Þjóðviljinn - 10.06.1970, Blaðsíða 7

MiðviRudagur 10. jiúní 1970 — ÞJÓÐVTLJINN — SÍBA J
Að afstaðinni helgidagahrotu
Pramnald ai 5. síðu.
á hlut kvenna og troða niður
ai þeim skónia. Stundum var
þetta gert af ráðnum hiug, en
stundum var þetta ómeðvitað,
eins og höfundur komst að
orði, hvernig sem annars ber
að skiljia það.
Það var byrjað á hinni óvið-
urkvæmilegu aðgreinin-gu kynj-
anna strax á blessuðum böm-
unum. Strákarnir fengu bíla,
en stelpumar brúður. Svo kom
stafrófskverið. Þar var þess-
um ljóta leik haldið áfram og
síðan allar götur áfram gegn-
um allt skólakerfið og lífið, allt
fram á grafarbakkann.
En það skal takið fram, að
Anna notaði tölur sínar af mik-
illi leifcni og gaf ekkert eftir
efnahaigsfræðingum ríkisstjóm-
arinnar.
Annars minntu þessd erindi
mig á stólræðu hjá presti, sem
er orðinn þreyttur og dálitið
ergilegur við að kljást við tóm-
læti tilheyrenda sinna og
tregðu þeirra við að trúa því,
sem spámennirnir bafa sagt.
Mér líkaði alltaf vel við
kvenréttindiakonurnar gömlu.
Þær voru gunnreifar og gengu
hreint til verks. í þeirra augum
vom karlmennimir það sem
djöfullinn var meistara Jóni
og kommúniistar em Morgun-
blfaðinu, uppspretta alls ills.
Frá konum
á rauðum sokkum
Svo kom Vilborg Dagbjarts-
dóttir og sagði okkur frá kon-
unum á rauðu sokkunum. Það
mætti reyndar skjóta því hér
inn, að ég myndi kunna betur
við að hafa fólk í sokfcum, en
á sokkum. Einniig myndi ég
kunna því betur, að kállia hin-
ar rauðfættu konur rauðfæ‘tl-
ur, það myndi hljóma betur og
vera Þ.ijlla í munni, en konur
á rauðum sokkum.
En hvað um það. Vilborg
sagði skemmtilega frá þessu
fyrirbæri, eins og hennar var
von og víea. í f'ávísi minni
hafði •6& WMflið. að þetta væri
íslenzk uppfinning, að konurn-
ar, sem stóðu að rauðfætlu-
hreyfingunni, hefðu fundið
hana upp af hyggjuviti sínu og
huigkvæmni. Ég var meira að
segja fiarinn að byggja skýja-
borgir. Ég gerði mér í huigar-
lund, að konumar mypdu vinna
hreyfingunni fylgi í nálaegum
löndum og við myndum fram-
leiða rauða sokka í stórum
stíl og demba þeim inn á tvö-
hundruð miljóna markaðinn
hans Gylfa.
Svo kemur það upp úr kaf-
inu, að hreyfingin er innflutt
og sennilega sokkamir líka. Og
bar með var sá draumur bú-
inn. Vilborg saigði svo skemmti-
lega frá tiltektum rauðfætl-
anna, bæði bér beima og er-
’mdis, að unun var á að hlýða.
Og þó hún virðist vera ein úr
þeirra hópi hlífðist liún ekki
við að gera þær svoltið bros-
legar. t.d. þetrar hún sagði frá
bví áhuigamáli erlendra rauð-
fætlna. að setja siig niður á al-
menningssalemi, siem ætluð eru
karlmönnum.
Göngu hinna rauðfættu 1.
maí lýsti hún svo vel, að við
sáum í anda, hvemig þær
roguðust með hina sitóru líkn-
eskju, við sáum þær með upp-
lyftum höfðum og forkláruð-
um ásjónum, eins og þann, sem
fundið hefur sinn Stóra sann-
leika.
Stóri sannleikur,
hver er hann?
