Þjóðviljinn - 01.03.1945, Blaðsíða 4

Fimmtudagur 1. marz 1945 — ÞJÓÐVILJINN
ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 1. marz 1945
ÐVILU
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Emar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austur^træti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218i.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á'mánuði.
Prentsmiðja: Víking&prent h.f., Garðastrceti 17.
0f seint, of smátt
Það er ekki nema að vonum þó Morgunblaðinu finnist það þurfa
að bera hönd fyrir höfuð meirihluta bæjarstjórnar og borgarstjóra, eftir
að þessir virðulegu menn hafa vísað umbóta- og athafnastefnu sósíalista
frú, lýsandí yfir því, að þeir þyrftu að „athuga“ húsnæðisvandræðin og
atvinnuástandið í bænum, því ekki væri nú alveg víst að bærinn þyrfti
að hefjast handa og hafa forustu í þessum .brýnustu hagsmunamíilum
borgaranna. — Þeir finna það blessaðir Morgunblaðsmennirnir, að bæj-
arbúar eru andvígir stefnu Sjálfstæðisflokksins i bæjarmálum, eins og
hún hefúr verið og er og eins og hún kom fram í hinum frægu sjö frá-
vísunartillögum á síðasta bæjarstjórnarfundi. Og sem sagt, Morgun-
blaðið reynii' að bera hönd fyrir höfuð sér, og höndin er Jóns Axels,
bæjarfulltrúa Alþýðuflokksins.
Þetta gerir Morgunblaðið með þeim hætti, að prenta kafla úr ræðu,
er Jón flutti á síðasta bæjarstjórnarfundi. Það telur að Jón hafi mælt
þannígi .
JfenS er að ljúka við Laugarnesskólann. Verið er að byggja Mela-
skólann. Verið er að undirbúa og hefja framkvæmdir á byggingu Gagn-
fræðaskóla á Skólai’örðúholtinu. Verið er að undirbúa _og hefja fram-
kvæmdir a byggingu iðnskóla á Skó'lavörðuholtinu, með -fjáistjik iiá
bænum. Verið .er að undirbúa og hefja framkvæiúdir á byggingu Fæð-
ingarheimilis í samvinnu við ríkið. Verið er að grafa fyrir og hefja
fcyggingu á um 80 íbúðum við Skúlagötu. Verið er að undirbúa innkaup
á tækjum og efni til eimtúrbínustöðvar hér í Reykjavík. Venð er að
reikna út mg undirbúa aukningu vatnsveitunnar með nýrri vatnsæð
frá Gvendarbrunnum. Verið er að koma upp vistheimili í Arnarholti a
Kjalarnesi. Verið er að koma upp vatnsgeymum á Öskjuhlið, sem lokið
verður í sumar“.
Það var rétt að Jón liafi mælt'eitthvað á þessa iefflog vildi hann
með því sanna, að þörf væri fleiri borgarstjóra. Vissulega mjög Alþýðu-
flokksleg aðferð til að bæta úr húsnæðisvandræðum að fjólga borgar-
, , 4
stjórum, en sleppum þvi.
Það mun einnig rétt að „verið er“fað gcra 'allt þetta sem upp er
talið.
Hvað þurfum við svo lengur vitnanna við? segir MorgunMað.Ö,
Jón Axel hefur talið upp öll afrek Sjálfstæðismanna í bæjarstjórn og
hver dirfist að efast um að þeirra verk séu mikil og harla góð.
,Verið er að“ byggja tvö skólahús í bænum, og það er venð að
dirbúa byggingu *tveggja. Árum saman hefur vantað húsnæði fyrir
úra en helming skólaskyldra barna, og frá öppbafi vega hefur bæhnn
ki átt svo mikið sem éina nothæfa kennslustofu fyrir unglinga. Þetta,
n „yérið er að gera“ núna, er gert of seinl. Og þegar þessum fram-
æmdum er lokið verður ástandíð þannig, að í barnaskólunum þarf
tvísetja' í hverja kennslustofu, og þrísetja í suraar. Það vantar með
rum orðum jafn márgar kennslustofur, fýrir barnaskólana, þegar búið
að gera það sem „verið er að gera“, eins og þá verða margar samtals,
fullnægja á þeim kröfum, sem í öllum menningarlöndum eru gerðar,
ekki þurfi 'að tvísetja í skólastofurnar. Og þegar búið er að msa
unglingaskóla, sem „verið er að undirbúa“, mun láta nærn að þnðja
rtinum aif húsnæðisþörfinni fyrir unglingaskóla verði fullnægt. t
ð sem Sjálfstæðis'flokkurinn er að gera í þcssu efni er of smátt. /
Lesið þið svo athafnalista Sjálfstæðismanna í bæjarstjórn Reykja-
cur, eins og hann er Saminn af Jóni Axel, birtur í Morgunblaðinu og
durbirtur í Þjóðviljanum, lesið hann til enda, og þið sannfænst um,
allt sem „verið er að gera“ er gert of seint, og gert of smátt.
-Sá stjórnmálaflokkur, sem nú kallar sig SjálfstæðisHokk, hefur
órnað Reykjavík frá upphafi vega, allar þær framkvæmdir, sem til
libóta hafa horft, hefur hann hafið of seint, og allar hafa þær venð
f
smáar.
Of seint, of smátt verður yfirskriftin yfir framfaramálum Reykja-
;ur meðan Sjálfstæðisflokkurinn fær þar nokkru ráðið.
nSKFLUTNINBAB
ATHUGASEMD OG GREINARGERÐ FRÁ FISKIMALA-
NEFND UM FISKFLUTNINGANA
Af marggefnum tilefnum vill Fiskimálanefnd gefa eftir-
farandi upplýsingar varðandi fiskflutningamálin: •
1. Það er algerlega rangt, að Fiskimálanefnd hafi veitt
nokkrum fiskflutningaskipum forkaupsrétt að fiski, að undan-
skildum aðeins þeim skipum, sem sigla í skipalest, en það gera
aðeins brezku skipin og Fossamir, sem nefndin rekur.
Af þessu sést, að það er alveg rangt að færeysk skip hafi
forgangsrétt fyrir íslenzíkum skipum.
2. Fiskimálanefnd hefur beitt forgangsrétti brezku skipanna
og fossanna eins vægilega og frekast var hægt og ejðlilegt gat
talizt. Sem dæmi um það má nefna, að nefndin lét e. s. Lagar-
foss bíða í hálfan mánuð vestur á ísafirði á sarna tíma sem
íslenzk fiskkaupskip keyptu fisk hér við Faxaflóa.
Nefndin hefur aðeins hlaðið tvö brezk skip á þeim þiemur
vikum, sem hún hefur haft yfirráð þessara skipa.
3. Fiskimálanefnd telur sér skylt að haga fiskútflutningn-
um þannig, að hagur íslenzkra fiskflutningaskipa sé tryggður
jafnhliða hagsmunum fiskibátaeigenda og sjómanna.
Nefndin mun að sínu leyti reyna að tryggja að fiskkaupaskip
fái sem greiðasta afgreiðslu, en gæta þess þó jafnframt, að
hægt verði á hverjum tíma að flytja út allan þann afla sem
nauðsynlegt er.
4. Fiskimálanefnd telur, að það sé mjög fjand sanni, að
i-áðin hafi verið of mörg skip til flutninganna og byggir hún
það á eftirfarandi staðreyndum:
A. FISKMAGN, SEM FLUTT VAR ÚT S. L. VERTÍÐ:
Þessi útflutningur í fyrra
inn hefur því haldið sig hérgóða starfskrafta til fram-
í janúar .......... 2.031.361 kg.
í febrúar ......... 7.109.772 —
í marz ........... 15.841.883 —
í apríl .......... 16.522.768 —
í maí (aðall. til
15. maí) 8.891.068 —
miðast við það, að þá unnu öll
hraðfrystihúsin með fullum
krafti og framleiddu meira
magn en nokkru sinni áður.
B. SKIPAKOSTUR TIL FISKFLUTNINGANNA NU:
íslenzk fiskkaupaskip:
reiknað með 21 dags ferð flytja þau á mánuði ca. 6000 tonn.
60 færeysk leiguskip flytja á mánuði .... — 6000 —
Brezku skipin flytja á mánuði .......... — I500
Fossarnir tveir flytja á mánuði ........
800
Samtls ca. 14.300 tonn á m.
Af þessu sést, að enn hefur I flutningaskipunum, þá var það
ekki verið tryggður nægilega einróma álit Fiskifélags fslands,
mikill skipakostur til þess að formanns Landssambands út-
vegsmanna, framkvæmdastjóra
Landssambandsins og allra
nefndarmanna Fiskimálanefnd-
ar, að ekki veitti af umrædd-
um skipastól til fiskflutning-
anna.
6. Höfuðorsök þess, að fiskr
kaupaskip hafa þurft að bíða
'nú um skeið, er su, að ógæftir
hafa hamlað veiði. í því sam-
bandi má benda á það, að á
Vestfjörðum, Vestmannaeyjum
og Hornafirði hefur nær ekk-
flytja út jafnmikið.- .aflamagn
og flytj/i þurfti út 1 fyrra.
Skýrslurnar sýna. að útflutn-
ingurinn í marz og apríl og
raunar einnig fram í miðjan
maí i fyrra, er meiri en skips-
rúm er fyrir nú.
5. Fiskimálanefnd vill benda á
það í þessu sambandi, að hún
hefur ekkí ein lagt á ráðin um
að tryggja bæri þann skipakost
sem nú er fyrir hendi. Þegar
ákveðið var að leigja 60 fær-
eysk skip til flutninganna. en ert verið róið nú um hálfsmán-
þau voru síðast tekin af öllum | aðartíma. Allur flutningaflot-
við Faxaflóa, en hér hefur
einnig verið úrtakasamt þenna
tíma.
7. Nú er liðinn um einn og
hálfur mánuður síðan vertíð
hófst og á þeim tírna hafa nær
öll íslenzku skipin, sem flutn-
inga stunda farið tvær söluferð
ir, eða m. ö. o. farið hvora
ferð á 21 degi.
Á þessum sama tíma hafa ís-
lenzku skipin farið samtals um
80 söluferðir, en á gama tíma
í fyrra fóru þau aðeins 11 ferð-
ir.
Þetta hefur tekizt fyrri hluta
vertíðar, sem alltaf er stopulli
um veiði og gæftir en síðari
hlutinn og er því full ástæða
til þess að vænta, að síðari
hlutinn verði góður í þessu til-
liti.
8. Dagblaðið Vísir hefur frá
áramótum stanzlaust ofsótt
Fiskimálanefnd með skömmum
og óhróðri varðandi fiskflutn-
ingana. Skrif blaðsins hafa
dæmt sig sjálf því öfgarnar og
óvandvirknin hefur verið svo
augljós hverjum manni er til
þekkir, að varla telst svara
vert.
í ofsa blaðsins gegn Fiski-
málanefnd, seilist ' það svo
langt, að segja, að nefndin hafi
„nær gengið af frystihúsunum
dauðum“ og gefur í skyn. að
nú ætli hún að eyðileggja út-
gerðina. Slík svigurmæli og
þessi mun öllum heilskyggnum
mönnum, sem þekkja til þess-
ara mála sýnast ómerk og ó-
makleg. Allir landsmenn vita,
að fyrir forgöngu Fiskimála-
nefndar hefur hraðfrystiiðnað-
urinn vaxið upp, og ef hennar
hefði ekki notið'við eru litlar
líkur .til að nokkur verulegur
hraðfrystiiðnaður væri í land-
inu.
Árið 1935, þegar Fiskimála-
nefnd hóf starf sitt. voru að-
eins tvö hraðfrystihús starf-
andi. hér á landi. Annað þess-
ara húsa var Sænsk-íslenzka
hraðfrystihúsið. Árið 1930 flutti
það úr landi 2.273 tonn af hrað
frystum fiski, en fékk aðeins
15 aura meðalverð fyrir fisk-
inn. Sama ár fékkst 35,4 aura
meðalverð fyrir ísvarinn fisk.
Frystihúsin hafa verið reist
og til þeirra stofnað með nánu
sambandi við Fiskimálanefnd.
leiðslu sinnar og séð þeim fyr-
ir leiðbeiningum, áhöldum og
tækjum. v.
Fyrsta hraðfrystihús utan
Reykjavíkur byggði KEA 1936.
KEA reisti húsið án fjárláns
frá nefndinni, en þegar hráð-
frysting í því byrjaði, lánaði
nefndin verkvant fólk til þess
að leiðbeina við flökun og
pökkun.
Árið 1936 voru einnig settar
upp hraðfrystistöðvar á þess-
um stöðum:
1. Neskaupstað (íshúsfélag
Norðfirðinga).
2. ísafirði (Íshúsfélag ísfirð-
inga).
3. Bíldudal (Hraðfrvstíhús
.Suðurf jarðarhrepps),
4. Seyðisfirði (Síldarbræðsl-
an h. f.).
5. Húsavík (Hraðfrystihús
Kaupfélags Þingeyinga)
Árið 1943 fóru alls í fryst-
ingu 31633 smálestir af fiski
eða nær því þrefalt meira en
árið 1941, en árið 1942 fóru í
frystingu 24.345 smál.
Afkastageta fiskfrystiiðnað-
arins jókst mjög á árinu 1943,
bæði með byggingu nýrra frysti
húsa og stækkun þeirra, sem
fyrir voru. Afkastageta allra
frystihúsa 'í landinu í árslok
1943 mun hafa verið ca. 450
smálestir af flökúm á sólar-
hring, en það samsvarar milli
900 og 1000 smálestum af fiski
upp úr sjó.
AHs voru starfrækt 58 frysti-
hús 1943, en árið áður 41. Um
áramótin 1943—1944 voru
nokkur hús í smíðum.
Frystihúsin gkiptust svo á
landsfjórðunga:
Ár 1943
................ 28
:
Nýkomið:

AMERÍSKIR KJÓLAR
og kápur (model)
Verzlunin
ÞÓRELFUR
Bergstaðastræti 1.

FLOTAFORINGJAR Bandaríkjanna á Kyrrahafi: Nimitz
og Ilalscy.
Dönsk leikhús eyðilögð
í Sunnlendingafjórðungi
— Vestfirðingafjórðungi ................. 13
— Norðlendingaf jórðungi ................ 14
— Austfirðingafjórðungi .................. 3
FISKIMÁLANEFND HEFUR Fiskimálanefnd
VEITT ÞESSI LÁN TIL
FRYSTIHÚSA:
1942.
17
10
13
3
Arið 1936
— 1937
— 1938
— 1939
1940
— 1941
— 1942
— • 1943
— 1944
kr, 99.000.00
— 17.500.00
— 52.500.00
— 30.000 00
— 197.000.00
— 122.500.00
— 378.000.00
— 550.000 00
— 1.114.000.00
Samtals kr. 2.560.500.00
í árslok 1944 á'tti Fiskimála-
nefnd útistandandi í þessum
lánum rúml. 2 milljónir króna.
Lán þessi hafa verið veitt með
mun hagstæðari kjörum en al-
menn bankalán og aldrei hef-
ur nefndin gengið að frystihúsi
vegna vangreiðslu á lánum.
Fiskimálanefnd treystir því,
að allir útgerðarmenn, frysti-
húsaeigendur og sjómenn láti
ekkí skrif Vísis og annarra
þeirra, sem augsýnilega vinna
ákveðið að því að gera ógagn í
fisksölumálunum, hafa 'úhrif á
gerðir sínar og skoðanir. Nefnd
in væntir þess, að allir þeir,
sem hagsmuni eiga undir því,
gð vel takist um framkvæmd
þessara málg, sýni samstárfs-
vilja sinn og taki sanngjarnlega
er fús til
samvinnu við útvegsmenn og
sjómenn og hún telur sér skylt
að vinna að þessum málum
með heildarhag allra fyrir aug-
um.
Þjóðverjar og Scalburgóald-
arlýðurinn ‘halda áfram eyði-
leggingu sinn í dönskum leik-
| húsum. Kalundborgarútvarpið,
sem er undir þýzkri stjórn,
sagði frá því 19. janúar að
Apolloleikhúsið við Vesterbro
í Kaupmannahöfn hefði verið
gereyðilagt í þrem sprengjum
nóttina áður.
Auk þess hefur það frétzt að
Vennelyst-leikhúsið í Árósum
og Silkiborgarleikhúsið hafi
verið sprengd í loft upp.
(Frá danska blaðafulltrúanum).
HSfam flutt
Frá vinnustöövum
og verkiýdsfélögum
tillit hvor til annars og dæmi
Nefndin hefur veitt þeim all- ekki einstrengingslega þá, sem
flestum lán úr Fiskimálasjóði, framkvæmd málanna hafa með
hjálpað þeim til þess að fá höndum.
Samkomulag í Strætis-
vagnadeilunni
Samkomulag hefur nú náðst
milli Hreyfils og Strætisvagnanna
um kaup og kjör strætisvagna-
stjóranna.
Eins og ÞjóðviJjinn skýrði frá í
gær; héldu strætisvagnastjórar
fund í fyrrinótt og samþykktu
báðir aðilar míðlunartillögu sátta-
semjara.
Samkomulag mun hafa náðst
um að vinnutími verði óbreyttur
frá því se mnú er. I veikindatil-
fellum er standa lengur en 7 daga
greiðist a'Ilt að þriggja mánaða
kaup. Stráetisvagnarnir greiði rúm-
ar 300 kr. í sjúkrasjóð vagnstjór-
anna, er stendur undir veikindum
er standa skemmri tíma en 7 daga.
Uppsagiiarfrestur verður 1—3
mánuðir eftir starfsaldri í stað
hálfs mánaðar áður.
Samkvæmt þessum samningi fá
vagnstjórarnir föt á 15 mánaða
fresti í'stað 18 mánaða áður.
Endanlega hefur ekki verið geng-
ið frá samkomulaginu og mun
Þjóðviljinn skýra nánar
síðar.
Olafur II. Guðmundsson.
Aðalfundur húsgagna-
smiða

SÓSÍALISTAFÉLAG REYKJAVÍKUR
Sósíalistafélags Reykjavíkur fyrir félagsmenn og: gesti þeirra verður haldin föstudaginn 2. marz í Lista-
mannaskálanum og hefst kl. 8Vz e. h.
1. Ársæll Sigurðsson: Sósíalistafél. Reykjavíkur 6 ára.
2. Einar Olgeirsson: Krím-ráðstefnan.
3. Guitarsóló.
4. Sigfús Sigurhjartarson: Prentsmiðja handa Þjóð-
viljanum.
5. Sif Þórz: Listdans.
6. DA'NS.
Sveinafélag húsgagnasmiða
hefur haldið aðalfimd sinn. Úr
stjóminni áttu að ganga form.,
C varaform. og ritari, en þeir
voru endurkosnir og er stjórn-
in skipuð þessum mönnum:
Formaður: Ólafur H. Guð-
•mundsson.
Varaform.: Helgi Jónsson.
Ritari: Jón Þorvaldsson.
Gjaldkeri: Sigurður Úlfars-
son.
Vararitari: Ágúst Pétursson.
Aðgöngumiðar vera seldir í skrifstofu félagsins fimmtudag og föstudag kl. 4—7.
Menn eru áminntir um að mæta stundvísléga!
NEFNDIN

Hreýfill segir upp
Bifreiðastjórafélagið Hreyfill
hefur sagt upp samningum við bif-
reiðastöðvarnar í Reykjavík frá og
með 1. apríl næstkomandi.
GLENN MILLER SAKNAÐ
Það hefur verið tilkynnt, að jass-
tónlistarmannsins fræga, Glenn
Millers, sé saknað. Hann var í flug-
vél, sem fór frá Frakklandi, þar
sem hann var að skemmta her-
mönnum, áleiðis til Englands, en
hefur ekki komið fram. Glenn
Miller var einn frægasti jassleikari
heimsins og naut afar mikilla vin-
sælda meðal jassunnenda.
GÖBBELS GEGN LEY
Josef Göbbels, hinn stórnefjaði
„óaríski“ útbreiðslumálaráðherra
Stór-Þýzkalands, hefur jafnan verið
veikur fyrir leikkonum. Sumir
minnast þess ef til vill, þegar hann
elti á röndum konu gamanleikarans
fræga, Frölich, hér á árunum, en
Frölich gaf honum svo vel útilátna
ráðningu, að hann hætti sér ekki
oftar á þær slóðir, og það varð að
orðtaki í Þýzkalandi, að nú vildu
allir menn vera „frölich“ (kátir).
Göbbels átti nýlega í útistöðum
við dr. Robert Ley, hinn sídrukkna
„verkamálaróðherra“ þýzka ríkis-
ins, vegna ungrar leikkonu, Hedda
Kúrschner að nafni, sem hann
hafði orðið hrifinn af. Þegar ráðu-
neyti Leys kvaddi hana til verk-
smiðjuvinnu, sagði Göbbels henni
að taka ekkert mark á kvaðning-
unni.
Ley fyrirskipaði að handtaka
stúlkuna, en Göbbels kom í eigin
persónu í hið alræmda Moabit-
fangelsi og fékk hana lausa.
Ley varð öskuvondur og fjög-
urra mánaða einkastyrjöld var háð
milli nazistaforingjanna tveggja.
Loksins lét Ley undan og Frauleln
Kúrschner var Ur^danþegin verk-
smiðjuvinnu á þeirri forsendu að
hún hefði „öðrum þjóðþrifastörf-
um að gegna“.
SVIKURUM HEGNT
26 franskir dómstólar hafa þeg-
ar kveðið upp 2.500 dóma í málum
gegn svikurum og landráðamönn-
um, þar af 300 dauðadóma. 18.700
mál eru í rannsókn, en ails er bú-
izt við^ að 50.000 landráðamál muni
verða lögð fyrir dómstólana.
VONIR
Þýzku nazistarnir sjá nú dóms-
dag sinn skammt framundan, en
þeir setja allt sitt á, þrjár vonír:
Þeir vona fyrst og fremst, að
þeir muni sleppa vel vegna ágrein-
ings Bandamanna.
Þeir vona, að hinn aukni kaf-
bátahernaður, sem Dönitz flotafor-
ingi hefur boðað í vor, muni hafá
úrslitaþýðingu á gang stríðsins.
Og enn vona þeir, að hin nýju
leynivopn þeirra muni geta stöðv-
að framsókn Bandamanna.
Það er engum bannað að vona!
„AGH, SO EIN QUISLING"
Kvislingurinn Erling Nordahl, rit-
stjóri blað.sins „Morgenariseri* í
Bergen, fékk nokkur vel útilátin
verzlun vora og saumastofu af Skóla-
vörðustíg 19 á Bergstaðastræti 28.
Mikið/úrval af karlmannafötum nýkom-
ið. — Einnig drengjaföt.
Sem stendur er úrval vort af fataefnum
nokkuð takmarkað og verður því hægt
að taka efni í saum fyrst um sinn.
■
KLÆÐAGEBÐIN
Elltíma h.f.
Bergstaðastræti 28.
Sími 3321.
FÉLAGSLÍF
Skíðanámskeið Ármanns
í Jósepsdal.
Þeir, sem hafa í hyggju að
taka þátt í þriðja námskeiði
félagsins í Jósepsdal, tali við
Ólaf Þorsteinsson, sími 1727,
eða Arna Kjartansson, sími
4467, fyrir hádegi í dag. —
Kennari námskeiðsins er Guð-
mundúr Guðmundsson, skíða-
kappi frá Akureyri.
Býli
Vil kaupa býli eða erfðafestu-
land í nágrenni bæjarins. Til-
boð', merkt „Býli“, sendist af-
greiðslu blaðsins fyrir 6. þ. m.
FLOKKURINN
Tilkynning frá stjórn
Sósíalistafélags Reykja-
víkur
Fundir verða í öllum deild-
um félagsins í kvöld, fimmtu-
dag. 1., 6., 7., 8. og 10 deild
halda fundi sína á Skólavörðu-
stíg 19 kl. 8.30.
högg frá þremur þýzkum sjóliðum
um daginn. Af einskærri vangá
brá hann fæti fyrir einn þeirra, og
réðust þeir á hann allir þegar í
stað. Þegar hann reyndi að skýra
fyrir þeim að hann væri vinur
Þjóðverja, sögðu þeir aðeins með
fyrirlitningu: „Ach, so ein Quisling“,
og héldu áfram barsmíðunum. Við-
burðurinn vakti mikla kátínu með-
al Bergenarbúa.
Afrek, danskra ættjarðar-
vina
Framh. af 3. síðu.
vina að verksmiðjunni spjallandi
hástöfum, þýzki vörðurinn opnaði
hliðið og hleypti þeim inn, en vörð-
urfnn var nýkominn og þekkti ekki
verkamennina sem í verksmiðjunni
unnu.
Skömmu síðar ók flutningabíll
inn á lóð verksmiðjunnar, og ætt-
jarðarvinir fóru að taka sprengi-
efni af bílnum og bera það inn -í
verksmiðjuna, ejns og það væri
þeirra verk. Þýzkuf vörður reyndi
að fara að spjalla við þá, án þess
að hann grunaði nokkuð, en dró
sig til baka er lionum vár a'lstaðar
svarað „verstehe nicht“.
Brátt var búið að ganga frá öll-
um . sprengjununi og allir árásar-
mennirnir fóru burt úr verksmiðj-
unni, nema einn. Sá átti að að-
vara dyravarðarfjölskylduna um
sprenginguna. Meðan hann var að
tala í símann kom þýzkur vörður
æðandi til hans með skammbyssu
í hendi. Hann hafði sýnilega grun-
að eitthvað, en Daninn var nógu
snarnáður H1 að spyrja sakleysis-
lega: „Ilvlð gengur á?“ Þetta
rugláði Þjóðverjann og Dananum
tókst að skjótast út um dyrnar.
Stundarkorni síðar varð sprenging-
in og verksmiðjan gereyðilagðist.
Ef þess er gætt, hve vel verk-
smiðjarwvar varin, er.ljóst, að þetta
er eitt mesta afrek. sem danskir
ættjarðarvinir hafa unnið til þessa.
Kringum verksmiðjuna var vír-
girðing, sem leiddur var í raf-
magnsstraumur, ótal verðir gættu
hennar, auk þess hafði verið reist-
ur varðturn við verksmiðjuna, og
var hægt.þaðan að skjóta af vél-
byssum uþi allt verksmiðjusvæðið.
Sama dag og verksmiðjan var
eyðilögð, hafði hún fengið nýja
pöntu’n frá Þjóðverjum, að 'verð-
mæti 18 milljónir króna.
Leiðrétting. Ritari' Iðju á Akur-
eyri, Jón, er Ingimarsson en ekki
Ingimundarson eins og misprentað-
ist í Þjóðviljanum í gær.