Þjóðviljinn - 22.11.1969, Blaðsíða 10

Allar heimildir benda til að orkan sé seld álverinu undir íramleiðslukostnaði
Hvernig ber tölum Magnúsar
saman við bréíið írá Haria?
Laugardagur 22. nóiveimlber 1969 — 34. árgiangtur — 258. tölublað-
□ Blöð stjórnarflobkanna hafa hampað m'jög bréfi frá
baindaríska verkfræðingafirmanu Harza, sem Ingólfur
Jónsson raforkumálaróðherra las upp í umræðunum á Al-
þingi eftir að Magnús Kjartansson hafði notað allan ræðu-
tím asinn. En jafnvel þótt firtnað vinni það fyrir vinskap
ráðherra að gera eigin útreikninga tortryggilega, fer því
fjarri að með bréfinu sé að nokkru leyti afsannað það sem
Magnús hefur haldið fra'm um hina óhagstæðu orkusölu til
álversins í Straumsvík. í umræðum á þingi í fyrradag bar
Magnús saman vitnisburð Harza-bréfsins og þær tölur sem
hann hefur byggt á um orkusöluna, á þessa leið:
Það urðu mjög langar uim-
rasður hér á þingi um raforku-
samninginn eins og kunnuigt ar.
í lok þeirra umræðna las tng-
öifur Jónsson roforkumélaráð-
herra upp bréf frá bandarísika
verkf ræöi fi rm an u Harza. Það
var efitir1 að ég hafði lokið ræðu-
tíma anánuim, svo að ég gat ekki
gert neinar athugasemdir við það
iþá og aetlaði mér raunar ekiki
að fara út í neinar almennar
framihaldsumiræður um raforku-
samningana á þessu stiigi máls-
ins. En vegna þess, aö það hef-
ur verið staðhæft mjög í mát-
gögnum ríldsstjórnarinnar að
þetta Harza-bréf hafi gersamllega
kveðið niður málfllutning nffinn
og Þórarins Þórarinsiso'nar, þá
vil ég leggja á það mikla á-
heralu, að þessu fer víðs fjarri.
Harza afneiitar að vísu einum
lið í hinni upphaifliegu greinar-
gerð sinni. Það aiiineitar þedm
samanbui'ði, sem verkifræðifirm-
að hefur þó birt ársfjórðungsiega
undanfarin ár á upphafiiegri
kostnaðaráætlun og kostnaði eins
og hann er núna, en sá saman-
burður Harza sýndi, að þarna
var uim að ræda 26% hækkun-
Nú segir Harza samkvæmt ósk
ráðherra að þessi samanburður
hafi verið raunhæfur.
/
Tölur Harza alhugaðar
Pólitískar yfiriýsingar a£ þessu
tagi skal ég láta ligigja mdlii
•htuta, en á hitt vil ég benda, að
töiur þser, sem Harza birtir um
endanlegan kostnað af virkjun-
inni ber ákaflega vel saman við
þær tölur, sem ég helf verið hér
með í umræðunum.
Ég hef bent á það áður að raf-
orkuimálaráöherra lærði talsvert
meðan umraaður sitóðu yfir, og
þær tölur sem hamn var með
voru sífellt að nálgast þær töiur,
sem ég hafði birt og þessar töd-
Þessi hafa unnið að undirbúningi stofnunar samtakanna (frá vinstri): Jóhanna Kristjónsdóttir,
Guftrún Birna •Hannesdóttir, Gnnnar Þorsteinsson, Jódís Jónsdóttir, Adda Bára Sigfúsdóttir og
Margrét Margeirsdótör. — (Mynd: RH).
Hagsmunusamtök einstæðra
mæira og feðra brátt stofnuð
□ Stofnfundur bagsfniuna-
samtafca einstæðra mæðra og
einstæðra feðra verður hald-
inn í Tjarnarbúð n.k. mið-
vikudagskvöld. Er megintil-
gangur með stofnun samtak-
anna sá að knýja frarn um-
bætur á uppeldisaðstöðu
þeirra barna sem ekki njóita
þess að vera samvdstum við
báða foreldrana.
NœEfcækasta verkefndið fyiriir
slík saimfcak er að fá meðiags-
greiðsiur hækkaóar uppí helm-
ing a£ framfærslukositnuði. Með-
lag með ednu bami er nú kr.
