Þjóðviljinn - 06.05.1937, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Fimtuidagirm 6. maí 1937.
Sjálf stæðisilokkupinn
setlarsép ad eydileggja verslunar-
samtök bænda og verkamanna
Heildsalaklíkan, sem greiðirreikningaSjálfstæðisflokks-
ins er versti óvinur kaupfélaga og neytendafélaga.
þJÓOVILIINN
Hálg-agn Komniónlstaflokks
Islands.
Bitstjóri: Einar Olgeirsson.
Rltstjórn: Bergstaðastræti 27,
simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskriísfc
Laugaveg 38, simi 2184.
Kemur út alla daga, nema
mánudaga.
Askrlftargjald á mánuði:
Reykjavlk og nágrenni kr. 2,0t
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
t lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, simi 4200.
Á aö láta slags-
málalið íhaldsins
leika lausum hala?
Aldrei ketm.'Ur það skýrara
fram en 1. maí, hverskonar lýð-
ur nasistarnir eru.
Ár eftir ár rigsa þessi eft-
irlætisbörn hinna ríku snúðugii
um götur bæjarins á hátíðisdegi
verkalýðsins. Hvaða erindi eiga
þessir oHátungar út á götuna 1.
maí? Ekkert annað en að storka
alþýðunni, ögra henni, reyna að
brjóta aga hennar og sjálfstjórn.
1. maí kemuir það greinilegast
fram„ að nasistarnir eru ekki
stjómmálaflokkur í venjulegum
skilningi. Þeir fara ekki út á
götuna til að safna um sig f jölda
fylgi, helduir bruna þeir um. bæ-
inn sem einkennisbúinn, sam-
æfður ofbeldisflokkur.
Og það leynir sér ekki, þegar
bornar eru saman ræðurnar og
gangan, að það eru, útlimirnir,
sem áhersla er lögð á að æfa en
ekki höfuðið. Nasistarnir berj-
ast og ætla sér að berjast með
.höndum og fótum en ekki með
heilanum. Þeir eru ofbeldis-
flokkur sem hefir stjórnmál að
yfirvarpi. Það er því enginn til-
viljun, engin ölæðisóstjórn, eins
og Morgunblaðið vill vera láta,
þegar þessir piltar ráðast á fólk
altaf margir um einn eða fáa
á næturþeli með barsmíðum og
skrílslátum. Það er rökrétt fram-
hald af göngum þeirra og ræð-
um um daginn. Þeir eru þá að
þreifa fyrir sér, hvað þeim leyf-
ist, hvað þeir megi færa sig ört
upp á skaftið.
Og hvernig snýst svo hið op-
inbera við, sem ber ábyrgð á
örygginu, í landinu? Piltarnir eru
skráðir á lögreglustöðinni og síð-
an er þeirn slept. Þeir hraða sér
eins og ekkert hafi í skorist á
eftir mönnunum sem þeir áður
voru að áreita og halda áfram
að áreita þá. Lögreglan kemur
aftur á vettvang. Hún teku,r
hina áreittu menn upp í bifreið
sína og ekur þeim heim, en nas-
istana snertir hún ekki, þeir
mega halda áfram að valsa wm
bceinn og leita sér að nýjum
fómarlömbum.
Hér endurtekur sig sama und-
anlátssemin og andvaraleysið
sem á.tti sér stað gagnvart nas-
istunum í Þýskalandi og Aust-
urríki, meðan þeir voru í upp-
siglingu. Þeir ku.nnu líka að not-
færa sér þessa hlífð og áður en
varði voru þeir farnir að nota
skotvopn, táragas og hand-
sprengjur. Það verðwr að koma
í veg fyrir, að sami leikurinn
Ihaldsmenn hamra sí og æ á
þeirri skoðun,, að þeir séu full-
trúar allra stétta í landinu.
