Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1988, Blaðsíða 30

30
LAUGA-RÐAGUR-17: -ÐESRMBER 1988.
Stjómin lifir jólin
og áramótin
- spáir ísafjarðarkratinn Ólafur Ragnar Grímsson
„Stjórnin lifir jólin." spáir Ólafur
Ragnar Grímsson íjármálaráöherra
þegar stund gefst frá stríðinu um
fjárlögin. ,.og áramótin líka og fer
létt meö. Þetta er aö vísu ákveðin
tilraunastarfsemi aö vinna meö þess-
urn hætti. bæði fyrir þá sem eru í
stjórninni og eins fyrir þá sem eru
utan stjórnar á þingi. Þetta er próf-
raun.
Ég sé raunar ekkert því til fyrir-
stöðu aö stjórnin sitji áfram út kjör-
tímabilið. Mér finnst andinn innan
stjórnarinnar mjög góöur og það hafi
tekist aö búa til mjög gott vinnulag.
Viö erum farnir aö ná vel saman."
Þeir sem fylgst hafa meö umræðum
á Alþingi undanfarna daga eru marg-
ir reyndar efins um vinskapinn og
vinnulagið. „Þetta er mikill mis-
skilningur,"'segir Ólafur Ragnar um
sundurlyndi í stjórninni. „Menn vilja
gleyma því að í ríkisstjórninni eru
þrír flokkar og þaö er mjög flókið
viöfangsefni aö ná samstööu bæöi
innan flokkanna og milli þeirra.
Við megum heldur eki gleyma því
aö við lifum í opnu þjóöfélagi þar sem
upplýsingamiölunin er ör og víötæk.
Ástandið hjá þessari ríkisstjóm er
ekki óvanalegra en oft hefur veriö.
Þegar landsmenn bjuggu við þröng
flokksblöð var ekki sagt frá því sem
var aö gerast. Ríkisútvarpið sagöi þá
bara formlegar fréttir. A síðustu 10
til 15 árum hefur þetta gjörbreyst.
Nú er staöan þannig aö allir í landinu
vita það sama og stjórnmálamenn-
irnir vissu einir áöur. Aðalatriðiö er
hvemig tekst til frá degi til dags. Ég
tel vinnuandann og vinnulagið innan
þessarar stjómar í góöu lagi.“
Prófsteinn á
fleiri en rnig
Síöustu daga hefur Ólafur Ragnar
veriö mest í eldlínunni af stjórnarliö-
um og gengur í gegnum hþrðustu
rimmuna sem hann hefur háð sem
stjórnmálamaður. Er þetta próf-
steinninn á stjórnmálamanninnn
Ólaf Ragnar? „Þaö er margt sem er
prófsteinn á menn sem stjórnmála-
menn,“ segir hann. „Ég held að sag-
an kenni mönnum aö þaö er ekkert
eitt sem er prófsteinninn.
En þaö er rétt aö þaö hefur enginn
fjármálaráöherra tekið viö embætti
viö jafnóvenjulegar aðstæöur og haft
jafnskamman tíma til að skila inn á
þing fullburöa fjárlagafrumvarpi og
áætlun um tekjuöflun og nýja skatta.
Þaö er aldrei vinsælt hlutskipti aö
leggja á skatta en þaö er nauðsynlegt.
Þaö verður að nema staðar á þeirri
braut aö reka ísland fyrir erlent láns-
fé. Þaö er vissulega prófsteinn að fást
viö það. Mér finnst aö það sem af er
sé þessi vinna í eðlilegum farvegi.
En hvort ég sanna mig sem stjórn-
málamaður með þessu frumvarpi er
ég ekki dómbær um. Ég held aö slík
sönnun verði aldrei til því það sem
eru talin góð verk í önn dagsins líta
ööruvisi út þegar sagan dæmir þau
og öfugt.
Ég hugsa málin ekki þannig að ég
sé búinn aö sanna mig eða ekki ef
fjárlagafrumvarpið nær fram aö
ganga. Ég geng aö því sem hverju
öðru verki. Ég er búinn aö fást við
þaö margt á undanfömum árum að
þaö væri mjög erfitt aö draga eitt af
því út og segja: Þetta er sönnunin."
