Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1987, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1987.
Frjálst.óháö dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð i lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Fiskvinnsla er félagsmál
Sjávarútvegsráðuneytið hyggst auka verndun lág-
launastarfa í fiskvinnslu með því að auka skattlagningu
hálaunastarfa í sjómennsku. Þessi lífskjarajöfnun niður
á neðsta samnefnara felst í tvöföldun úr 10% í 20% á
svokölluðum kvótaskatti á útfluttan ísfisk.
Þetta er hluti hinnar almennu, pólitísku hugsjónar
íslendinga að draga máttinn úr vaxtarbroddinum og
hlúa að kalviðnum. Þessi hugsjón er rekin áfram af öll-
um stjórnmálaflokkunum og hefur náð fullkomnun í
ríkisrekstri hins hefðbundna landbúnaðar kúa og kinda.
Ríkiskerfið er smám saman að byrja að taka fisk-
vinnsluna upp á sína arma. 20% kvótaskatturinn er
skref á þeirri leið, vegvísir á leið greinarinnar úr at-
vinnulífmu inn í eins konar félagsmálastofnun á borð
við þá, sem skattgreiðendur þekkja í landbúnaði.
Miklu nær væri, að ríkið styddi fiskvinnsluna til
sjálfshjálpar. Á vegum Rannsóknaráðs ríkisins hefur
verið fundið, að unnt væri að spara milljarða í fisk-
vinnslu með 500-600 milljóna tæknivæðingu. Ríkið gæti
hjálpað við að útvega lánsfé til að knýja þetta fram.
Ríkismat sjávarafurða hefur reynt, að fjórðungur
frystihúsa notar gaHað vatn eða óhæft til framleiðslunn-
ar. Sveitarfélögin, sem einna hæst jarma um byggða-
stefnu, gætu lyft litla fingri til stuðnings fiskvinnslu
sinni með því að útvega henni frambærilegt vatn.
Meirihluti þjóðarinnar telur enn, að fiskvinnsla auki
verðmæti fisks. Fólk er næmt fyrir órökstuddum full-
yrðingum um, að „fullvinna“ eigi aflann hér heima og
ekki selja útlendingum of mikið af „óunnum“ fiski.
Þess vegna er reynt að draga aflann inn í frystihúsin.
Samt er óunni fiskurinn, ísfiskurinn, verðmætasti
fiskurinn. Hlutverk fiskvinnslunnar er raunar einkum
að bjarga undan skemmdum þeim afla, sem ekki er
hægt að selja sem verðmætan ísfisk. En þessi rök mega
sín lítils gegn grónum trúarbrögðum meirihlutans.
Fiskvinnslan er orðin að hálfgerðri óperettu. Til hlið-
ar á sviðinu syngur grátkór Verkamannasambandsins
sorgarlög um láglaunastörfm í greininni. í hinum kant-
inum eru umboðsmenn frystihúsanna í símanum til
London að gabba saklausa útlendinga í vinnu tH sín.
Því meira sem alvöruatvinnuvegi með hálaunafólki
er refsað fyrir að sigla með ferskan fisk eða senda hann
í gámum til útlanda, þeim mun meira fyUast frystihúsin
af fiski, sem mannafla skortir til að bjarga undan
skemmdum, vegna lágra launa og lélegrar tækni.
Ef við lifðum í alvöruþjóðfélagi, heimtaði fólk, að
stjórnvöld notuðu sameiginlega sjóði okkar til að efla
hálaunagreinar, svo sem tölvutækni, fiskveiðar, ísfisk-
útflutning og orkubúskap, svo og tH að skapa nýjar,
einkum á sviði alþjóðlegra viðskipta og fjármála.
Hér vilja menn hins vegar halda sem flestum á lága
kaupinu í fiskvinnslu og flytja inn tH viðbótar farand-
verkafólk frá útlöndum til þess að halda uppi sem
mestum umsvifum í grein, er siglir í höfn hliðstæðrar
félagsmálastofnunar og er í hefðbundnum landbúnaði.
Að baki fiskvinnslunnar eru sölusamtök, sem gegna
sama hlutverki og Sambandið í landbúnaði. Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna og Sölusamband íslenzkra fiskfram-
leiðenda hafa misst spón úr aski tH ísfiskútflutnings og
eru að verja hagsmuni sína, svo sem eðlHegt er.
Ef þjóðin skildi hagsmuni sína, kæmust fiskvinnslan
og sölusamtökin ekki upp með tilraunir sínar tH að
draga úr framtíðargrein hins arðsama ísfiskútflutnings.
Jónas Kristjánsson
Einsdæmi í þing-
sögunni
Viðbrögð sumra stjómarþing-
manna í Framsókn og Sjálfstæðis-
flokki við stjómarframvarpinu um
húsnæðismál em án efa einsdæmi
í allri þingsögunni fyrr og síðar.
Þingmenn, er setið hafa ánun sam-
an á Alþingi, segjast ekki minnast
þess að ráðherra hafi nokkm sinni
fyrr mátt sitja í sölum Alþingis
undir jafn strákslegum og ódrengi-
legum árásum samstarfsflokka
sem Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra í umræðum um
húsnæðismálafrumvarpið er ríkis-
stjóm öll hefur lagt fyrir Alþingi
með venjulegum hætti og án fyrir-
vara eða athugasemda.
Þessi dæmalausa aðför að Jó-
hönnu Sigurðardóttur félagsmála-
ráðherra hefur alfarið verið fólgin
í persónulegum árásum á hana og
útúrsnúningmn ásamt vísvitandi
rangfærslum og ósönnum fullyrð-
ingum en hvergi örlað á jákvæðum
tilburðum til úrbóta.
Spegilmyndin
Grein Guðm. G. Þórarinssonar
framsóknarþingmanns í DV síðast-
liðinn þriðjudag er spegilmynd af
þessum málflutningi.
Hér verður ekki farið að eltast
við ruglið og rangfærslurnar í þess-
ari grein Guðmundar lið fyrir lið
en þó vikið að sumu.
Guðmundur viðurkennir að nú-
verandi húsnæðislöggjöf sé gölluð
og takmarka þurfi sjálfvirkan að-
gang að niðurgreiddu og takmörk-
uðu fjármagni Byggingarsjóðs. Er
það ekki einmitt markmið fmm-
varpsins - eða hvað?
En Guðmundur segir að úrbætur
sé hægt „að gera án mikilla
flækja“! Það virðist þó sannarlega
flækjast fyrir þingmanninum að
finna hina einu og réttlátu leið að
því marki. Um hana fmnst a.m.k.
enginn stafkrókur í þessari DV-
grein hans.
Hvað annað ætti að hafa til
viðmiðunar?
Spyrja mætti hvort markmið
húsnæðislöggjafar á hveijum tíma
eigi ekki fyrst og fremst að felast í
því að hjálpa fólki til að komast
undir þak í sómasamlegum íbúð-
um? Er þá ekki eðlilegast að sú
hjálp taki mið af þeirri aðstöðu sem
fólk býr við í húsnæðismálum en
ekki af einhveiju öðra ef takmarka
þarf aðgang að því fjármagni sem
er til ráðstöfunar?
Þegar þingmaðurinn talar svo
um þaö að heimildin til skerðingar
og synjunar á lánveitingum sé
„óskýr og illa unnin“ lætur hann
eins og hann viti ekki aö sá siður
tíðkist að sett sé reglugerð til nán-
ari útfærslu og skilgreiningar á
lögum.
Hér má svo geta þess að Grétar
Guðmundsson, forstöðumaður
Ráðgjafarþjónustu Húsnæðisstofn-
unar, hefur látið þá skoðun í ljós á
fundi í húsnæðismálastjóm að
vandalaust sé með athugunum á
umsóknargögnum og viðræðum
við umsækjendur að framfylgja
skerðingar- og synjunarákvæðum
frumvarpsins. Þar talar maður sem
hefur reynslu og almenningsorð
fyrir góð og traust vinnubrögö í
sínu starfi.
Virðist ekki skilja mælt mál
Á einum stað í þessari grein sinni
er þingmaðurinn orðinn svo flækt-
ur í tilraunum sínum til að ófrægja
þetta frumvarp að hann virðist
ekki skflja mælt mál. Hann játar
að hann skilji ekki eftirfarandi
málsgrein í 2. gr. frumvarpsins:
„Endanleg svör um afgreiðslu-
tíma láns og lánsupphæð berist eigi
síðar en einu ári áður en fyrsti hluti
lánsins kemur til afgreiðslu."
Nú ætti þingmaöurinn að vita aö
biðtími eftir lánum lengist stöðugt
a.m.k. viö óbreyttar aðstæður. Búið
er að gefa út lánsloforð fyrir allt
næsta ár og um 4000 umsóknir bíða
afgreiðslu í lokuðu kerfi (sem Geir
Haarde segir að ekkert hggi á að
opna) þannig að biðtími sumra
gæti farið að skipta árum.
Málsgreinin hér að framan, sem
Guðmundur þingmaður skilur
ekki, þýðir einfaldlega að sá sem
þarf að bíða í tvö ár eftir láni skal
þó ekki þurfa að bíða nema í eitt
ár eftir svari um það hvort hann
fái lán og þá hvenær og sá sem bíð-
ur í þrjú ár eftir láni skal heldur
ekki 1 rfa að bíða nema í tvö ár
eftir svari. Svona einfold er þessi
málsgrein.
KjaJIaiiim
Jón H. Guðmundsson
fyrrv. skólastjóri
Rugluð réttlætisvitund
Þá gerir Guðmundur athuga-
semd við það að sá sem í upphafi
hafi keypt litla íbúð og þurfi síðan
að stækka við sig sé ekki settur á
sama bás og þeir sem era að eign-
ast sína fyrstu íbúð. Er það ekki
svolitið ragluð réttlætisvitund að
viðurkenna ekki að sá sem ekkert
þak hefur yfir höfuðið eigi jafnvel
að ganga fyrir þeim sem búa í
þröngbýli? Einu sinni var þó sagt
að betra væri að veifa röngu tré en
öngu. Auðvitað liggur í augum uppi
að fólk í þröngbýli komi í næstu
forgangsröð á eftir þeim húsnæðis-
lausu.
Hvar er svo umhyggja Guðmund-
ar G. Þórarinssonar og félaga hans
í Framsókn og Sjálfstæðisflokki
fyrir þeim umsækjendum sem nú-
gildandi húsnæðislöggjöf vísar á
dyr vegna lítilla tekna og vangetu
að standa undir greiðslubyrði lána?
Hvar er hún? Hvar hefur hún
heyrst eða sést á því kærleiks-
heimili? Hvergi.
Þeirra hjarta viðist bara titra
vegna efnafólksins ef nú ætti að
fara að vísa því út um sömu dymar
og hinum.
Vísvitandi ósannindi
Þá skal loks vikið að því að Jó-
hanna Sigurðardóttir félagsmála-
ráðherra hafi farið „einforum" og
engin samráð haft um þetta hús-
næðisframvarp. Þar eru vísvitandi
ósannindi höfð í frammi.
Félagsmálaráðherra lagði a.m.k.
tvívegis framvarpið fyrir ríkis-
stjómarfund er samþykkti síðan
athugasemdalaust að það skyldi
lagt fram sem stjómafrumvarp og
undirritaður sat á einum fundi með
félagsmálaráðherra ásamt öðrum
fulltrúum frá Húsnæðisstofnun
þar sem einnig vora mættir ráð-
herramir Guðmundur Bjamason
og Friðrik Sophusson. Á þeim fundi
var ekki annað að heyra en allir
væra sammála um nauðsyn þess
að stöðva sjálfvirknina í kerfinu
og taka upp skerðingar- og synjun-
arákvæði í lögin.
Þar að auki hafði félagmálaráð-
herra meira og minna samband við
embættismenn Húsnæðisstofnun-
ar og einn stjómarmanna, Gunnar
S. Bjömsson, var stöðugt í ráðum
meö félagsmálaráðherra við gerð
frumvarpsins og lét hann stjóm
Húsnæðisstofnunar fylgjast með
öllu sem þar gerðist. Og þó að aldr-
ei færi fram bein skoðanakönnun
í stjórn Húsnæðisstofnunar var
samt greinilegur meirihluti fyrir
því að skerðingar- og synjunará-
kvæði yrðu sett í framvarpið. í
þeim hópi voru báðir fulltrúar Al-
þýðusambandsins í stjóminni og
er ekki líklegt að þeir hafi tekið þá
afstöðu án samráðs við sína um-
bjóðendur.
Hér er því aðra sögu að segja en
þegar frumvarp að núgildandi hús-
næðislöggjöf var í vinnslu. Þá þótti
það ekki ómaksins vert að hafa
samráð við húsnæðismálastjóm.
Það framvarp eða drög að því sáust
aldrei þar á borðum. Hins vegar
fékk Húseigendafélag Reykjavíkur
frumvarpið til umsagnar.
Hver er „sök“ félagsmála-
ráðherra?
Hver skyldi svo vera „sök“ Jó-
hönnu Sigurðardóttur þegar öllu
er á botninn hvolft og öllum ósann-
indum, rangfærslum og útúrsnún-
ingum er mokað ofan af áróðurs-
bulhnu?
Jóhanna hefur einfaldlega leyft
sér frá upphafi að gagnrýna þá
húsnæðislöggjöf sem stendur gal-
opin fyrir efnafólk en harðlæst við
nefið á þeim sem minna mega sín
og nú leyfir hún sér ofan í kaupið
aö taka sér fyrir hendur að ráða
bót á því ranglæti!
Þessari gagnrýni Jóhönnu geta
sumir þingmenn ekki gleymt og
fyrir hana skal hún nú fá bágt. Þar
liggur hundurinn grafinn.
Hverjirfara nú „einförum“?
Það eru þessir þingmenn sem nú
fara „einförum" en ekki félags-
málaráðherra, Jóhanna Sigurðar-
dóttir. Tugir þúsunda landsmanna
standa nú að baki hennar. Eftirtal-
in fjölmenn félagasamtök hafa sent
henni stuðningsyfirlýsingu:
Öryrkjabandalag íslands
Sjálfsbjörg landssamband fatl-
aðra
Landssamtökin Þroskahjálp
Samtök aldraðra
Stúdentaráð Háskóla íslands
Bandalag íslenskra sérskóla-
nema
Leigjendasamtökin
og Búseti landssamband.
Þessu til viðbótar skrifuöu 114
fulltrúar á nýafstöðnu þingi Verka-
mannasambandsins af 138 undir
stuðningsyfirlýsingu við Jóhönnu
að ógleymdum fjölda skeyta frá
einstaklingum vítt og breitt um
landið.
Hvar era svo stuðningsyfirlýs-
ingarnar við málstað Guðmundar
G. Þórarinssonar og þeirra þing-
manna sem nú róa á sama báti og
hann á Alþingi gegn umbótavið-
leitni félagsmálaráðherra á
húsnæðislánakerfmu?
Jón H. Guðmundsson
,,Er það ekki svolítið rugluð réttlætis-
vitund að viðurkenna ekki að sá sem
ekkert þak hefur yfir höfuðið eigi jafn-
vel að ganga fyrir þeim sem búa í
þröngbýli?“