Þjóðviljinn - 26.03.1946, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 26. mar? 1946-
ÞJOÐ Vip J INN
í»
Víðsjá Þjóðviljans 26. 3. ’46
Uppeldisskilyrði reykvískra barna
Dagskrá síðustu viku hófst
á því að Helgi Hjörvar las
upp fyrsta útvarpsdálk Þjóð-
viijans. Er
það hin ákjós-
anlegasta ný-
breytni, 0g
verður vænt-
anlcga fastur
dagskrárliður
e.ftirleiðis.
Sama dag flutti Ölafur Ólafs-
son síðara erindi sitt: Minning
ar frá Kínasléttum og fórst
það vel eins og fyrr. Steinþór
Sigurðsson hélt áfram erinda-
flokki sínum um r.tköpun heims
ins. Erindaflokkur hans er al-
varleg og merk tilraun, en mér
er. til efs að almenningur hafi
fullt gagn af henni. Efnið er
þungt og framnndi fyrir
flesta, og það er sennilega
ekki hægt að gera það að-
gengilegt í erindisformi. Kvöld
vökuna fjörgaði Sigurður
Það er oft uim það rætt að
'koma þurfi upp æskulýðs-
.he.'anili — frjálsum og heilsu
samlegum skemmtistað fyrir
ungliaga þessa bæjar. Það er
rétt — sMkan samastað fyrir
unglingana vantar mjög, en
bara ekki einn sMkan stað,
né eina höll, heldur minnst
fjögur slúk smærri heimili.
En það er raunverulega
skot'.ð fram hjá marki, að
vera að ræða um hvað gera
þurfi fyrir unglingana. ef
ekki er búið að tryggja þeim
sæmilegt uppeldi frá vöggu
til ungMngsára, og þeim
þætti er áreiðanlega mjög á-
bótavant, það sést bezt á því
að á hverjum vetri fá blöðin
hreinustu klögumálasótt ó
aidursflokkana átta til þrett
án ára. Það virðist svo, að
hvar sem þessi börn eru á
ferð, þá séu þau alltaf um-
kvörtunarefni fyrir þá, sem á
vegi þeirra verða. Þau eru
Magnússon með skemmtileg-1 með óspektir og ókurteisi í
strætisvögnum og á götum
bæjarims, ógurlegir og ófyrir-
leitnir skemmdarvargar, sem
svífast ekki að ráðast á af-
girtar . eignir manna, hanga
aftan í bílum og fremja reið-
innar ósköp af allskonar laga
um ferðaþáttum, en laugar-
dagsleikritið var með endem-
um ómerkilegt og leiðinlegt.
Eins og ég drap á síðast er
efmsval útvarpsui3 mjög f.'.-
breytilegt. Sama máli gegnir
um það form sem útvarpið
velur efni sínu. Talað orð er
ýmist í upplesturs- eða erindis
formi. Samtöl og viðtöl eru
mjög sjaldgæf, og allt er bund
ið við það sem fram getur
farið í salarkynnum útvarps-
ins. Útvarpss.töðvarnar í Skandi
navíu, sem vel mættu vera
okkur til fyrirmyndar, gera
mikið að þvi að senda starfs-
menn sína með upptökutæki
og láta þá lýsa daglegu lífi
manna og viðfangsefnum.
Fréttamaðurinn heimsækir
verksmiðjur, vísindastofnanir,
skóla o. s. frv., segir frá jv'
sem fyrir augun ber og á við-
tal við forstöðumenn og starfs
fólk. Útvai-psefni þetta cr
mjög skemmtilegt og vinsælt.
og verkefnin em óþrjótandi.
Það er hægt að lýsa veiðiferð
um skipa, sveitavinnu, segja
frá nýjungum í atvinnulífi og
því sem er að detta úr sögunni
o. s. frv. Ef Ríkisútvarpið
tæki upp þessa nýbreytni gæti
það eflaust haft menningar- |
sögulegt gildi. Mér er ekki
kunnugt um hvort Ríkisútvarp
ið á nauðsynleg tæki til að taka
upp þetta útvarpsefni, en ef
svo er ekki stendur það vænt-
anlega til bóta.
