Dagur - 07.11.1951, Blaðsíða 5

MiSvikudaginn 7. nóvember 1951
D A G U R
5
Fyrsta leiksýning Leikfélags Akureyrar á þessum vetri:
Gamanlgikurinn „Gifí e§a ógift?" frumsýndur
Það var harla þröngt á þingi í
stigagöngum, anddyri, en einkum
þó fatageymslum leikhússins
okkar síðastliðið laugardags-
kvöld, — svo þröngt meira að
segja, að ekki höfðu nærri því
allir leikhússgestir leitt hina tví-
sýnu og erfiðu baráttu fyrir því
að koma af sér til geymslu yfir-
höfnurn sínum, höfuðfötum og
skóhlífum til lykta með fullum
og frægum sigri, þegar tjaldið var
dregið upp og sýning hófst á
gamanleiknum „Gift eða ógift“
eftir brezka rithöfundinn heims-
kunna J. B. Priéstley. Menn
voru því að paufast við að kom-
ast klakklaust í sæti sín, án þess
að misbjóða tám og tilfinningum
náunga sinna og sessunauta alltof
freklega, nokkuð fram eftir
fyrstá þætti. Eg var einn af þeim
mörgu, sem urðu að sætta sig við
þetta hlutskipti. Þegar eg hafnaði
loks í einu hinna þægilegu og
fallegu sæta í. leikhússsalnum
vistlega og endurbætta, var þegar
kominn pilsaþytur og fart á flík-
urnar uppi á leiksviðinu.
Og pilsaþytur hélzt þar og fart
á flíkunum allan tímann, sem
leiksýningin stóð yfir ,— svo sem
vera ber, enda er _hér um ósvik
inn gamanleik að ræða, hnyttinn
og fjörugan í bezta lagi og með
hæfilegu ívafi eðlilegra og
sannra skyndimynda af hvers-
dagslegu lífi og hugsunarhætti
venjulegra og dauðlegra manna.
Leikurinn ristir hvergi djúpt,
enda ekki til þess ætlazt, og skil
ur ekki mikið eftir, þegar upp er
staðið. En vissulega nær hann
því takmarki sínu að vekja
mönnum hressandi lilátur og
dreifa fyrir þeim um stund
áhyggjuskýjum hversdagslegrar
lífsbaráttu og aðsteðjandi kreppu
Og mundi slíkt hlutverk annars
vera svo sérlega ómerkt og þýð-
ingarlaust, þegar öllu er á botn
inn hvolft?
Þrenn roskin og ráðsett hjón
sem öll virðast hafa komið ár
sinni allvel fyrir borð í borggra-
legu lífi, virðulegt og siðsamlegt
fólk í sínum eigin augum og ann-
arra — koma saman á heimili
eins eiginmannsins, Josephs
Helliwell bæjarfulltrúa (leikinn
af Júlíusi Oddssyni) og konu
hans, Maríu Helliwell (Freyja
Antonsdóttir), til þess að minn-
ast þess með svolitlum veizlustúf,
að þennan dag fyrir 25 árum
voru þau öll gefin saman í heilagt
hjónaband á sama stað og stundu.
Síðan hafa þau öll verið búsett í
sama bæjarfélagi, rækt gömul
kynni og haldið hópinn með góð-
um friði og vinfengi, þótt stöku
sinnufn hafi auðvitað sletzt ofur-
lítið upp á vinskapinn, eins og
gengur, en einkum þó á þann veg,
að hjónin hafa innbyrðis, hvert
um sig, skerpt kærleikann hæfi-
lega með því að slá öðru hverju
í svolitla brýnu sín á millf, nöldra
dálítið, þegar svo ber undir.
En við þetta hátíðlega tækifæri
á siifurbrúðkaupskvöldinu
sjálfu — á allt auðvitað að vera í
himnalagi. Bæjarblaðið hefur
fengið bendingu um, að vel fari á
3ví, að það sendi fréttaritara og
myndasmið á vettvang. Tappar
eru dregnir úr flöskum, og veizl-
an er þegar „í fullum gangi“.
Karlarnir þurfa bara að nota
tækifærið til að gera svolítið upp
reikningana við ungan aðkomu-
mann í bænum, kirkjuorganleik-
arann nýja (Andrés Guðmunds-
son), sem ekki hefur reynzt þeim
eins auðsveipur og undirgefinn
sem skyldi, að þeim finnst, og er
auk þess „í einhverju kvenna-
snatti“, eins og þeir orða það. En
þegar þeir eru búnir að ná hon-
um afsíðis og ætla að taka til
óspilltra málanna að auðmýkja
hann, kemui' það hins vegar í ljós,
að hann er alls ekki á þeim bux
unum að láta þá setja sig í minni
pokann, heldur þykist hann hafa
á þá sjálfa fullgilt hrís og refsi-
vendi af ýmsu tági, en einkum þó
það ,að hann hafi komizt á snoðir
um, að ungi presturinn, sem gaf
þessi þrenn hjón saman fyrir 25
árum, þá nýkominn frá próf-
borðinu, hafi alls ekki haft rétt-
indi til slíkra starfa á því stigi
málsins, og sé það því líklegast —
og raunar fullvíst, að hann telur
— að hjónaband þeirra allra sé
öldungis ógilt, og hafi því þessir
verðir siðseminnar lifað öll þessi
ár í ástandi, sem stundum sé
kallað óviðfelldnu og ruddalegu
nafni! Af þessu spretta svo alls
konar kynlegir vafningar og
skopleg vandræði, enda fer
veizlan út um þúfur í bili. í þessa
uppistöðu er svo skotið hæfilegu
ívafi ástarævintýra og annarra
æsandi viðburða, en ekki skal sá
þráður rakinn hér lengra að
sinni, svo að væntanlegum leik-
hússgestum komi áframhaldið og
leikslokin hæfilega á óvart, svo
sem véra ber.
„Silfui'brúðirnar“ þrjár leika
þær Fréyja Aníonsdóttir — svo
sem áður var nefnt — Ingihjörg
Steinsdóttir og Jónína Þorsteins-
dóttir. Freyja gerir hlutverki
sínu ágæt skil, leikur hennar er
hressilegur og eðlilegur, og per-
sónan sómir sér hið bezta á svið-
inu. Leikur frú Ingibjargar er og
með miklum ágætum, og líklega
skapár hún og höfundurinn í
félagi þá persónu, sem einna
minnisstæðust verður leikhúss-
gestum, þegar heim er komið.
Frú Jónínu hefur oft tekizt betur
en í þetta sinn, enda mun hlut-
verk hennar vera fremur bragð-
dauft frá höfundarins hendi. Þó
sýnir frúin einnig minnisverðan
og góðan leik með sprettum, svo
sem þegar hún segir manni sín-
um óvægilegast til syndanna, er
hann vill fara á hjónabands-
fjörurnar við hana í annað sinn.
„Silfurbrúðgumana“ leika þeir
Júlíus Oddsson, Sigurður Krist-
jánsson og Vignir Guðmundsson.
Júlíus er leiksviðsvanur og
traustur leikari, enda var frammi
staða hans prýðileg nú sem oft
áður, en fulllíkar eru hinar ýmsu
persónur hans hver annarri. Sig-
ui'ður sýnir á mjög skemmtilegan
hátt hinn góðláta og meinhæga
eiginmann, sem þraukað hefur
Dægur og auðsveipur í pilsvasa
konunnar sinnar langa ævi, en
farið hefur illa um hann þar, svo
að hann grípur tækifærið, þegar
hann heldur, að losnað hafi um
hnapphelduna, og brýtur af sér
okið, þó ekki með neinum ærsl-
um og hávaða, heldur með öld-
ungis sömu hógværðinni og hann
hefur áður þolað helzið. Og hon
um fellur svo vel að neyta hús
bóndavaldsins, að hann er alls
ekki á þeim buxunum að af-
henda það góðfúslega aftur, þótt
hnappheldan forna reynist úf
haldbetra efni en hann hélt um
skeið. Vakti leikur Sigurðar
þessu hlutverki ósvikinn hlátur
og fögnuð áhorfenda, enda hafði
hann á sér þann svip og brag góðs
leikara, að hann virtist þurfa
býsna lítið fyrir því að hafa áS nó
tilætluðum áhrifum og óskiptri
athygli leikhússgesta. Vignir
Guðmundsson lék hinn grobbna
og einfalda hrokagikk, Parker
bæjarfulltrúa, með góðum skiln-
ingi og tilþrifum, og hef eg ekki
séð honum takast jafnvel upp áð-
ui' á leiksviðinu.
Af öðrum leikurum, sem setja
svip á leiksýningu þessa, má
helzt nefna Hólmgeir Pálmason í
hlutverki hins drykkfellda, en
. 0
heimspekilega sinnaða Ijós-
myndasmiðs. Hólmgeir gerir
þessu hlutverki góð og kímileg
skil, enda er persónan þannig
gerð frá höfundarins hendi, að
hún hlýtur að vekja hlátur áhorf-
enda og vera vinsæl á sviðinu, ef
þolanlega er með hlutverkið far-
ið. Þá leikur Jón Kristinsson
blaðamanninn rösklega og Björn
Sigmundsson kemur fram í gervi
prestsins. Gervið er gott, og auð-
vitað er enginn viðvaningsbragur
á leik þessa gamalreynda og
prýðilega leikara, en oft hefur
Björn verið stórum betur í essinu
sínu á leiksviðinu en í þetta sinn.
Sigríður P. Jónsdóttir leikur
léttúðardrósina Lottie Grady
fjörlega og alleðlilega ,enda tals-
vert leiksviðsvön.
Matthildur Olgeirsdóttir fer og
með allfyrirferðarmikið hlutverk,
frú Northrop. Náði hún sér bezt
niðri á laugardagskvöldið
fyrstu, en miður.— en þó mjög
sæmilega — þegar leið á leikinn.
Andrés Guðmundsson fór með
hlutverk elskhugans, Geralds
Forbes. Hann mun vera eini al-
geri nýliðinn á leiksviði hér í
þetta sinn, og verður naumast
þetta sinn, enda er naumast
sanngjamt að ætlast til þess, eins
og í pottinn er búið.
Loks fara þau Bergrós Jóhann-
esdóttir, Edda Scheving og Júlíus
Ingimarsson mjög laglega með
mirini háttar hlutverk, sem þann-
ig eru vaxin, að ekkert sérstakt
er raunar um þau að segja, þótt
vissulega hafi þau sína þýðingu
fyrir heildarsvip leiksýningar-
innar. En um hann er annars í
sem skemmstu máli það að segja,
að leikstjóranum, hinum þaul-
vana og ágæta leikhússmanni
Gunnari R. Hansen virðist hafa
tekizt með mikilli prýði að skapa
sæmilega samfellda og reisulega
byggingu úr því harla ósam-
fellda og misbrestasama bygging-
arefni, sem honum hefur hér ver-
ið fengið í hendur, svo sem af lík-
um ræður í ekki stærra bæjar-
félagi og í leik, sem þarf á svo
mörgum og ólíkum persónum að
halda sem þessum.
Eg hygg, að ekki sé það ofmælt,
þótt sagt sé, að áhorfendur hafi
yfirleitt skemmt sér ágætlega og
leiksýning þessi sé líkleg til
góðra vinsælda. — Að sýningu
lokinni voru leikendur og leik-
stjóri kölluð tvívegis fram fyrir
tjöldin og ágætlega fagnað með
miklu lófataki og fögrum blóma-
gjöfum.
J. Fr.
Björn Kristme H. Asþar
MINNINGARORÐ
sagt uni það með neinum líkind-
um, hvers af honum muni mega
vænta sem leikara í framtíðinni,
ef hann reynir þar meira fyrir
sér. Hlutverkið mun vera fremur
sviplítið í sjálfu sér, og ekki tókst
leikaranum heldur að varpa á
það neinum sérstökum ljóma í
Stundum er það svo, að þótt
maður hafi jafnvel átt slæmra
tíðinda von í einhverjn efni, þá
verður manni eigi að síður hverft
við, er þau berast. Þannig var því
varið með mig, er eg frétti lát
Björns Aspar. Enda þótt veikindi
hans væru orðin það langvinn og
alvarleg, að við þessu mætti bú-
ast, þá hnykkti mér þó við. Ég
hafði líka alltaf, hið innra með
mér, alið þá veiku von í brjósti,
að Björn mundi fá heilsuna á ný.
Obifanleg trú hans sjálfs á bata
og bjartsýni hans í hinni löngu og
erfiðu legu mun og hafa valdið
hér miklu um. Eh dauðinn fer
ekki í manngreinarálit, og við
mannanna börn eigum oft bágt
með að skilja heimsóknir hans.
Björn Kristinn Halldórsson
Aspar var fæddur að Sandnesi í
Steingrímsfirði 7. marz 1920.
Hann var sonur hjónanna Krist-
bjargar Torfadóttur og Halldórs
Guðmundssonar Aspar, og er
faðir hans látinn fyrir alllöngu.
Ársgamall fluttist hann með for-
eldrum sínum til Akureyrar. —
Björn var elztur 8 barna. Hann
lauk gagnfræðaprófi frá Mennta-
skólanum á Akureyri vorið 1937.
Seint á því sama ári réðst hann í
þjónustu Kaupfélags Eyfirðinga
og starfaði þar æ síðan. 22. nóv-
ember 1941 kvæntist hann eftir-
lifandi konu sinni ,Auði Jóns-
dóttur frá Fáskrúðsfirði. Eignuð-
ust þau 8 börn. Björn lézt að
Kristneshæli 18. október sl. og
varð því aðeins rúmlega 31 árs
gamall. Yngsta barn þeirra hjóna,
stúlka, var skírð við kistu föður
síns, útfarardaginn, og hlaut
nafnið Birna Kristín, eftir föður
sínum.
Ég átti því láni að fagna að
kynnast Birni Aspar vel og bind
ast honum vináttuböndum. Við
unnum lengi saman, og mér varð
hann því hugþekkari, sem eg
kynntist honum betur. Betri og
traustari samstarfsmann get eg
naumast hugsað mér. Björn var
hið mesta prúðmenni og yfirlæt-
islaus. Störf sín vann hann af
trúmennsku og alúð og naut
fyllsta trausts húsbænda sinna.
Hann fylgdist jafnan vel með því,
sem efst var á baugi, utan lands
og innan, og var skemmtilega
glöggur Og rökfastur, enda prýði-
legum gáfum gæddur. MikiÍ5 yndi
hafði Björn af bókum og mun
hafa lesið mikið, enda víða heima.
Hann var íþróttamaður góður og
áhugamaður um þau mál og var
jafnan virkur þátttakandi í
íþróttalífi bæjarins.
(,Nú er einum góðum manni
færra í þessum heimi,“ þannig
mælti gömul kona við mig, er
henni varð kunnugt lát Björns
Aspar. Allir, sem Björn þekktu,
munu vissulega taka undir þessi
orð. Því að með honum er geng-
inn góður drengur og gegn, virt-
ur af Öllum, og þó mest af þeim,
sem þekktu hann bezt.
Vertu sæll, Björn. Þökk fyrir
samveruna.
B. Bcn.
Kristniboðsfél. kvenna
á Akureyri 25 ára
Síðastliðinn fimmtudag, 1.
nóvember, varð Kristniboðsfélag
kvenna 25 ára. Þrátt fyrir margs
konar baráttu hefur það haldið
út og starfað sleitulaust öll þessi
ár.
Vonandi fjölgar þeim, sem af
innri köllun vilja styðja kirkju
Krists, og augu fjöldans opnist
fyrir þeirri bjargföstu staðreynd,
að ekkert annað en sannur krist-
indómur getur bjargað heimin-
um. Allar efasemdir og ádeilur
vantrúarinnar verða að víkja um
síðir. Allur hroki að brotna. —
Heimurinn stendur á öndinni af
eftirvæntingu, hann veit um
leiðina en þeir ekki. Þess vegna
eru kristniboðsfélögin svona fá-
menn. Heill fylgi Kristniboðs-
félagi kvenna í framtíðinni.
Áhorfandi.