Þjóðviljinn - 24.11.1964, Blaðsíða 2

2 SlÐA
MÓÐVHIíNN
ÞriðjudagBT 24. nóvember 1964
Fiskimennirnir verða að fá hærri laun
heldur en fólk sem vinnur í landi
FISKIMÁL — Eftir Jóhann J. E. Kúld
Það sem sagt er í fyrirsögn-
inni var höfuðkjaminn i setn-
ingarræðu þeirri sem formað-
urinn í Norges Ráfisklag,
Bjame Johnsen, flutti á
stjómarfundi samlagsins í Nið-
arósi fyrir skömmu.
Formaðurinn rakti þróun
þesara mála í Noregi síðustu
árin. Hann sagði frá því, að
meðalaldur sjómanna á norSka
fiskiflotanum haekkaði með
hverju ári sem liði, vegna þess
að æskumennimir færu til
annarra, tryggari og betur
launaðra starfa. Þessa þróun
verður að stöðva, svo að ekki
hljótist af þjóðarvo.ði, sagði
formaðurinn. Hann kom svo
inn á það, að þetta mál yrði að
undirbúa vel áður en gengið
yrði til næstu samninga við
rikisstjórnina um aukinn stuðn-
ing við fiskvéiðamar. Bjarne
Johnson sagði, að ef þessi
þróun yrði ekki stöðvuð og
henni snúið við, þá mundi hún
leiða yfir þjóðina alvarlegustu
afleiðingar. Að fáum árum
liðnum með sömu þróun, þá
mun fiskifloti okkar hætta að
fá hæfa menn til starfa, en
afleiðing þess verður óhiá-
kvæmilega sú, að vinnslustöðv-
amar í ýmsum landshlutum
skortir hráefni að vinna úr, og
pláss sem em bezt fallin til
fiskveiða og fiskvinnslu fara
í eyði.
Formaðurinn rökstyður svo
í fáym orðum, að það sé sann-
gimiskrafa að fiskimennimir
beri meira úr býtum en annað
fólk sem í landi vinnur. Vinn-
an er erfið og áhættusöm og
hún krefst oft mikillar fjarveru
frá heimili og ástvinum, þess
vegna á að launa hana betur
( en aðra vinnu Niðurlasso^J
formannsins í Norges Ráfisk-
las voru á þá leið, að, nú þegar
yrði að gera fullnægjandi ráð-
t stafanft svo að hinir dugmestu
æskumenn leituðu til þessa at-
vinnuvegar, sem væri svo þýð-
ingarmikin f.vrir þjóðarheild-
ina.
LíHim í eitarin barm
Þó að þróunin hér á landi sé
áreiðanlega skemmra á veg
komin heldur en í Noregi, hvað
fráhvarf æskumanna frá fiski-
flotanum viðkemur, þá stefnir
hún áreiðanlega f sömu átt. En
hér verður slík þróun ennþá
hættulegri en þar. sökum þess
að við eigum meira undirfisk-
veiðum en þeir. látum á is-
lenzka togaraflotann, hann hef-
ur búið við langvarandi þreng-
ingar- Þar væri áreiðanlega
þarft ef hægt væri oft að
manna betur. En það er stað-
reynd í dag, að úrvalsmennirn-
ir staðnæmast þar ekki nema
tíma og tíma, því að það er
lífsins lögmál, jafnt á sjó sem
landi. að menn vilja sitja við
eldana, sem bezt brenna á
hverjum tíma.
Vegna uppgripaafla á vél-
bátaflotanum á þorsk- og síld-
veiðum síðustu árin, hefur að-
streymi sjómanna legið þang-
að. Þrátt fyrir allt of lágt fisk-
verð hafa sjómenn á miklum
aflabátum borið oft vel úr být-
um, en þeir sem hafa lent á
bátum með meðalveiði og þar
fyrir neðan, þeir hafa sannar-
lega ekki verið öfundsverðir
af launum sínum fyrir miklar
vökur og erfiði.
fslenzku fiskimennirnir er
sú stétt manna sem mest velt-
ur á að sé vel mönnuð á hverj-
um tíma, þess vegna er það
sanngirniskrafa að henni séu
tryggð hærri laun á hverjum
tíma heldur en þeim sem í
landi vinna léttari störf við
minni áhættu. En það vantar
mikið á.' að þessi skilningur sé
hér fyrir hendi hjá forsvars-
mönnum útvegsins og ríkis-
valdsins, um það vitnar hvað
bezt sú staðreynd að sjómenn
éru beinlínis rændir umfram
aðra menn, gegnum útflutnings-
tollinn af sjávarafurðum.