Hver er hann þá, þessi Stóri
sannleikur? Prómt sagt, er
hann dálítið í þoku fyrir mér,
þótt ég hafi hlustað á hið
skilmerkilega erindi Vilborgar
og á viðtalið við eina rauð-
fætta, í Víðsjárþætti nokkru
áður. Einna helzt skilst mér
þó, að konur hafi bæði rétt og
skyldu til að gera allt, sem
karlar gera og öfugt, sem og
hitt, að þjóðfélagið, þetta óá-
kveðna og teygjanlega hugtak,
eigi að viðurkenna þetta og
haiga sér samkvæmt því. Hitt
hefur aftur á móti ekki farið
fram hjá mér, að orðræður
kvenna um jafnrétti hafa að
umtalsverðum hluta verið kröf-
ur um aukin þjóðfélagsleg á-
hrif, eða með öðram orðum, að
konur stæðu við hlið karl-
manna í þeiriri tröppu mann-
virðingastigans, er þær ættu
rétt á, samikvæmt gáfum sín-
um og menntun. Er þetta raun-
ar svo sjálfsagt, að þar ætti
engin orð um að hafa.
Jafnréttiskröfum okkar á-
gætu stofulærðu kvenrettinda-
kvenna eru að vonum einhver
takmörk sett. Ég minnist þess
t.d. ekki, að hafa nokkxu sinni
heyrt, að þser bafi sett siig eða
reynt að setja siig í spor ís-
lenzkra bændakvenna, né
kryfja þeirra vandiamál til
merigjar. Raunar væri slíkt
hreinn óþarfi. Sveitakonur hafa
fullt jafnrétti um vinnu og
laun, miðað við bændur sína.
Þær ganga við hlið þeimra
að gripaihirðingu og heyskap og
fleiiri störfum og vinna, að
minnsta kosti á sumum árs-
tímum, lengur utan heimilis-
ins, en skrifstofúkonan í
Reykjavík. Og hið miskunnar-
lausa löigmál harðærisáranna
bitnar jafnt á henni og bónda
hennar: Því meira strit, því
lægri laun. Og um þesisar mund-
ir leggur fólk á oskufallssvæð-
unuBi, jafnt konur sem karlar,
nótt við dag og hlynnir að fár-
sjúkum kvikfénaði.
Hugsanlegrt er, að á sama
tíma geti einhverjar hinna
rauðfættu með Stóra sannleik-
ann veitt sér þann munað, að
aka austar að Heklueldum og
horfa á þá sér til dægiradval-
ar og auignayndis.
Hugsanlegt er, að meðan þær
með Stór'a sannleikann telja
hamingju lifsins undir því
komna, að þurfa sem minnst
að dvelja innan veggja heimila
sinna, þá myndi einhver gam-
aldags sveitakona óska þess i
innstu fylgsnum hjartans, að
geta notið fleiri situnda inni á
sínu heimili.
f sveitum landsins mun vera
töluverður slatti ókvæntra
bænda og bændaiefna. Nú er
það mitt ráð og áeggjan til
hinna rauðfætta með Stóra
sannleikann, að þær leggi land
undir fót og biðji þessara
mianna. Og takist róðahaigur-
inn munu þær öðlast fullt at-
vinnulegt j afnrétt; með skjót-
um hætti.
18. til 27. maií, 1970i
Skúli Guðjónsson.
LISTAHÁTÍÐ í
REYKJAVÍK
LED ZEPPELIN — HLJÓMLEIKAR
Miðasala hefst á föstudagsmorgun kl. 8.90. — Engar
pantar.ir. — Aðeins er unnt að afgreiða, hvern með
5 miða (hámark).
Sjá nánar í heildarauglýsingu Listahátíðar varðandi
tímasetningu og miðaverð.

LISTAHÁTÍÐ í
REYKJAVÍK
Athugasemd frá Efnahags-
stofnuninni -
og svar
Þjóðviljanum heifur borizt
hljóðandi athuigasemd frá
Bjarna Braga Jónssyni, for-
sitöðumanni Efnaihaigssitofnumar-
„I tilafni alf blaðaummaelum
þess eifinis, að Efnahaigsstofnun-
in hafi mú nýverið lagt fraim
gögn, er sýni mun áhaigstæðari
rnynd af afkornu aitvinnuveg-

difctsson forsætisráðherna sig
þurfa á því að halda í pólitísk-
um tiiligamgi að flítea huigmynd
um 10% giengáshækkun. jafn-
framt kauphæfckunum, en ann-
að aðailblað rfkissitjómarinnar
talldi þá hugmynd jafngilda
15-18% fcjaitiabótam. Strax var
Bjamd Bragi Jónsson reiðuibú-
inn tdl þess að „sanna“ á fiundi
í Hagifræðin,gafélaginu að þessi
hugimynd væri rétt. Eftir kosn-
inigar sneri rílkisstjómin síðan
vdð blaðinu, og ekfci stóð á
Efnaihaigsstofnuninnd að „sanna“
að staða fiskveiða og fisfciðn-
aðar væri nú í júní enm í-
skyggiliegri en í apríl. Þj'óðvilj-
inn hefur nefint þetta háttemi
póQitískt vændi og eér eniga á-
stæðu til þess að bneyta því
mati.
Baunar breigður Bjarini Braigi
upp mynd aif því í athugasemd
sinni hvemig hann lítur á verk-
svið sitb Um nýjustu útredfcn-
inga Efinahagsstofnuniarinnar,
siem áttu að undirbúa ákvörðun
uim fisfcverð, segir hann: „Þessa
útreikndnga lögðu vinnuveitend-
ur fram til umræðu við samn-
ingana. Effnahagsstofnunin kom
þar ékki neerri, heifur efcki
verið beðin að sfcýra gögn þessi
nema fyrir vinnuveite.ndum“
o.s.frv. Bflnahaigsstofinundn, sem
á að vera hlutlaus hagstofflnun
og er starfrækt fyrir almanna-
fé, er þanniig í verki undirdeild
í Vinnuveitendasambandi Is-
lands þegar á þarf að halda.
— m.
anma en áður hafii komið fram
og legið hafi gengishækfcunar-
huigmyndinnd til gmndvallar, er
efitirflaraedi afihuigaseimdnm hér
með komdð á framfiæri.
Við upph'aí samninigaumlfidt-
ana voru samninganefndunum
veittar ýmsa,r upplýsinigar um
þjóðarhaig og aifkomu atvinnu-
vsga, efitir því sem um var
beðið í framhalldi af þeim upp-
lýsingum siem fram kornu í
sfcýrsl’u Efnahagsstofnunarinn-
ar tfl Hagráðs og við umræður
í ráðinu. Þegar huigmiynddn um
genigisihælktoun var lögð fýrir
samningsaðila, var enn svarað
fyrdrspumum þeirra um ýmis
atriði. Við þessd tsekifæri voru
aðeins veittar þær almennu
upplýsingar um afflkomu at-
vinnuvega og þjióðarbús, seim
töfc voru á að veita, en aðilum
látið efitir að meta, hvert til-
efni væri til kjarabóta af þeiim
ástæðum.
Jafnfraimt þesisu vann Efna-
hagsstofnundn löigum samlkvaamt
að fullnaðarsamindnigu sundur-
liðaðra gaigna uim afkomu fisk-
veiða og fisfcvinnsilu í sambandi
við þá fisfcverðsákvörðun, sem
nú stendur yfir. Vom þá tekn-
air mieð í reifcnimginn alFar nýj-
ustu uppllýsingar um afurða-
verð, aflaimiaign og framleiðslu-
kostnað, þ.á.m. þær hækkanir
verðlags og launa, er kiomu
fram í ma'ímónuði. Svo seim
venja er, voru þessir reikning-
ar gerðir mieð tilliti til mismun-
andi aflaibragða o.fll. atriða, siem
geta verið áflitamál í meötför-
um verðttagisráðis. Þiessa útreikn-
ingia lögðu vinnuveitendur firam
tiil uimræðu við samningana.
Efnahaigsstoiflniuinin kom þar
ekki nærri, hefur eklki verið
beðin að sfcýra göign þessi nema
fyrir vinnuveitenduim ogerekki
kunnugt um, með hvaða hætti
þau em talin sýna óhagstæðari
mynd en fýrri upplýsimgar.
Sú túlfcun, að gengishækkun-
arhuiglmyndin hafi borið með
sér tiltekið mat á kaupgreiðslu-
þoili atvinnuveganna, er að
engu leyti á ábyrgð Efnalhags-
stofnunarinnar, enda var sú
túlkun alldrei undir stofnunina
borin af þeim bilöðum, sem
báru hana fram. Bn með túllfcun
þessari er kauphækkun og
gemgisihiæíkfcun lögð að jöfnu,
emda þótt skýrt væri fram tek-
ið, að verðlækkunaráihrif geng-
irhækkuniar sfcipta meginmáli í
samianburði við verðhæfcfcunar-
áhrif kauphækkunar. Þá eru
þær tölur, sem fraimi hafa kom-
ið um áhrif gengishæklkunar á
útflutningsatvinnuveiginia,, svo
sem um 1.500 m. kr. tilfærslur
frá þeiim, að fuHu á ábyrgð
þeirra, sem þessar tölur hafia
borið fram, en þær eru byggðar
á hedldartölu útlflutnings vöru
og þjónustu, án tillits til hinnar
miklu gijaldeyrisnotkuniar út-
flutningsigreinanna sjálfira,, ekki
sízt þjcnustuigreinanna, svo sem
flutninigastarfsemi og trygginga.
Reykjavík, 8. júní, 1970
Efnahaigsstofnunin
Bjarni B. Jónsson.
Þessi loðimuillullega athuiga-
semd breytir engu um þá stað-
reynd að Bfnahagsstofnunin hef-
ur sifðustu vikumar verið reiðu-
búin til að „sanna“ hvað það
sem ráðaimenn stjómarráðsins
hafa fyrir hana laigt. 1 aprfl
„sa,nnaði“ Efnahaigsstofnunin að
kaupgjalld rnætti almennt ekki
hæfcfca um meira en 5-6%, og
voru þeir útrei'kningar notaðir í
fyrstu viðræðum við verlklýðsfé-
lögin. I maí taldi Bjami Bene-
10 ár liðin sðan lögin um
orlof húsmæðra tóku gildi
Nú þegar Orlofsnefind hús-
rnæðra í Reykjavik hefur starf-
semá sína eru 10 ár Uiðin síð-
an lögin um orlof húsmæðra
tófcu gdldi — en það var 30.
maí 1960- Þau eiru nú komdn til
framikvæmda víðast hvar á
landinu.
Rétt tiH' orlofs húsmæðra eiga
allar þær konur, sem veita
heimdli forstöðu, án launa-
greiðslu fyrir það starf, á hvaða
aldri, sem þær eru. ,
1 Reykjavík starfar orlofs-
nefnd á vegum Bandaíla,gs
kvenna og mun hún í surruar, í
samvinnu við orlofisnefnddmar
í Kópavoigi og Hafnarfiröi, hafa
orlofslheimdili að Eauigum í Dala-
sýslu, júilí/ágúst eins og sl.
surnur, en þar etru húsakynni
góð og sundliaug til afnota fiyrir
dvaiargesti.
Að Lauigum er veðursæld mik-
il og nóttúrufegnrð, auk þess
er umlhverfii Eauiga þrungið
söguleigri róanantífc.
Sex hópar fcvenna, rnunu
dveljast þar í suimar, sá fyrstí
fer frá Reykjavík 1. júlí og
dvelur þar í 10 daga, aninar
hópurinn verður einnig frá R-
vflc, en þriðji frá Kópavogi og

4. firá Hafinarfliröi — en tveir
þeir síðustu í ágúst verða firá
Reykjavík.
1 hverjum hóp eru um 50
konur og fylgir þeáan fararstjlóri
og dvelur mieð þeim alHain tím-
an-
Orflafsmefhd húsmæðim í R-
vík hefur opna skrifstofú að ^
Hafllveigarsitöðum, Túngötu 14,
í húsnæði Kvenréttindaféilaigs
Isllands á miánudöigum, miðvitou-
dögum og föstudögum kl. 4-6
eh. símd 18156.
Þar verður teikið á móti um-
sólknum til 8. júní n.k.
Orlof húsimœðra í Reyfcjaivfk
býður gesti sína hjartanlega
veflikömnia.
Lögregluþjónar
óvinsælir um borð
r
I
Verkföll prentara
Framhald af 10. síðu.
um aukajgreiðsliumar sem þá
einnig kosta meira erfiði og
lenigri vinnudag,
1 Noregi gerðu prentarar í
gær skymdiverkflöll í þrjár klst.
í öllum prenitsimdðjum seim eiga
aðild að norslka vinnuveitenda-
sambandimu og fleiri sliík skyndi-
verltföll eru fyrirhuiguð, en þa,u
hafa aö sjálfsöigðu torvefldað
mjög útkomu biaða.
Norslkir prentarar greiddu a,t-
fcvæði gfiign heilldarsamninguni
alþýðusambandsins og voru eina
verkalýðssamíbianddð sem það
gerði, en þeir voru oflurliði bom-
ir oig vilja grednileiga ekki sættá
sig við það. Kröfur þedrra m.unu
Tvær fimimitán ára stúlkur
voru í fyrrakvöld fluttar af lög-
reglunni frá damstoa sikipinu Mar-
ia Damia, sem legið hefur við
Reyfcja/vfkurhöfn undanfarið. —
Fyrir ndkikrum dögum fjarlægði
lögregflan stúllfcur úr þessu sama
sfcipi, og þaö þrisvar sama sól-
arhrimginn. Urðu skipverjar
þreyttir á affskiptum lögregflunn-
ar og settu upp slkdlti við land-
göngubrúna, þar sem stemdur að
aðgangur sé bannaður fyrir ó-
viðkomandi. Er sérstaiklega tek-
ið fram á sfciltinu aö lögreglan
hafi alls enigam aðgamg aö sikip-
inu. Síkammt frá sfloflti þessu
hafa sfcipverjar steriflað með
miálningu að stúlkur á afldirinium
2O-103ja ára séu sérstaMega vel-
komnar um borð!
Ekfci hefur lögreglan þurflt að
fjarlægja margar stúl’kur úr er-
lendum skipum við höfnina nú
nýverið, en þó voru margarsmá-
stelpur anzi Iffllegar í kringum
franska herskdpið sem kom hér
við fyrir helgina, að sö‘gn löigregl-
unnar. Ungllinigspiltar héldu sdg
hafla gert góð fcaup er þedr
greiddu um 700 fcr- fýrir vín-
flösku til sfcipverja á Maria Dan-
ia. Þeir komust þó að raum um
að þair höfðu verið leiknir held-
ur grátt, innihald flöslkunniar var
vatn. Kvörtuðu þeir til lögregl-
unnar, sem að sjállfsögðu bar
ekki érangur, því að sdíkir verzil-
unarfiættir eru óleyflölegir.
Ekki of bjartsýn
Framhald af 10. síðu.
rekstraflaust fyrir sig að miestu,
og ýmsar haflnfirzkar konur
hefðu sýnt félagsfcomum þann
stuðninig að legigja fram fé á
skrifstofu þeirra.
— Hafið þið ednhverja verk-
flallsvörzlu?
— Nei, eikkd við konurmar, en
það er mdkill samstaða ríkjandi
mieðal féiagsikvenna í þessu
verklflalli. Við erum einhugaum
að knýja frarn siem mestar
kjarabætur.
— En hvað segið þáð um
samningana?
—Um þá er eklkiert hæigt að
segja á þessu stigi málsinsi, em
maður vomar auðvitað að þetta
sé að gamga. Og á svip Mál-
flríðar métti graina, aO sú vpm
væri ekki alveig ástæðuilaus.
Gylfi nær tökum
Framhald af 1. síðu.
fundinum kom a,ð vísu fram
margvísleg gaignrýni og býsna
hörð hjá sumum, eins og Jóni
Axefl Péturssyni, en forustu
skorti gersamleiga — andstæðing-
ar Gýlfa eru einnig sjálBumi sér
sundurþykkir. Tókst Gylfla að
lofcum að flá samiþyktet að fcosin
yrði níu manna netfnd til þess
að fjalla um vandaimál flokksdns,
og á hún m.a. að leita að málum
sem Alþýðuflokkurinn geti tekið
upp í stjómarsamstarfinu til þess
að rétta hlut sinn! Nefndin á að
ðkila áliti fyrir 15. áigúst.
í nefndína voru kjömir: Gylfi
Þ. Gíslason, Benedikt Gröndal,
Jón Þorsteinssom, Björgvin Gnð-
mundsson, Jón H- Guðmundsson,
Óskar Hallgrimsson, Hörður
Zóphoníasson, örlygur Geirsson
cg Karl Steinar Guðnason.
Allt eru þetta menn sem Gylfi
hefur sérstök tök á — meiri-
hlutinn raunar undirmenn hansí
embættiskerfinu!
Með þessu er Gýfltfli búinn að
marka umræðunum . bés og
tryiggja að hann hafli fullt vald
á þeim. Allþýðublaðið hefur að
umdanfömu hæilt sér af því að
umræður á fúndi Alþýðufilokks-
féiags Reykjavffcur hafi verið
hrednsfcilnar og frásögn blaðsins
opinská. Bn nú er fcomdð að
leyndinni. Níu-mieinningamir eiga
að vinna störf sín í kyrrlþey; frá-
saignir af umræðum þeirra munu
étoki bdrtast á síðutm Alþýðu-
bllaðsins. Og Gyllffla er aflveg sama
þó óánæigðir floklksmienn hafi
fengi,ð að hleypa út gutfú eina
kvöldstund, ef hann færi í kyrr-
þey að treysta völd sín á eftir.
Herforíngjar settu Ongania
einvalda í Argentínu af
BUENOS AIRES 9/6 — Yfir-
miann hers, flöta og ffluglhers Arg-
entínu lýstu því yfir í daig að
þeir hefðu sett aif Onganía hers-
höfðingja sem ríkt hefur sem
forseti í slfcjöli þeirra. Yfirlýs-
ingin lcom eftir að óeirðir höfðu
farið vaixandi dag firá degi í
landinu, einkum eftir að Aram-
buru, fyrrverandi forsetá sem
einnig kornst tiil valda fyrir til-
sfyrk hersáns, hefði verið rænt —
en síðar var tilkynnt að hann
heföi' verið tekdnn af líffi-
Eftir síðustu fréttum aðdæma
virðist Onganía þó ekki ættöi e
láta fyrrverandi samsærisfélaí
og yfirboðara sína, segja se
lenigur fyrdr verfoum. Hann <
sagður hafla búið tryggilega uu
sdg í fórsetaihöllinni og hafi þí
til vamar öflluigt lið, en foo
setahöllin er umsetin af hei
svedtum forinigjanna þrigigja c
þyklr auglljóst hver endalo
muni verða á þessum þœtti i
takanna. öðnu máli gognir hva
upp úr þessu kann að sjóða c
vfst að ekki em lífcur á að kyn
komdst aftur á í Argentínu fyrsl
fcastið.
V □ [R
I khbm
<