Dagur - 22.01.1964, Blaðsíða 2

2
og
FYRRI HLUTI
í LOK pktóberrnánaðar sl.
fluttu bæjarblöðin gpðar fréttii-
uxn fratntíðarbprfur raferkumál
aíma nprðaustanlands: „Ný
stórvirkjun i Laxá“ — ,)Óaóg
prka frá núvcrandi virkjunum
injian fárrp ára“.
I. NÝMÆI4N.
Þörfiir .er fyrir löngu auðsæ.
Stóraukin Laxárvirkjun væri
því gleð.itíðindi um allan aust-
urhluta Ncrðurlands. Ein það
mun áætlað rafcrkusvæði Lax-
ár, cg þai' beðið í cfvæni eftir
framkvæmdum cg uppfyllingu
loforða, sem verið hafa óspar-
lega skömmtuð frá öndverðu, —
og jafnvel náð til annarra
líindshluta.
„Uppi ex-u ráðagerð.ir um að
auka stprlega vatnsmagn Laxár
með stórar framhalds-virkjanir
fyrir augum.“ Ei' svo að sjá,
sem skilyrði til þess séu bæði
þaulhugsuð og rannsökuð all-
rækilega. En torsóttar munu
reynast framkvæmdir sumra
þátta þessara athugana, t. d.
hækkun á vatnsborði Mývatns,
hvað þá að flytja Laxá
búferlum yfir í Másvatn,
— sé þar ekki um hreina prent-
viilu að ræða! — Hvað yrði þá
um Laxárvirkjanir þær, sem
fyrir eru, og um Laxá sjálfa,
eina fegurstu á landsins og
glæsilegustu veiðiá! Hvorugt
slíkra „leyfa“ myndi fást. Enda
yrði um þau barist, þar til yfir
lyki!
Ný og allmikil viðbótarstífla
að Brúum neðst í Laxárdal,
með allt að 30 m háum stíflu-
garði mundi sennilega fást fram
kvæmd með eignarnámi. Er
talið að Laxá fullvirkjuð á þess-
um stað „gæfi um sjö sinnum
meiri prku en orkuver þau, sem
nú þegar hafa verið byggð.“
Auðvitað munu þær einar
framkvæmdir verða gerðar, ef
kleift reynist, að auka vafns-
magn Laxár heima fyrir (þ. á.
sínum stað.) t. d. með öræfa-ám
þeim sem nefndar eru: Suðurá
og Svartá sameinaðar í ICráká,
ef fært þykir að bæta þeim við
Laxá á sínum stað, auk fyrr-
nefndrar stíflu að Brúum. Yrði
það geysimikill orkuauki, eins
og bent er á í blaða-ummælun-
um áðurnefndu.
II. MÁSVATN.
Ég hrökk við, er ég sá Más-
vatn nefnt í tengslum yið Laxár
virkjun. Ég minntist þá svo
Ijóst, að í fyrsta sinn sem ég fór
um Mývatnsheiði, festi ég augu
á þessu allstóra og fallega vatni
í grónum og víðum heiðar-
faðmi, með sýnilegum skilyrð-
um til allmikillar hækkunar og
tiltölulega auðveldrai'. Hér virt
ust óvenju góð skilyrði til raf-
virkjunar, hefði sæmileg á runn
ið í vatnið, eða væri leidd þang-
að, ef fært reyndist. En því
miður vantaði ána! Óg um þær
mundir var ég of ókunnugur á
næstu öræfum til að láta mér
detta nærtæka lausn í hug.
Síðan gleymdi ég Másvatni á
þessum vettvangi, eins og ég
hafði algerlega gleymt „raf-
virkjun minni“ á Eyrarbakka
fyrir 50 árum! (Sbr. síðari
hluta.)
í yfu'liti þvi sem blöðin fluttu
Og áður er getið, um aukna
virkjun Laxár, ,er drepið á þá
furðulegu fjarstæðu um „virkj-
un Laxár gegnum Másvatn“,
og er vjkið að því hér að fram-
an. (Þarmeð yæri Laxá auðvit-
að úr sögunni, jafnvel þótt vain-
ið kæmi eftir sem áður úr Mý-
vatni. Laxárdalur yrði „fyrryei'-
andi“ o. s. frv. En sem betur
jfer er „þessi saga öll, áður en
h,ún hefst!“)
Hvi hugsa ekki virkjunar-
fræðingar og öræfakönnuðir
vorir mál þetta á enda, eins og
það virð.ist iiggja beinast fyrir:
Einföld eða tvöföld virkjun:
1. Laxárvirkjunin stóraukin
með stíflunni hjá Brúum.
