Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.1990, Blaðsíða 2

2
FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1990.
Fréttir
Nýir kjarasamningar voru undirritaðir í nótt:
Sumir kalla samningana
efnhagslegt valdarán
- 9,5 prósent launahækkun næstu 18 mánuðina og uppbætur á laun undir 60 þúsund krónum
Upp úr klukkan eitt í nótt voru
nýir kjarasamningar aöila vinnu-
markaöarins, ríkisstjómarinnar og
Stéttarsambands bænda undirritaðir
í Karphúsinu. Samið var til 15. sept-
ember 1991 eöa í rúma 18 mánuði.
Ár og dagar eru síðan kjarasamn-
ingar hafa veriö gerðir til svo langs
tíma. Miðað við það sem aðilar
vinnumarkaðarins hafa knúið ríkis-
stjómina til að gera í sambandi við
þessa samninga höfðu sumir á orði
að aðilar vinnumarkaðarins og
bændasamtökin hefðu framið efna-
hagslegt valdarán.
Samkvæmt samningunum hækka
laun um 9,5 prósent á samningstím-
anum. Frá 1. febrúar hækka laun um
1,5 prósent, 1. júni um 1,5 prósent,
1. desember um 2 prósent, 1. mars
1991 um 2,5 prósent og 1. júní 1991
um 2 prósent.
í samningunum er ákvæði um sér-
stakar láglaunabætur. Launabæt-
urnar reiknast þannig að fundið er
meðaltal heildartekna á tímabilinu
1. febrúar til 30. apríl og 1. september
til 30. nóvember í ár og 1. febrúar til
30. apríl 1991. Sú upphæð, scm þann-
ig er fundin, er dregin frá 60 þúsund
krónum miðað við fullt starf allan
viðmiðunartímann. Upphæð launa-
uppbóta er helmingur þannig feng-
innar niðurstöðu. Orlof er innifalið
í launauppbótunum og verða þær að
hámarki 10 þúsund krónur miðað við
fullt starf.
Þá er gert ráð fyrir að greiddar-
verði 10 þúsund krónur í sérstaka
desemberuppbót til þeirra sem eru í
fullu starfl.
Starfsfólk, sem áunnið hefur sér
fullan orlofsrétt hjá sama vinnuveit-
enda næstliðið orlofsár, fær 7.000
króna orlofsuppbætur í ár og 7.500
krónur sumarið 1991.
Fæðingarorlof verður 6 mánuðir
eftir tveggja ára starf hjá sama
vinnuveitenda.
Skipuð verður launanefnd til að
fylgjast með þróun kaupmáttar.
Hvor samningsaðili um sig skipar
tvo menn í nefndina sem mun halda
fundi mánaðarlega með formanni
stjórnar Seðlabanka, Þjóðhagsstofn-
unar, hagstofustjóra og hagsýslu-
stjóra, til að tryggja sem besta upp-
lýsingaöflun. Hafi verðlag í maí og
september 1990 og í maí 1991 hækkað
umfram viðmiðunarmörk fram-
færsluvisitölu á launanefndin aö
ákveða viðbrögð. Hún getur ákveðið
launahækkun að því marki sem
framfærsluvísitala fer yfir viðmið-
unarmörk. Urskurður launanefndar
skal miðast við laun eins og þau voru
31. desember 1989 og 31. desember
1990. Alþýðusambandið fer með
oddaatkvæði. Þyki vinnuveitendum
úrskurðurinn í andstöðu við for-
sendur er þeim heimilt að segja
samningunum upp innan tveggja
sólarhringa frá úrskurði.
Þetta eru höfuðatriðin í kjara-
samningi Vinnuveitendasambands-
ins, Alþýðusambandsins og Vinnu-
málasambandsins. Inni samninginn
fléttast svo það sem ríkisstjórnin lof-
ar að beita sér fyrir.
-S.dór
Þreyttir en ánægðir menn að lokinni undirritun kjarasamninga í nótt. Þeir Ásmundur Stefánsson, forseti Alþýðusam-
bandsins, og Einar Oddur Kristjánsson, formaður Vinnuveitendasambandsins, takast í hendur fyrir framan Hauk
Halldórsson, formann Stéttarsambands bænda. DV-mynd KAE
Ásmundur Stefánsson:
Öðruvísi samningar en áður hafa verið gerðir
„Ég vil sérstaklega þakka fyrir það
samstarf sem við höfum átt hér og
þá þolinmæði sem við öll höfum orð-
ið að sýna hvort öðru. Ég held að
þessir samningar sem við erum að
gera núna séu fyrir margra hluta
sakir öðruvísi en við höfum gert
hingað til. Þaö er sérstak meöal ann-
ars að hér með okkur er formaður
Stéttarsambands bænda, sem kom
inn í þessar viðræður og lagði sitt
af mörkum til þess að við næðum
þeim marknúðum sem við viljum
ná,“ sagði Ásmundur Stefánsson,
forseti Alþýðusambandsins, eftir
undirritun kjarasamninganna í nótt.
Hann sagði að reynsaln ein gæti
svarað þvi hvort hér væri verið að
gera góöan kjarasamning eöur ei.
Hann sagðist vona að meö honum
yrði ýmsu snúið til betri vegar í þjóð-
félaginu. Fyrst og fremst því aö vöxt-
unum verði náð niður, verðbólgunni
verði náð niður, óbreytt búvöraverð
væri tryggt út þetta ár og hann sagð-
ist vona að atvinnurekendur öxluöu
þær kauphækkanir sem samið hefur
verið um án þess að láta verðlagið
rúlla áfram.
Ásmundur lagði áherslu á að hann
skoraði á atvinnurekendur að standa
sig vel í þvi efni enda hefðu þeir gef-
ið skýr fyrirheit um að það muni
þeirgera. -S.dór
- sjá einnig á bls. 31
Benedikt Davíðsson:
Þetta geta orðið tímamótasamningar
„Ef tekst að ná þeim markmiðum
sem þessir samningar eru byggöir
á, má kalla þetta tímamótasamninga.
Og ég játa að ég er sæmilega ánægð-
ur með þá og mjög spenntur að sjá
hver árangurinn verður,“ sagði
Benedikt Davíðsson, formaöur Sam-
bands byggingamanna.
Hann sagði að sér þætti tilraunin
sem verið er að gera afar forvitnileg.
Hann benti á að 1986 hefði verið gerð
svipuð tilraun sem þáverandi ríkis-
stjórn hefði síðan eyðilagt.
„Og auðvitað höfum við byggt á
reynslunni sem við fengum þá enda
eru vítin til að varast þau,“ sagði
Benedikt.
Hann sagðist hafa heyrt að fólk
kallaði kjarasamningana efnahags-
legt valdarán aðila vinnumarkaðar-
ins. Það sagðist hann telja ómaklegt.
Hér hefði hins vegar átt sér stað efna-
hagsleg leiðbeining af hendi aðila
vinnumarkaðarins. -S.dór
Einar Oddur Kristjánsson:
Allt er þetta viðkvæmt
og lítið má út af bera
„Þetta er ekki tímamótasamning-
ur. Við erum bara að leggja af stað
í langa vegferð og við vonum að þetta
takist og dæmiö gangi upp. Ef þetta
tekst þá hafa átt sér stað tímamót.
En ég vara við of mikilli bjartsýni,
þetta verður erfið leið. Og ég tel
óþarfa að gefa henni einkunn fyrr
en árangurinn kemur í ljós,“ sagði
Einar Oddur Kristjánsson, formaður
Vinnuveitendasambandsins, aö lok-
inni undirritun kjarasamninga í
nótt.
Hann sagði að gerð þessara kjara-
samninga hefði verið mikið púslu-
spil. Það þurfti að ræða við marga
aðila, ríkisstjórnina, opinbera starfs-
menn, bændur og ýmsa aðra hags-
munaaðila. Og allir hefðu verið til-
búnir til að leggja sitt af mörkum svo
þessi samningatilraun mætti takast.
Einar Oddur var þarna að gera sína
fyrstu kjarasamninga, sem formaður
Vinnuveitendasambandsins. Hann
var spurður hvort eitthvað sérstakt
hefði komið honum á óvart og hvort
hann teldi að einhverju þyrfti að
breyta varðandi vinnubrögð við
kjarasamningagerð?
„Ég er ekki vissum að ég geti metiö
það hér og nú. Ég get þó sagt það að
í samskiptum við hina fjölmörgu
aðila í þjóðfélaginu, sem við höfum
verið að setja okkur í samband við,
þá hafa þau samskipti verið ákaflega
elskuleg. Ekki síst samskiptin við
verkalýðshreyfmguna þótt ég hafl
stundum sagt við þá vini mína að
aldrei veröi þeir kallaðir hraðsuðu-
katlar,“ sagði Einar.
Hann sagðist ánægöur með samn-
ingana þegar á allt væri litið, en tók
skýrt fram að allt væri þetta afar
viðkvæmt og lítiö mætti út af bera.
-S.dór
Bankar og
sparisjóðir lofa
vaxtalækkun
Samband viðskiptabankanna og
Samband sparisjóðanna sendu aðil-
um vinnumarkaðarins bréf í nótt þar
sem tilkynnt er um 7 prósent lækkun
á vöxtum almennra skuldabréfa frá
1. febrúar. Aðrir vextir veröi síðan
lækkaðir til samræmis.
Þá er því heitið að l. hvers mánað-
ar muni vextir lækka fari svo að
verðbólgan náist jafnt og þétt niður,
eins og stefnt er að með nýju kjara-
samningunum.
-S.dór
Loforð undirritað af Steingrími
Rétt áður en undirritun kjara-
samninganna fór fram í nótt, barst
samningamönnum bréf undirritað
af Steingrími Hermannssyni for-
sætisráðherra þar sem hann lýsir
því yfir hvað ríkisstjómin ætli að
gera til að greiða fyrir kjarasamn-
ingum. Helstu atriði þess eru:
Varið verður 750 milljónum
króna umfram íjárlög í ár, til að
halda verði lanbúnaðarafurða
óbreyttu til 1. desember 1990. Skip-
uð verður nefnd til að framkvæma
úttekt á kostnaði við framleiðslu,
vinnslu og sölu innlendra búvara
og gera tillögu um stefnumörkun
að hagkvæmari búvörufram-
leiðslu.
Frítekjumark tekjutryggingar-
þega gagnvart greiðslum úr lífeyr-
issjóðum hækkar 1. júlí næstkom-
andi í 19.000 krónur og 1. janúar
1991 í 21.500 krónur.
Greiðsluábyrgð ríkissjóðs gagn-
vart lífeyrissjóðum við gjaldþrot
fyrirtækja verði næstu 18 mánuði.
Dregið verður úr fyrirhuguðum
sköttum og gjöldum eða gjaldskrár-
breytingum opinberra fyrirtækja í
febrúar sem nemur 0,3 prósent
lækkun á framfærsluvísitölu.
Athugað verði með rétt farmanna
til bóta almannatrygginga vegna
starfa þeirra á skipum sem skráö
eru erlendis. Unnið verði að því að
samræma skattlagningu fyrir-
tækja því sem gerist í samkeppnis-
löndunum.
Aflamiðlun verði komið á svo
fljótt sem verða má, til að stýra
útflutningi á óunnum fiski.
Þá óskar ríkisstjórnin sérstak-
lega eftir auknum kaupum lífeyris-
sjóða á spariskírteinum ríkissjóðs
umfram kaup þeirra á bréfum Hús-
næðisstofnunar ríkisins.
Lækkun vaxta verði tryggð til
frambúðar til samræmis við hjaðn-
andi verðbólgu og verður skipaður
starfshópur til að vinna að því máh.
Þessi loforð og markmiö undirrit-
ar Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra.
- -S.dór