1.573,00 á mánuði, en mánað-
arleg greiðsl a fytrár bam á diag-
heimili er kr. 1.800 og nofckuð
hænri. fyrir yngri en fcveggja
ára. Þá má nefna að á mörgum
siumard'Valarheimiluim fyirir böm
er gjialdið y®ir 4.000 á mánuði
fyirir eitfc biarn, í suimium tilfeHum
4.500. Sjá þvd aiiir hiversu með-
lagdð hirekkur skammt fyrir
framfærsiliu bama.
Þefcba kom frarn á rabbfiundí
sem Bndírbúninigsnefnd samfcak-
anna hélt með bitaðamönnum í
fyrrakvöid. Nefndina skipa þesis-
ar konuw Jóhanna Kristjónsdöfct-
ir, Jód'is Jónsdófctir, Guðrún
Bim,a Hiannesdófcfcir og Vigdís
FerdiiniandBidófctir. Hiafa þær Addia
Bára Sigfúsdófctir, veðurifræð-
ingur og Margrét Miargeirsidófct-
ir Jéiaigisráðgjiafi sfcarfiað með
nefndinni. Mun Margrét haldia
erindi um málefni ednstæðra
mæðna og feðna í Danmörku, á
stofnfundinum og fleiri erindd
verða fliufct.
Nefndin hefiuir láti'ð gera upp-
kast að löigum fyrir samtökin og
tekið saman ldsfca yfir heiztu bar-
áfcturoál samtakianma. Aðalbar-
áfcfcumálið er eins og fyrr segir
að meðliaig úr hendi föður (eða
Tryglginigastofnuniar, ef íaðir er
•lótirm) hækíki verulega og að
meðlaig greiðisrt með bami til 18
ára aldurs í stað 16 ára eins
og nú er. Flestum mun Ijósit að
fraimifiærslukosfcnaður bama á
aldirinum 16 - 18 ára er meiri en
jmgri bamia. 16 ára ungiMn'gar
bafa yfidirteitrt ekki hdiofcið starfs-
menntun — bóteakoistnaður fiyr-
ir nemendur eytkst á þessum
aldri og einmáfct þá er fiarið að
leggja gjö'ld á uniglinigania.
Annað baráfctumál samta’kanna
verður að einsrtæð móðir skuli
njóba sömu réfctinda og gift kona
hvað varðair sfcafcta'álagningu. þ.
e. að 50 prósemt tekna séu flrá-
drátitarbærar. Verður að sjálf-
sögðu barizfc fyrir að einstæðir
feður með forræði bama njófci
sömu réttindia.
Verkefnd samfcakanna æfctu að
vera næg, sögðu fundiarboðend-
ur, t.d. er ætlunin að kianna enn-
firemur möguleika á gæzlu barna
á aM'ninuim 6-10 ára (þegiar
móðirin vdnnur úfci) og kæmi
þá mjög til greina stoínun tóm-
sfcundiaiheámilis.
Síðasfc skal nefnt verkefni siem
þarfnast skjófcrar úrlausnar en
það er að ekkjumenn hljóti sömu
réttindd og ekkjur hvað lífeyri
snertir. Ekkjumaður fær nú
engan bamalífeyri greiddian með
ednu barni og heldur ekki með
2 bamum, en ef hann á þrjú
börn fær hann barnalífeyri
greiddan með einu bami! Virð-
ist sú f'urðuilega gredn í trygg-
ingarlögigj öfinn i sem íj'allar um
þetta atriði samin út frá þeim
hugsuna'rhæibti að fj áirhaigslegt
tjón manns sem á 2 böm, við
fráfall eiginkonu, sé ekkert, en
afifcur á móti eitfchivað srvoliítið ef
hanii á þrjú börn! Á fundinum
kom fram að fjölmörg önnur
afcriði í tryiggingarlöiggjöfinni
þurfa breytingar við.
Enniþá hafa saimtökin eklci
hlotdð nafn.
ur frá Harza eru í enn þá miedra
samræmá.
Harza segir í bréfi sínu, aö
fyrri áíangi muni kosta 32.6
milj. dollara, en þé eru etoki
meðtaldir vextir á byggingar-
tíma, gengissfcap á innlendum
kostnadi, silcattar og tollar o.íl-
Síðan segir Harza, að það hafi
fengið þá vitneskju frá Lands-
virkjun, — Það eru ekki tollur
Harza heldur Landsvirkjun-
ar, að þessiir kosfcnaðanliðir,
sem ekki voru þarna með-
taldir, nemi 6.3 miilj. dollara. Og
þá er heildaricostnaður við fyrri
áfanga kominn upp í 38.9 miij.
dollara. Þá er ótalin gasafilsstöðin,
sem Harza segir, að kosti 3.2
anilj. dollara. En þá er heildar-
kostnaður við fyrri áfanga kom-
inn upp í 42-1 mdlj. doliara eða
3700 mdlj. ísl. kr. Þetta var svo
til alveg sama talan eins og eg
var með hér í ræðu mánni við
1. umræðu fjárlaga.
Sama útkoma
Og sé reiknað orkuimagn og
rekstrarkostnaður á þamn hátt,
sem aillir íslenzkir raffræðingar
hafa gert vdð allar rafstöðvar á
Islandi, þá verður sú staðreynd
ekki umflúin, að þessi heildar-
kostnaður, sem Harza gefur upp,
jafngildir raforkuverði, sem nú
er um 45 aurar á kw-stund, tvö-
falt meira en álbræðslan greiðir,
og er þá meðgjöf okkar um 120
miljónár kr. á ári, meðan sivona
er ástatt, að Búrfellsvirkjun
starfsÉr á hluta af þeim afköst-
um, sem hún á endanlega að
starfa á- Og ég endurtek það,
sem. ég sagði áða,n: Þetta eru
tölur Harza.
Síðari áfangi
Eln hvað sivo um síðiari álfiaimga?
Harza sagir, að hainn eigi aðedns
að kosta 4.1 millj. dollara og
soimu tölur hefur raforkumáia-
ráðherra notað. Samt eru ekki
liðnir nema 7 mánuðdr síðan
þessi sami ráðheirra lagði hér
fram á þingi fruimivairp um
heiimiM til lántöku vegna síðari
áfanga Búrfiellsvirikjuniar og
greindi þa/r firá því, að síðari á-
íángi murudi kosifca 7.5 máljónir
doLlara.
Ég ihlef þróspui’t uimi iþað hér úr
•þessiuim ræðusitóíL, hvernig iflarið
sé að þvi að Uœtkika þemnan
kostnað úr 7.5 milj. í 4.1 miij.
eða um 3.4 mdlj. og það áður en
nokknar fraimkivæmidir eru hafn-
ar- En ég he£ eikiki fengið neina
skýringu.
Ef við' höldum ckkur við þá
tölu, sem ríkissfcjórni'n ga£ upp
fyrir 7 mánuðum, þá verður
heildankosfcnaður af Búrfélls-
virtkjun 49.6 milj. dollarar, en
það væri nákvæmlega sama tal-
an og ég gaf upp í ræðu mdnni
við 1. umr. fjánlaga. Ég héid,
að 'það skakki 5 miij. ísl. kr. Ef
maður notar þessa tölu, sern
féngin er með því að lækka
þennan kostnað snöggilega á al-
gerlega órökstuddam hátt, þá
verður heildarikostnaður engu
að síður 42.6 cmiilj. dollara eftir
þeim tölum, sem Harza gefiur
upp og eftir þeim tölum, sem
ráðherra hefur notað. Og jafn-
vél með þeirri tölu leiðir heild-
arkostnaðuirinn til þess, að fram-
leidslukostnaður á kw-stund
verður ekki undir 24 aurum.
Iiann verður allavegana yfir því
verði, sem álbræðslan greiðir.
Fiskimálaráðherrar á ráðstefnu
Þörí á skjótum ráðstöfunam
tii verndar fiskistofnunum
MOSKVU 21/11 — Fréttaritari
NTB. — Minnkandi vöxtur síld-
ar-, þorsk- ogr ýsustofna í Atlanz-
hafi norðaustanverðu gerir
nauðsynlegar skjótar ráðstafan-
ir til að hafa eftirlit með fisk-
veiðum á þessu svæði. Varð
þetta helzta niðurstaða ráð-
stefnu sem haldin var i Moskvu
á ráðherragrundvelli, en sameig-
inleg áiyktun fulltrúa Islands
Sovétríkjanna, Sviþjóðar, Dan-
merkur og Noregs var birt þar
í dag.
f þesisari ályktun taka ráð-
herrarnir undir alþjóðlegair
rannsóknaskýrslur um að ó-
heppileg náfctúruskilyrði og of-
veiði hafi sameinazt um að
stefna síldar-, þorsk- og ýsu-
stofnum í hættu og segj-ast þeiir
sammála um að ástandið krefj-
ist beinna og viirkira aðgerða til
að varðveita og efla fiskisfcofn-
ana.
Um síldveiðar í Barentshafi
segir, að þar sé ráðlegt að diraga
úr veiðum og koma á kvóta-
kerfi, og um þorsk- og ýsuveið-
ar á norðurslóðum segir, ■ að
ekki megi auka þær. Þá er mælt
með sérstakri löggjöf um vernd-
un síldarstofna í Norður-A'tlanz-
hafi, sem byggi á alþjóðlegu
s amkomiul'agi.
