur í Götu
)T i.-|