Og ef til vill öræfaánum
þremur, eins og drepið er
á i áðurnefndum ummæl-
um blaðanna. — Eða einn-
ig'
■2. Má&yatnsvirkjiui: Vatnjð
hækkað í hámark með
stíflumj og öræfa-árnar
þi-jár Ieiddar þangáð
stytztu færa lejð (annars
ef til vill eftir Gautlanda-
læk gegnum Arnarvatn á-
leiðis til Másvatns).
Nú er það sérfræðinganna eg
þeii-ra, sem að þessum málum
stairda, að yefja og hafna: Tvö-
falda virkjun fullvirkjaða, eða
aðeins Lax,árvirkjun, fullvirkj-
aða, með stíflunni að Br.úum og
öræfa-ánum þremur! — En þar
skortir auðvitað orkugeymi
Másvatns og hina ágætu að-
stöðu þar.
He'gi Valtýsson.
Svava Jónsdóltír átfræð
MÉR finnst það næsta ótrúlegt,
en það er víst engu að síður
satt, að mín gamla og góða vin-
kona frú Svava Jónsdóttir á
áttræðisafmæli næstkomandi
fim.mtudag. F.r.ú Svav.a var um
langt skeið ein af fremstu leik-
konum þessa bæjar og .ég veit
Unglingadansleikir
AÐ undanförnu hefir verið mik
ið rætt og ritað um það menn-
ingarleysi sem ríkjandi sé í
skemmtanalífi þjóðarinnar. En
róttækar ráðstafanir hafa ekki
verið gerðar til úrbóta a. m. k.
fjölgar þeim samkomustöðum
jafnt og þé.tt sem telja það
menningarlega þjónustu við
gesti sína að geta veitt þeim
sem fjölbreytilegastar vínteg-
astar víntegundir. Eða, skyldi
gréðasjónai'miðið lcoma þai'
eitthvað til sögunnar og ráða
einhverju?
Eftirtektarverð er sú star.f-
semi sjö ungra pilta hér í bæ
að efna til unglingadansleikja,
þar sem ungu fólki er gefinn
kostur á að skemta sér án áfeng
is. Æskulýðsráð Akureyrar hef-
ur styrkt þessa starfsemi. Þess-
ar samkomur hafa farið mjög
vel fram og verið vel sótar. Nú
hefir Ungmennasamband Eyja-
(Framh. á bls. 7)
að bæjarbúar minnast margra
ánægjustunda sem hún hefur
gefið þeim í leikhúsfnu. Það
yrði of langt mál, að .telja hér
öll þau hlutverk sem þessi
ágæta leikkona túlkaði hér á
leiksviðinu, enda skortir mig
líka öll gögn til að telja þau
upp. Þegar ég kynntist frú
Svövu fyrst, hafði hún þegar
lagt um fjörutíu ár að baki á
leiklistarbrautinni, en síðan
kynni okkar hófust, áttum við
oft samleið á leiksviðinu og ég
minnist þeirrar samfylgaar með
ánægju.
Leikfélag Akureyrar var svo
heppið að njóta starfskrafta frú
Svövu, nær óslitið, frá því að
félagið var stofnað og þar til
hún flutti bui-t úr 'bænum, eða
í hart nær þrjátíu ár. Síðast lék
hún með leikfélaginu þegar
Gullna hliðið var sýnt hér í
síðara skiptið, árið 1957 og þá
sem gestur.
Árið 1941 var frú Svava kjör
in heiðursfélagi leikfélagsins í
þakklætisskyni fyrir hið mikla
og merkilega starf sem hún
hafði unnið í þágu félagsins og
leiklistarmála hér í bænum. Þá
hefur hún einnig verið sæmd
hinni íslenzku fálkaorðu fyrir
leiklistarstörf sín og er vissu-
lega vel þess verð að hljóta
þann heiður.
Á þessum merku tímamótum
í æfi frú Svövu, sendir Leikfél-
ag Akureyrar henni hlýjar
kveðjur og hamingjuóskir og
þakkar henni fyrir tryggð henn.
ar við félagið og leiklistina sem
hún túlkaði svo vel.
Kæra vinkona. Fyrir löngiz
síðan, á einhverjum merkum
tímamótum í lífi þínu, mælti ég
til þín eitthvað á þessa leið:
Ég veit að þegar þú nú lítur
tU baka yfir leiklistarferil þinn,
þá leiftra minningarnar fyrir
hugskotssjónum þínum, ef til
vill nokkrar sárar, en miklu
fleiri þó bjartar. Og það er ósk
mín og von, að hinar björtu
minningar verði þér sá arineld-
Ur sem veiti þér beztan ylinn.