Þeirra umbótahugur hefir svo
mikla vídd, að hann spennir yfir
allar .hagsmunaandstæður. Ein-
staklingsfrelsið fær ekki að
njóta sín segja þeir. Af því staf-
ar alt atvinnujeysi og yfirleitt.
alt það, er illa gengur. Yið eruin,
flokkur allra stétta jafnt, segja
þeir. I hverju lýsir sér umbóta-
hugur íhaldsins til hagsmuna-
rnála alþýðunnar? Hvenær hefir
íhaldið barist fyrir hagsmuna-
málutn verkalýðsins eða í'átækra
bænda? Það mun áreiðanlega
þurfa að leita vandlega til þess
að koma auga á, slíkt Hitt er
aftur á móti ekki erfitt að koma
auga á, að hvenær, sem því
verður við komið, berst íhaldið
með öllum sínum krafti gegn
h agsnu’in amál u m alþýðu. Það
hefir sýnt samtökum alþýðu í
verslunarmájum fullan fjand-
skap. *DagIega birta blöð þess
árásargreinar á samvinnufélög
alþýðu — bæði bænda og verka-
lýðs. Samhliða. reynir það að
sýna fram á, hve heildsalar séu
miklum órétti beittir vegna að-
I gerða þess opinbera um veit-
ingu innflutningsleyfa. Sú stétti
manna — heildsalarnir — eiga
dygga liðveislu vísa, þar sem
blöð íhaldsins eru,. Sumum dett-
ur í huig, að það kunni að vera
m. a. þess vegna, að vitað er að
slíkir menn eru ósparir að leggja
skilding í kosningarsjóði og aðra
rekstrarstarfsemi þess flokks.
Geta þá. hagsmunir heildsala, og
almennings farið í sömu átt?
Samkvæmt opinberum skýrsl-
um, hefir gróði verslunarstéttar-
innar aldrei verið eins mikill og
síðustui á,r. Heildsalar hafa sem
sagt aldrei haft eins óskorað
vald til að auðgast á. fátækt a.l-
þýðu. Á sama tíma ber íhaldið í
bumbur sínar og cskapast yfir
því, ef félög neytenda fáj leyfi
til að ílytja inn vörur án þess
heildsölum sé gefið tækifæri til
að fara um þœr ránsklóm sín-
um. Menn takí eftir þessari stað-
reynd: Það eru blöð þess flokks,
enckirtáki sig hér. Það verð-
u,r að láta þá sæta refsingu
fyrir árásir sínar og skrílslæti,
eins og hverja aðra afbrota,-
menn, og það verður síðan að
leysa flokkinn upp hið bráðasta.
Flolckur, sem lœtur meðlimi sina
ráðaM í hópmri á vegfarendur á
nœturþeli, sendir liótunarbréf
um piniingar og morð eins og
amerískir stórglœpamenn og hót-
ar því jafnvel í Ríkisútvarpinu
að inncm skamms slculi foringjar
alþýðunnar hneptir í fangabúð-
ir — ■ likur flokkur á engan rétt
á sér. Nasistamir verða ad
liverfa af vettvangi hins opin-
bera lífs og það strax.
er þykist bera hagsmuni almenn-
ings fyrir augu,m„ sem óskapasc
yfir því, að verslunarfélög
bænda og verkamanna skuli fá
leyfi til að flytja inn vörur án
þess ákveðinni stétt manna sé
gefið tækifæri til að hremma í
sinn vasa svo eða svo mikið af
tekjumi hinna vinnandi stétta
landsins með því að fá einkaað-
stöðu, til að selja Iieim hfsnauð-
synjar. Hverju mætti alþýðan
eiga von á ef íhaldið kæmist í
valdaaðstöðu? Ihaldið mundi
»praktisera« kenningu sína um.
að það væri að vínna að heill
allrar alþýðu, með því að neita
samtökum alþýðu um leyfi til að
flytja inn í landið nauðsynjavör-
ur sínar. Það mundi gefa heild-
sölum ennþá meirí tiækifæri en
þeir nú hafa til að auðgast á
kostnað almennings. Hagsmunir
alþýði1, í verslunarmálum eru
þeir að geta, fengið sem mest af
nauðsynjaviönimi sínum beint,
geta keypt, vörur sínar án þess
að borga neinn umboðsgróða.