Norska nýfiskverðið í dag,
er árangur sameiginlegrar bar-
áttu sjómanna og útvegsmanna
þar í landi. Og á sama hátt er
íslenzka nýfiskverðið afleiðing
þeirrar togstreytu og baráttu
sem þessar stéttir hafa háð hér
innbyrðis sín á milli allt frá
upphafi hafskipaútgerðar við
fiskveiðar. Þegar útgerðar-
grundvöllurinn hefur verið ó-
hagstæður, þá hafa útvegsmenn
oft séð það ráð vænlegast til
bjargar sér, að þrengja kosti
sjómanna, og stundum haft til
þess stuðning ríkisvaldsins og
jafnvel forystu, eins og þegar
hinn gífurlegi útflutningstollur
var lagður á allar útfluttar
fiskaíurðir á valdatíma núver-
andi stjórnarherra. En hann
verður til þess, að lækka ný-
eidana sem bezt brenna á
hverjum tima.
fiskverðið stórlega, og ■þannig
er hægt að hrifsa til baka
nokkurn hluta af umsömdu
kaupi sjómanna.
Ég hef verið „að reyna að
finna hliðstæður hjá öðrum
fiskveiðiþjóðum í slíkri aðför
að fiskimönnum, en mér hefur
ekki tekizt það. Þetta fyrir-
brigði virðist því vera algjör-
lega íslenzk uppfinning. En þó
útflutningstollurinn á fiskafurð-
um komi að sjálfsögðu þyngst
niður á sjómönnum, eins og til
er ætlazt með lagasetningunni,
þá verður hann jafnframt sú
hengingaról á sjálfri útgerð-
inni sem hlýtur að draga úr
henni allan mátt í meðal-afla-
ári. Með þennan útgerðargrund-
völl að leiðarljósi, þá verður
stór hluti útvegsins dæmdur til
að ganga með hengingarólina
um hálsinn, og útvegsmenn
verða stöðugir bónbjargar-
menn gagnvart ríkisvaldi og
lánastofnunum. Aðeins þeir
sem hreppa í sinn hlut met-
veiði í beztu aflaárum, þeir
geta smokkað fram af sér heng-
ingarólinni, og strokið um
frjálst höfuð á meðan svo árar.
Viðreisnarbjargráðin sjávarút-
veginum til handa, þau minna
ekki svo lítið á söguna af
herramanninum sem ætlaði að
fita hundinn sinn, með því að
höggva af honum rófuna í smá-
stykkjum og gefa honum þau
svo að éta. Það voru engin
bjargráð, og það sama má
segja um þau úrræði sem við-
reisnarstjórnin hefur notað til
Framhald á 9. síðu.
Tónleikar Sinfóníusveitarinnar
Fjórðu hljómleikar Sinfóníu-
hljómsveitar íslands fóru fram
í Samkomuhúsi Háskólans á
fimmtudagskvöldið. Stjórnandi
var ígor Buketoff.
Á efnisskrá var fyrst for-
leikur að óperunni „Don Gio-
vanni“ eftir Mozart. Hljóm-
sveitin gerði honum sómasam-
leg skil, án þess að um sér-
stakan glæsiþrag væri að ræða.
fslenzkt verk var þama einnig
á efnisskrá, „Rapsódía“ eftir
Hallgrim Helgason, samig að
nokkru um íslenzk rímnalög.
f verk þetta er allmikið borið
af hljómsveitz-i->n.Tr háifu, og
VÍrðÍSt það ........■ ~ n'Vilnðíð
og nokkuð þnnvlamalegt. Hins-
vegar er í þvi heiimikill kraft-
ur. Hallgrímur kallar verk sitt
vegsömun rímnalagsins. Hann
er meðal þeirra íslenzkra tón-
listarmanna, sem látið hafa sér
annt um þjóðlögin islenzku og
sýnt það í verki, og er það
þakkarvert. — Þriðja hljóm-
sveitarverkið á efnisskránni
var „E1 salon Méxieo“ eftir
bandaríska tónskáldið Aaron
Copland, heldur undirstöðulít-
ið verk, að því er virðist, svo
að ekki sé sagt ómerkilegt.
