Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.1982, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR 6. AGUST1982.
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvœmdaatjóri og útgáfustjóH: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTjANSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórí: HAUKUR HELGASON.
Fráttastjórí: JÓNAS HARALDSSON.
Auglyslngastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINStSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12-14. SÍMI 88811. Auglýsingar: SiOUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLT111. SÍMI 27022.
Sími ritstjómar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.Prentun: ARVAKUR HF.,
SKEIFUNN119.
Áskriftarverö á mánuði 120 kr. Verö i lausasölu 9 kr. Helgarblaö 11 kr.
Fundinn—
fallin spýtan
Einn vinsælasti barnaleikur eftirstríðsáranna var fallin
spýta. Leikurinn var í því fólginn að allur hópurinn fór í
felur utari einn, sem leitaði að hinum. Síðan var spýta
reist í porti eöa við girðingu, og sá var sigurvegari, sem
fyrstur var að fella spýtuna. Ef leitarmaöur kom auga á
þann sem í felum var hljóp hann til og hrópaði: fundinn —
fallin spýtan!
Eitthvað hefur dregiö úr vinsældum þessa leiks en
sumir þeir sem komnir eru á miðjan aldur minnast hans
með ánægju og til eru þeir sem stunda hann enn. Einn
þeirra er menntamálaráöherrann yfir íslandi, Ingvar
Gíslason. Hann hefur verið í feluleik undanfarin þrjú ár,
og raunar svo vel týndur að enginn hefur enn getað
hlaupið til og hrópað: fundinn — fallin spýtan. Skólamenn
hafa leitað, þeir í menntamálaráöuneytinu hafa einnig
gert út leitarflokka og þjóðin öll hefur verið að skyggnast
um.
Það bar því til nokkurra tíðinda nú í vikunni, þegar þaö
spurðist að menntamálaráöherra væri fundinn. 1 yfir-
lætislausri fréttatilkynningu frá stjórnarráðinu var þess
getiö að sést hefði til Ingvars Gíslasonar í Kanada. Þar
var hann sagður sérstakur gestur kanadiska mennta-
málaráðherrans til að heiðra minningu Stephans G.
Stephanssonar. Það var meira að segja tekið fram að ráð-
herrann væri væntanlegur heim aftur 13. ágúst nk!
Þetta eru ánægjuleg tíðindi. Ráðherrann hefur verið
horfinn sporlaust í þrjú ár. Hvorki heyrst til hans hósti né
stuna.
Sumir hafa verið aö leiða að því getum að ráðherrann
heföi farið í felur til að hugsa. Hann stýrir jú einu stærsta
ráðuneytinu, „seifur hins andlega heims”, og það verður
ekki gert án hugsunar. Sennilega hefur Ingvar hneigst til
innhverfrar íhugunar, hrokkið inn í sjálfan sig að hætti
indverskra spekinga, sem ekki láta sig muna um að sitja
hreyfingarlausir í sömu stellingum svo dögum skiptir.
Ástæðulaust var að hafa áhyggjur af þessu fyrsta kastið,
manni með svo mikla ábyrgð og hugsun á herðunum.
En þegar dagar hinnar innhverfu íhugunar breytast í
vikur, vikumar í mánuði og mánuðirnir í ár, þá gerast
ýmsir órólegir.
Að vísu herma sögur að ráðherrann hafi skotið upp
kollinum í einstaka afmælisboði, opnun nokkurra sýninga
og síðdegisdrykkju í ráðherrabústaðnum en að öðru leyti
hefur hann verið týndur og tröllum gefinn.
Menningin á Islandi, skólamir, fræðslukerfið, æðri
menntun, vísindi, listir og íþróttir, Ríkisútvarpið, rann-
sóknir og fræðastörf hvers konar heyra undir mennta-
málaráðherra. Alls staðar æpa verkefnin, alls staðar er
verk að vinna fyrir dugmikinn ráðherra til að veita
forystu og frumkvæði. Yfirleitt hafa menntamálaráð-
herrar þurft að vera vaxnir upp úr því að fara í feluleik og
fallin spýtan til að sinna svo umfangsmiklum málaflokk-
um.
En í öllum feluleikjum finnast menn um síðir. Það kom
í hlut hins kanadiska kollega Ingvars Gíslasonar að hafa
upp á honum. Sá kanadíski notaði mjög einfalt ráð. Hann
sendi Ingvari boðskort um utanferð. Það fór sem hann
vissi að íslenskir ráðherrar standast ekki slíkar freist-
ingar og kauði gaf sig fram.
Nú er spýtan fallin og allir góðir menn þurfa aö sam-
einast í því að hafa gætur á svo snjöllum felumanni. Ann-
ars gæti hann týnst aftur.
GerUsneytt um of ?
AJAXMED
SALMIAKPLÚS
Kýr hafa þá heimspeki aö gras sé
einlægt grænna handan viö giröing-
una og taðan betri úr næsta bási.
Þeir sem gefið hafa þessum gáfuöu
skepnum hafa löngum skilið þennan
sannleika, og það meö aö til þess aö
kýr sleiki upp jötuna veröur aö halda
þeim frá gjöfinni nokkra stund til
þess aö eftirvæntingin verði gamal-
kunnu bragði yfirsterkari.
Matvælafræöingar aðhyllast sömu
heimspeki og kýr. Sá matur er ein-
lægt hollastur í þeirra augum sem
enginn boröar nú á dögum; fásám
matur og vondur er hollur — góöur
matur og algengur óholiur.