Hag&munir heildsala eru að fá
aðstöðu til að versla með sem,
mest af vörum og gefca lagt sem
mest k. Þegar þessa er gætt virð-
ist dálítið erfitt, aði túlka þá skoð-
un að hægt sé að vinna að hags-
munamálum þessara stétta sam-
tímis. Og þó íhaldsmenn séu allir
af vilja gerðir í þessu efni, þá
geta þeir ekki komist hjá því að
falstónar verði í boðskapnum,
jafnyel þó heildsölugróðinn sé
annarsvegar til að styrkja taug-
arnar. Það virtist ekki vera ó-
skaðlegt fyrir þá alþýðumenn, er
enn fylgja þessurn flokk að mál-
um, að endurskoða sitt gildismat
á, stefnu flokksins, þeirri hlið-
inni, sem snýr að hagsmunamál-
um alþýðu. Og fyrir þann hluta
bændastéttarinnar, er þeim,
fylgir beint eða óbeint með því
að styrkja varalið þeirra,
Bændafiokkinn, væri ekki úr
vegi að athuga einmitt þennan
þátt í stefnu flokksins, stefnu
hans í verslunarmálum. Hugsum
Útvarpsstöðin
stækkuð upp í 100
kílowött.
FRAMHALD AF 1. SIÐU
afborgunum á næstu 9 árum..
Vextir eru 4-1 af hundraði og er
enginn kostnaður eða afföll.
Um endurvarpsstöð á Austiur-
landi gilda í sam,ningunu,m sér-
stök ákvæði, og má taka hana
upp í samningana með bréflegri
saðfestingu fyrir 15. september
næstkomandi,. eftir að farið hef-
•ir fram athugun þar að lútandi,
og gilda þá, um þann kostnað —
sem er áætlaður 100 þús. krónur
— sömu skilmálar um afborg-
anir og vextd. (F.Ú.)
okkur að verslun með alla fra.ni-
leiðslu þeirra væri í .höndum um-
boðssala, sem legðu, eins mikið á,
hana eins og þeim þóknaðist og
stingju því »prívat,« í sinn vasa.
Sama máli gegndi um allar
þeiri'a aðkeyptu neysluvörur.
Þeir væru þá, með hlekki arðráns
ins um báðar hendur. Hvað hefir
bjargað bændúm frá að lenda
í þessum tvöföldu arði'ánsklóm?
Skilningur þeirra á gildi sam-
starfsins. Og þó það starf hafi
stundum, tekist ver en skyldi, þá
mun bændum ljóst, að grundvöll-
urinn er sá eini rétti, samstarfið,
u,m sölu framleiðslunnar og kaup
nauðsynjavara. 1 gegnum mál-
flutning íhaldsmanna skín altaf
ósjálfrátt löngun þeirra til að
leggja þessi samvinnufyrirtæki
bænda að velli og opna allar dyr
upp á gátt fyrir »frelsi einstakl-
ingsins«. Væri það slíkt frelsi,
sem bændur dreymir um,? Þeir
ættu, að athuga hvernig komið er
samvinnumálum alþýðu í lönd-
u,m. þar sem ræður íhald með
sama hugarfari og íhaldið hér á
landi,, löndurn fasismans. Og það
rnætti einnig skjóta því að þeim
í bróðerni, að athuga einnig, að
í því, landi, þar sem alþýðan hef-
ir völdin, virkilega í sínum hönd-
um„ landi sósíalismians, þar tek-
ur samvinnufélagsskapur allur,
samkvæmt alþjóðlegum,. óvé-
fengjanlegum skýi'slum, mestum
framförum. Alþýðan veit, að það
eina, sem bjargar henni út úr
erfiðleikum og ófarnaði, er ein-
ungis samvinna og samstarf
vinnandi stéttanna. Og hún veit
einnig, að hún hefir ekki efni á
að ala neina tilbera, sem sjúga
til sín arðinn af vinnu hennar.
Og hún má ekki láta það skelfa
sig þó málgögn tilberanna æpi
upp um skerðingu einkafram-
taksins. Frelsi alþýðunnar í
framtíðinni er u,ndi.r því komið,
hvort henni tekst meðan tæki-
færi gefst að fullkomna svo sam-
starf sitt,, að á grundvelli þess
geti hún byggt upp framtíð sína.
Hinni illræmdu veit-
ingaholu „Ramona,,
lokað af lögreglunni
Kl. 81 í gærkvöldi lokaði lög-
reglan kaffihúsinu »Ramona«
hér í bænum. Orsök þess að
kaffihúsi þessu va,r lokað er sú,
að mikið hefir borið þar á, óreglu
og ýmiskonar reiðileysi.
Mun lögreglan rannsaka þetta
mál nánar nú á næstunni.
Sá sem hefir veitingaleyfið í
kaffihúsi þessu, heitir Robert
Bender.
I /j^T
Breiðfylkingin er að< leita fyr-
ir sér um það, hvaðcc slagorð
muni heppilegmst til d • inna cd-
þýðuna til fylgis við hringana
og heildsalana. 1 svipinn hvctur
hún til »lieilags stríðs« gegn sósí-
alismanum, sem hún segir að rík-
isstjórnin hafi verið að fram-
kvcem-a að undanfömu. Þetta er
nú kannske að sumu leyti skarp-
lega hugsað af y>lslendingunum«r
en þó er sá gaUi á, að ríkisstjóm-
in hefvr verið helst til hliðholl
hringum og heildsölmn, til þess
að menn trúi því, að hún hafi
verið að framkvcema sósíalisma,
enda hefir henni aldrei dottið
sósíalismi í h-ug og er vist hér
um bil eins ófróð um þá stefnu
eins og breiðfyikingin sjálf. Vér
óttumst því að þessi slagur öl-
afs Thors og fyigifiska hans
minni helst til mikið í hið heil-
aga stríð Don Quijotes við vind-
myUumar. — Það vceri kcmnske
reynandi að prófa eitthvað ami-
að. —
★
Don Quijote Morgunblaðsins
vantar svo sem ekki lensuna í
bardaga sínum gegn sósíalism-
anum: Sósíalisminn er erlend
stefna. Hvaða sannur Is'ending-
ur vill stuðla að því, að erlent •
þjóðskipulag festi rcetur á Is-
landi? Það skiftir engu máli
hvemig þetta skipulag er. Þó að
| það kynrd að hafa sína kosti fyr-
ir alþýöuna, svo sem afnám at-
vinnuleysis, auknar tekjur, bcett
húsakynni — en við< förum ekki
nánar út í þaö. Aðalatriðið er
þetta: sósíalisminn er erlend
stefna. — Þetta finst oss bera
vott um frábcerar gáfur, það sem
á erlendu máli er kallað »genialit-
et« — að mað\ur tali ekki um fóð-
urlandsástina, sem út úr þvi
skín. Það er sem sé óhjákvœmi-
iegt að draga þá ályktun, að<
kapitcdisminn sé upprunninn á
Islandi!
★
Morgnnblaðið hrósaði okkur
kommúnistum fyrir það í gcer,
hvað við værum berorðir um
stefnu okkar og áform. Vér
þökkum. Vér getum vel hugsaá
oss, að íhaldið reki sig stundum
á, að það er óþægilegt að hafa
stefnuskrá, sem maður þarf að
fara í felur með. Ástvaldur hefir
sjálfur kent því, að sœlir eru
hreinhjartaðir. — En vér viljum
nú að nokkru endurgjalda þetta
— vér höfðum nœrri þin sagt
óvæntu — kurteisi eða »galant-
eri«, og viljum þá segja það í-
haldinu til hróss, að Jjví frek-
legar sem það lýgur um áform
sín, þvá Ijósari verða þau öllum
almenningi.