M. K.
cg siðferðisafbrotuin. Það er
vitað um þetta, talað um
1 þetta og „dsemt, en venjulega
sést ekki mikið af sanngirni
eða leit að orsökum þessa á-
stands.
Eg veit ekki, hvort þeir
menn, sem viljugastir eru í
þessum 'klcgumálum, hafa
gest sér það ljóst, að um leið
og þeir lýsa börnum þessa
bæjar, sem óalandi og óferj-
andi, þá hafa þeir kveðið upp
dóm yfir uppalendum barn-
anna, foreldrum, bæjarfélag-
inu og þjóðskipulaginu í
he"|d. Eða er hægt að gera
ráð fyc'r að orsakir þessa á-
stands firnist einungis hjá
barnina s'”fu. Er hægt að
gera ráð fyrlr að bað eitt eigi
sök á núvera'di viðhorfi
sínu. Mundi það rkki verða
að teljast nokkuð hlutdrægur
dómari, sem dæmdi svo.
Hvenær íér
Bandarítvja-
Hiö „frjálsa athafnasvið“ barnaima.
Eg held að það væri miklu
affarasælla að reyna að gera
sér grein fyrir, af hverju
þetta er svona og reyna síð-
an að finna leiðir til þess að
bæta ástandið. Það lætur sér
enginn segjast af ásökunum
einum saman.
Ef rætt ,er um leiðir tii úr-
bóta, þá eru húsnæðisvand-
ræðin einn, fyrsti þröskuld-
urinn á bejfn vegi. Hjá flest-
Eftir
Pétur Sumarliðason
kennara
um er svo þröngt og áskipað
í íbúðinni. að ekkert olnboga
rými er fyrir barnið, bað virð
ist helzt ekki eiga tilverurétt
á heimilinu. Um barnaher-
bergi er ekki að ræða.
Frá því. fyrsta að. bamið
fer að skríða, um, er það í
umhverfi, þar ssm bað má
helzt okksrt aðhafast. Það er
alltaf að grípa í cg gera eitt-
hvað, sem það má' e-kki, Ó-
þrjótandi bað. og bönn á báð-
ar hendur. Athaínafrelsi frá
sjónarmiði barnsins er ekki
til. Það getur hver og einn
Nýja Bíó:
Söngrvaseiður
(Greenwich village).
Carmen Miranda er Abba-
labba-lá amerískra kvikmynda.
Hún dansar svört á brún og brá
Framháld á 7- síðu
sér í hugarlund, hversu
slOkt uppeldisumhverfi
Að leikvöllununi komast færri börn en vilja.
gert
holt
sé.
Svo kemst barnið út á göt-
una- Þar öðlast það oft fyrsta
frjálsa athafaasviðið, laust
við hið sífellda „má ekki-4
foreldramia.
Þannig þroskast barnið svo
upp með algerlega neikyæða
afstöðu til allra afskipta af
hendi hinna fullorðnu og gat
an verður hinn eftirsótti stað
ur frjálsra athafna.
Ef við athugum þá fáu
leikvelli, sem til eru 1 bæn-
um, þá sjáum við að þeir eru
saanarlega notaðir af börn-
unum. Við höfum því leyfi
til að álykta sem svo, að sé
leikvöllur búinn nauðsynieg
ustu leiktækjum í umhverfi
barnsins, þá fari barnið
frekar þangað en út á götuna.
Tii þess að leikvellir komi
að fullum notum, verður að
miða niðurröðun þeirra við
það. að stutt sé að leikvell-
inum. Margir smáir leikvell-
ir. sem settir eru bað þéít að
ekki þarf að ofhlaða neinn
þeirra, ksma að .langtum
meiri notum en stórir le>k-
vellir, sem stórt bæjarsvæði
ætti að hafa not af. Þeir, sem
fjærot ættu að sækja. mundu
þá ær'ð oft fremur velja gör-
una en langa Mej.ð á völMnu.
En það er ekki allt feugið
pieð þyí að skapa barninu
leikskilyrði. Tíu til fjórtán
ára börn hafa gaman af alls-
konar fróðle k og skemmti-
lestri og jafnvel fremur. ef
þau hafa sjálf aðstöðu til þess
að velja og hafna. en ef þau
eiga að gera slíkt eftir fyrir-
sögn kennara eða foreldra.
bó auðvitað vilji báðir aðilar
þe.im hið bezta.
Mér h'efur sk lizt, að sum-
ir vildu bæta úr þessu með
byggingu barnabókasafns,
þar seni þessum aldursflokk-
um væri sérstaklega ætlað að
eiga afdrep til tómstundaiók-
ana. Slik bygging yrði auð-
vitáð, æði mikið bákn, og
i Framh é 7. síðt.
Lerinn?
Rauði heriirn hcíur samið við rík
isstjórnir Dananerkur, Iran»
og Kína um . gcran brottfhitn'
ing rauða h.eœins úr lönduni
þeirr.a á r.ítctu vikum, svo-
nú fá blöð rvði hérlendis og
erlendis, sern haft hafa þung-
ar áhyggjur egna dvalar sov
éthers í þeu :m löndum, tíma
til að snúa, iár.gð öðrum við-
fangsefnum, þv!í víða standa
erlendir hei'i í löndum, sem
ekki ættu að vera hemumin,
þ. á. m. í Mi'dum, sem börð-
ust með sarr.v inuðu þjóðunum
gegn fasisr,:. auum, en ekki
gegn þeim.
ATHYGLI ht . .: iiv: beinist í sé-
vaxandi ma ,i a"ð íslandi, þar
sem Bande: ó aher dvelur enn
í trássi v:ö Iiátiðlega gefin
loforð þjóðihéíðingja og ríkis-
stjórnar Ba-ndarákjanna og.
vilja þjófea'mar. ’Við hvað
átti utanrík snáðherra Banda-
ríkjanna, Byranes, er hann»
fyrir pokkiu lýsti.yfir, að er-
lendur her »ttj. hvergi að
dvelja gegn . ilja þjóðarinnap
sem í hlut :i. Yfirsást ráð-
herranum rð méð þessu vaiv
hann að öirsma sína eigin.
stjórn fyrii.i að, að efna ekkk.
loforð- R:-'_ .vcits forseta?,
Síðan heíui i .j itaríkur banda
rískur rá.ð.-tjia, Henry Wall-
ace, lýst ; : ú- þeirri skoðun
sinni, að il.. jg ætti; Banda-
ríkjaherinn rf íslandi, og bætt.
við, að Sc .ttrikin hlytu að
telja frarv.b aklsdYól hersinv
hér stefnt gcgn sér. Eftir
hverju er A að bíða? ís-
lendipgar .v j a rngar herstöðv
ar hafa í Ir.n-di sínu, það eir
hiklaust vólji nllra sannra ís—
leadipra.
BLOÐIN sem I
erlendra heij
ríkjum haía.
Brezkur l:*r
Grikkland:.,
landi, 7
nesíu, In;,..:
Bandarískv.i
Frakklandi,,
Kína og v.
nokkrar skyi
ur virðist vi
crjast gegn dvöl'
n ! vmsamlegum
róg veykefni, —-
dvelur enn í’
Frakkl.
,h .,t ínu,
ndi. og
her á
Egypta-
Indó-
víðar.
íslandi,
Egyptalandi, í
r — • án þess að
. amlegar ástæð-
líkrar dvalar.
ÞAÐ má te’Jsc
| vegarar i
herlið í r
til friður t
hlýtur að v
erfiðieikum
um að haís
ar í lör..
þjóða. Það
að Henry
mundi dra
alþjóðamá"..
herinn vær
íslandi, og
ölilegt að sigur-
'iimsstyrjöld hafit
ilöndunum, þar
.airpinn. En hittí
ka tortryggni og
alþ jóðaviðskipt-
vri pg herstöðv—
n vinsamlegra
ei oklci út í bláinp
' ...Uijaec telur það(
ga úr .tortryggni I.
. • i. að Bandaríkja-
iiuttur burt í'i'á.
! ;.ð tafarlaust.