Þjóðviljinn - 02.07.1962, Blaðsíða 6

í banda’.agsfé’iagin
ystumen% bessa fl
'Frakkinl ienlgltój
ruarmertn a
þlÚÐVILIINN
ffs«Xanðli BaMinlncaríloKkvr alÞfBv - Púalallstafiokkvrlnn. - BltftJðrasi
CacnAa KJartansaon (áb.), Macnúa Torfi Ólafsson, SigurOur QuBmundsscn. —
ur4ttaiitatJórari ívar H. Jónsaon, Jón BJarnason. — Auglýsingastjóri: GuBaalf
Cacnftsaon. — Ritatjórn, afcrelSsla, auelýslngar, prentamlSJa: SkólavðrSust. 18.
ÖMi 17-500 (i linor). AakriftarverB kr. 55.00 4 mán. — LausasöluverB kr. 3.0«.
Ef það gleymist
jyjorgunblaðið og Tíminn hafa háð um bað harða
deilu undanfarið, hvor flokkurinn, íhaldið eða
Framsókn, væri ósvífnari að beita atvinnukúgun til
þess að efla pólitískt fylgi sitt. Telja báðir aðilar sig
geta nefnt ótal dæmi máli sínu til sönnunar og er ekki
að efa að svo sé. Allt frá því er Vilhjálmur hóf
þá stefnu á loft innan samvinnuhreyfingarinnar að
flétta starfsemi hennar inn í einkabraskið, hafa bæði
íha-ld og Framsókn haft hina ákjósanlegustu aðstöðu
til þess að fylgjast með starfsaðferðum hvors annars
á þessu sviði. Það er því ekki ástæða til að rengja
'Það, að bæði blöðin muni fara með rétt mál, —
aldrei þessu vant. Enda er það opinbert leyndarmál,
að ýmsir atvinnurekendur beita slíkum aðferðum ó-
spart gegn starfsfólki sínu, ef þeim býður svo við að
horfa.
Q/urvald íhaldsins ií Reykjavík byggist einmitt fyrst
og fremst á því, að allur þorri atvinnurekenda
hér er innan Sjálfstæðisflokksins og þeir beita óspart
aðstöðu sinni gagnvart starfsfólkinu beint og óbeint
til framdráttar dhaldinu. Þar við bætist, iað íhalds-
meirihlutinn í bæjarstjórn er óragur við að nota að-
stöðu sína á sama hátt. Mogginn hefur naumast átt
nógu sterk orð til þess að lýsa hneykslan sinni á
skoðanakúgun af þessu tagi, þegar Framsóknarmenn
beita henni. Og það sama er upp á teningnum, þegar
Tíminn fordœmir íhaldið fyrir atvinnukúgun. Skrif
Tímans og Morgunblaðsins verða ekki tekin öðru vísi
en sem nákvæm-ar lýsingar á því, hvernig Fram-
sókn og íhald nota yfirráð sín yfir atvinnutækjum,
hagsmunasamtökum og opinberri 'þjónustu til fram-
dráttar flökkshagsmunum sínum. Og hnúturnar, sem
á milli fljúga, sýnia að þessir menn vita, hvað þeir
eru að gera. Fordæming Iþeirra á atvinnu- og skoðana-
kúgun hittií þá sjálfa fyrst og fremst, því að báðir
hafa svo flekkaðar hendur, að oft er erfitt 'að greina
-h' jþar á milli. •
_ ■ ■-.öiiov'h
★ ★ ★
fjað er vissulega tími til kominn, að hér verði tekið
í taumana, en iþað er ekki á valdi neins nema
hins vinnandi fólks að gera það. f-Atvinnurekandinn
er lí raun og veru mun háðari vinnandi fólki heldur en
það þeirri vinnu, sem hanp kann .gð veita því um
"Teifgri éðá 'skemmri tíma. Ekki myndi útvegsmaður-
inn draga marga fiska úr sjó, þótt báturinn hans væri
stór og búinp... ,öUumi; nýjusfu.ífiskiiettartækjumiii-ef
ekki nyjti viðr,handtaka sjómianhsirlfr; Og t'iðnáðáíJii'og
, jþjQnwstufyrirtækí^múnílu einnig*!'skílá litrúm ár§i/.ejf
vérkalýðúrinn 'legðí ekki giörýa hönd að^ frámÍeiðslu
þeirra verðmætá, sem'þannig skapast.

