Dagur - 05.09.1986, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 5. september 1986
ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58,
AKUREYRI, SlMI 24222
ÁSKRIFT KR. 480 Á MÁNUÐI ■ LAUSASÖLUVERÐ KR. 50.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GYLFI KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN: ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR,
GESTUR E. JÓNASSON, GESTUR KRISTINSSON (Blönduósi
vs. 95-4070 hs. 95-4368), HELGA JÓNA SVEINSDÓTTIR,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585 hs. 41529),
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR,
RÚNAR ÞÓR BJÖRNSSON, ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON
(Sauðárkróki vs. 95-5960 hs. 95-5729)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Samstaða um þriðja
stjómstigið
Ueiðari.
Byggðanefnd þingflokk-
anna, sem forsætis-
ráðherra skipaði á sínum
tíma, var m.a. falið að
svara þeirri spurningu
hvort núverandi stjórn-
kerfi ríkis og sveitarfélaga
væri fallið til þess að ná
markmiðum um valddreif-
ingu, virkara lýðræði og
aukin völd og áhrif lands-
manna allra í eigin málum
óháð búsetu þeirra. Svar
nefndarinnar var eftirfar-
andi:
„Sérstaka áherslu verð-
ur að leggja á að veruleg
breyting er óhjákvæmileg,
ef vinna á að aukinni vald-
dreifingu og virkara lýð-
ræði með umtalsverðri til-
færslu verkefna og fjár-
málaábyrgðar frá ríki til
heimastjórnarvalds þann-
ig að landsmenn geti í
auknum mæli ráðið eigin
málum eins og fyrir er
lagt. “
í nefndarálitinu segir
ennfremur, að styrkja beri
sveitarstjórnarstigið. Til
þess eigi að stefna að
sameiningu sveitarfélaga
eftir því sem við verður
komið, aukinni samvinnu
þeirra og stofnun raun-
verulegs jöfnunarsjóðs,
sem greiði lögboðin
útgjöld fámennustu sveit-
arfélaganna. Þá beri að
auka sjálfsforræði sveitar-
félaganna með tilfærslu
verkefna og tekjustofna
frá ríkinu að svo miklu
leyti sem þau verða sem
stjórnunareiningar talin
fær um að taka að sér auk-
in verkefni. Mikilvægt er
að áður eða jafnhliða verði
fámennustu sveitarfélög-
in efld með framangreind-
um hætti eða þeim veittur
fjárhagslegur stuðningur,
eins og fyrr segir.
Á hinn bóginn er það
niðurstaða nefndarinnar,
að verulegum árangri í
valddreifingu og virkara
lýðræði verði ekki náð
með slíkum ráðstöfunum
einum saman. Til þess að
auka svo nokkru nemi
„völd og áhrif lands-
manna allra óháð búsetu
þeirra“ þurfi að koma til
þriðja stjórnsýslustigið,
sem taki við umtals-
verðum verkefnum og
tekjum fyrst og fremst frá
ríkinu.
Nefndarmenn í Byggða-
nefnd þingflokkanna voru
ennfremur sammála um
það að umdæmi hugsan-
legs þriðja stjórnstigs
þurfi að vera stór, t.d.
núverandi kjördæmi.
Nefndin telur að beinar
kosningar eigi að verða til
þessa stjórnstigs, t.d. í
tengslum við sveitar-
stjórnarkosningar. Á
þann hátt einan verði
pólitískur styrkur sem
næst í hlutfalli við fylgi
kjósenda í hverju heima-
stjórnarumdæmi hverju
sinni.
Svo mörg voru þau orð
og nú virðast menn vera
farnir að tala af viti. HS
úr hugskotinu.
Fyrir nokkrum árum raulaði
sveitaballatríó eitt af Suður-
landi brag nokkurn inn á
hljómplötu sem nefndur var
„Eg fer í Sjallann", brag sem
gestir fyrrnefnds Sjalla kyrja
gjarnan enn á þetta þriðja eða
fjórða glasi. Og víst er um það,
margir hafa lagt leið sína í Sjall-
ann síðastliðna áratugi, tekið
þar út hæstu gleði og dýpstu
sorg. Verið kysstir blíðustum
kossum eða síegnir í rot. Ef
veggir þessa hvíta húss við
Geislagötuna hefðu mál, hefðu
þeir án efa frá mörgu að segja,
líklega svo mörgu, að efni yrði í
margar metsölubækur.
Staðartákn
Það kom fram í okkar ágæta
svæðisútvarpi fyrir nokkrum
dögum, að Sjallinn teldist eitt af
staðartáknum Akureyrar ásamt
með kirkjunni, og svo auðvitað
KEA. Þarna er Akureyri skipað
á bekk með engu ómerkari borg
en París sem einnig hefur
skemmtistað meðal staðartákna
sinna, þar sem er Rauða
Myllan, sem að vísu enginn
venjulegur Parísarbúi sækir
öfugt við það sem gerist með
Sjallann, sem ekki aðeins er
sóttur af Akureyringum á flest-
um aldri, heldur einnig ferða-
mönnum, en dæmi eru til þess
að fólk leggi á sig að aka alla
leiðina frá Reykjavík til þess
eins að eiga sér eina kvöldstund
í Sjallanum.
Undanfarna mánuði hefur
þetta staðartákn verið nokkuð í
sviðsljósinu. Upphaf þess má
rekja allt aftur til verkfalls opin-
berra starfsmanna þegar sá orð-
rómur komst á kreik, að starfs-
menn staðarins hefðu tekið að
sér það hlutverk sem að lögum
er á hendi hins svo kallaða „op-
inbera“, að sjá landslýð fyrir
brjóstbirtu, og reyndar telur sig
einnig þurfa að vara þennan
hinn sama landslýð við henni.
Fleiri ásakanir komu fram á
hendur þeim Sjallamönnum,
svo sem um tvísölu á aðgöngu-
miðum, kjötsmygl og fleira. Að
sjálfsögðu komst löggan í málið,
sem síðan var svo afgreitt að
hætti hins íslenska dómskerfis.
Annar þáttur þessara mála
eru svo þau blaðaskrif sem út af
þeim spruttu, bæði tilraunir
rannsóknarblaðamannsins sem
þá var á Degi til að koma með
bombu sem reyndar var hálf-
máttlaus miðað við reyfarann
frábæra sem þeir á FIP skrifuðu
um þetta mál, þar sem flett var
ofan af, eða búið til stórkostlegt
samsæri, þar sem meðal annars
sjálfur Elías Stuðmannskelfir
var meðal höfuðpauranna. Var
nú allt kyrrt eftir birtingu saka-
málsögu þessarar, en segja
má að bæjartáknið hafi setið í
sút nokkurri hina næstu mánuði.
Eftirsóttur Akur
Það má segja að með fyrr-
nefndri Helgarpóstsgrein hafi
lokið hinum reyfarakennda
þætti Sjallamálsins, en eftir
nokkurra mánaða hlé hófst aft-
ur á móti hinn farsakenndi þátt-
ur þess, og fyrir enda hans sér
ekki enn þegar þetta er ritað.
Hér er ekki tóm til að rekja
þetta mál í smáatriðum enda
flestum kunnugt um hvað á
spýtunni hangir. Sem kunnugt er
voru hlutabréfin í Akri hf. sem
Sjallann rekur upphaflega í eigu
Sjálfstæðisflokksins, seld ein-
staklingum sem allir voru ná-
tengdir þeim hinum sama
flokki. Nú Sjallinn brann og þar
þurfti að leggja í gííurlegar
fjárfestingar til að endurbyggja
hann. En auðvitað áttuðu
íhaldsmennirnir sig ekki á því
að þeir yrðu þarna fórnarlömb
þeirrar hinnar sömu vaxtastefnu
sem þeir básúnuðu. Afleiðingin
varð gífurleg skuldasöfnun
hlutafélagsins. Nú voru góð ráð
dýr, og menn komust að þeirri
niðurstöðu að best væri bara að
selja allt heila klabbið, og svo
virtist sem Akurinn væri bara
þó nokkuð eftirsóttur. Það var
að sögn meira að segja skrifað
undir sölusamninga, en þá
gerðist, ja enginn veit eiginlega
hvað nákvæmlega, en allt í einu
komust þeir Aðalgeir, Þórður
og hinir frjálshyggjumennimir
að því að sniðugast væri bara að
segja Akur bara á bæinn,
samanber þá kenningu að hið
opinbera eigi aldrei að skipta
sér af atvinnurekstri. Nú er
bara beðið eftir inntökubeiðni
þessara manna í Alþýðubanda-
lagið sem þeir virðast eiga svo
mikla hugmyndafræðilega
samleið með.
Björgunaraðgerðir
Það eru líkast til flestir Akur-
eyringar sammála því að Sjall-
anum þurfi að bjarga. Þarna er
ekki aðeins í húfi atvinna fjölda
fólks bæði beint og óbeint,
heldur blátt áfram viss hluti af
heiðri og stolti bæjarins, einn
litríkasti þáttur bæjarlífsins. En
þó að menn séu þannig sam-
mála um það að Sjallanum þurfi
að bjarga, þá greinir menn á um
leið, og svo virðist sem almenn-
ingsálitið í bænum sé ekkert
allt of ginkeypt fyrir því að bær-
Reynir
Antonsson
skrifar
inn fari að bjarga mönnum sem
ekki einu sinni geta staðið við
eigin pólitískar skoðanir, auk
þess sem rekstur skemmtistaða
hefur nú yfirleitt ekki talist
meðal hefðbundinna verka
bæjarfélaga eða hins opinbera
svona yfirleitt, nema þá fyrir
austan tjald, en þangað sækja
þeir Akursmenn náttúrlega
fyrirmyndir sínar.
í þessu sambandi vekur af-
staða bæjarfulltrúa Alþýðu-
flokksins dálitla furðu, og þá
ekki hvað síst meðal eigin
flokksmanna. Manni finnst þeir
einhvern veginn hafa verið ein-
um of fljótir að skrifa upp á
íhaldsvíxilinn án þess að taka
tillit til almenningsálitsins, og
raunar hefur meirihlutasamn-
ingurinn við íhaldið líklega ver-
ið ein allsherjar mistök frá upp-
hafi, samningur sem lítið færði
flokknum annað en bæjarstjóra
sem helst gerir sér það til dund-
urs að stjórna reykvískum
maraþonhlaupum. Hvað Sjalla-
málið annars áhrærir þá er besta
lausnin lílega sú, að samning-
arnir við kjúklingamennina
verði látnir standa, eða þá að
stofnað verði nýtt akureyrskt
almenningshlutafélag um rekst-
ur staðarins. Og í báðum tilvik-
um væri það hreint ekki óhugs-
andi að bærinn hlypi eitthvað
undir bagga.