Þjóðviljinn - 06.09.1966, Blaðsíða 7

?
ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 6. september 1866 — SÍÐA 7
Hotel Evropeijski, stórt hótel
miðsvæðis í borginni. í sölun-
um heyrast öll tungumál töluð.
Hljómsveitarmennirnir hafa ver-
ið vöðvamiklir að dæma eftir
því hvað þeir gátu spilað hátt
ekki fleiri menn. Hvað voru
þeir nú að spila fyrir dans-
inum? Þeir spiluðu gömul am-
erísk danslög a la
will. Hann gekk um og keppti
við skiltið að brosa, og bjarm-
aði af honum og bústnum kinn-
ufn hans, höfuð hans mjókk-
aði upp og efst var nógu mik-
ið hár til þess að hann gæti
gert skiftingu með reglustiku.
Hann var í köflóttum jakka og
svörtum buxum sem voru eins-
og það hefði verið malbikað
yfir þær og skyrtan virtist úr
alúminíum. Skyldi hann hafa
þetta skilti á náttfötunum sín-
hann sefur?
góðir. Konan tók telpuna upp
úr grasinu og hélt áfram ferð-
inni. Svo kom lítill drengur
og bauð fram gular rósir.
Maður, spilaði vélrænt á píanó-
ið í kaffistofu hótelsins, kannski
var það einn af þjónunum að
hvíla sig.
í gamalli höll skammt frá
I byggingunni næst á myndinni er skóli áætlunar- og tölfræðivísinda.
jenka og svo suður-amerísku
dansana. Það var stórt dans-
gólf , með fáum dansendum. 1
kringum það sátu afriskar og
asískar sendinefndir, amerísk-
ir ferðamenn og slæðingur af
Pólverjum. Fyrst var reynandi
að gera sig skiljanlegan á
þýzku en sumir þjónarnir töl-
uðu þó ensku og kannski
frönsku. Einn þeirra var að
koma úr siglingu og hafði ver-
ið í tuttugu og þrem löndum
en hápúnkturinn var þegar
hann komst í Rijksmuseum i
Amsterdam og sá Rembrandt.
Þarna var mikið af pólsk-am-
erísku fólki sem kom í flokk-
um til að heimsækja gamla
landið. Með sumum hópum
voru kaþólskir prestar sem
einskonar trygging fyrir því að
guð myndi lofa þeim að kom-
ast aftur til Ameríku.
Mesta hrifningu mína vakti
einn Ameríkumaður sem gekk
með gríðarlega stórt skilti
framan á sér þar sem á var
skrifað: Ambassador , of good-
En hann átti keppinaut um
athygliná. Það var borgarstjóri
t,4rá .Colojrado, sem var að ferð-
ast með kjósendufti sínum og
þurfti alltaf að vera að tala
og yfirstimpla samkvæmisleik-
ina með sínum stóru hlátrum;
hann var á stanzlsusum fram-
boðsfundi og þegar hann stanz-
aði til að tyggja, brosti hann
stundum í staðinn fyrir ræð-
urnar og hlátrana og það var
eitthvað ískalt og hart í bros-
inu og mmnti á veráldarpréd-
ikarann Billy Graham.
Á torginu fyrir utan 'voru
tvær sígaunakonur, önnur bar
sofandi barn; telpan var nokk-
uð stór en kellíngin ákaflega
feit; hún lagði telpuna í gras-
ið þar sem hún svaf áfram
en fór sjálf að spá fyrir veg-
farendum. Hún náði í hjón
og las vandlega í lófa þeirra
en það hefur áreiðanlega kom-
ið gott út úr því, hjónin marg-
kvöddu hana með handabandi
þegar þau voru búin að borga
og allir virtust vera glaðir ög
Starfsfræði, feiðbeinmgar
Mm starfs- og stöðuva/
Starfsíræði, ieiðbeiningar um
starfs- og stöðuval, nefnist ný ■
kennslubók, sem Ríkisútgáfa
námsbóka hefur nýlega gefið
út, Höfundar eru Kristinn
Björnsson sálfræðingur og
Stefán Ólafur Jónsson náms-
stjóri. (
Bókin er einkum ætluð nem-
endum í unglinga- og gagn-
fræðaskólum og öðru ungu
fólki, sem ekki hefur valið sér
lífsstarf, en 1 vill fræðast um
hina ýmsu þætti atvinnulífs-
ins.