Meiri
niðurskurður
„Ég tel augljóst að fjárlagafrum-
varpið fer í gegnum þingið en spum-
ingin er hver verður þá endanleg
gerð þess. Aðstæðurnar í þjóðfélag-
inu eru erfiðar. Á næstu dögum kom-
um við með víðtækar tillögur um
niðurskurö á ýmsum sviðum. Sumt
er sjálfsagt eins og 250 milljón króna
niðurskurður á fjármagni til ferða-
laga og risnu innan lands og utan.
Annaö er erfitt vegna þess að það
snertir fleiri.
Ég tel það meiri prófstein á mig
hvemig það gengur að vinna eftir
fjárlögunum í raunveruleikanum en
að koma fmmvarpinu gegnum þing-
ið. Ég er nú sannfærður um að þjóð-
in er nú á þeim vegamótum að hún
verður að gera það upp við sig hvort
hún metur sjálfstæði sitt það mikils
að hún sé reiðubúin að fóma ein-
hverju efnahagslega til að halda
sjálfstæðinu. Það er prófsteinn á
stjómina og þjóðina hvort hún vill
taka á þessum málum.“
Betri
skattar en síðast
- Þið alþýðubandalagsmenn gagn-
rýnduð síðustu stjóm fyrir að vera
skattpíningarstjórn. A gagnrýni á
skattabyrðina ekki lengur við?
„Við í Alþýðubandalaginu höfum
aldrei verið á móti sköttum. Við höf-
um alltaf sagt hreinskilnislega aö
nútíma velferðarþjóðfélag verður
ekki byggt upp nema með sköttum.
Nágrannalöndin eru líka með hærra
hlutfall skatta, enda viðurkennt að
velferðarþjóðfélagi verður ekki hald-
iö uppi nema með háum sköttum.
Undanfarið höfum við íslendingar
tekið erlend lán fyrir þessum kostn-
aði. En þaö er grundvallaratriöið að
það á að sækja þessa skatta til þeirra
sem hafa miklar tekjur og þeirra fyr-
irtækja sem græða mikið. Þetta er
stefnan hjá stjóminni.
Skattar þessarar stjórnar eru rétt-
látari en skattar síðustu stjórnar.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei
viljað að stóreignamennirnir í
landinu borguðu hlutfallselega
meira en annað fólk. Ef þetta er
skattastjóm eins og hin fyrri þá er
hún réttlátari og sanngjarnari og viö
erum ekkert aö leyna því. Ef menn
ætla að halda uppi velferðarþjóð-
félaginu þá er um þaö að velja að
hætta skatta eða taka meiri erlend
lán.
Við höfum um þetta að velja og ég
vil ekki að íslendingar standi í sömu
spomm og sumir af þeim mönnum
frá skuldugum þjóöum sem ég hef
kynnst. Þeir eru í reynd búnir að
glata sjálfsforræði sínu og veröa að
taka á sig gífurlegar hörmungar
vegna þess að lánardrottnarnir segja
hingað og ekki lengra.
Hinn kosturinn sem við okkur
blasir er að tapa sjálfstæðinu. Það
em stór orð og hátíðleg. Mörgum
reynist erfitt að skilja þetta en ég hef
líka veitt því athygli að margir átta
sig á þessu. Við getum ekki byggt
okkar framtíð á að taka erlend lán.
Þá erum viö í reynd að segja að við
ætlum að lifa hér í vellystingum
praktuglega en börnin okkar eiga að
borga.“
Ekki bara Jóni
Baldvin að kenna
Ólafur Ragnar hælir sér af því að
hafa komið fjárlagafrumvarpi saman
á skömmum tíma og þaö bendir til
að undirbúningurinn hjá Jóni Bald-
vin í síðustu stjórn hafi verið fátæk-
legur. Ólafur er spurður hvort hann
hafi komið að öllum verkum óunn-
um.
„Nei, auðvitað var það ekki þannig
þótt hér væri vissulega mikið af
pappír í óreiðu. En ég þarf ekki að
lýsa því að síðustu mánuðir ríkis-
stjórnar Þorsteins Pálssonar voru
óvenjulegt upplausnartímabil. Þegar
ég kynnist þessu nú betur innan frá
þá hefur ástandið í stjórninni verið
orðið mjög kalt og sambandsleysið
og trúnaðarbresturinn yfirgnæfandi.
Ríkisstjórnin vann ekki þau verk
sem hún átti að vinna yfir sumar-
mánuðina við aö móta stefnuna fyrir
næsta vetur.
Fjárlögin voru óunnin þegar ég
kom hingað en það var ekki vegna
þess að Jón Baldvin hefði ekki unnið
þau heldur vegna þess að stjórnin tók
engar ákvarðanir. Það átti eftir að
taka allar ákvarðanir varðandi stefn-
una. Stjórn Þorsteins var ekki í því
ástandi, hvorki pólitískt né sálarlega,
að hún gæti sest niður og gert þetta.“
Steingrímur er ad
sinna samskiptum
- Nú hefur Steingrímur Her-
mcmnsson, meðan umræðan um fjár-
lögin hefur staðið, lengst af verið á
ferðalagi. Sýnir þetta ekki áhuga-
leysi hans um framgang málsins?
„Nei, en Steingrímur hefur alltaf
lagt áherslu á að sinna samskiptum
við aðrar þjóðir. Það skil ég mjög vel
og held að sé hverjum manni gagn-
legt. Ég hefði t.d. ekki þá afstööu sem
ég tel koma mér að gagni viö þetta
verkefni nema vegna viðræðna sem
ég hef átt við menn víða um heim.
Það er eitt af verkefnum forsætis-
ráðherra að sinna samskiptum við
forystumenn annarra þjóða. Viöræð-
ur hans við forsætisráðherra Bret-
land og Belgíu í þessari ferð um af-
stöðuna til Efnahagsbandalagsins
voru mikilvægt verkefni og sú fór
tafði ekki vinnu okkar hér heima.
Ég hef aldrei gagnrýnt fjarveru
manna nema ef þær komu í veg fyrir
að verk væru unnin. Ég gagnrýndi
fjarveru Þorsteins Pálssonar á síð-
asta sumri, ekki vegna þess að ég
teldi slæmt að Þorsteinn væri í út-
löndum heldur vegna þess að ég taldi
það rangt hjá forsætisráðherra að
fela sérstakri forstjóranefnd að
vinna verkin í stað þess að gera þau
sjálfur. Það kom líka á daginn að sú
ákvöröun átti þátt í að stjórnin dó
vegna þess að hún fól í sér raun-
verulegt valdaafsal.
Ef Steingrímur hefði falið einhverj-
um mönnum úti í bæ að vinna verk
okkar þá hefði ég gagnrýnt það. En
hann geröi það ekki. Menn verða að
gera greinarmun á tilgangslausum
skemmtiferðum og ferðum sem eru
farnar til að sinna samskiptum við
aörar þjóðir. íslenskir ráðamenn
verða aö sinna þeim verkefnum. Af
hverju er Gorbatsjov alltaf á ferða-
lögum? Hefur hann svona gaman af
að ferðast? Skýringin er auðvitaö sú
að hann gerir sér grein fyrir því að
örlög okkar allra í veröldinni eru svo
samtvinnuð að við björgum ekki
sjálfum okkur nema með víðtækri
samvinnu.“
Vinnuferðir
eða skemmtiferðir
- Þetta er þá eins og með skattana
að ferðalög þessarar stjórnar eru
betri en þeirrar síðustu?
„Nei það er ekki það. Það var að
vísu óheppni hjá Matthíasi Á. Mat-
hiesen að vera aftur í Seoul þegar
hann missti ráðherradóminn. Feröa-
lögin eru eins og hver önnur vinna.
Þetta er púl og ég hef kynnst því sjálf-
ur í minu alþjóðlega starfi. Menn
verða að gera greinarmun á hvað eru
skemmtiferðir og hvað vinnuferður.
Ráðherrar verða að sinna alþjóðleg-
um verkefnum en það má ekki vera
í óhófi. Þess vegna hef ég gert tillögu
um að 250 milljóna upphæð verði
tekin af kostnaði ríkisins við ferðalög
og risnu erlendis."
Tækifæri
fyrirtilviljun
- Aðdragandinn að þátttöku Al-
þýðubandalagsins í þessari ríkis-
stjórn var mjög skammur og svo virt-
ist sem flokkurinn gripi tækifærið til
að bjarga sér frá gleymsku.
„Við stóðum allt í einu frammi fyr-
ir tækifæri sem ekki gefst nema einu
sinni á áratug eða enn lengri tíma,“
segir Ólafur. „Þetta tækifæri var að
ná saman félagshyggjuflokkunum.
Alþýðuflokkurinn undir hinni nýju
forystu hvarf frá því að hafa sjálf-
stæðismenn alltaf aö meðreiðar-
sveinum. Það var stefnan í 30 ár.
Auövitað var þetta stór söguleg
stund. Framsóknarflokkurinn hafði
líka lært sína lexíu af löngu sam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn.