Þjóðviljinn - 09.06.1945, Qupperneq 3

Laugai'dagur 9. júní 1945.
ÞJOÐVILJINN
3
Á Arnarhóli á sjómannadaginn

nSaarSiðrðnr
’lAlai
Eiindasafn Utvarps-
tíðinda
Fvrir nokkru eru komin út 4. og
.5. hefti Erindasafns Útvarpstíð-
inda.
Fjórða heflið nefnist Indversk
trúarbrögð, eru það fyrirlestrar er
sr. Sigurbjörn Einarsson flntti í
útvarpið um þetta efni. Sr. Sigur
björn ei> talinn mjög vel heima í
þessu efni og liafa kynnt sér það
rækilega. — Annar dómur skal
ekki Iagður hér á þetta hefti.
Fimmta heftið nefnist Skoðan-
ir erlendra manna á íslandi, og hef
ur inni að halda fyrirlestra Pálma
Hannessonar rektors urn þessi mál.
Eins og títt er með smáþjóðum
höfum við, íslendingar, ætíð látið
okkur það miklu skipta hvað aðr-
ar stærri bjóðir segðu um okkur.
Frásagnir erlendra mann.a hafa
oft verið hlýlegar og af skilningi
sagðar í okkar garð, en óneitan-
lega höfum við mjög oft fengið all-
óþyrmilega að kenna á frásögn-
um manna sem hafa sett sig upp
á háan liest sem „Islandssérfræð-
ingar“ og skrifað um land og þjóð
af fullkominni vanþekkingu og
fjandskap — og verið trúað.
Það eru frásagnir slíkra manna
sem Pálmi Hannesson tekur til
meðferðar í þessari bók. — Tök-
um hans á máli og stíl þarf ekki að
lýsa. Lesendur erindasafnsins
munu fagna því að fá þessi erindi
á prenti og myndu áreiðanlega.
gjara vilja fá meira af ferðafrá-
sögnum hans prentað í þessu safni.
í Erindasafninu hafa áður kom
ið: Auðug tunga og menning, eft-
ir Björn Sigfússon, Ferðaþættir og
minningar eftir Guðmund Tlior-
oddsen og Frá Vínarborg til Ver-
sala eftir Sverri Kristjánsson.
Þegar frá líður verður þetta
skemmtilegasta safn, sem margir
munu vilja eignast frá upphafi,
en þess er rétt að geta, að upp-
lag fyrstu »heftanna mun hafa
verið takmarkað, svo þeir sem
vildu eignast þau frá byrjun, en
hafa enn ekki keypt þau, gætu
tekið það til athugunar í tíma.
Samtíðin
Samtíðin, 5. hefti 1945, er ný-
komin út.
Þessar greinar eru í heftinu:
L‘m .Jónas Hallgrímsson, eftir rit-
stjórann, Verzlunin Edinborg 50
ára; Gengið á milli góðbúanna,
eftir Ingólf Davíðsson; Hugleið-
ing um bókmenntir. eftir ritstjór-
ann: Listin að verða gamall, eftir
Offsetprent, ný prent-
. smiðja
Ný prentsmiðja, Offsetprent h.f.,
var stofnuð hér í bœnum 19. marz
s.l.
Tilgangur félagsim er að reka
prcntsmiðju, bólcaútgáfu, pappirs-
sölu og annast skyldan atvinnu-
rekstur.
Stofnendur eru 5. Hlutafé 50
þús. kr. ær skiptist í 500 kr. hluti.
Stjórn skipa: Hrólfur Benedikts-
son yfirprentari, formaður; með-
stjórnendur: Jóhanna Gunnarsson
frú og Sigurgeir Sigurjónsson hrl.
— Framkvæmdastjóri félagsins er
Hrólfur Benediktsson.
Nýtt útgerðarfélag
á Norðfirði
Nýtt útgerðarfélag, Illutafélag-
ið Goðaborg, var stofnað í Nes-
kaupstað í jan. s.l.
Tilgangur félagsins er að reka
fiskveiðar og hverja aðra starf-
semi er a,ð sjávarútvegi lýtur, svo
og verzlun með innlendar og er-
lendar vörur.
Stofnendur eru 6. Hlutafé 80
þús., hlutaupphæðir 5 Jiús. kr.
Stjórn skipa: Bergur Einarsson
útgerðarmaður, Guðmundur Sig-
fússon forstjóVi og Asgeir Bergs-
son útgerðarmaður, — Fram-
kvæmdarstjóri er Guðmundur Sig
íússon.
Nú er tækifæri til undirbúnings-
framkvæmda í Krýsuvík
• Það mætti kannski benda bæj-
arstjórninni á það. hvort henni
þætti nú ekki henta að láta girða
land bæjarins í Krísuvík í sum-
ar, og bjTrja á því verki nú þeg-
ar. Nú er tækifoerið. Vinnumiðl-
unarstofan hefur nóga mcnn, og
komu um síðuStu helgi um tutt-
ugu menn úr flugvellinum. Það
er því völ á verkamönnum til marg
háttaðra framkvænnla. aðeins ef
brugðið er nógu fljótt við. áður
en menn ráða sig að öðru.
Og e.f það er satt, að allt efni
til girðingarinnar sé fyrir hendi,
þá fæ ég ekki séð hvað nú á að
tefja það að hafizt sé handa um
nð girða Krísuvík. Til Jiess að
hægt sé að hafa ræktunarfram-
kvæmdir jjar syðrá, þa'rf vitanlega
að girða ■ landið. En mörg ár eru
nú liðin síðan fest voru kaup á
landinu og engar framkvæmdir
hafnar ]>ar ennþá. Og ]>að blæs
ékki byrlegn með }>að, ef landið
Verður ekki einu sinni girt í sum-
ar.
Ef eldur kviknar...?
Skinfaxi
Skinfaxi, 1. hefti 36. árg., tíma-
rit Ungmennafélaga íslands, er ný
kominn út.
Þessar greinar eru í blaðinu:
Tímamót, eftir Daníel Ágústínus-
son; Þörf á leiklistarráðunaut, við
tai við Harald Björnsson leikara,
Ungmennafélögin og fræðslumál
svetanna, eftir Stefán Jónsson;
Lestrarfélög og hreppsbókasöfn, við
lal við Bjarna M. .Tónsison; Leið-
beiningar um örnefnasöfnun eft-
ii Kristján Eldjárn; íþróttaþátt-
ur (um stangarstökk). eftir Þor-
steinn Einarsson.
Kvæði eru í heftinu eftir Guð-
mund Daníelsson, Guðmund Inga
og Skúla Þorsteinsson og söng-
lag eftir Halldór Jónsson. Enn-
fremur fréttir af félögum o.fl. —
Ritsjóri er Stefán JúHusson kenn
ari.
André Mauróás. Þá er einnig
kvæði: Sneglu-Halli. eflir Hreiðar
E. Geirdal; saga: Nafnlaust bréf.
eftir Sigurjón frá Þorgeirsstöðum.
k'mnissögur o.fl.
Þótt langt sé nú. liðið síðan
kviknaði í trésmíðáverksmiðju
Reykdals og löngu hætt að tala
um þann atburð, þá ,eru enn ekki
gleymd ýmis mistök sém talið er
að orðið hafi í starfi slökkviliðs-
ins í þetta sinn.
Á sínum tíma vakti þetta um-
tal um það, hvort slökkviliðið
myndi reynast starfi sínu vaxið.
ef til alvarlego eldsvoða kæmi hér
í bænum.
; Þótt langt sé nú umliðið þykir
1 rétt að gera þetta að umtalsefni
•'ð nýju, ef benda mætti til þess
að gerðar verði ráðstafanir til
þess að sl'íkar misfellur endurtaki
sig. Það hefði mátt ætla að mis-
tök þessi hefðu orðið til þess, að
betur vœri gætt þess að slökkvi-
tækin yæru í lagi, en reynslan
varð önnur. Þegar kviknaði í á
Hamrinum um daginn varð að
draga brunabílinn með öðrum bíl
á brunastaðinn, en slíkt mun
hafa hént áður. — Það verður
því ekki hjá því komizt að ræða
að nýju mistökin sem áttu sér
stað í vetur.
I’egar slökkviliðið var kvatt á
vettvang mun hafa gengið stirð-
lega að koma brunabílnum í gang,
og tafið fyrir því að slökkviliðið
kæmist á brunastaðinn, eins íljótt
og annars hefði orðið.
Þegar á brunastaðinn kom tókst
ekki að koma dælunni í gang,
þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir.
Var þá brugðið við og náð í
. véldælu slökkviliðsins, en þegar
hún var komin á brunastaðinn
tókst ekki héldur að koma heniii í
gang fyiT en aftir ítrekaðar tilraun
ii, vegna þess að kveikja hafði
blotnað í rigningiinni, af því hlíf-
ar sem fylgja eiga dælunni voru
ekki með í förinni. Var þá liðin
um liáif klst frá.því slökkviliðið
kom á vettvarig, þegar dælan loks
komst í gang.
Þegar slökkviliðið gafst upp við
| ;ið nota brunabílinn var honum
j ekið til 'hliöar .til þess að hann
j yrði ekki fyrir u'mferð — en von
| var á slökkviliði úr Reykjavík —
j og var það maður utan • slökkvi-
j bðsins, (eftirlitsmaður brunamála)
j sem tók eftir því að pakkning í
j sogbarka véldælunnar var ónýt
j eða vantaði, og var það fvrir á-
í iggjan hans að sótt var vara-
1 pakkning á slökkvistöðina (því
engin hefði verið tekin með), en
eftir það dældi bílinn vatni eins
og til stóð. En þá munu hafa ver-
ið liðin hálf önnur klst. frá því
brunabíllinn kom á staðinn.
Og að lokum. þegar eldurinn
hafði verið slökktur vfirgaf slökkvi
liðið staðinn og skyldi eftir öll
slökkvitækin. Aðeins tveir menn
urðu eftir, annar þeirra utan
brunaliðsins, en hinn varamaður
í því, og unnu að því að taka
tækin saman og koma þeim niður
á stöð.
Þetfa skal svo ekki rætt, hér
frekar að sinni, en á það bent að.
það viuðist sannarlega kominn
tími til þess að slökkviliðið fái
fastan starfsmann, svo slökkvitæk-
in geti verið í nothæfu ástandi og
viðbúin þegar á þeim þarf að
halda.
f js* H o^qtnni
Næturlaeknir er i læknavarðstof-
unni í Austurbæjarskólanum.
Sími 5030.
Næturvörður er í Lyfjabúðinm
Iöunn.
Utvarpið í dag:
Útvarpið i dag:
20,50 Upplestur: Úr ævisögu sér.i
Friðriks Friðrikssonar (Garðar
Svavarsson prestur).
21,30 Gamanleikur: Tveir biðlar og
ein kona“ eftir Ingimund (Val
ur Gíslason o. fX. )f
Hvenær fáum við
Hafnfirðingar nýja
vatnsveitu
Hdi’ í tolaðinu hefur margoft
verið á það bent hversu mikið
sleifarlág ríkir í vatnsmálum okk
ar Ilafnfirðinga*.
Og eftir ínikið þref héraðlút-
andi í bænum, sií bæjarstjórn sig
loks tilneyddda að gera smá lag-
færingu á örlitlum hluta vatns-
æðarins og koma fyrir dælu til
hæstu hverfanna í bænum. En þau
höfðu verið alla daga vatnslaus.
í þessu máli dugar samt ekk-
ert kííik. Það verðlur að leggja
nýja vatnsæð fyrir bæinn. Vitað
er að gamla æðin er alveg ónýt
og getur bilað á hverri stundu og
bærinn orðið vatnsláus.
Ráðamenn bæjarins verða, að
gera sér það alveg fulÚtomlega
Ijóst, að það ástand sem nú ríkir
í þessu máli er óviðunandi, og
getur verið til‘ stórskaða fyrir bæj
inn. Þessvegna kyefjast líka bæj-
arbúar þe.ss að ekki sé sofið á
þessu einu stærsta velferðarmáli
bæjarins.
Fyrsta hópferð
Hlífar
Verkamannafélagið Hlíf gengst
á þessu sumri eins og að undan-
förnu fyrir hópferðum fyrir félags
nienn sina.
Verður fyrsta ferðin á sumrinu
farin í dag, til Þingvalla og ná-
grennis.
AII3 ráðgerir félagið að fara í
10 slíkar ferðir á þessu sumri,
bæði styttri ferðir i nsersveitirn-
ar. einnig lengri ferðir, t.d. norður
í land.
Þióðviljinn mun væntalega
birta ferðaáætlun félagsins.
Sól -- sumar og
göturykið
Allmiklar umkvartanir, bæði
munnlega'og skriflega hafa borizt
viðvíkjandi göturykinu í bænum.
Og læt ég hér með fylgja eftir-
farandi kafla úr einu bréfinu:
„Við heilsum sumrinu, með allri
sinni birtu og hlýleika og margs-
konar atvinnulegri blessun. sem
því fylgir á svo margan hátt.
Hjá okkur sem búum í bæjun-
um, er þó eitt alveg sérstaklega,
sem skyggir á dásemdir sumars-
ins, en það er göturykið og allur
sá óþverri sem því fylgir.
Hér í bæ er göturykið allveg
óskaplegt, enda lítið sem ekkert
gert af hálfu bæjaryfirvaldanna til
þess að hindna það að þessum ó-
sóma sé ausið yfir vegfarendur.
Víst væri það sannarlegt gleði-
efni. ef . ráðamenn bæjarins yökn-
i'ðu tii umhugsunar um það að
þeim ber tvímælalaust að koma
í veg fvrir þennan ófögnuð. Og
þegar á það er nú litið, að hér í
bæ er ekki einn einasti barna-
leikvöllur eða önnur opin svæði
fyrir börn til þess að hafast við
á. Nei þau hafa ekki annann stað
til leika en götuna, í rykinu
i.g óþverranum sem því fvlgir".
Já, það er alveg satt og rétt
sem hinir óánægðu bæjarbúar
hafa látið uppi um þetta efni, og
uppeldisskilyrði æskunnar' hér í
bæ eru alveg hörmuleg á flestum
af ekki tlllum sviðum, og þarf
sannarlega miklar umbætur á því
sviði. Og göturvkið þarf umfram
allt að kæi’a, því það er ekki einu
sinni svo að það stórspilli heilsu
manna, einnig hefur það skaðleg
áhrif á allann gróður í görðum
Uæjarbúa..