Dagur - Tíminn - 07.09.1996, Blaðsíða 9

Jlagur-‘3Kmtrai
Laugardagur 7. september 1996 -IX
MINNINGAGREINAR
Yngvi Marinó Gunnarsson
Yngvi Marinó Gunnarsson
var fæddur í Kasthvammi í
Laxárdal 23. júní 1915, dá-
inn 9. júlí 1996. Foreldrar hans
voru Gunnar Tryggvi Marteins-
son frá Bjarnarstöðum í Bárðar-
dal, f. 25. maí 1878, d. 1925, og
kona hans Þóra Gunnarsdóttir, f.
11. febrúar 1878, d. 11. mars
1957, sem einnig var ættuð úr
Bárðardal. Systkini Yngva voru:
Gunnlaugur Tryggvi, f. 1908, ókv.
bóndi í Kasthvammi; Kristbjörg
Þóra, f. 1912, ógift bústýra í
Kasthvammi; Bergsteinn Loftur,
f. 1918, giftur Aðalbjörgu Jónas-
dóttur frá Þverá, f. 1928, bóndi í
Kasthvammi og eiga 4 börn;
Petrína Kristín, f. 1922, gift
Helga Björnssyni frá Ólafsvík.
Áttu börn og búsett í Garðabæ.
Yngvi kvæntist 18. júlí 1964
Ástheiði Fjólu Guðmundsdóttur
frá Akureyri, f. 27. júní 1940.
Foreldrar hennar voru Valný
Benediktsdóttir og Guðmundur
Jóhannesson. Sonur hennar og
fóstursonur Yngva: Aðalsteinn
Dalmann, f. 1958, kvæntur Þór-
dísi Másdóttur og á 3 börn. Dóttir
hennar og kjördóttir Yngva: Inga
Hildur, f. 28. febrúar 1965. M.
hennar Vignir Baldur Almarsson,
hún á 3 börn. Börn Yngva og Ást-
heiðar: Gunnar Jón, f. 20. júní
1965, kona hans er Sigrún Gests-
dóttir og eiga þau eina dóttur.
Þóra Valný, f. 7. nóvember 1966,
hún er búsett í Englandi og á
enskan mann.
Barnsmóðir: Ingigerd Nyberg,
síðar Ingigerd Fries, f. 12. októ-
ber 1921 í Uppsala. Faðir Hinrik
Nyberg prófessor við Uppsalahá-
skóla. Sonur þeirra Gunnar Hin-
rik Nyberg, f. 11 desember 1951.
Kona hans er Agneta Nyberg og
eiga þau 3 börn.
Fósturforeldrar Yngva frá 11
ára aldri: Jón Marteinsson á
Bjarnarstöðum, f. 11. janúar
1867, d. 1961, og kona hans Vig-
dís Jónsdóttir, f. 30 apríl 1873, d.
1953. Börn þeirra og fóstursystk-
ini Yngva: Jón, f. 1899, d. 1983;
Þorsteinn, f. 1902, d. 1987; Mart-
einn, f. 1904, d. 1935; Kristín, f.
1908, giftist Jóni Tryggvasyni,
bjuggu á Einbúa í Bárðardal og á
Möðruvöllum í Eyjafirði, áttu 9
börn; Gústaf, f. 1910, d. 1968,
kvæntur Jónínu Egiisdóttur,
byggðu nýbýlið Rauðafell úr landi
Bjarnarstaða, áttu 6 börn; María
og Þuríður, f. 1915. Einnig ólst
upp á Bjarnarstöðum Hjördís
Kristjánsdóttir, f. 1930, dóttur-
dóttir Halldórs Marteinssonar frá
Bjarnarstöðum.
Nú er farinn hann frœndi minn
og frið og gleði um veginn sinn
hann eigi á œðri leiðum.
Æskunnar gleði, afl og þor
aftur finni við hvert eitt spor
og sólskin frá himni heiðum.
Honum var ekki alltaf í geði glatt
og gat stundum fundist lífið bratt,
en orti sig frá því aftur.
Því náðargjöf honum gefin var
að geta stuðlað í hendingar
semfylgdi kynngikraftur.
