Þjóðviljinn - 28.10.1938, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Föstudagurinn 28. okt. 1938.
Wr ’<
Frfðls verklýðshreyHng -
ijðfrnð verklýðshreyfing
Verklýdsmálasfeínuskrá híns sameínada
sósíalisfaflokks |o$ þrætaákvæðin gegn
verklýðshreyfingunní í hínum nýju logum
Alþýðusambandsins.
lllðOVIUINN
Málgagn Kommánistaflokks
Islands.
Ritstjórl: Einar Olgeirsson.
Ritstjóm: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Eaugaveg 38. Sími 2184.
Kemur ót alla daga nema
mánuda^a.
Aski Iftargjald á mánuði:
Reykja\ ík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsataðar á landinu kr. 1,25.
1 lausajölu 10 aura eintakið.
Vlkingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 2864.
Síofnþingínu
er lokid
Stofnþingi hins sameinaða só-
síalistaflokks er nú lokið. Á þing
inu hefir náðst fullt samkomu-
lag um lög, stefnuskrá og starfs
skrá hins nýja flokks. Ályktanir
hafa verið samþyktar um fjölda
mála, sem efst eru á baugli í ís-
lensku þjóðlífi og kröfur born-
ar fram til ríkisstjórnarinnarog
flokka hennar, og afstaða hins
nýja flokks mörkuð til þeirra
mála. Muu Þjóðviljinn og Nýtt
land birta ályktanir þessar
næstu daga eftir því sem föng
eru á og ástæða þykir til.
Með stofnþingi þessu hefir
verið lagður grundvöllur að
nýjum og öflugum verklýðs-
flokki. Hrakspár andstæðinga
hans um lað samkomulag næð-
ist ekki hafa reynst staðlausir
stafir. Meðal allra þingfulltrú-
lanna var eindreginn áhugi fyrir
sameiningarmálunum og öllu er
varðaði stefnu og framtíð
flokksins í laðalatriðum.
Þingfulltrúunum var ljóst, að
íslensk alþýða var með stofnun
hins nýja flokks að stíga eitt
af sínum mikilvægustu skref-
um til framfara og frelsis.
Fulltrúarnir utan af landi
hverila nú heim til sín aftur,
Og ásamt fulltrúunum í Rvík,
munu þeir hver á sínum stað
hefjast handa um stofnun
flokksdeilda. En það eru ekki
aðeins fulltrúarnir, sem sátu
stofnþingið, sem hér leggja
hönd á plóginn. Allsstaðar um
landið á hinn nýji flokkur stuðn-
ingsmönnum að mæta, sem
munu taka upp baráttumerki
sameiningarinnar. Næsta við-
fangsefnið er að stofna flokks-
deildir, sem víðast um landið
og efla og bæta skipulagið eins
og unt er.
Frá Akureyri barst sú frétt
í gærkvöldi, að stofnuð hefði
verið deild í hinum nýja flokki,
og voru stofnendur 175.
Er það fyrsta deildin sem
stofnsett er. Hafa Akureyring-
ar þannig riðið á vaðið, enda
hefir sameining alþýðunnar æf-
inlega átt þar sterk ítök.
Hér í Reykjavík létu rúm-
lega 800 manns skrá sig sem
stofnendur hins nýja flokks.
Síðan hefir fjöldi manna bæst
við þann hóp, en vegna þing-
anna hefir enn ekki gefist færi
á því ;að stofna deild úr flokkn-
Þjóðviljinn hefir tvo undan-
farna daga skýrt nokkuð frá
frumvarpi því, er lá fyrir Al-
þýðusambandsþinginu til sam-
þykktar. Blaðið hefir með til-
vitnunum í frumvarpið sjálft,
sýnt og sannað, að hér er stefnt
lað því einu að fjötra verkalýðs-
hreyfinguna og eins og sakir
standa til þess að gera hana
að leiksoppi í höndum póli-
tískra trúða eins og Stefáns Jó-
hanns Stefánss. og Finnboga
Rúts Valdimarssonar og Jónas-
ar Guðmundssonar.
Allt frelsi, allur sjálfsákvörð-
lunarréttur er tekinn af verka-
lýðsfélögunum, samkvæmtlaga-
fmmvarpi þessu. Allar þeirra
gerðir, smáar og stórar á hvaða
sviði sem er, eru ógildar, ef
hinni háu Skjaldborgarstjórn í
Reykjavík býður svo við að
horfa.
