Þjóðviljinn - 08.08.1962, Blaðsíða 7

(nömnuiNN
Otgefandi Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflo.kkurinn.—
Ritstjórar: Magnús Kjai'tansson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb.) — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjamason. — Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson. — Rit-
stjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 55.00 á mánuði.
Viðurstyggð yígbúnaðar-
kapphlaupsins
jyjiklum óhug hefur slegið á menn víða um heim
vegna andláts brezka vísindamannsins Geoffrey
Bacon, en hann lézt sem kunnugt er um miðja síðustu
viku. Nú er það í sjálfu sér ekki 'óalgengt, að vísinda-
menn láti lífið við störf sín. En dauða þessa manns
hefur borið að á svo voveiflegan hátt að menn hafa
eins og vaknað upp við vondan draum. Hér blasir við
augum ný hlið á vígbúnaðarkapphlaupi stórveldanna,
óhugnanlegri en menn almennt hafa gert sér grein
fyrir.
/^eoffrey Bacon var starfsmaður við rannsóknarstofu
brezika hersins í sýklahemaði. Þar sýktist hann af
lungnapest en það er banvænasta tegund þess sjú'k-
dóms, sem hér á landi hefur gengið undir nafninu
svarti dauði. Þessi atburður hefur því orðið til þess
að opna augu manna fyrir því, að á hinum leynilegu
rannsóknarstofum, er ekki einungis fengizt við „venju-
leg“ hernaðarleyndarmál og tilraunir gerðar með
margháttuð múgmorðstæki. Þar er einnig unnið að
framleiðslu sýkla til að fly*ja dauða og tortímingu
yfir heilar þjóðir, ef hernaðarsérfræðingum býður svo
við að horfa.
fíndanfarið hefur athygli manna einkum beinzt að
þeirri geigvænlegu hættu, sem mannkyninu staf-
ar af kjarnorkukapphlaupi stórveldanna. Þar er ekki
aðeins um að ræða hættuna af tilvist vopnanna, held-
ur einnig þá hættu, sem öílu' lífi á jörðinni kann að
stafa af tilraunum með þessi vopn. Og allir virðast
sammála um, að eina örugga. leiðin til þess að koma
í veg fyrir ógnir atómstyrjaldar sé að eyða öllum slík-
um vopnum. En það er eins og menn hafi gleymt
þv.í, að til eru jafnvel enn óhugnanlegri aðferðir til
þess að heyja stríð. Það er sýkla-eða bakteríuhernaður,
sem sumir bandarískir hernaðarsérfræðingar hafa
nefnt „hinn fullkomna hernað“.
Dann við notkun kjarnorkuvopna í styrjöld er því
engan vegin nægilegt. Og eftirlit með framleiðslu
kjarnorkuvopna er ekki heldur nægilegt. Eina ör-
ugga leiðin til þess að tryggja frið í heiminum er
allsherjar afvopnun og afnám þeirra stofnana, sem
hafa undir höndum framleiðslu múgmorðstœkja.
Dauði brezka vísindamannsins varpar dkýru ljósi á
viðurstyggð vígbúnaðarkapphlaupsins. Sjúkdómarnir
hafa oft verið taldir skæðustu óvinir mannsins ( að
honum sjálfum undanteknum, segja sumir), cg víst
er um það, að baráttan gegn þeim er jafngömul mann-
kyninu.
• Ifonandi kemur aldrei til þess, að menn geri þessa
skæðustu fjendur aíls lífs á jörðinni að banda-
mönnum sínum. En eikki má loba augunum fyrir því,
að sú hætta er fyrir hendi. Það yerður að, koma í
•. veg fyrir, að þeir hernaðarsérfræðingar, sem láta sig
■ ■ - tíreyma um „hinn fullkomna hernað“, fái tækifæri
til þess að láta þá drauma rætast. ■w-iahM..
K'
Rœft við SIGFINN KARLSSON formann
Alþýðusambands Austurlands
Sigminnur Karlsson
Og svo rekumst við allt í einu
á Sigfinn Karlsson, forseta Al-
þýðusambands Austurlands, cg
hann reynist einmitt vera ný-
kominn heim frá því að heim-
sækja félögin á sambandssvæð-
inu.
— Yfir hve stórt svæði nær
ASA?
— Sambandssvæðið nær frá
Hornafirði til Bakkafjarðar. Fé-
lögin á svæðinu eru 18. Við
fórum frá Bakkafirði til Djúpa-
vogs.
— Alsstaðar nóg atvinna hér
• eystra?
— Það er nóg að gera á öll-
um stöðunum á sumrin, og
miklu meira en það yfir síld-
artímann; það vantar alstaðar
fólk á síldartímanum á sumr-
in, — en á vetrum verður fólk
á þessum stöðum mörgum að
fara burt í atvinnuleit.