"■ ' ,'na litlÍKá ;JO ÍÞ ’
’líinnandi stéttir.hafa komið auga á þennan sannleik
’ og iborið hann fram til sigurs á sviði kjarabarátt-
unnar. En kjarabaráttan er ekki síður háð á hinu
pólitóska sviði. Þar neyta atvinnurekendur færis að
svipta vinnandi fólk þeim ávinningum, sem kjarabar-
áttan færir. Þess vegna þarf verkalýðurinn að gera sér
ljóst, að pólitísk samstaða með atvinnurekendavaldinu
er andstæð baráttunni fyrir' bættum kjörum! Og þá
er gott að minnast þess, að Morgunblaðið og Tíminn
hafa keppzt um að fordæma alla skoðana- og atvinnu-
kúgun undanfarið. Það eru því hseg heimatökin að
vísa aftur heim til föðurhúsanna, þeim sem kynnu
áð hafa 'gleymt því um næstu kösningar. — b.
“ •' . V ..■-<: ................- ................. ... -X-t-
Hver urðu afdrif Grœn-
lendinqa hinna fornu?
• Aldrei meiri r&Bqáia
segir KRISTJÁN ELDJÁRN
„Nú er hún Snorrabúð stekkur“. Hér blasa við rústir Hvil-
eyrarkirkju á Grænlandi.
Eins og lesendum mun kunn-
ugt hefur í sumar farið fram
uppgröítur fornminja á Græn-
landi. Fornminjar þessar fund-
u.þt í ágúst í fyrra og var þá
of áliðið sumars til þess að
unnt væri að hefja starfið.
Verkinu hefur nú miðað það
áfram, að óhætt mun að full-
yrða, að hér sé fundin hin
forna kirkja Þjóðhildar Jör-
u.ndsdóttur,; konu Eiríks rauða.
Raunar er ,kirkja rangnefni, því
hér er um að ræða lítið bæn-
hús í líkingu við þau, sem al-
geng hafa verið á íslandi ■ og
enn eru til. Eftirtektarvert er
Iþað, að staðsetning kirkjunnar
kemúr heim við þau orð sög-
uriTÍar, <að . Þjóðhildur lét „gera
kirkju eigi allnærri bænum.
Þat hús var kallat Þjóðhildar-
kirkja“.
Blaðið átti fyrir skömmu tal
við Kristján Eldjárn þjóðminja-
vörð en hann er nýkominn irá
Grænlandi. Við spurðum hann
þeirrar spurningar, er jafnan á-
sækir íslendinginn: Hver urðu
endalok íslendinga í Græn-
landi?
---íslendingar, svarar dr.
Kristján með nákvæmnl vís-
indamannsins, er rangnefni. —
Auðvitað voru þessir menn ekki
fremur íslendingar en við Norð-
menn. Hér vantar heiti, en við
erum vanir að nefna þá Græn-
lendinga hina fornu. Um enda-
lok þeirra get ég það eitt sagt,
að þetta verður æ meiri ráð-
gáta eftir þv£, sem maðuí
kynnist betur landkostum þar
vestra.
— Já, hvað um landkosti?
— Nú er þþss að gæta, að
við komum þarna á bezta tíma
órs. En bændur í Brýttuhlíð
hafa nú um 500 fjár en marg-
ur íSlenzkur bóndínn hefur
mátt una við 40—50. Manni
blöskrar l'iskigengdin, en hún
er að vísu óstöðug, og fiskur
getur lagzt frá ,s,vo árum skipti.
I Bröttuhlíð eru heyskapar-
möguleikar töluverðir, en fé
gengur mjög sjálfala. En vetur
er að sjálfsögðu harður. Byggð-
íft hefur verið strjál og sterkur
íimbulvétur getur hafa leikið
hana grátt.
— Hver getur þá orsökin ver-
ið?
— Um það getur víst enginn
fullyrt að svo stöddu. En yfir-
maður þessara rannsókna, Jörg-
en Meldgaard safnvörður í
Kaupmannahöfn, leggur mikla
áherzlu á það, að Eskimóar
kunni að hafa orðið hinum
fornu Grænlendingum þungir í
skauti. Hann segir það þjóð-
sögu eina, hve friðsamir Eski-
mcar séu, cg styður það dæm-
um víðar að, að þeir geti orð-
ið mjcg fjandsamlegir. Nú er
það augljóst, að Eskimóar, sem
að jafnaði bua saman í litlum
hópum, útrýma ekki ster,ku,
norrænu þjóðfélagi á Græn-
landi. En sé það samfélag veikt
fyrir gæti ýmislegt hafa gerzt,
enda muni Thule-Eskimóar, for-
feður núverandi Grænlendinga,
geta orðið býsna herskáir, ef
því er að skipta. Hvernig sem
því er farið, segir dr. Kristján
að lokum, hlýtur þessi spurn-
ing að sækja á mann: Hvað
veldur?
Já, hvað veldur? Um þetta
hefur lengi verið deilt og fá
viðhlýtandi svör fengizt. Kenn-
ingarnar munu vera fjórar
helztar, og skal á þær drepið
lesendum Þióðviljans til fróð-
leik)s og einhverrar skemmtun-
ar.
Kiljan hfefur í Gerplu gert
hið mesta 'gys að riorrænum
mönnum á Grænlandi, sem
stundað hafi lifnaðarhætti. sefn
jafngilda því að bíta gras og
það stlopult í stað þess að
semja • sig að siðurri < Eskimóa,
sem lifað hafi á landSins gæð-
um. Nú mun sú,* þjóð Vándfúrid-
in í heiminum. sem ekki kýs
• heldur að laga sig, að aðstæð-
um en svelta í hel og deyja
’út. Samkvæmt beináfundi við
! Herjólfsnés 1921 áttu Grænlend-
ingar hinir fornu að hafa ver-
ið orðnir úrkynjaðir með öllu,
og var þá um leið fundin hand-
hæg skýring á endalokum
þeirra. Nýrri rannsóknir hafa
þó valdið því, að fáir vísinda-
menn munu nú taka hina fornu
úrkynjunarkenningu alvarlega,
enda beinin fá cg svo illa varð-
veitt, að örðugt er að draga
af þeim ályktanir. Enda talar
Vilhjálmur Stefánsson um það
í háði, „þegar sagnfræðingar
uppgötvuðu vítamínin”.
önnur kenning er sú, að
Grænlendingar hinir fornu hafi
blandazt Eskimóum og séu nú-
verandi íbiiar Grænlands af-
komendur þeirra. Það er Vil-
hjálmu.r Stefánsson, sem helzt
hefur haldið þdssu fram og er
alkunn kenning hans um „hvíta
Eski.móa”. Ekki hefur þessi
kenning þó fsngið sérstakan
hljómgru.nn. Nú eru kunnar
rústir ca. 3C0 bæja norrænna
manna á Grænlandi, 12 kir'kju-
staða og tveggja klaustra. Get-
ur hver og einn leikið sér að
því að reikna út eftir þessu hve
. fjölmenn hafi verið hin forna
nýlenda og leikur mat fræði-
manna ó þrem að níu
undum. .En hitt má undur
.heita, ef svo fjölmennúr hópur
norrænna manna og Grænlend-
ingar hinir fornu hljóta að
hafa verlð, hverfur inn í þjóð-
félag Esikimóa án þess að skilja
eftir- sig nokkur merki þess t d.
í túngu þeirra — þó a'drei
nemá málin séu eins gjörólík
og raun ber vitni.
Þriðjá kenningin er sú, að
■ Eskimóar hafi hreinlega útrýmt
Grænlendingum hinum fcrnu,
eri á það hefur til þessa verið
'lítill trúnaður lagður. íslenzkar
Scð yfir Einarsfjörð af Tíðaska|rði. Hér stóð til forna kirkjustaðurinn Garðar.
Þannig iítur hið forna höfuðból Eirfks ráúða út í dag. Hér var það sem frú Þjóðhildur gerði ■
uppsteit á hehnillriú og tók kristni að ráði soh ar síns Leifs heppna.
þjóðsögur um þetta efni bera
með sér öll merki venjulegra
flökkusagna, og sama máli
gegnir um hinar grænlenZku.
En staðreyndin blalir við
köld og óvéfengjanleg: Norræni
•kynstofnin deyr út á Græn-
landi. Nú vill svo vel til — eða
illa — að til eru um það heim-
ildir þegar Vestribyggð er fall-
in í auðn. 1341 gefur Björgvinj-
arbiskup Ivari Bárðarsyni leið-
arbréf til Grænlands £ erindum
'kirkjunnar, og 1364 er hann
kominn aftur til Noregs. Á
Grænlandi var Ivar sendur af
lögmanni til Vestribyggðar „að
útdríía þá Skrælingja af
Vestribyggð", en ,,fann engan
mann hvorki kristinn né heið-
inn“. Aftur á móti fann hann
þar mijkinn búsmala og tóku
þeir i'élegar með sér það er
þeir máttu heim til •Eyst'ri-
byggðar aftur.
Friðþjófur Nansen .hefur lagt
á það mikla áherzlu, hve ó- ,
sennilegt það sé, að Etkimóar !
hafi útrýmt fólkinu en látið fé
ósnortið, og kemur nú að þeirri
kenningu, er Helgi Ingstad hef-
ur sett fram í bók sinni „Land
undir leiðarstjörnu”.
Ingstad heldur þvi fram, að
fbúar Vestribyggðar og síðar
Eystribyggðar hafi flúið land í
og haldið ti!l Vesturheims. Af
rökstuðningi hans skulu tvö at- ;
riði nefnd.
I páfabréfi frá Nikulási V. ;
sem ritað er 1448 og stílað á
hina tvo biskupa Islands, segir
m.a.:
„Kvalafull neyðaróp, sem
fyllt hafa Vort hjarta beiskju,
hafa til Vor borizt frá Vorum
kæru sonum íbúum Græn-
lands“. „íbúarnir í nýlendum
þessum urðu fyrir um það bil
30 árum fyrir blóðugri árás
heiðinna barbara, sem komu á
flota frá íjarlægari ströndum;
með báli og brandi herjuðu
þeir landið allt og lcgðu byggð-
irnar í eyði“.
„Barbara" þessa telu.r Ing-
ctad hafa verið enska sjóræn-
ingja. Nú vi.ll svo til, að varð-
veitzt hefu.r grænlenzk sögn, er
bendir í scrnu átt. Hana er að
finna í dagbókum Niels Egede,
er var scnur Hans Egede, post-
ula Grænlands. N.iels Egede ólst
upp á Grænlandi og lærði til
hl.ítar mál Eskimóanna. Það er
of langt má.l að rekja sögnina
nákvæmlega hér. en heimildar-
maður Egedes skýrði svo frá
og hafði eftir forfeðrum sín-
um, að tvisvar hafi ræningjar
ráðizt á byggð n rrænna manna
og í síðara skiptið lagt hana að
mestu í auðn. Ingstad leggur á-
b.erzlu. á það, hve sögnin sé laus
við þann þjóðsagnablæ, sem æ
má af rnáli þekkja; hér er ein-
föld.um orðum sagt frá óhugn-
anlegum átburöum. sem ber-
sýnilega hafa haft mikil áhrif
á Eskimóana og geymst í minn-
ingu þeirra. Og enn þann dag
í dag heitir Herjólfsnes á máli
Eskimóa „Staðu.rmn, sem er
eyðilagður af eld:'“.
Hvað hefur nú skeð cpyr -Ing-
stad og svarar. sjálfur: „Endur-
teknar árásir , sjóræningjanna
hljóta að hafa' fyllt þetta litla
þjóðfélag sktelfingu. Það h'lýtur
að. hafa veri.ð. hræðilegt áfall
. er kirkjustaðirnir Garðar og
Brattahlíð voru lagðir í éyði.
Þeir er eftir lifðu Grænlend-
inganna hlutu að fyilast von-
leysi er þeir stóðu. yfir rústun-
um; þeir vissu, að sjálfir gátu
þeir aldrei reist þær að nýju og
alltaf var hætta á nýrri áriás“.
Þetta ásamt ými'um atriðum
fleiri telur Helgi Ingstad orsök
þess, að þióðin hafi valið hina
Framhald .á 10. síð>
k ti < (i 1 c; ’3 Ii. a b n £» d '
nil\
K H09ÍHTSIJ1
LONDON — Stöðugt styttist til þess tíma er
tekin verður ákvörðun í París og London um
byggingu eins stærsta og mikilfenglegasta
mannvirkis sögunnar: Brú yfir — eða göng
undir Ermarsund.
Öflugir fjármálaaðilar hafa
undanfarin ár háð harða
keppni í þessu mál:. Sumir
vilja byggja brú en aðrir
grafa ,göri.gj;Stferstu auðhring-
gr BandarikjariBa og víðar,
i t.d-.E Moráan udSv Rothschild.
hflfa sýrit mikinn áhuga á að
tajca Jþátt. íþessu fyrirtæki.
Og þessip auðhringar róa svo
í stjórnarherrunum í Lond-
on, París o'g Washjngton til
að reyna að fá þá* á band
hagsmuna sinna.