— Aðalviðburður tónleikanna
var flutningur Bjöms Ólafs-
sonar á fiðlukonserti Beethov-
ens. — Bjöm hefur lengi verið
ágætur fiðluleikari. En á þe&i-
trni tónleikum kemur hann á ó-
vart með þvi að lyfta sér í
raun og veru til flugs á þann
hátt sem ekki hefur eerzt áð-
ur. Meðferð hans á fiðlukons-
erti Beethovens var með sönn-
um listamannsbrag og svo fal-
leg, að manni hlýnaði um
hjartarætur, túlkunin sönn og
yljuð ósvikinni tilfinningu, sem
ávallt var þó haldið innan
takmarka hins hófsama og
smekkvísa. Mér hefur stund-
um virzt sem hið ríka tónlist-
argeð Bjöms hafi viljað trufla
heildarjafnvægið og verða því
til fyrirstöðu, að hann veitti
sjálfri tónmynduninni nægilega
athygli. En hér var ekki um
slíkt að kvarta.
Sú skerpa tónsins, sem stund-
um hefur gætt um of í leik
hans, var gersamlega horfin.
Bjöm er búinn að ná valdi á
fiðlutóni, sem oft og tíðum er
þess eðlis að hann á fullan rétt
á því að kallast göfugur Þetta
sannaðist einnig í aðdáanlegri
meðferð hans í aukalaginu eft-
ir Bach, „Sarabönd“. úr svítu
1 d-moll fyrir einleiksfiðlu.
— Þeir kostir, sem nú hefur
verið lýst, eru meira virði en
þó að um væri að ræða ein-
hverja yfirburða-glæsitækni „á
heimsmælikvarða“, og hefur þó
Bjöm yfir að ráöa nægilegri
tækni til að segja það, sem
honum býr í brjósti. Fátt er
ánægjulegra en það, er góður
listamaður, sem talinn var
fullþroska, sýnir ótvíræð merki
þess, að hann er enn á vegi
vaxtar og framfara, eins og
hér hefur reynzt.
Hlutur hljómsveitarinnar og
stjómanda hennar ( fiðlukons-
ertinum var alls lofs verður
B. F.
Ný bók, sem máli skiptir fyrir sérhvern
einstakling:
^ u.-NX
O
FJÖLSKYLDU■
ÁÆTLANIR
06
SIDFRÆDI
KYNL/FS
Þetta er bók fyrir
kynþroska fólk.
Á meðal undirstoðuhlutverka fjölskyldunnar er að
sjá um endumýjun og viðhald kynstofnsins og
bamauppeldið. Frjóvgun, bamsfæðing og bama-
uppeldi eru því fyrst og fremst fjölskyldumálefni.
— En hvenær á ffölskvldan að stækka og hversu
stór á hún að verða? Á hverjum degi vaknar sú
spuming hjá miklum hluta þjóðarinnar, hvort
innilegustu samskipti karls og konu eigi að leiða
til þungunar, barnsfæðingar, fiölskvldustækkunar.
Bókin FJÖLSKYLDUÁÆTLANIR OG SIÐFRÆÐI
KYNLIFS, eftir Hannes Jónsson, félagsfræðing,
fjallar á heilbrigðan hátt um þessi mál, þ.á-m. um
fjölskylduáætlanir, frjóvgunarvarnir og siðfræði
kynlífsins. — í bókinrii eru um 60 líffæramyndir
og myndir af frjóvgunarvömum-
Bókin fæst hjá flestum bóksölum en einnig beint
frá útgefanda.
FÉLAGSMÁLASTOFNUNIN,
Pósthólf 31, Reykjavík, sími 40624.
PÖNTCNARSEÐIIiL: Sendi hér meg lcr. 150,00 til
greiðslu á einu eintaki af bókinni Fjölskylduáætlanir
os siðfraeði kynlífs, sem óskast póstlagt strax.
Nafn:
Heimili:
('lari lóniA

'/////////////////////////,
■ HERBERGI
* ÓSKAST STRAX!
Uppl. í síma 17-500
Útvegum allar
stærðir af
loftpressi
Stuttur £
fres'tur.
Hagstætt
= HEÐINN =
Vélaumboð.
SÖNGFÓLK
SÖNGFÓLK ÓSKAST í væntanlegan kirkjukór
Ásprestakalls. Gjörið svo vel og komið í Laugar-
neskirkju kl. 8 næstkomandi fimmt.udasskvöld, 26.
nóvember 1964.
Nánari upplýsingar hjá sóknar.prestinum, séra
Grími Grímssyni. simi 32195.
Sóknarnefndin.