— Hvernig er þetta á Bakka-
firði? Það er staður, sem ekki
er oft nefndur.
— Á Bakkafirði er trillubáta-
útgerð og 1 stór bátur nýkom-
inn, er heimamenn eiga. Hann
stundar handfæraveiðar — og
landar í Vopnafirði, því það er
ekkert frystihús til á Bakka-
firði.
Á Bakkafirði er nú verið að
byggja 5 hundruð mála síldar-
bræðslu og eru ailir á Bakka-
firði eigendur hennar. Á
Bakkafirði er nú ein söltunar-
stöð sem Reykvíkingur á.
— Eru ekki fáir í verkalýðs-
félaginu þar?
— Það eru milli 30 og 40
manns í félaginu á Bakkafirði.
— Hvernig er kaup og kjör
hjá félögunu.m á svæðinu?
— Það eru annaðhvort Norð-
fjarðarkjör eða Dagsbrúnarkjör.
— Hver er aðalmunurinn á
þeim?
— Hér fáum við greitt 1%
af útborguðu kaupi í sjúkra- cg
lánasjóð, en ekki aðeins af dag-
vinnu.kaupi.
Eina félagið á svæðinu, sem
dregizt hefur aftur úr með
kau.p og kjör er verkakvenna-
félagið á Seyðisfirði, sem hef-
ur ekki. sagt u.pp samningum.
— Alstaðar mikil vinna og
síldarsöltu.n?
— Síld er söltu.ð á öllu.m
stöðu.num frá Stöðváríirði til
Bakkafjarðar, það eru frá 1—7
söltunai'plön á hverju.m stað.
Með vaxandi síldarsöltun hér
eystra þarf rnargt aðkomu.fólk á
su.mrin, en mest þó til Seyðis-
fjarðar. Á veturna verður
heimafó)k hinsvegar töluvert
að leita atvinnu annarstaðar.
— Er mikil söltu.n hér í Nes-
kaupstað?
— Hér eru 4 söltunarstöðvar,
tvær þeirra tóku til starfa. í
su.mar og önnur ekki fyrr en
eftir 22. júlí.
— Hverjir eiga þessar stöðv-
ar?
— Þær eru allar hlutafélög.
Þær eru: Drífa, eign útgerðar-
Hlaðnir bátar við bryggjurnar.
Það marrar og ískrar í vindum.
Glitrandi síldinni er hellt í kass-
ana eða hún rennur á færibönd-
um. Við kassana standa konur á
öllum aldri — allt frá 11 ára til
sextugs. Þær eru hraðhentar;
vinna hávaðalaust og hratt; hver
tunna, hver tíkallinn er dýnnæt-
ur á bessum síðustu dýrtíðarflóðs-
og velmektardögum íhalds og
krata. Það gildir því að handtök-
in séu skjót og örugg.
Og svo var þeim
bannað að solta
manna hér, Sæsilfu.r, eign 15
einstakinga hér á Norðfirði og
víðar, Máni, eigandi Jón
Karlsson kaupmaður hér,
Huxley Ölafsson, og Hreggvið-
ur og Margeir í Keflavík, og
Ás, sem SÚN (Samvinnufélag
útgerðarmanna í Neskaupstað)
á, ásamt Þóroddi Guðmunds-
syni á Siglufirði. Á tveimur
stöðvunum er mestallt heima-
fólk, en á hinum tveimur er
tóku seinna til starfa er margt
af aðkomufólki. 50—60 manns
vinna á hverri stöð.
aðstoð fyrir síldveiðiþáta hér
við Austurland, sem rífa ta?s-
vert af nótum vegna strauma
sem hér eru miklir.
Hann hefu.r um 20 menn í
vinnu yfir sumarið og einnig
vinnur hann að standsetningu
og uppsetningu nóta allan vet-
urinn og eru þá oft 12—14
menn í vinnu við það.
— Eru allir bátár héðan á
síldveiðum?
— Allir stærri bátarnir héðan
eru á síldveiðum. Einn er með
dragnót og hefur siglt til Skot-
ar veiðar í apríl og stunda
þær fram í endaðan september.
Margir af þessum smábáta-
mönnum eru á stóru bátunum
á vetrarvertíð, en margir gera
ekki annað en róa á þessum
smábátum.
— Hvernig er um atvinnu hér
á veturna?
— Atvinnan á vetrum hér
hefur nú síðast byggzt á tveim-
ur bátu.m sem Nesútgerðin á og
keyptir eru í -því augnamiði að
halda hér u.ppi atvinnu að vetr-
inum. Bátar þessir eru Stefán
Síldveiði uppi í lan dsteinuni á Narðfirði
og væru gömlu samningarnir
því í fullu gildi hér — og eftir
þeim var skráð.
