Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1987, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1987.
Útlönd
Tuttugu ánim eftir
sex daga stríðið
I þessari viku eru liðin rétt tuttugu
ár £rá sex daga striðinu, sem svo
hefur verið neíht, milli ísraelsmanna
annai-s vegar og Egypta, Jórdana og
Sýrlendinga hins vegar.
1 upphafi stríðsins töldu leiðtogar
arabaríkjanna þriggja einsýnt að
átökin myndu ganga frá ísraelsríki
í eitt skipti fyrir öll en framganga
ísraelsku herjanna sneri því dæmi
við. Þann fimmta júní 1967 gerði
flugher ísraela loftárásir á Egypta-
land og gjöreyddi egvpska flughern-
um á jörðu niðri. Sex dögum síðar
höfðu ísraelar náð á sitt vald Gaza-
svæðinu og Sinai-eyðimörkinni frá
Egyptum. austurhluta Jerúsalem-
borgar og vesturbakka árinnar
Jórdan frá Jórdönum og Gólan-
hæðunum frá Sýrlendingum.
Landvinningamir og sú uppgjöf
arabaríkjanna, sem fylgdi í kjölfarið,
virtist í fyrstu gefa ísraelum mjög
sterka samningsstöðu. Margir þein-a
vonuðust til þess að geta nú náð
fram samningum um endanlegan
frið, þannig að böm þeirra og barna-
böm þyrftu ekki að búa í sífelldum
stríðsótta. Friðurinn hefur þó látið
bíða eftir sér og er ekki fyrirsjáan-.
legt að hann náist í bráð.
Breytt ríki
Sex daga stríðið og eftirmál þess
höfðu mikil áhrif á ísraelsríki og
innri gerð þess. í raun hefur þetta
fyrrum ríki gyðingdómsins breyst úr
smáríki í stórveldi Mið-Austurlanda.
A sama tíma hafa stjórnhættir og
öll framganga stjómvalda breyst,
einkum vegna þeirra svæða sem
flestir Palestínumenn búa á. Til að
halda uppi lögum og reglu á þessum
svæðum hafa stjómvöld gripið til
harkalegra aðgerða sem einkum fel-
ast í því að halda Palestínumönnum
niðri. Hafa stjórnhættir þessir geng-
ið svo langt að í dag líkja margir
ísraelsríki við Suður-Afríku, segja
þar ríki kynþáttamisrétti af versta
tagi.
Fangelsunum án réttarhalda er
beitt miskunarlaust við þá sem
andæfa stjóm ísraela á herteknum
svæðum. Palestínumenn verða jafn-
framt að sæta því að vera reknir af
heimasvæðum sínum við minnsta
tilefni. ])urfa að sæta útgöngubanni
og eyðileggingu heimila sinna í
hefndarskyni fyrir vopnaðar árásir á
Israela. Um þessar mundir eru um
4.500 Palestínumenn í ísraelskum
fangelsum.
Segja þeir sem sakna þess ísraels-
ríkis sem var fyrir stríðið að ekki sé
þar lengur fylgt boðorðum gyðing-
dómsins og að þjóðin geti ekki
lengur stært sig af því að vera mesta
lýðræðisþjóð heims.
Ný vakning
Þessi ógnarstjóm ísraela í tvo ára-
tugi hefur afrekað það að endur-
vekja þjóðemiskennd og baráttu-
ísraelskir hermenn fagna eftir að hafa náð austurhluta Jerúsalemborgar af Jórdönum.
- Simamynd Reuter
vilja Palestínumanna. I dag munu
um sjötíu af hundraði palestínskra
íbúa herteknu svæðanna styðja
Fatah-arm frelsishreyfingar Palest-
ínumanna, PLO. Þótt ísraelsmönn-
um hafi enn tekist að halda
aðgerðum Palestínumanna í lág-
marki, með ofurstjóm, er ekki vitað
hversu lengi þeir geta haldið þeirri
stöðu.
Á þessum tveim áratugum hefur
stuðningur sá, sem PLO undir for-
ystu Yassers Arafat hefur átt vísan
meðal arabaríkja, verið ákaflega
háður þeim stjórnmála- og hemaðar-
legu sveiflum sem sett hafa mörk sín
á Mið-Austurlönd. Hafa Palestínu-
menn þar verið nánast leiksoppur
sem hefur þurft að heyja sína bar-
áttu án þess að geta treyst nokkrum
aðila.