Bn jafnhliða því, sem Skjald-
borgin lætur samþykkja þessi
ákvæði, situr stofnþing samein-
aða sósíalistaflokksins á rök-
stólum hér í Reykjavík. Sem
vænta mátti gerði !það þing líka
sínar ályktanir í íverkalýðsmál-
um. Samanburður á afstöðu
þessara þinga sýnir gleggst
þann reginmun, sem er á milli
þessara tveggja pólitísku að-
ila.
I stað þess að öl! ráðverklýðs-
félaganna, séu af þeim tekin og
lögð í hendur pólitískra spekú
um hér í Reykjavík. Að því
mun þó horfið einhvern næstlu
daga.
Þessi tvö dæmi, sem hér hafa
verið tilgreind, sýna glögt, hve
mikill og almennur áhugi ríkir
manna á meðal fyrjr hinum nýja
flokki og stefnu hans iog það
mun eiga eftir að koma; á dag-
inn, að hér er um engar undan-
tekningar að ræða.
Nýi flokkurinn er stofnaður
af félagslegri nauðsyn og í fullu
samræmi við þær kröfur, sem
félagslegar aðstæður gera til
sósíalistaflokks. Flokkurinn er
stofnaður af öllum þeim kröft-
um sem báðir verklýðsflokkarn-
ir, Alþýðuflokkurinn og Kom-
múnistaflokkurinn, áttu besta. Á
herðum hins nýja flokks hvílir
sú skilda að gerast forverðir
í frelsisbaráttu alþýðunnar, bæðl
til sjáfar og sveita. En það kref-
ur mikils starfs og markvissr-
ar baráttu. Þeir sem fylgdust
með störfum stofnþingsins vita
að áhugi fyrir hvorutveggja er
fyrir hendi.
í trausti þess að flokknum
takist að verða öflugasta bar-
áttutæki alþýðunnar byrjar hann
starf sitt.
lanta, eins og Skjaldborgin
krefst, krefjast sósíialistarnir
þess, „iað innan verkalýðsfélag-
anna ríki fullt og óskorað lýð-
ræðiu. I stað þess að Skjald-
borgin heimtar að allsherjar-
samtök verklýðsfélaganna, séu
gerð að einum og sama aðila og
pólitísk klíka þeirra er, krefj-
ast sósíalistarnir þess, að kom-
ið sé á óháðu fagsambandi eins
og tíðkast allsstaðar á Norður-
löndum.
I þeim tveim atriðum, sem
hér hafa verið gerð að um-
talsefni sést betur en annars,
sá höfuðmunur, sem er á að-
stöðú þessara tveggja flokka til
verkalýðshrefingarinnar. Skjald
borgin óttast verkalýðshreyfing
una og vill geyma hana! áhrifa-
lausa bak við slá og lás póli-
tískra kúgunarfjötra. Sósíalist-
arnir óttast ekki verkalýðshreyf
inguna. Þeir vita að hún er
samherji og bandamaður, en
'hafa enga ástæðu til þess að
fjötra hana. Þeim mun frjáls-
ari, sem verkalýðshreyfingin er,
þeim mun sterkari er hún í
frelsisbaráttu allrar alþýðu.
Verkalýðsmálanefnd hins
sameinaða sósjíalistaflokks hef-
ir samið eftirfarandi álit, sem
var samþykkt á þinginu. Birtir
Þjóðviljinn það í dag til þess
að kynna stefnuskrá flokksins
í verkalýðsmálum og til þess að
sýna þann reginmun, sem er á
afstöðu sósíalistanna, og Skjald
borgarinnar:
„1. Að meðlimir flokksins beiti
sér fýrir því að innan verkalýðs
félaganna ríki fult og óskorað
lýðræði, þannig að allir hafi
jafnan rétt til trúnaðarstarfa án
tillits til pólitískra skoðana, og
að flokkurinn beiti skípulags-
legum ráðstöfunum meðal verk-
lýðsfélaganna til tryggingar
sjálfsákvörðunarrétti þeirra.
2. Að flokkurinn beiti áhrif-
um sínum innan verklýðshreyf-
ingarinnar til þess að köma á
óháðu fagsambandi og að mið-
stjórn flokksins standi í sem
mánustu sambandi við trúnaðar-
menn sína innan verklýðsfé-
laganna um þessi mál og vinni
,að því að þeir samræmi störf
sín og skioðanir innan hvers ein-
staks félags og að alþingismenn
flokksins beiti sér fyrir því að
uúgildandi vinnulöggjöf verði
breitt í þá átt, að skapa verka-
lýðnum meiri réttindi, og að
samband verklýðsfélaganna sé
fagsamband óháð pólitiskum
flokkum.