Allt frá tíð
um eöng uncjlír
varð til þegar' á
, :U6u,„ Napóleons. Áætlun um
þettac-var þó gevmd í hirzl-
um verkfræðinga þar til hún
var’ dregin fram í dagsljósið
að riýju fyrir átta árum.'
Tveir fjármálamenn, annar
brezkur og hlnn franskur,
gengust fvrir því að franska
og brezka fé’agið. sem höfðu
það á stlífrLSSkiiÚfifsinni að
grafa öðmííriu':ur>íS:r 'Ermar-
' suná* vsbtu fsaMeílíuð. Og þeir
reyndu SÓ-ffiá? S'Sézsk'úr-ðar-fé-
lagið til að géfö^t úðii: líka.
Fo.rstjóri Súezfélagsins, Jaq-
ues Georges-Picot, var þegar
til í tuskið, en bá . skeði það
að Násser tók Súezskurðinn
", Þær
stjórn Nassers
um
ráðherra .' úr flokki sósial- • •■
demqkp^ta, . senq; veitir,;.;félag-
inu , forstöðu,! , Bretar ,og
BaricÍarikjamerin hafa enn
éfttci ýerZt aðiiar að brúarfe-
lag.nu.
Ameríkanar í spi„„
m sf f> g -m, sÉi; |
Ekki 'lé'.ð á íöngiii þar1 til
auðvald Bandaríkianna tók
að láta á sér kræla í sam-
bandj við Ermarsund. Leiddi
það til þess að stofnað var
bandarískt Ermarsundsfélag
með heitinu „Technical Stud-;
ies Inc.“ Árið 1957 samein-
uðust áðurnefnd frönsk ög •
brezk félög oe sömu’eiðis Sú-
erfélagið í eitt bandalag. Það
var stofnað í London og kall-
að „Channel Tunnel Study
Group”. Hvert þessara fjög-
urra félaga á 25 prósent hlut
| Kosti ogr gallar
;bruárbyg|jngar a?
kom.'a fekkF a vett- *•
vang fvrr en síðar. í árslok
1960 var stofnað í Paris rann-
sóknarfélag um brúarhug-
myndina. Helzti. aði’inn, sem
stendur að bví félaei, er flug-
vé’.ahringurinn , ,J3ud-Av ati- ,.
o-i“ en 'bað fvrirtæki fram-
leiðir CaraveTe-flugvé’arrar. •
ATmargir áðrír aðilar í
Frakklandi styðja brúarhug-
myndina svo sem bankar,
stál.ðnaðárfyrirtæki og flutn-
ingafyrirtæki. Það er Jules !
Móch, fýrrverándi forsætis-
fitrí
Báða® hugmyndirhar' ‘4—
göngin og brúin — hafa- vissa
kosti og gal.'a. Brúin, sem.
yrði 33 km löng, mvndi anna
umferð 5000 bíla á klukkú-'
stund. Á henni vrði bílvégur
auk.;.. járnbrautarlínunnar.
Göngin vrðu 50 km löng en
þair sem mjög verður erýtt
að koma fyrir nægi’egri loft-
ræstingu, yrðu samgöngur að-
eins með rafknúnum lestum
í gegnum s’-ík göng. Til, þess.r:
að f'-ytja bíla í gegnum slík-.
göng, yrði bví að flytja þá
:v súgíl jnt riöínv nríi
á 's'áiktÖkúm VÖgnum í' raf-
magtislestlnri'í.' Á þeririan
hiitL-yrði hægt að.flytja 2000
Tj3v00XA a, - iwnf ■ göpgin á
klukkustund
:.r| ,noa ,i.ij'V.i'.-'v-’v &; (!c ,
★ ★ >r
Gallinn við brúna er sá. a?
undir henni verða að standa
ÍGO'stöðir. sem þýtt' g?etu
; aukna hsettu 'fyrír skipasigl-
ingar um sundið. Auk þess
myndi storinur og boka geta
hindrað umferð um brúna. en
hefði eng'n áhrif á göngin.
★ ★ ★
ÁðalkQstir ganganna væru
þeir að þau myndu kosta
heimingi minna en brúin. Á-
ætlað er að göngin rriuni
kosta 130 milljón ster’.ings-
pund, en brú.n 220 mil'.jón
pund.
m ■ írr

g) — ÞJOBVILJINN — Þriðjudagur 3. júlí 1962
; - ■ <
Þriðjudngur 3. júlí 1962 — ÞJÖÐVILJINN — (7j