Starfshóþar immu koma sam-
an í Mosíkvu 1 febrúiar næstkom-
ar.di og í Haag næsita vor til
að ræða raunhæfar aðgerðir.
Fundurinn í Moskvu fór fram
að frumkvæði Sovétríkjianna og
hefur Eggert G. Þorsteinsson
ráðherra setið fundinn fyirdr fs-
landis hönd.
Magnás Á. opnar sýningu á
málverkum frá Veiðivötnum
Magnús Á. Áraason. — Myndina tók Ari Kárason í gaec.
Afstaða þingmanna
Þetta eru staðreyndir, sem
menn verða að átba sig á og ég
ætlast til, að hver einsfcakur
þingmaður kanni þessa hiutd aí
eigin raun, taki ekiki aðra aðila
trúanlega, heldur sainnit'æri sig
um það sjáilfur, hvað er rétt og
hvað er rangt í þessu máli. Þess
vegna lít ég á það sem meginat-
riði, að rannsókn á þessu atriði
verði lakið, áður en ákvörðun er
telcin um viðbó'tarsamning á raf-
orku til álversins-
í dag kL Z e.h. opnar Magnús
Á. Árnason listmálari málverka-
sýningu í Unuhúsi við Veghúsa-
stíg. Sýnir hann þar 31 málverk
og eina höggmynd, barnshöfuð.
Málverkin eru öll máluð á þessu
ári og langflest, eða 26, eru frá
Veiðivötnum.
f viðtali við firéttamann Þjóð-
viljans í gær sagði Magnús, að
hann hefði dvalizt tvívegis við
Veiðivötn í sumar, annað skipt-
ið í 9 daga og hifct skiptið í 16
daga, kvaðst hann aldirei hafia
komið þangað fyirr en í sumar
og orðið mjög hrifdnn af lands-
lagi og litum umhverfisins. Mun
Magnús fyrsti málarinn sem
sækir fyrirmyndir sínar til Veiði-
vatna, enda hefur þetta land-
svæði til skamrns tíirra legið ut-
an við alfiaraleið.
Magnús hélt síðustu sýnimgu
sína í sýningarsalnum Hlið-
skjálf við Laugaveg í fyrrahiaust
en sýningar hans hér í Reykja-
vík eru orðnar ærið margar á
fjörutíu ára ferli. Ég man ekkd
hvað ég hef sýnit hér oft, ég''hef
aldrei fylgzt með tölunni, ekki
einu sinni haldið sýningarsikrán-
um saman, sagði Magnús. En
fyrstu sýninguna hélt ég 1918
og bauð upp allar myndirnar í
lokin. Það var fyr-sta málverka-
uppboð á íslandi. Og það sem
ihn kom nægði mér til farareyr-
is og eins árs dvalar á skóla í
Kaliforníu. E.kki man ég á hvað
mikið málverkin fóru en hitt
man ég, að þá voru þrjár krón-
ur í dollaranum. Og ég man að
á kreppuárunum þótti manni
gott að fá 300 krónur fyrdr
myndinia, Nún,a er verðið á þess-
um myndum frá áitba þúsund og
upp í þrjáfcíu þúsiuind fcrónur.
Sýndng Miaignúsar verður opin
kl. 2 - lð daigiega til mánaða-
mófca, en henni á að Ijútoa sunnu-
dagskvöldið 30. nóvemiber.
Skrifstofuvél-
um var stoSið
Ranmsóknarlögreglunni í Reykja-
vík var tilkynnt um innbrofc í
Bóldhalds- t>g skrifstofuvélar á
Hverfisgötu 72, klufckan 9 í gær-
morgun. Þaðan var stolið tveimur
rafreiknivélum og tveimur ferða-
ritvélum-
Fór þjófu'rinn inn um glugga,
spennti upp hurð og rótaði mik-
ið til. Bkki hafði hann verið hand-
tekinn síðdegis í gær.
Almennur fundur
um EFTA á fsa-
firði á sunnudag
Æskulýðsfylkingin boðar til
fundar um EFTA, á Isafirði á
sunnudaginn í Góðtempaarahúsinu
og hefsfc fundur klukkan 3 e- h-
Framsögumenn verða: Guð-
mundur Hallvarðsson og Ragnar
Stefánsson- Fundarstjóri er Einar
Gumnar Einarsson.
Frjálsar umræður verða á eftir.
Allir velkomnir meðan húsirúm
leyfir. — ÆF.
L