Og þó að oft vœri örðug leið,
ófœran ströng og virtist breið,
var alltaf þó áfram þokað.
En barnanna umhyggja, ást og
tryggð
var uppskeran af hans mestu
dyggð
uns lífsbókinni var lokað.
Útför Yngva var gerð frá
Vídalínskirkju í Garðabæ 12. júlí
s.l. Séra Bragi Friðriksson jarð-
söng. Við þá athöfn var sungið
vígsluljóð Vídalínskirkju, en það
orti Yngvi og það var sungið fyrst
við vígslu kirkjunnar fyrir ári. Við
útfórina flutti séra Bragi einnig
kveðju mína hér á undan.
Að undangenginni bálför var
hann síðan jarðsettur að Þverá í
Laxárdal 15. júlí. Þangað fylgdu
honum börnin hans og ijölskyldur
þeirra, utan Hinrik, sem býr í Sví-
þjóð. Ættingjar og vinir á Norður-
landi komu þar saman og fylltu
litlu kirkjuna. Kirkjukór Lundar-
brekkukirkju söng undir stjórn
Dagnýjar Pétursdóttur. Séra Sig-
urður Ægisson flutti minningarorð
og bæn og las frásögn eftir Yngva
sem ber heitið '’Fermingarförin".
Var það ferðasaga frá vorinu
1929, er hann ásamt þremur
fermingarsystrum sínum fékk að
fara frá Bjarnarstöðum í Bárðar-
dal til Húsavíkur. Engin stúlkn-
anna hafði áður komið út úr sveit-
inni og Yngva fannst að eigin sögn
hann vera hinn veraldarvani mað-
ur. Auk unglinganna fóru hjónin á
Bjarnarstöðum og sonur þeirra,
sem ók nýjum vörubíl, en það var
farkosturinn. Einfalt hús var á
bílnum, en bekkir á palli. Ferðm
tók tvo daga og hluti nætur fór í
heimferðina. Allt var þetta mikið
ævintýri.
Að lokum var öllum kirkjugest-
um boðið að þiggja veitingar
heima í Kasthvammi.
Vorið 1925 veiktist Gunnar
bóndi í Kasthvammi af lungna-
bólgu og andaðist. Þóra bjó áfram
með börnum sínum, en það var
erfitt fyrir fjölskylduna, því auk
alls annars voru ijárhagserfiðleik-
ar. Það varð úr að þiggja boð Jóns
Marteinssonar á Bjarnarstöðum,
föðurbróður Yngva. Hann bauðst
til að taka hann í fóstur og sjá um
uppeldi hans. Yngvi fór í Bjarnar-
staði 1926, þá 11 ára gamall, og
átti þar heima a.m.k. til 1946. Upp
frá því var hann barn þessara
tveggja dala, Laxárdals þar sem
vaggan stóð og móðir hans og
systkini bjuggu og Bárðardals þar
sem fósturheimilið var með átta ný
syskini og síðan litla fóstursystur,
sem nú setur þessi orð á blað. Við-
brigðin hafa eflaust verið mikil,
heimilin óiík, söknuðurinn sár.
Furðu fljótt mun hann þó hafa lag-
að sig að nýjum heimkynnum.
Heimilið var mannmargt og þótt
fara þyrfti sparlega með alla hluti
var aldrei skortur í búi, hvorki í
mat né fatnaði. Öllum var gert
jafnt undir höfði og engum leiðst
að mismuna öðrum í orði né verki.
Hjartahlýja og heiðarleiki ein-
kenndu heimilislífíð frekar en
glaðværð og gáski. Og þótt mönn-
um sinnaðist var það aðeins
stormur í vatnsglasi. í reynd mátti
þetta fólk ekkert aumt sjá. Ilús-
móðirin, Vigdís Jónsdóttir frá Sig-
urðarstöðum, var ekki alltaf með
blíðmælgi á vörum, en staðgóðan
mat og heila og þurra sokka og
vettlinga varð hver heimilismaður
að fá, auk margs annars. Verka-
hringur hennar var stór og svefn-
tíminn oft stuttur.
Systkinin voru ekki öll heilsu-
hraust. Friðrika fékk kíghósta sem
barn og beið þess aldrei bætur.
Marteinn fékk berkla og andaðist
úr lungnabólgu 1935. Gústaf hafði
fengið brjósthimnubólgu og var
ekki þrekmikill. María fékk berkla
í bak og lá í gifsi 1939-1946. Krist-
ín giftist Jóni Tryggvasyni á Ein-
búa 1932. Ógiftu systkinin bjuggu
með foreldrum síhum og síðar fé-
lagsbúi meðan líf og heilsa entist. í
Kasthvammi varð þróunin svipuð.
Þóra eldri var sjúk heima mörg
síðustu árin og var hjúkrað af
börnum sínum. Gunniaugur og
Þóra (Gogga) bjuggu með móður
sinni og síðan hóf Bergsteinn bú-
skap með þeim. Bergsteinn og
Bogga búa nú ein í Kasthvammi og
Mæja og Þura einar í gamla hús-
inu á Bjarnarstöðum, en þar býr
að vísu ung íjölskylda í nýju húsi.
En hverfum nú aftur til þriðja
áratugarins.
Yngvi tók þátt í öllum störfum
sem til féllu og einkum varð hann
fljótt handgenginn hrossunum á
bænum og undi þeim störfum vel
sem tengdust notkun þeirra. Hann
gekk í farskóla í Bárðardal ásamt
Mæju og Þuru og var fermdur í
Lundarbrekkukirkju vorið 1929
ásamt sex öðrum börnum. Þau
voru öll á lífi 1989 eftir 60 ár. Þá
komu þau öll að fermingarmessu á
Lundarbrekku, en þá voru líka
fermd þar sjö börn.
Yngvi gekk í Ungmennafélagið
Eininguna og hlaut þar sína fyrstu
þjálfun í ræðumennsku og ritstörf-
um fyrir fólagsblaðið Neista. í
þeim félagsskap voru "æskuvinirn-
ir allir" og allar "æskuástirnar".
Hann var oft í stjórn félagsins,
bæði sem æskumaður og eldri
leiðtogi. Á 100 ára afmæli "Eining-
arinnar” sendi hann kveðju sína í
ljóði og við ævilok bað hann þá er
vildu minnast sín að láta Ung-
mennafélagið Eininguna í Bárðar-
dal njóta þess.
Hann fór í Héraðsskólann á
Laugum, líklega veturinn 1933-34.
Leifur Ásgeirsson var skólastjóri
og trúlega hefur Yngva notast
námið vel, ekki síst í íslensku. Á
þessum árum var hann sískrifandi
og síyrkjandi. Oft rómantísk ástar-
ljóð og svo annað ekki prenthæft.
Sálufélagi hans og nánasti vinur
var Jónas Baldursson á Lundar-
brekku. Hann orti reyndar ekki
svo ég vissi til, en var sískrifandi
og svo báru þeir hvor undir ann-
an. Þeir voru framsóknarmenn
sem trúðu á nýja tíma, tækni og
framfarir í landbúnaði, áttu hug-
sjónir og vildu leggja sitt af mörk-
um.
Ingibjörg Stefánsdóttir fæddist
í Efrihlíð 24. ágúst 1906. Ilún
lést 16. ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hennar voru Stefán Jó-
hannesson og Ólafia Hjálmrós
Ólafsdóttir. Maki: Ragnar ÞorkeU
Jónsson bóndi á Bústöðum. Barn:
Fjóla Sigurgeirsdóttir, f. 1929.
Maki Gunnar Þorsteinsson, d.
1974. Þeirra börn Ragnar og Sig-
ríður Ingibjörg.
Ólíklega hvarflar það að þeim
mörgu vegfarendum, sem leið eiga
um Bústaðaveginn, að skammt
austan kirkjunnar, handan vegar-
ins, hafí staðið blómlegt sveitabýli
allt til ársins 1970, en Bústaðir
lögðust af um það leyti og var það
eitt síðasta sveitabýlið innan lög-
sagnarumdæmis Reykjavíkur, sem
var í ábúð.