Hið óholla fæði
á íslandi
Samkvæmt heimspeki sinni hafa
matvælafræöingar sett fram þá
reglu aö Islendingar sem lifa allra
þjóöa lengst búi við svo óhollan mat
að neyöarástand ríki og sé því
nauösynlegt aö skera upp herör og
taka upp mataræði þeirra þjóöa þar
sem meöalaldur er innan viö fjörutíu
ár.
Eftir sömu reglu hefur Heilbrigöis-
eftirlit ríkisins auglýst þaö ár eftir ár
aö vatn á Akranesi sé hættulegt
heilsu manna. Þessari staðhæfingu
er fylgt eftir meö því að sýna magn
tiltekinna gerla í Akranesvatninu.
Og er áreiöanlega rétt talið.
Hins vegar er ekkert sagt um það
hvort Akumesingar, sem veröa að
drekka þetta pestarvatn, séu lasnari
en annaö fólk. Er þaö enda ekki hægt
þvi aö heilbrigöisskýrslur bera þaö
eitt meö sér aö heilsufar Akumes-
inga sé meö sama hætti og annarra
lslendinga.
Hættulegt heilbrigði
Eg man eftir bekkjarbræömm
mínum sem átu aldrei annaö en
heilsusamlegan mat — gulrætur og
heilhveitibrauö meö osti — og fundu
á sér af því aö drekka kók. Samt vom
þessir sömu menn einlægt með trefil
og kvef og einn þeirra lá veikur í in-
flúensu í viku áður en sóttin lagðist
raunveralega á hann.
Svo vom líka í minum bekk strák-
ar sem höföu hveitibrauð með púöur-
sykri í hádegismat og drukku pepsí-
kóla meö. Þeim varö aldrei misdæg-
urt.
I vetur var sagt frá því í skýringa-
þætti í sjónvarpinu aö Islendingar
ætu svo sem eins og 60 kílógrömm af
Haraldur Blöndal
sykri á ári hverju. Fréttaskýrandinn
kom sykrinum þannig fyrir á mynd
aö það var eins og almenningur sett-
ist aö, t.a.m. á vorin, og æti sykur
meö sleif þangaö til 60 kílógramma
markinu væri náð.
Svo reyndist þó ekki vera. Sykur-
magniö var þannig fundiö út aö ætlaö
var á um sykurmagn í brauöi,
kökum, gosdrykkjum og kaffi. Svo
aö frétt blaðamannsins sannaöi ná-
kvæmlega ekki neitt. Meö sömu rök-
vísi hefði hann getaö sett upp vatns-
geyma til aö sýna hvaö einn Islend-
ingur drekkur mikiö vatn eða pissar
á ári hverju og menn féllu í sömu
stafi.
Þessi talnaspeki er sniðug. Hvaö
er t.d. hægt aö spara mikinn gjald-
eyri meö því aö banna mönnum að
raka sig, eöa mikla orkusamtals?
Af hverju er hollt
að vera horaður?
Ég hef það á tilfinningunni aö þaö
sé um svipað leyti og Halldór Lax-
ness setti fram þá viðmiðun aö feitir
þjónar væm minni menn en barðir
þrælar aö matvælafræðingar hófu
meö aðstoð lækna árásir á feita
menn og bjuggu til lygakenningu um
aö þaö sé hollt aö vera grannur en
óhollt aö vera feitur. Þó em í landinu
fjöldi manna, feitur og bústinn, sem
er orðinn eldri en þessir menn veröa
nokkum tíma, og líöur vel.
Þessir menn spilla heimilisfriöi
með oröum eins og kjörþyngd og
hæðarþyngd og kólesterhól í staöinn
fyrir að benda á aö meðal manna
eins og t.d. nautgripa eru hin ýmsu
kyn með margvíslegt holdafar.
Sumar ættir eru feitlagnar en aörar
grannvaxnar. Og eins hættulegt og
þaö er fyrir þann af grönnu ættinni
að gerast feitur þá er þaö lifshættu-
legt fyrir feitlaginn mann aö veröa
mjór. Mjór maöur af feitlaginni ætt
er jafn aumkunarverður og horaö
holdanaut.
Þessu til viðbótar má svo benda á
aö rannsóknir úti í hinum stóra heimi
benda til aö feitlagið fólk sé yfirleitt
greindara en horrenglur.
Hættulegasti óvinur
hvíta mannsins?
Fyrir ca 45 árum uröu miklar
deilur í Reykjavík vegna gerilsneyð-
ingar mjólkur en margar húsmæöur
í Reykjavík vildu geta keypt spena-
mjólk til aö gefa ungbömum. Þær
trúöu því aö þaö gæti verið hættulegt
aö gerilsneyöa um of. Eins og vitur
prófastur orðaði þaö: Þaö er til
vondur skitur og hollur skítur. Þessi
ágæti prófastur velti því fyrir sér að
vel mætti gerilsneyða um of. Eða
hefur aldrei hvarflað aö matvæla-
fræöingum aö heilsufari Islendinga
sé hætt þegar þeir geta ekki fariö
dagstund til útlanda án þess aö fá i
magann af því einu að borða dagleg-
an mat þarlendra? Hefur aldrei
hvarflað aö þeim að vel geti veriö aö
maginn og líkaminn þurfi þessa
gerla til þess aö líkaminn myndi
ónæmi við of miklu magni síöar.
Fyrmefndur guösmaður var þeirr-
ar skoðunar að vel gæti verið aö
sterilíseringin væri hættulegasti
óvinur hvíta mannsins, aö vestræn
menning myndi líöa undir lok af
þrifnaði — kafna í Ajax meö
salmiakplus.
Haraldur Blöndal.
„Eru Akurnesingar lasnari en annað fólk,
þótt þeirdrekki „pestarvatn”?”
-ebs.