3. Nefndin varar við að öll
hin smærri verklýðsfélög leggi
til baráttu einangruð fyrir ó-
háðu verklýðssambandi fyr en
hin stærri verklýðsfélög hafa
tekið afstöðu, svo sem með alls
h er jaratkvæ ðagreiðslu.
4. Að flokkurinn vinni að því
að á öllum smærri stöðum séu
verkamenn, sjómenn og verka-
kónur í einu verklýðsfélagi, en
sem starfi í sérstökum deildum
eftir atvinnugreinum.
5. Að verkalýðsfélögin komi
sér upp sterkum sjóðum svo
sem verkfallssjóðum og hús-
byggingarsjóðum.
6. Að unnið sé lað því að
koma á fót almennri fræðslu
innan verklýðsfélaganna með
fyrirlestrum og útgáfu faglegs
tímarits, sem ræði hina ýmsu
sérhagsmuni verklýðsfélaganna
og sem flytti nýjustu fregnir
af verklýðshreyfiingunni utan
lands og innan.
Að síðustu ályktar nefndin að
þingið skori á ríkisstjórnina að
gæta þess, að við úthlutun, inn-
flutningsleyfanna sé fyrst og
fremst leyfður innflutningur á
þeim verðmætum, sem auka
hina lífrænu atvinnu í landinu".
Sameínmgatrþíngíð. .
FRAMHALD AF 1. SÍÐU.
þjóðasambandsins í Moskva.
Ennfremur að senda kveðjur til
verklýðsflokkanna á Norður-
löndum.
Að síðustu ávörpuðu þeir
Héðinn Valdimarsson og Ein-
ar Olgeirsson þingið nokkrum
orðum og sleit svo forseti þings
ins þessu sameiningarþiugi ís-
lensku alþýðunnar, en fulltrúar
risu á fætur, árnuðu Sameining-
arflokki alþýðunnar heilla, með
ferföldu húrrahrópi og simgu
svo alþjóðasöng verkalýðsins,
„Internationalinn“.
Fundir hófust kl. 10 árdegis
í Oddfellowhúsinu og stóðu
þeir yfir með stuttum hléum
til kl. 7 síðdegis.
Þar var afgreidd fjárhagsá-
ætlun fyrir flokkinn, og fjöldi
mála ræddur. Þar á meðal voru
afgreidd æskulýðsmál, fræðslu-
og útbreiðslumál, iðnaðarmál
og skipulagsmál verkalýðshreyf
ingarinnar.
í flestum þessum málum voru
samþykktar ályktanir og mun
verða skýrt frá þeim síðar.
Klukkan hálf níu í gærkveldi
hófst svo kveðjusamsæti fyrir
fulltrúana utan af landi, sem nú
fara heim til sín. Var samsætið
fjölmennt og fór hið besta fram
í ,alla staði. Ræður fluttu meðal
annara Héðinn Valdimarsson,
Brynjólfur Bjarnason, Kristinn
Jónsson, Þórioddur Guðmuuds-
son, Árni Ágústsson, Sigfús Sig-
urhjartarson Sigurjón Friðjóns-
son o. fl.
Karlakór verkamanna söngog
margt fleira var til skemtunar.
Alfred Andrésson las upp. —
Að lokum stigu menn dans
fram eftir nóttu.
Auglýsing
frá fjármálaráðuneYÍinu
Með tilvísun til auglýsingar ráðuneytisins, dags. 21.
marz s.l., birtrar í Lögbirtingablaðinu 23. marz s.l., er hér
með auglýst, að eftirgreind vottorð þarf að senda ráðu-
neytinu með umsókn um endurgreiðslu á vörutolli af kol-
um samkvæmt 6. gr. laga nr. 71, 31. des. 1937:
1) Yfirlýsing útgerðarmanns skips um útgerðartíma þess
á saltfiskveiðum á þessu ári.
2) Vottorð yfirvélstjóra skips um kolanotkun á saltfisk-
veiðum og sé vottorð þetta sundurliðað þannig:
a) Kolabirgðir í skipinu í byrjun vertíðar.
b) Magn kola, sem látin eru um borð í skipið á salt-
fiskveiðum.
c) Kolabirgðir í skipinu að saltfiskveiðum loknum.
Fjármálaráðuneytið, 27. okt. 1938.
F.h.r.
%
)ón GuðmtindssOn
Einar Bjarnason.