Það er álit flestra forystu-
manna verkalýðsfélaganna á
Au.sturlandi að hinir gömlu
samningar gildi einnig fyrir
aðra staði á Austurlandi. Al-
þýðusamband íslands tel ég
hafa verið samningsaðila fyrir
öll þessi félög sem ekki stóðu
beint að sanmingum sjálf og
því hafi samningunum ekki
verið löglega sagt upp fyrir
Austurland.
— Svo við víkjum aftur að
veiðunu.m, — er ekki langt sið-
an heíu.r verið jafnmikil síld
hér við Austurland?
— Um miðjan júlí var vað-
andi síld á ölfu svæðinu sunn-
an frá Fáskrúðsfirði að Langa-
nesi. Síldveiðiskipstjóri seni
hefur sltundað síldveiðar í 25
ár segist aldrei hafa séð meiri
síld en einmitt þá.
Laugardaginn 21. júlí kastaði
Gissur hvíti frá Hcrnafirði hér
úti cg yf;r frá bryggjumii, al-
veg hér innfjarðar, og fékk
159 mál cg fór með þau beint í
salt, — það var 10 mín. keyrsla
að bryggju.
Slíkt hefur ekki gerzt hér a.
m. k. síðustu 20—30 árin.
— Haía þá ekki komið sér
mjög illa tafirnar sem orðiðf-
hafa á verksmiðjunum hér í
nágrenninu?
— Jú, löndunartafir voru
miklar, einkum á Seyðisfirði og
Reyðarfirði vegna aðgerða rík-
isstjórnarinnar í járnsmiðaverk-
fallinu, þegar hún bannaði að
gera samninga, en svo eftir að
hún hafði komið í veg fyrir
nokkra járnsmiðavinnu í lang-
an tíma gekk að hærri samn-
ingum en samkomulag hafði
verið orðið um í upphafi deil-
unnar.
Vegna þessara asnalegu að-
gerða rikisstjórnarinnar og
seinagangs í verksmiðjumálinu
hafa útgerðarmenn og sjómenn
tapað hundruðum þúsunda, —
fyrir utan það sem þjóðarbúið
hefu.r tapað — Vísir metur
þetta tjón á millj. kr. á dag.
Þegar þetta viðtal átti sér
stað var alstaðar verið að saita
— og isiidarstúlkur enn á leið-
inni eða að koma til Neskaup-
staðar og annarra Austfjarða,
al’.t iðaði af !ífi og starfi, von-
glatt fó’.k að vinnu. Tveim ti)
þrem dögum síðar kom skip-
un ríkisstjórnarinnar: hætta að
salta! Slíkur er visdómur is)
stjórnarvaida i dag að þau
banna að fram’.eiða mat.
J. B.
Samningum Breta og EBE
frestað tl! haustsins
LONDON 7/8.
Frckari við-
ræðum milli Breia og fulltrúa
Efnahagsbandalagsins um vænt- |
anlega aðild Bretlands að
bandalaginu hefur nú verið
frestað fram í september. Við-
ræðurnar voru komnar í sjálf-
heldu og vildi hvoruguir aðilinn
slaka til. Bretar kröfðust frið-
inda fyrir landbúnaðarafurðir
frá brezku samveldislöndunum
Kanada, Ástralíu og Nýja Sjá-
landi, en að þeim kröfum vildu
efnahagsbandalagsmenn ekki
ganga.
Ekki eni stjórnmálamenn í
London vissir um það hvort
þessi útkoma muni auka eða
draga úr spennunni innan
stjórnmólallokkanna brezku.
Bæði íhaldsmenn og stu.ðnings-
menn verkamannaflckksins eru
klofnir í Efnahagsbandalags-
máli.nu og verður það að öllum
líki.ndum mesta dei.Iumálið á
árlegum lEndsfundum flokk-
anna í cktóber
Neðri dei.Id brezka þingsins
hefur nú látið af þingstörfum
en verðu.r væntanlega kvödd
sarnan í september til að ræða
á-standið i Efnahagsbandalags-
málu.nu.im. Ennfremu.r rnunu
forsætisráðherrar samveldis-
landanna koma saman ti.1 fund-
ar í London hi.nn 10. september.
— En .hvað um síldarverk-
smiðjuna?
— Verksmiðjan hefur verið
endurbætt, byggðir lýsistankar
cg þróarrými stækkað, verk-
smiðjan á nú að geta unnið úr
4 ti.l 5 þús. málum á sólarhring.
Þróarpláss er íyrir um 25 þús,-
mál.
— Hvernig er það, er nokkur
netagerð í !þessum síldveiði-
bæ?
— Já, Friðrik Vilhjálmsson
netagerðarmeistari starf rækir
hér netaverkstæði sem talið er.
mjög gott, og er það mjög mik-il.
Mörg eru handtökin.
lands með aflann. Það er 42ja
tonna bátur. Hann hefúr í -
tveimu.r ferðu.m selt fyrir
2600 £.