Flestöll austurhverfí Reykjavík-
ur eru kennd við jarðirnar, sem
færðar voru undir lögsögu Reykja-
víkur um og eftir síðustu aldamót.
Þannig færðust jarðirnar Bústaðir,
Breiðholt og hlutar Ártúns og Ár-
bæjar undir lögsögu Reykjavíkur
Haustið 1939 fór Yngvi svo í
Bændaskólann á Hvanneyri og var
þar í tvo vetur. Sumarið á milli
vann hann í Borgarfirði að ég
held. Síðan var hann í vinnu í
Eyjafirði, m.a. á skurðgröfu, og
hólt þá til á Öngulsstöðum, var í
Hvassafelli o.v.
Öll þessi ár lá leiðin heim í
Kasthvamm og Bjarnarstaði til
heimsókna og stuttra dvala ef færi
gafst. En vorið 1946 tók hann á
leigu til tveggja ára bú æskuvinar
síns, Jónasar Baldurssonar á
Lundarbrekku. Jónas hafði hug á
að sjá sig um í öðrum löndum og
kynnast öðrum hliðum mannlífs en
í Bárðardal. Foreldrar Jónasar
voru þá á lífí og hélt Guðrún Jón-
asdóttir, móðir Jónasar, heimili
fyrir þau og Baldur bónda sinn
farlama. Að liðnum tveimur árum
tók Jónas aftur við búi sínu og
kvæntist 1950 Ingigerd Nyberg frá
Uppsala í Svíþjóð. Sambúð þeirra
varð sviplega stutt. Jónas andaðist
úr mislingum í janúar 1951. Mikill
harmur var kveðinn við fráfall
hans að öldruðum foreldrum, eig-
inkonu og systkinum, en líka að
vinum, þar á meðal Yngva. Það
vildi svo til að hann var heima á
Bjarnarstöðum og hafði ætlað að
fá sér einhverja vinnu eftir ára-
mótin. Þá tók Yngvi að sér bú
Jónasar í annað sinn. Með Ingi-
gerði eignaðist hann son, Gunnar
Hinrik.
Vorið 1952 flutti Ingigerður
heim til Uppsala með drenginn.
Nokkrum árum síðar giftist hún
Sigurði Fries og eignuðust þau
þrjú börn. Ileimili þeirra hefur
lengi verið í Umeá. Hinrik ólst upp
hjá móður sinni og stjúpa, en
bréfasamband var alltaf milli
Yngva og Ingigerðar og þegar Hin-
rik stálpaðist kom hann nokkrum
sinnum í heimsókn bæði með fjöl-
skyldu sinni og líka einn. Loks á
áttræðisaldri fór Yngvi til Svíþjóð-
ar og heimsótti Ingigerði, Hinrik
og ijölskyldur þeirra, sér til mikill-
ar ánægju.
Yngvi flutti að Kálfborgará í
Bárðardal og bjó þar næstu árin í
félagi við systkinin Guðna, Sigríði
og Elísabetu Helgabörn. 1960
keypti hann Sandvík í Bárðardal
árið 1923.
Þetta riijast upp nú, þegar Ingi-
björg Stefánsdóttir, ráðskona og
síðar húsfreyja á Bústöðum, er
kvödd, en hún hefði orðið níræð
þann 24. ágúst s.l.
Margt hefur breyst í áranna rás
síðan Ingibjörg réð sig fyrst sem
ráðskona hjá Ragnari bónda Jóns-
syni á Bústöðum upp úr 1930, en
þau giftu sig síðar.
Bústaðir voru þá ekki í alfara-
leið, en þar var alhliða búrekstur
með mjólkurframleiðslu. Lengi vel
var mjólkin flutt í bæinn á hest-
vögnum til neytenda, en næstu ná-
grannar nutu þeirrar þjónustu að
fá hana senda heim á brúsum.
Ragnar Jónsson þótti dugmikill
bóndi og með Ingibjörgu honum
við hlið voru Bústaðir myndarbýli í
fögru umhverfi Fossvogsdalsins.
Eiga margir rosknir Reykvíkingar
góðar minningar um samskipti sín
við þau Ragnar og Ingibjörgu.
Eftir að Ragnar féll frá 1972,
bjó Ingibjörg með dóttur sinni
Fjólu í Marklandi í Fossvogi uns
hún lést á heimili sínu föstudaginn
og hóf búskap. Oft var hann einn,
en hafði stundum ráðskonur á
sumrin. Ein þeirra var Ástheiður
Fjóla Guðmundsdóttir frá Akur-
eyri, sem varð kona hans. Árið
1973 hættu þau búskap og fluttu í
Garðabæ. Yngvi stundaði verka-
mannavinnu, vann m.a. síðari árin
í áhaldahúsi bæjarins. Þau hjónin
slitu samvistum, en eftir sem áður
var hann á gamla heimilinu um jól
og aðrar hátíðir fjölskyldunnar og
samband hans og barnanna allra
var náið og gott. Hjá Diddu og
Helga átti hann líka athvarf þegar
á þurfti að halda. Síðast var heim-
ili hans í Kirkjulundi 8 í Garðabæ.
Eftir að hann var hættur að
vinna fyrir aldurs sakir varð það
fastur liður í lífí hans að komasl
norður í dalina sína hvert sumar
og var þá um tíma bæði á Bjarnar-
stöðum og í Kasthvammi. Þá fór
hann aftur að skrifa og hefur sumt
af því birst í Árbók Þingeyinga á
undanförnum árum. Hann starfaði
líka í Framsóknarfélagi Garðabæj-
ar.
Svo hrakaði heilsunni og oftar
og oftar lá leiðin á lungnadeildina
á Vífilsstöðum og á síðasta ári átti
hann ekki afturkvæmt, en var þar
á hjúkrunardeiid uns pláss losnaði
á Ilrafnistu í Hafnarfirði. Þangað
var hann nýlega fluttur er kallið
kom.
í öllu veikindastríðinu naut
hann slíkrar ástar og umhyggju
barna sinna að fátítt má kalla.
Mér er sagt að Gunnar Jón hafi
heimsótt hann hvern einasta dag
og hann lifði það að sjá litla dóttur
hans. Inga Hildur heimsótti hann
líka oft með börnin sín. Þóra Valný
er búsett í Englandi, en heimsókn-
ir hennar til landsins voru mestu
hátíðarnar. Didda og Ilelgi reynd-
ust honum enn sem fyrr sannir
vinir og heimsóttu hann stöðugt,
þrátt fyrir að sjálf væri hún oft
veik. Bergsteinn og Bogga fóru
suður og heimsóttu hann og voru í
stöðugu símasambandi við hann.
Öllu þessu góða fólki er skylt að
þakka.
Guð blessi Yngva Marinó Gunn-
arsson og alla ástvini hans.
Hjördís Kristjánsdóttir
16. ágúst s.l.
Ingibjörg var um margt merki-
leg kona, kjarkmikil, fjölfróð og
víðlesin. Hún átti stóran systkina-
hóp, en alls voru systkinin 18 tals-
ins. Nú lifir aðeins eitt þeirra, Al-
exander Stefánsson, fyrrverandi
leigubflstjóri, en hann var einn af
stofnendum Hreyfils.
Það er til marks um kjark Ingi-
bjargar, að háöldruð ferðaðist hún
hvað eftir annað ein síns liðs til
Kaliforníu í Bandaríkjunum til að
heimsækja systur sína sem þar var
búsett.
Með Ingibjörgu og Fjólu dóttur
hennar og börnum hennar var
einkar traust og hlýlegt samband
alla tíð og naut Ingibjörg hlýju og
vináttu þeirra á kyrru ævikvöldi.
Þó að bærinn Bústaðir sé horf-
inn sjónum, er heilt borgarhverfi
sem heldur minningu hans á lofti,
svo og hin fagra Bústaðakirkja,
þar sem Ingibjörg húsfreyja á Bú-
stöðum var kvödd hinstu kveðju.
Alfreð Þorsteinsson
Ingibjörg Stefánsdóttir