Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.1984, Blaðsíða 13

DV. FÖSTUDAGUR16. NOVEMBER1984.
13
Kjallarinn
Er skattalækkunar
leiðin úr sögunni?
Aö þessu sinni var skattalækkun-
arleiöin ekki farin til þess aö leysa
þær vinnudeilur sem nú er nýlokið.
Margir töldu þó meö réttu aö einmitt
i þeirri leiö fælist lykillinn aö farsælli
lausn kjaradeilnanna. Það væri hag-
stæöari leið fyrir launþega en hin
gamalkunna og hefðbundna kaup-
hækkunarleiö meö óhjákvæmilegar
gengisfellingar í kjölfarinu.
Kostir skattalækkunarleiðarinnar
eru fyrst og fremst tveir:
1. Hún heföi tryggt kaupmátt launa
betur en aörar leiðir.
2. Hún hefði komið í veg fyrir þann
vöxt verðbólgunnar sem nú er á
næstu grösum.
Þetta geröu forystumenn Verka-
mannasambands Islands sér fullljóst
og ýmsir aðrir innan samtaka ASI.
Þeir lýstu verulegum vonbrigðum
sinum þegar ljóst var aö þetta úrræði
myndi ekki ná fram aö ganga.
Veruleg kjarabót
Aö baki þeirri afstööu lá raunhæft
mat á kostum þessarar kjarabóta-
leiöar. Af hálfu rikisstjómarinnar
var boðiö aö lækka tekjuskattinn um
1100 miUjónir króna, jafnframt því
sem fariö yröi fram á 300 mUlj. kr.
útsvarslækkun af hálfu sveitar-
félaganna. Þetta heföi þýtt þaö í
raun að almennar launatekjur heföu
nánast orðiö skattfrjálsar á næsta
ári. Hver og einn getur reiknaö út
hvað þaö hefði þýtt í hans eigin
heimUisbókhaldi. Svo tekið sé dæmi
þá heföu tekjur hjóna undir 450 þús.
kr. orðið tekjuskattsfrjálsar og er þá
átt viö meöaltal hjóna á landinu öUu.
Tekjuskattslækkunin heföi jafngilt
8% kauphækkun.
Hér var með öðrum orðum um þaö
að ræða að tveir þriöju hlutar tekju-
skattsins hefðu verið felldir niöur
þar sem í heUd er hann um 1800
miUjónir kr. á þessu ári. Er þá ótalin
sú hagsbót fyrir þá lægst launuöu
sem i útsvarslækkuninni heföi falist.
Fyrir lá aö sveitarfélögin voru já-
kvæð í því efni.
Eg held aö þaö hafi ekki veriö of-
mælt þegar Þorsteinn Pálsson lýsti
þessari leið sem umfangsmesta
tilboði af hálfu stjórnvalda fyrr og
síðar tU þess aö greiöa fyrir aUsherj-
arlausn í vinnudeilum.
Hvað hindraði lausn?
En hverjar voru þá ástæðumár tU
þess að lausn fannst ekki á þessum
gmndveUi? Því er ef tU vUl ekki
auðsvarað en á nokkur atriði má
benda.
Rikisstjórnin kom of seint meö
þetta tUboö. Þaö heföi átt aö sjá
dagsins ljós miklu fyrr í samninga-
lotunni. I ööru lagi skorti af hennar
hálfu nægilegar skýringar á því, þar
tU undir lokin, á hvem hátt ætti aö
bæta ríkissjóði upp tekjumissinn,
sem af skattalækkuninni leiddi.
Hér var veriö aö fara inn á nýjar
brautir og því var ekki óeölUegt að af
hálfu launþega gætti nokkurrar var-
kámi og tortryggni í þessu efni. Þaö
er litU kjarabót aö skipta einungis
um nöfn á sköttum ef þeir eru ekki
lækkaöir í reynd. Þar aö auki kom
fljótt í ljós aö forysta BSRB mat
þetta mál á aUt annan hátt en Verka-
mannasambandið og sýndi þvi minni
áhuga. Forsendan var heildarlausn á
þessum línum og því hefði sú afstaða
í rauninni úrslitaáhrif í þessum
efnum. Fáum hefði þó skatta-
lækkunarleiðin gagnast betur en ein-
mitt opinberum starfsmönnum.
GUNNAR G.
SCHRAM
þingmaður fyrir
SJÁLFSTÆDISFLOKKINN
„Tekjuskattslækkunin hefði jafngilt 8%
kauphækkun.”
600 millj. kr. lækkun
tekjuskattsins
En þótt þessi hafi oröið niður-
staöan er rétt aö minna á aö í sam-
ræmi við samþykkt Alþingis 22. mai
sl. er nú ákveðið í fjárlagafrum-
varpinu aö tekjuskatturinn verði
lækkaöur um einn þriöja á næsta ári,
eða um 600 millj. króna. Þaö er
árangurinn af baráttu sjálfstæðis-
manna fyrir afnámi tekjuskattsins í
áföngum af almennum launatekjum
á síöasta þingi.
Því starfi verður að halda áfram.
Trygging
kaupmáttarins
I dag er það stærsta hagsmunamál
launþega aö sú 20% kaupmáttar-
aukning launa, sem fram náöist í
kjarasamningunum, hverfi ekki á
næstu vikum og mánuðum í eldi
nýrrar veröbólgu og gengislækkana.
Þaö má einnig oröa þaö svo aö þaö
verður að vera helsta verkefni ríkis-
stjórnarinnar aö koma í veg fyrir aö
slíkt eigi sér staö. Ella hefur til
einskis veriö barist og rikisstjómin
þá jafnframt brugöist ætlunarverki
sínu.
Slíkt er aö vísu ekki létt verk
miðað viö þau veröbólguáhrif sem
samningarnir fela í sér, ekki síst
þegar litiö er til sjávarútvegsins. En
ýmis úrræði eru þó fyrir hendi. Ohjá-
kvæmilegt er að lækka verulega þá
háu tolla og vörugjald, sem lands-
menn borga nú af innfluttum vörum
til þess aö koma í veg fyrir
verðhækkanir og viöhalda kaup-
mætti. Fráleitt er t.d. að neytandinn
þurfi að greiöa 300 eöa 400 kr. fyrir
vöru sem kostar aöeins 100 kr. á
hafnarbakkanum. Tollalækkanir
eru því ekki aðeins sjálfsagðar
heldur óumflýjanlegar í stöðunni í
dag. önnur opinber gjöld þarf einnig
að lækka, t.d. verðjöfnunargjald á
raforku. Og á sama hátt þarf að
tryggja það að kaupmáttur bóta al-
mannatrygginga rými ekki á
samningstímabilinu.
Nýrra tillagna þörf
Að lokum þetta: Snemma sumars
eiga að hef jast viðræður milli ASI og
vinnuveitenda um endurskoöun á
kauplið samninganna, sem veröur
laus frá 1. september, ef samningar
takast ekki. I þeim viðræðum verður
skattalækkunarleiöin óhjákvæmi-
lega aftur einna efst á blaöi. Þess
vegna er það mikilvægt aö ríkis-
stjómin hafi i tæka tíö nýjar tillögur
sínar í þeim efnum tilbúnar meö full-
næg jandi skýringum.
Þaö er forsenda þess að samtök
launþega gangi til nýrra samninga á
þeim grandvelli og þjóöarsátt náist
um þaö sem hér er kjarni málsins:
trygging kaupmáttar án verðbólgu.
Gunnar G. Schram.
TVÍFÆTT BROTLENDING
einnig aö hefja til vegs og viröingar.
Heföi Mao sjálfur ekki tekið þetta
skýrt fram þegar árið 19 hundr. og súr-
kál? En undanfarið hefði á sumum
stöðum verið framin sú vinstri villa
(gegn vilja flokksins auðvitað) að
leggja helzt til mikla áherzlu á sam-
fellda vinnu. Nú skýldi því kippt í lið-
inn. Hvílumst (sjúsí á kínv.) — gjörið
svo vel bændur og búaliö: HVILIST.
Fyrir þann sem lítilsháttar kann aö
lesa milli línanna í skrifum komma gat
þetta aðeins þýtt eitt: Þeir höfðu misst
tökin og öngþveiti var ríkjandi um
landiðvíttog breitt.
Venjulegt fólk vissi þetta allt fyrir út
frá einfaldri skynsemi: allir þurfa
hvíldar viö annaö veifiö. „Marxísk
díalektík” með háspeki Hegels og Karl
Marx, jafnvel ekki „hugsun Maos”
geröi máliö neitt ljósara.
I framhaldinu var dreift reglum um
hvíldarrétt bænda og búaliös i einum
10—20 liðum.a T.ajn. skyldu konur
hafa aukreitis mánaöarlegt orlof frá
vinnu þegar þannig stóð á fyrir þeim.
Ekki skyldu þær þurfa aö standa lang-
timum saman í isköldu vatni við fisk-
veiðar. Þar sem komiö haföi rotnað
óskoriö á ökrunum skyldi lögö feiknleg
áherzla á aö skrapa upp allan tiltækan
fisk úr vötnum og fljótum Kínaveldis.
Síðborin uppgötvun Sólguösins.
Nóg boðið
Austurlenzkt (eöa „asíatískt”)
múgafólk er sérstakrar náttúru. Þaö
er þjált og hlýðið — unz ekki verða
meiri byrðar á það lagðar. Þá hrein-
lega gefst þaö upp og er ekkert nema
þvermóðskan upp frá þvl Þaö reynist
tilgangslaust aö ógna því meö byssum.
Þaö ekur sér ekki úr sporunum — jafn-
vel þótt sendir séu á það skriödrekar.
Stórvesírinn lætur drepa einn, tvo,
hundrað, þúsund, tíu-þúsund. Kemur
ekki mál við þaö. Það ekur sér ekki úr
sporunum að heldur.
Kínverskum bændum var nóg boðið.
Hin mikla biölund kinverska bóndans
var á þrotum. Og „Yen-an gengiö”
þekkti sína heimamenn. Hver leiðar-
inn af öörum ritaður um umhyggju-
semi kommúnistaflokksins fyrir hin-
um stritandi lýð. ööravísi mér áöur
brá.
Hafi „tveggja-fóta” eöa „tvífætta”
stefnanverið,,mistök” (jafnvelverstu
glæpir era réttlættir með því aö þeir
hafi verið „mistök” sem flokkurinn
beri ekki ábyrgö á heldur villumenn til
„vinstri” eöa „hægri” eftir atvikum)
Mao formaður. — Hungursnayö af
mannavöldum.
þá vora kommúnurnar asnaprik og
gerræði og „menningarbyltingin”
„drög að sjálfsmorði”.
Gömul byltingarhetja situr um kyrrt
í húsi sínu viö Bei-hai-vatnið í miðri
Peking. Ofurmennsk staða hans
einangrar hann frá öllum raunvera-
leika. Hann lifir og hrærist í eigin
draumórum um „súpermennsku”
sjálfs sín. Á nokkurra ára fresti fær
hann nýjar órakenndar hugmyndir um
endur-umbyltingu hins foma, íhalds-
sama, kínverska samfélags. Rök-
hyggja Karls Marx um löggengni og
„náttúralögmál” hins mannlega sam-
félags er órafjarri draumhyggju
„Sólguðsins”: Hundraö blóm spretti
upp (samkvæmt skipun), ,3tóra
stökkið” og „tvífætta stefnan”, stál-
iðja í sveitum, kommúnur — og síöast
og sízt „menningarbylting”. Þegar
afleiöingarnar blöstu við og allt Kína-
veldi fór í hund og kött, hvarf Sólguð-
inn heiman að frá sér eins og hala-
klipptur hundur, enginn vissi hvar
hann ól manninn. Þetta gerðist aftur
og aftur og alltaf tók Zhou En Lai viö
stjómartaumunum og bjargaði því
sem bjargað varð. Og Sólguðinn kom
úrfelum.
Þegar „Stóra stökkið” haföi mis-
lukkazt var „The Great Man” kurteis-
lega ýtt til hliðar. Liu Ziao Qi (sá sem
fékk bágt fyrir í „menningarbylting-
unni”) tók við formanns- eða forseta-
stöðunni. Síðasta „hugmynd” Stór-
vesírsins, sjálf „menningarbyltingin”,
var örþrifaráð hans að ná aftur völd-
um og klekkja um leið á andstæöingun-
um. Drög vora þá lögð að tortímingu
menningar 600—700 milljóna æva-
fornrar menningarþjóðar. Vitfirringin
„kúlmineraði” síðan í Lin Biao og
Fjórmenningaklíkunni”.
En svo er guði fyrir að þakka að
einnig sól Sólguðsins hneig til viðar —
og betri tíðir komust í sjónmáL
Haustiö 1960 horfði öll kínverska
þjóðin fram á langan og gráan hungur-
vetur. Hann reyndist sá sárasti i
manna minnum. E.t.v. sá harðasti á
friðartímum í allri samfelldri sögu
Kína. Og það sem verra var: einungis
og algerlega af mannavöldum. Af
völdum horkóngsins Mao Ze Dong, (þá
fyrrverandi) formanns.
I þriðju og síðustu grein minni ætla
ég að lýsa því hvernig þessi vetur kom
mér fyrir sjónir.
Skúli Magnússon.