Starfsf ræðin greinist í nokkra
aðalhluta. Fyrst er stutt yfir-
lit um atvinnuþróun, einkum
hér á landi. — Þyi næst eru
upplýsingar um starfshópa og
störf, sem völ er á, og í fram-
haldi þess bent á þær leiðir,
sem unnt er að fara, til að búa
sig undir störfin, þ.e. náms-
leiðir.
Þá er kafli um atvinnulíf-
ið og aðstæður á vinnustað,
ætlaður til að gefa nemanda
hagnýtar upplýsingar um margt
það, sem hann þarf að vita,
þegar komið er út í atvinnu-
iífið.
Loks er síðasta hluta bókar-
innar ætlað að hjálpa nem-
anda við sjálft starfsvalið,
kenna honum að meta eigin
hæfni, áhuga og aðrar aðstæð-
ur, er máli skipta, kenna hon-
um að velja.
Samtímis starfsfræðinni hef-
ur verið gefið út sérstakt verk-
efnahefti. Er það einkum ætl-
að nemendum við sjálfskönn-
un með val lífsstarfs í huga.
☆ ☆ ☆
Bókin, sem er 96 blaðsíður,
er með nokkrum skýringar-
myndum.
Prentun annaðist Prentsmiðja
Hafnarfjarðar h.f.
hótelinu er menntamálaráðu-
neytið. Þar tók menntamála-
ráðherrann Lucjan Motyka á
móti mér. Hann hefur mikinn
áhuga á myndlist eúda sér þess
stað í húsinu, þar er mikið af
málverkum. Það voru langir
gangar með mjúkri kyrrð, og
rauðum teppum. Ráðherrann
er ákaflega látlaus maður og
virtist vera vel að sér um ís-
lenzk efni Hann minntist á
að Laxness hefði verið á ferð-
inni fyrir tíu árum. Hann hafði
séð Birtingshefti með ljóðum
eftir pólsku skáldin og lét i
ljós áhuga á meiri menningar-
legum samskiptum landanna.
Við töluðum um Wodhiczko
sem hann hafði veitt leyfi frá
störfum til þess að hann gæti
farið til íslands, og ég sagði
honum að við þættumst hafa
himin höndum tekið að fá slík-
an mann til starfa hjá okkur.
Við ræddum margt, meðal
annars sagði ráðherrann að
engin væru bönd lögð á kvik-
myndahöfunda en þeir vildu
þó helzt efla mannúðlegar kvik-
myndir sem sýndu jákvæðar
hliðar lífsins. Hann sagði frá
hinu mikla starfi í sambandi
vjð uppbygginguna. Það var
býrjað á því að reisa Kóper-
níkusar-minnismerkið eftir
Thorvaldsen að nýju. Það var
látiþ sitja fyrir þó fólkið hefði
ekki hús til að búa í. Svona
erum við rómantískir Pólverj-
ar, sagði ráðherrann. Það var
tákn hins ódauðlega anda sem
engin morðöfl ‘ geta unnið að
fullu. Ráðherrann hafði verið
í öllum Norðurlöndum nema
fslandi, vonandi verður bráð-
lega bætt úr því.
karla í staðinn fyrir að nota
tækifærið.
Sósíalisminn virðist síður en
svo hafa afnumið titlatog.
Aldrei er maður nefndur án
þess að vera kallaður pan sem
þýðir herra, kona er panova.
Ávarpið félagi er ekki viðhaft.
Mér skilst að einhverntíma
hafi verið reynt að koma því
á og fá menn til að stilla hand-
kossum í hóf en menn vildu
, ekki anza því. Hvernig skyldi
Kinverjum lítast á blikuna sem
mega víst hvorki eiga húsgögn
né vesturlandaskó (sambanber
þegar djöfullinn gekk- á dönsk-
um skóm), né láta Beethoven
spilla sér. Ekki bar á öðru en
Pólverjar ættu ágæt húsgögnii
þeim heimilum sem við sáum.
(Kannski væri athugandi að
vinna markaði fyrir íslenzka
sauðskinnsskó í Kína).
Skriffinnska kvað vera mikil
plága í Póllandi og þó for-
dæma hana flestir og margir
tala um Parkinsonslögmálið efí
einhverjir hljóta að vilja við-
halda henni úr því hún er
svona yfirgengileg ennþá. Það
var drjúg vinna að fá keyptan
farmiða með skipi frá Swino-
ujscie til Sviþjóðar. Fyrst fór-
um við í einn stað og biðum
þar um stund unz okkur var
vísað i annan stað og vorum
látin biða þgr unz við vorum
send aftur í stað númer eitt.
Þar sat roskin kona og skrifaði
með blýanti eða penna. Hún
skrifaði og skrifaði. Hún tók
ein fjögur eða fimm afrit af
hverju skjali. Aumingja konan
að sitja svona allan daginn og
skrifa. Þegar hún var búin að
í
menn þyrftu að fjalla um mál-
ið.
Pólverji sagði mér einu
sinni að hann hefði vérið að
tala við embættismenn í ör-
yggiseftirlitinu heima hjá sér.
Sjálfur hafði hann ferðast
nokkuð um Vesturlönd. Emb-
ættismaðurinn sagði að þeir
sem kæmu frá Vesturlöndum
til Póllands væru njósnarar.
Þeir kæmust ekki hjá því. Ef
þeir njósnuðu ekki fengju þeir
bágt fyrir.
Hvernig?
Ja þá er tekið af þeim vega-
bréfið, segir embættismaður-
inn.
Jæja, segir hinn: ég var uú
í Frakklandi. Ég gat farið
hvert sem ég vildi án þess að
láta lögregluna vita.
Já en lögreglan veit allt
samt, svaraði embættismaður-
inn. Og bætti síðan við: en
það gerum við nú lika.
Pólverjar skopast að skrif-
finnskunni. Rithöfundar , og
.skáld deila á hana í verkum
sínum. Leikritahöfundarnir
hæða hana napurlega, menn
einsog Mrozek sem var leikinn
hér í fyrra í Lindarbæ. í kvik-
myndunum gera þeir það líka.
einsog Tékkar eru farnir að
gera af miklum móði og frjáls-
lega.
í Dómkirkjunni er fólk að
biðjast fyi-ir og skrifta. Kon-
urnar lágu á knjánum utan við
skápinn þar sem skriftafaðir-
inn s'at bak við gardínur, og
þær þeystu úr sér tiltækum
syndum upp í guðsmannshlust-
irnar og virtust vera svo óvarð-
ar að hver og einn gæti heyrt
syndaþuluna ef hann hirti um
það. Kertaljósin blöktu og
bjarminn titraði á andlitunum
og baugar og hrukkur skyggð-
ust. Ein kona lá grátandi á
'hnjánum, og' bærði varirnar í
sífellu.
Nýtízku hringtorg í Varsjá. í baksýn er bygging aðalstöðva
Kommúnistaflokks Póllands.
Pólverjar eru ákaflega hátt-
vísir og fylgja 'ýmsum gömlum
siðum. Það er einsog maður
sé kominn aftur á tíma Chopin
þegar maður sér hvemig kon-
um er heilsað með því að kyssa
á handarbak þelrrá einsog hátt-
ur var aðalsmanna forðum. Og
svo kemur maður frá íslandi
og hristir hendur kvenna sem
skrifa mikið sagði hún okkur
að koma aftur. i þessa fárán-
legu snúninga fór næstum
heill morgunn.
Það er kánnski nauðsynlegt
að fylgjast vel með ferðamönn-
um til að geta gripið njósnara
en það er hætt við að þeir
festist ekki í hinu grófa neti
skriffinnskunnar. f fyrst skifti
sem ég kom til ítalíu 1948 tók
það mig mánuð að reyna að fá
framlengt dvalarleyfi í Róm
og þá var mér sagt í innanrík-
isráðuneytinu að 64 embættis-
Þarna var mynd eftir Thor-
valdsen. Öll listaverk kirkj-
unnar voru eyðilögð í bardög-
unum í uppreisninni þegar
borgarbúar vörðust Þjóðverjum
vikum saman. Vörn þeirra stóð
lengur heldur en Frakklands í
sókn Þjóðverja. Það var bar-
izt mjög hart um þessa dóm-
kirkju, Þjóðverjar notuðu hér
litla íjarstýrða skriðdreka sem
voru kallaðir golíatar. Við þá
voru tengdir rafþræðir og þeir
voru hlaðnir sprengiefni og
meðal annars sendir inn í
kirkjuna þar sem hungraðir og
Eftir Thor
Víihfchirisson
5. GREIN
skotfærarýrir menn með frum-
stæð vopn -voru að berjast og
fengu þá á sig þessa litlu
mannlausu véldjöfla'.
Einn minnisvarði frá Stal-
íntímanum gnæfir hátt í Var-
sjármiðju. Það er menningar-
höllin reist í rússneskum turn-
tertustil og fullgerð 1955 og
mun þé hafa verið kennd við
■ Jósep Stalín'. Ég spurði hvort
því hefði verið breytt. Nei en
enginn minnist á það.
í Varsjá hafa allir lista-
mannahópar sína sérstöku
klúbba og veitingahús sem rík-
ið rekur og eru undir stjórn
menntamálaráðuneytisins. Við
komum meðal annars í klúbb
leikara og þangað komu leikar-
arnir sem við höfðum fyrr um
kvöldið séð túlka svo frábær-
lega hlutverk nazistanna í
leikriti Peter Weiss um fanga-
búðirnar í Auschwitz og voru
að hressa sig eftir áreynsluna
og kannski skola úr sér við-
bjóðnum. Tveir menn sátu við
píanó og annar var of drukk-
inn til þess að spila en hin’n
var of drukkinn til að taka
eftir þvi að hann gæti ekki
spilað. Beint á móti okkur saf
maður að kyssa konu. en við
næsta borð tvær enskar stúlk-
ur með hópi Pólverja og þegar
þær föru kyssti maður á hönd
þeirra að þarlandssið og þær
roðnuðu og urðu svo sælar að
það var auðséð að það hafði
aldrei komið fyrir þær áður.
Rithöfundarnir ' geta f arið
upp í sveit og dvalið í húsum
rithöfundasambandsins þar sem
þeir hafa mat og herbergi. Það
var ágætt tækifæri á Akur-
eyri til að koma upp slíkum
bústað í húsi Davíðs Stefáns-
sonar sem hefði getað komið
sér vel fyrir islenzka rithöf-
unda og svo hefði mátt bjóða *
góðum erlendum höfundum að
vera hér tíma og tíma. Þegar
Gunnar Gunnarsson skáld gaf
Skriðuklaustur fylgdi það skil-
yrði að þar skyldu vera tvö
herbergi handa rithöfundi. Þeir
sem þáðu g.iöfina hafa til þessa
dags hunzað það skilyrði,
Frá Varsjá skruppum við
til hinnar forn höfuðborgar
Kraká þar sem einn elzti há-
skóli álfunnar stendur og á sér
mikla sögu kenndur við Jagel-
lonian, og þar var Kóperníkus
um sinn. Og þaðan fórum við
til Auschwitz.
Veiði um heígina
Um helgina var sama og eng-
in síldveiði, enda ekki, veiði-
veður. Alls tilkynntu 16 skip
um afla, samtals 741 lest:
Isleifur IV. VE 20
Sig. Jónsson SU 70
Sigurvon RE 75
Súlan EA so
Höfrungur III. AK 20
Einar Hálfdáns ÍS 20
Loftur Baldvinsson EA 40
'Guðjón Sigurðsson VE 15
Guðbjartur Kristján ÍS 70
Ólafur Magnússon EA 60
Elliði GK 55
Bára SU 16
Margrét SI 20
Gísli Árni RE 100
Sigurbjörg ÓF 60
Hannes Hafstein EA 40
4