Yms merki em þess nú að PLO
njóti vaxandi vinsælda meðal araba-
ríkja, sem flest hafa sýnt tilhneig-
ingu til þess að styðja róttækari
stefnumörkun en tíðkast hefur til
þessa. Líklegt verður þó að telja að
þessar vinsældier verði skammlífar,
enda sýna stjómvöld arabaríkjanna
lítinn vilja til þess að sættast opin-
berlega við PLO. Hver og ein ríkis-
stjórn þessara ríkja telur sig raunar
verðugan fúlltrúa Palestínumanna
og sækist til þess að ná áhrifatökum
á PLO fremur en styðja baráttu sam-
takanna.
Nýtt jafnvægi
Þótt óttinn um nýtt stríð milli ísra-
ela og arabaríkjanna geri alltaf
eitthvað vart við sig verður að telja
ólíklegt að til þess komi í bráð. Á
þessum tveim áratugum hefur ýmis-
legt breyst og í dag telja flestir
hemaðarsérfræðingar litlar líkur á
að til harðra átaka komi milli þess-
ara ríkja. Kemur þar bæði til breytt
stjómmálaafstaða sem og nýtt hern-
aðarlegt jafnvægi, þar sem ísraelar
em taldir hafa einhverja yfirburði í
vígbúnaði og gmnur leikur á að
þeir hafi komið sér upp kjamorku-
vígbúnaði sem þeir gætu gripið til
ef arabar gerast of ágengir.
Á sama tíma hefur dregið mjög úr
baráttuvilja Israela. Herir þeirra eru
æ tregari til þess að taka þátt í að-
gerðum og þótt yfirmenn þar vísi
algerlega á bug fullyrðingum um
linku og lélegan anda í hersveitum
er Ijóst að stríðslöngun yngi-i kyn-
slóða í ísrael er hvergi nærri eins
mikil og hinna eldri.
Ljóst er að Egyptar hafa í dag full-
an hug á friðsamlegri sambúð við
ísrael. Jafhvel þótt sá friðarvilji hyrfi
gæti það reynst erfitt fyrir Egypta,
sem í síauknpm mæli byggja víg-
búnað sinn á bandarískum vopnum
og tækjum, að koma Israelum á
óvart með skyndiárás.
Hvorki Jórdanir né Sýrlendingar
hafa heldur bolmagn til þess að ráð-
ast gegn ísraelum, hvorki saman né
hvor í sínu lagi
Þeir aðilar, sem einna helst væm
til með að ráðast á ísraelsríki nú,
það er fran og írak, berast eins og
kunnugt er á banaspjótum og ekki
fyrirséð hvenær átökunum milli
þeirra lýkur né heldur hverjar afleið-
ingar þeirra verða, stjómmálalega,
efnahagslega og hemaðarlega.
Flestir þeir sem fjalla um málefni
Mið-Austurlanda telja því líklegast
að baráttan og togstreitan milli ar-
abaríkja annars vegar og ísraela
hins vegar verði enn háð í Líbanon
á komandi árum, líkt og verið hefur
síóustu ár.
Á meðan hefur í raun enginn unn-
ið þótt flestir hafi tapað. fsraelar búa
áfram við óörugga stöðu, innan um
eintóm óvinaríki. Arabaríkin fá litlu
af kröfum sínum framgengt og Pal-
estínumenn fá enga raunhæfa
úrlausn sinna mála. Og Líbanon
verður áfram vígvöllur, eins konar
sandkassi þar sem strákar Mið-
Austurlanda koma saman til að
slást.
SEX DAGA STRÍÐIÐ 1967 ^
O" ?
i
Kairó
/ Ísrael-Jórdanía s
AA1_ Egyplaland-ísrael -
EGYPTALAND
Sínaískagi, einníg hernuminn af
ísralesmönnum í stríðinu 1967
T"T
DV-kort: JRJ
Á sex dögum náðu ísraelar Gaza-svæðinu og Sinai-eyðimörkinni af Egyptum, austurhluta Jerúsalemborgar
og vesturbakka Jórdan af Jórdaníumönnum og Gólan-hæðunum af Sýrlendingum.