þegar kvöldroðinn færist yfir..
Við sem nutum listar þinnar
og eigum þig að félaga og vin,
sendum þér nú kæra afmælis-
ósk og kveðju, á vængjum vind
anna, suður yfir fjöllin.
Guðmundur Gunnarsson.
imiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiimi
rimm mmmmmi mmi mm iii i mmii iii mmmmmmimmimimmmmmmmi m mmii 11111
mmmmmmmim
ER ÞETTA LÆIÍKUN SKATTA?
í FJÁRLÖGUM fyrir árið 1958, en það voru
síðustu fjárlögin, sem Framsóknarflokkurinn
stóð að, voru „skattar og íoIIar“ tilfærðir sem
hér segir:
MiUj. kr.
1. Tekju-og eignaskattur........... 118,0
2. BtríðsgróðaskaUur ............... 7,0
3. 'Vörumagnstollur .. ...'...i' '36,9
Til samanburðar eru svo fjórlögin fyrir órið
1964, sem afgreidd voru frá Alþingi 21. des. sl.
Þar eru „skattar og tollar“ tilfærðir sem hér
segir:
Millj. kr.
1. Tekju- og eignaskattur ............ 255,0
2. Aðflutningsgjöld ................. . 1337,5
> > I
8. Iimfhitningsgjald af benzíni....... 72,0
NIÐURSTAÐAN er þessi:
„Skattar og tollar' hafa vaxið
úr 623,4 milljónum upp í
2242,0 milljónir. Aðrar álög-
ur úr 281,3 milljónum upp í
448,1 milljónir.
Þar að auki hafa benzín-
og bifreiðaskáttár nú Sam-
7. Tekjur samkv. lögum um útfl.sj. o. fl.
15.
174,6 '■4. Gjald af innlendum tollvörum .., . . 50J) kvæmt nýju vegalögunum
17,0 5. Lestargjald af skipum 1,0 verið hækkaðir um ca. 87
11,0 6. Bifreiðaskattur 32,0 milljónir, eftir því sem áætl-
90,0 7. Aukatekjur 38,0 að er af vegalaganefnd, og
0,3 8. Stimpilgjöld 54,0 er sú upphæð EKKI tekin
13,0 9. Vitagjald 3,5 inn í fjárlögin. Athygli skal
12,5 10. Söluskattur 283,0 vakin á því, að verðtollar og
20,0 11. Gjald af bifreiðum og bifhjólum . . 90,0 vörumagnstollur heita nú
1,7 0,6 12. Af umboðsþ. og gengism. banka . . 26,0 einu nafni „aðflutningsgjöld“ og að eldri liðir, sem ekki
0,8 115,0 6,5 Samtals 2242,0 eru taldir nú felast beint eða óbeint í öðrum liðum.
Samtals 623,4
Auk „skatta og tolla“ voru þessar tekjur til-
færðar:
Millj. kr.
1. Tekjur af rekstri ríkisstofnana .... 172,8
2. Tekjur af bönkum og vaxtatekjur .. 2,0
3. Ovjssar tekjur ...................... 6,5
Hluij sveitarsjóða af söluskatíi er hér EKIál
meðíalinp.
Auk „skatta og toJla“ eru í þessiun nýju fjár-
lögum þessar tekjur tilfærðar:
Miilj. kr.
1. Tekjur af rekstri ríkisstofnana .... 426,0
2. Tekjur af fasíeignum ................ 0,1
3. Tekjur af bönkum og vaxtatekjur .. 2,0
4. Óvissar tekjur ...................... 20,0
Samtals 281,3
Samtals 448,1
iiiiiiiiiimmim
mmmmmmmmm
imiimmmmimi
iiiimmimmmmmmimimmmmmiii
Hvernig lízt þeim á það |
nú, Jónasi Rafnar, Magnúsi '
Jónssyni, Bjartmari Guð-
mundssyni eða öðrum þing-
mönnum og bæjarfulltrúum
stjórnarflokkanna að halda
því fram, eins og þeir hafa
gert í kosningum, að telja
það sér og flokkum sínum
til framdráttar, að skaítarnir
hafi hækað? □
immmmmmmmmmmmmmiimmimmmil*
iimmiiiimiimmtimróiiiiiiiiiiimimuMiiilimm