Dagur - 02.10.1985, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 2. október 1985
2. október 1985 - DAGUR - 7
„Ég held að þeir séu
margir, sem gera sér ekki
grein fyrir því hvað um er
að vera ískólanum, éghef
jafnvel heyrt þær raddir
sem spyrja, hvort ekki sé
hentugt að nýta húsnæði
skólans fyrir elliheimili. “
Þannig komst Hjördís
Stefánsdóttir að orði í
samtali við Dag, en hún
hefur verið skólastjóri
Hússtjórnarskólans á
Laugum síðan 1973 og allt
frá 1969 hefur hún verið
kennari við skólann.
Hjördís var spurð um
starfsemina í vetur og við
gefum henni orðið áfram.
„Við bjóðum tveggja ára nám
á matvælatæknibraut í samvinnu

„Það er ekki góður
verkstjóri sem ekki kann
verkið til hlítar“
- Rætt við Hjördísi Stefansdóttur, skólastjóra Hússtjórnarskólans á Laugum
við Héraðsskólann. Kvöldnám-
skeið fyrir fullorðna eru haldin
fyrri hluta vetrar og fjögurra
mánaða hússtjórnarbraut starfar
eftir áramót. Einnig annast skól-
inn heimilisfræðikennslu fyrir
barnaskólann og níunda bekk
grunnskóla við Héraðsskólann."
Þessa kennslu annast auk
Hjördísar þær Halla Loftsdóttir
og Guðrún Lísa Óskarsdóttir.
- Þessi skóli hefur starfað ára-
tugum saman.
„Já, hann var stofnaður haust-
ið 1929 og hefur starfað samfleytt
síðan, í 55 ár, með misjafnlega
breyttu sniði. í mörg ár starfaði
skólinn sem hefðbundinn hús-
mæðraskóli. Þá voru nemendur
hér í níu mánuði; til að læra allar
greinar sem tilheyra heimilishaldi
og barnauppeldi.
Síðar fór menntunarmöguleik-
um kvenna að fjölga eftir því sem
árin liðu, svo að fljótlega eftir
1960 fer að fækka nemendum í
húsmæðraskólum, því þá hafa
stúlkur svo óteljandi möguleika.
Þá er orðið algengt að stúlkur fari
í menntaskóla og aðra framhalds-
skóla. Og húsmæðraskólinn sem
slíkur veitti ekki ákveðin rétt-
indi, eins og aðrir skólar."
- Hvenær er nafninu breytt úr
húsmæðraskóla í hússtjórnar-
skóla?
„í rauninni varð það með lög-
um 1975. Þá ætlaði ríkið sér að
yfirtaka alla héraðs- og hús-
mæðraskóla í landinu. Um leið
átti að breyta námi í hússtjórnar-
skólum í samræmi við annað
framhaldsnám. Ríkið hefur þó
aldrei yfirtekið þennan skóla.
Þessi skóli er rekinn í samvinnu
ríkisins, Húsavíkurbæjar og Suð-
ur-Þingeyjarsýslu. 1971 fórum
við að kenna heimilisfræði fyrir
nemendur héraðsskólans, sem
þá var. Og 1976 bættist barna-
skólinn við, hér er eina aðstaðan
til slíkrar kennslu á svæðinu. Um
1973 er svo brotið upp þetta
hefðbundna kerfi. Þá fer hús-
mæðraskólum í landinu að
fækka.“
- Hvaða námskeið býður
skólinn?
„Skólinn býður nú í haust upp
á kvöldnámskeið í fatasaumi,
vefnaði, tauþrykki, frjálsum út-
saumi, gerbakstri og smáréttum.
Þessi námskeið eru fyrir full-
orðna og höfð á kvöldin þar sem
fólk er yfirleitt í fullri vinnu.
Handavinnunámskeiðin eru átta
kvölda námskeið, en í eldhúsinu
eru þriggja kvölda námskeið.
Þessi námskeið hafa verið vinsæl
og í haust hringdu 37 manns,
daginn eftir að þau voru auglýst.“
- Matvælatæknibrautin, er
góð aðsókn að henni?
„Já, við erum með 13 nemend-
ur á fyrsta ári sem er alveg
hámark, við þurftum að vísa frá
í haust. Þetta ér erfiðasta braut-
in, en gefur jafnframt mest rétt-
indi. Þar er krafist 21-22 nafnein-
inga á önn í staðinn fyrir 14-15 í
flestum framhaldsskólum, svo
þetta er það allra mesta sem hægt
er talið að leggja á nemendur, en
þeir geta valið um eins eða
tveggja vetra nám. Við vorum
fyrsti skólinn úti á landi sem kom
þessari braut á árið 1982.
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti
er með matvælatæknibraut og við
miðum okkur algjörlega við þá
braut og störfum á sama grund-
velli. Fyrir tveim árum kom svo
Akureyri inn í myndina, svo
brautin er við þrjá skóla á land-
inu.
Sumir nemendur velja að
hætta eftir fyrsta ár til að fara á
samning, verða kokkar eða þjón-
ar, kjötiðnaðarmenn eða bakar-
ar, en brautin styttir iðnnám hjá
meisturum.
Okkar fyrstu nemendur voru
að útskrifast í vor sem matar-
tæknar frá ríkissjúkrahúsum. Þau
éru öll komin í framhaldsnám við
Fjölbrautaskólann í Breiðholti
og reikna með að ljúka matar-
fræðingaprófi þaðan eftir tvö ár
og stúdentsprófi jafnhliða.“
- En hússtjórnarbrautin, veitir
hún réttindi og hvernig er að-
sóknin?
„Námið er rnetið sem hluti af
matartækninámi, undirbúningur
; ■
Hjördís Stefánsdóttir, skólastjóri í garöinum
fyrir kennaranám í hússtjórnar-
og handmenntagreinum, og einn-
ig til hærri launa í ýmsum þjón-
ustustörfum. Aðsókn hefur verið
mjög góð. Við getum tekið við
12-14 nemendum í vetur og það
er komin mikil hreyfing. Hins
vegar hafa nemendur oft sótt um
býsna glaðlega, en hætt svo við.
Brautin er opin báðum kynj-
um, en það er þetta hefðbundna
í þjóðfélaginu; alltaf er talað um
húsmæður en ekki húsfeður.
Enginn piltur hefur stundað nám
á þessari braut hérna enn, margir
hafa að vísu spurt um hana og
haft mikinn áhuga á sumum
fögunum, en allir gugnað.
i Mér finnst hússtjórnarbraut
eiga fyllilega rétt á sér, en ég vil
að allir fái starfsréttindi. Það veit
ég vel sjálf hvað það veitir manni
mikið og er nauðsynlegt fyrir alla
lífsafkomu. En það eru ekki allir
einstaklingar jafn vel fallnir til
bóknáms, það vitum við, en allir
þurfa á því að halda að geta eld-
að ofan í sig, hirt um sig og sín
híbýli. Svo ég segi: Er þér sama
hvað þú lætur ofan í þig; sama
um línurnar, um heilsuna?
Kanntu að kitla bragðlauka vina
þinna þegar þeir koma í heim-
sókn? Hefur þig langað til að
sauma flík en gefist upp? Skiptir
vörumerkið þig engu? Þekkirðu
þvottaraunir? Heldurðu heimilis-
bókhald?
Þetta m.a. er hægt að læra á
hússtjórnarbraut og er mörgum
gott veganesti og ef til vill það
eina haldreipi sem fólk hefur
þegar það fer að búa eitt eða með
öðrum.
Hér búa nemendur í heimavist
og það getur verið ágætis æfing
fyrir sambúð, sem reynist mörg-
um erfið. Það að þurfa að taka
tillit til annarra, en vera ekki að-
eins eitt „ÉG“ í heiminum.
Við í íslenska skólakerfinu
verðum að hafa svona braut á
boðstólum. Ég ætlast ekki til að
ungar stúlkur, fremur en piltar,
fari á þessa braut. Það má vera
hvort tveggja. Ég ætlast ekki til
að stúlkur fari á brautina, til að
vera svo og svo góðar við sitt
heimilisfólk og ganga undir því.
En ef þær hafa sótt þessa braut
og kunna til verka, þá eru þær
betri verkstjórar. Það er ekki
góður verkstjóri, sem ekki kann
verkið til hlítar. Stúlkum ætti að
ganga betur að fá fólkið til að
starfa með sér og geta kennt því
til verka og finnast eðlilegur
hlutur að allir hjálpist að. Auð-
vitað vill enginn vera í þeirri
stöðu að verka skít og elda ofan
í aðra og fá ef til vill ekki annað
en skít og skömm fyrir.“
- Finnst fólki hússtjórnar-
brautin hallærisleg?
„Það er ekkert hallærislegra að
fara á hússtjórnarbraut en aðrar.
Margir nemendur eru óráðnir í
dag hvað þeir ætla að taka sér
fyrir hendur eftir níunda bekk,
byrja á einni braut, hætta, taka
aðra. Margir nemendur sem
koma á hússtjórnarbraut hafa
unnið síðan þeir luku níunda
bekk um vorið, fara á hússtjórn-
arbraut eftir áramót, læra að
sinna sjálfum sér og öðrum og
gefst tími til að hugleiða framtíð-
ina.
Hér á Laugum er gott tækifæri
til þess, því hér eru margar fram-
haldsbrautir við Héraðsskólann.
Nemendurnir í skólunum hafa
mikið saman að sælda og hér
gefst gott tóm til ákvarðanatöku
um framhaldsnám.
Sá tími sem varið er til þessara
fræða, seinni hluti vetrar, er ekki
tapaður og þetta fólk er betri
starfskraftur á mörgum vinnu-
stöðum eftir námið." - 1M
Steinþór Þráinsson, skólastjóri.
Steinþór Þráinsson, skólastjóri:
„Gott að
vera
kominn norður“
Það má segja að hann sé fædd-
ur í skóla og uppalinn í heima-
vist, því hann er sonur Mar-
grétar Lárusdóttur og Þráins
Þórissonar, skólastjóra á
Skútustöðum í Mývatnssveit,
um áratugaskeið. Hann heitir
Steinþór Þráinsson og er ný-
tekinn til starfa sem skólastjóri
Héraðsskólans að Laugum.
- Steinþór, hvernig líst þér á
nýja starfið.
„Mér líst nokkuð vel á það. Ég
er nú ýmsu vanur, hef kennt við
erfiða skóla. Ég hef kennt við
menntaskóla, síðast var ég yfir-
kennari við Gagnfræðaskólann í
Mosfellssveit. Ég hef sjálfur búið
í heimavist, fór þessa hefð-
bundnu leið Þingeyingsins til
náms, lauk landsprófi héðan frá
Laugum 1971 og fór síðan í
Menntaskólann á Akureyri.
- Og þú ert fæddur og uppal-
inn í skóla?
„Já, það má segja það; ég held
að faðir minn sé núna að kenna
þriðja ættlið við skólann á Skútu-
stöðum.
í fyrstu var skólinn í Skjól-
brekku og heimavistin var í sömu
íbúð og foreldrar mínir bjuggu í.
1963 var skólinn að Skútustöðum
byggður og þá fengum við sér-
íbúð, en heimavistin var svo lítil
að íbúðin var alltaf full af nem-
endum.“
- Þú lýkur prófi frá Laugum
og kemur síðan 14 árum síðar
sem skólastjóri. Finnst þér unga
fólkið hafa breyst?
„Nei, mér sýnast unglingarnir
ekki hafa breyst mjög mikið, þeir
eru ósköp svipaðir. Þessi hópsál
er ef til vill almennari; það ber
ekki eins mikið á ákveðnum og
sérstæðum einstaklingum eins og
var, ekki til að byrja með að
minnsta kosti. Það eru færri
leiðtogar en þegar ég var hér í
skóla, þeir eiga ef til vill eftir að
koma í ljós. Mér líst mjög vel á
þennan hóp.“
- Hvaðan koma nemendurn-
ir?
„Þeir koma víða að. Um 50%
eru Þingeyingar, en einnig eru
margir Húnvetningar, sérstak-
lega á íþróttabraut. Þá koma
margir af Suðurnesjum, Sand-
gerði og Garði. Þeir koma hingað
í níunda bekk og halda svo gjarn-
an áfram framhaldsnámi.hér."
- Þið eruð með níunda bekk
grunnskóla, eru margar brautir
til framhaldsnáms við skólann?
„Vandinn er eiginlega að við
tilheyrum hvorki grunnskólum
né framhaldsskólum, það þyrfti
að finna þessum skólum einhvern
starfsvettvang og stað í kerfinu.
Við erum með íþróttabraut, mat-
vælatæknibraut ásamt Hússtjórn-
arskólanum, þar fá unglingarnir
kennslu og aðstöðu, málabraut
eitt ár, sem er í rauninni undir-
búningur fyrir menntaskóla,
verslunarbraut sem er einna fjöl-
mennust, uppeldisbraut og eins
vetrar bóklegt nám á almennri
iðnbraut. Nemendur eru 120 og
það er sú tala sem heimavistin
leyfir.
Ég held að þessi skóli verði að
stefna á það að fækka brautum,
en bæta þær t.d. koma með
tveggja ára málabraut."
- Att þú einhverja sérstaka
drauma sem nýr skólastjóri?
„Um skólann?“
- Já, eitthvað sem þig langar
sérstaklega til að framkvæma.
„Ég byrjaði með því að blanda
vistunum, þar til nú hafa alltaf
verið hér kynskiptar vistir. Til-
gangurinn var að bæta hér hegð-
un og umgengni og ég held að
það beri árangur. Það hefur sýnt
sig t.d. á Akureyri í Mennta-
skólanum. Þeir draumar sem ég á
eru að gera skólann þannig úr
garði að hann sé eftirsóknarverð-
ur, en þurfi ekki að standa í bar-
áttu með að ná inn nemendum.
Það hafa héraðsskólarnir þurft að
gera, það hefur engum þeirra
tekist nema þessum. Að vísu
stendur Eiðaskóli vel að vígi,
hann er í rauninni orðinn útibú
frá Menntaskólanum á Egilsstöð-
um.
Mitt verk hér á að vera að gera
skólann eftirsóknarverðan, koma
þannig skipulagi á kennslumálin
að hér þurfi að vísa frá nemend-
um, allir komist ekki að, þá get
ég farið ánægður.
Ég held að frumskilyrði sé að
fækka brautum og bæta þær. Við
þyrftum að hafa skólann eins og
er í Reykjavík, þar eru fram-
halds- og menntaskólarnir hverf-
isskólar, allir nema Fjölbrauta-
skólinn í Breiðholti. Þá sitja
skólarnir fyrir nemendum eftir
staðsetningu, og ef tveggja ára
málabraut verður hér og nem-
endum úr héraði væri vísað hing-
að en ekki í Menntaskólann á
Akureyri t.d. þá er þetta orðinn
meiri skóli fyrir Þingeyinga, sem
ég tel að hann eigi fyrst og fremst
að vera. Um leið er hann kominn
með hæfari nemendur og flóknari
kennsla kallar á betri kennara.
Þó held ég að hugmyndin um
stúdentspróf sé ekki raunhæf í
bili. Við þurfum að stefna á að
sem flestir eigi kost á framhalds-
námi, þar sem þeir geta öðlast
réttindi eftir eitt eða tvö ár, að
því verða skólamenn að vinna í
samvinnu við atvinnulífið. Það er
fjarstæða að halda því fram að
aðeins sumir eigi rétt á fram-
haldsnámi.
Grunnskólanámið er orðið svo
léttvægt fræðilega, þar er meira
hugsað um uppeldishliðina. En
það má ekki pína menn í fjögurra
ára nám, til þess eru ekki allir til-
búnir.“
- Hvernig skiptist tala nem-
enda milli níunda bekkjar og
framhaldsdeilda, og hve margir
kennarar starfa við skólann?
„Það eru 50 í níunda bekk og
70 í framhaldsdeildum, hér starfa
12 kennarar, 13 að mér meðtöld-
um.
í sumar var ráðinn yfirkennari
Sigurður Viðar Sigmundsson.
Hann er búinn að kenna hér síð-
an hann var kornungur maður.
Hann kenndi mér þegar ég var
hér í skóla, og tveir aðrir kennar-
ar sem enn starfa hérna, en þeir
eru ekki mikið eldri en ég.“
- Eitthvað sem þú vildir segja
að lokum?
„Mér finnst gott að vera kom-
inn norður og tímabært, en ég er
ekki kominn til að vera hérna í
tuttugu ár. En ég gæti verið hér í
nokkur ár meðan ég reyndi að
uppfylla þessar óskir mínar og
hugmyndir með skólann, þá er ég
tilbúinn að fara aftur." - IM
Nemar á niatvælatæknibraut ásamt skólastjóra. F.v. Jón Karl, Þorlaugur, Hjördís skólastióri, Björgvin, Þórarinn
og Gunnar ÓIi.
Matvælatækninemar á Laugum:
„F( | 1
alltaf að éta“
Hússtjórnarskólinn og Héraðs-
skólinn á Laugum starfrækja í
sameiningu matvælatæknibraut.
Nemendurnir búa í heimavist
Hússtjórnarskólans. Bæði kynin
stunda nám á þessari braut, en
þau nýmæli urðu í haust að af 13
fyrsta árs nemendum eru karl-
menn í meirihluta.
Þeir Jón Karl, Þorlaugur,
Björgvin og Þórarinn, eru frá
Bolungarvík, Mývatnssveit,
Reyðarfirði og Önundarfirði, en
nemendur koma víða að þó hlut-
fallslega flestir séu úr Norður-
Þingeyjarsýslu.
Sumir piltanna voru í níunda
bekk í Héraðskólanum hvernig
líkar þeim í Hússtjórnarskólan-
um?
„Mjög vel, hér er gott að vera,
herbergin betri, ákaflega rólegt
og gott.“
- Stefnið þið á frekara nám?
„Við ætlum að sjá til, reyna
þetta, ljúka hér tveggja ára námi
og sjá svo til hver áhuginn verður
um framhald."
- Ástæðan til að þið völduð
þessa braut?
„Það er gott að kunna þetta ef
maður skyldi pipra, nú fólk þarf
alltaf að éta, og ef fólk færi að lifa
á pillum vitum við eftir námið
hvaða efnasamsetning á að vera í
pillunum." 1M.