Einn bátur hefu.r verið á
humarveiðum og aflað allvel,
landað afianum á Hornaíirði.
Milli 30 óg 40 smábátar
stunda handfæra- og línuveið-
ar. Það hefur verið dágóður
.reitingsaíli. hjá -.þei.m og hefur
afli þeirra, gefið mikla vinnu
í frystihúsunurr). ,
— Hve. lengi ársins geta
■trillurnar. rpið hér?..
.— Þeir. byrja yenjulega þess-
-Be'n. norskbyggður bátur, 130
tópn; og Hafþór, 250 tonna aust-
u.rþýzkur stálbátur. Þessir bát-
ar lögðu hér upp s.l. vetu.r og
munu gera það áfram í vetur.
-r— Hvað segið þið u.m síldar-
samningana hér eystra — þið
viðu.rkennið ekki gerðardóm-
inn?
— Nei, við kærðum uppsögn
síldveiðisamninganna fyrir fé-
iagsdómi þar sem við töldum
þelm ekki sagt upp á lögmætan
hátt. Dómur félagsdóms var sá
að samningunum hefði ekki
verið sagt upp á löglegan hátt
• 9

", ——
LONBON 8,7 — Margir nazist-
ar frá ýmsum Iöndum eru nú
saman kcmnir í tjri dbúðum í
nánd við Cambridge í Bret-
Iandi. í vændum er að halda
alþjóClega ráðstefnu nazista í
Bretlandí en innanríkisráðu-
neytið hefur lýst því yfir að
öllum ráðstefnugestum sé bann-
að að koma til landsins. Samt
sem áður er vitað að Lincoln
Rockwell, fcrsprakki banda-
rískra nazista, er kominn ti!
ww.'h.iijijj miui'iintijú iniLa..'.' ■ui.a..ltujjii<|ji ...jw.
Bredands.
Brezka innanríkisráðuneytið
samþykkti &ð vísa Rockwell úr
lándi þegar til hans næðist, en
lögreglan leitar hans nú. 1 til-
kynningu ráðuneytisins segir að
ROckwell hafi komið til lands-
ins áður en landgöngubannið
gekk í gildi. Irska útlendinga-
eftirlí tið hefu.r viðurkennt ,að
hann hafi komið til Shannon-
flugvallarins í írlandi og haldiö
síðan -til .Bretlands.
Vesfur-þýzkir kratar í
kynnisferð hér á lcndi
í tilefni þess, að senn er
Berlínarmúrinn frægi eins árs
gemall, hefur Alþýðuflokkur-
inn af heiðursfátækt sinni
boðið hingað fjórum vestur-
þýzkum krctum. Áttu blaða-
menn tal við lýðræðishetjur
þessar í gær og var það fróð-
legu.r fundur. Allir sitja menn
þessir í bæjarstjórn Vestur-
Berlinar. Kváðust þeir mundu
kynna sér land og þjóð, eink-
■um mennigarlíf, en ekki var
þess sérs.taklega getið að þeir
rnyndu kynna sér Alþýðu-
flökikinn. Blaðafulltrúi ríkjs-
sitjór.narinnar. Bjarni Guð-
mundsson, þýddi mál Þjóð-
verjanna -sámvizkusamlega.
' j.iifrjö:
Eitthv.að mun honum hafa
þótt manhorði Vinnuveitenda
sinna hætt. 'þ-ivfi að hann tók
það sérstaklega frani, að Þjóð-
verjarnir væru hér á vegum
AlþýöuílokksinS'; en ekki við-
reisnarinnar!
Dr. Walter hafði oi'ð íyrir
Þjóðverju.nuim. Dró hann upp
mynd af því, ef múr væri
rei-stur frá Háskólanum að Al-
þingishúsinu og þaðan niður á
hcfn og setti s'kelfingarhroli
að viðstöddu.m Reyikvíkingum
■u.n.dir þeirri lýsingu. Frásögn
hans af ástandi borgarinnar
var að mestu gamaiku.nnur
slagorðavaðal.1 um lýðræðisást
Þjóðverja og mannvonzku
kommúnista. Einstöku fróð-
leik-smolar slæddust þó með,
t. d. það, að þeir Austur-Þjóð-
verjar sem leyíðu sér að veifa
yfir múrinn væru handteknir!
•Jc Um síðustu helgi setti
Hans Skaset nýtt norskt met
í tugþraut, hann náði 6437
stigum (100 m 11,6, langstökk
7.09, kúluvarp 12,78, hástökk
1,76, 400 m 51,5, 110 m grinda-
hl. 16,0, kringlukast 42,39,
stangarstökk 3,30, spjó'íkast
48,78 og 1500 m 4.23,5).

gj — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 8. ágúst 1962
Miðvikudagur 8. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN —