Þjóðviljinn - 30.09.1970, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Midvilcudagiur 30. september 1970.
Skólastjórafélagið um vandamál skólanna í dreifbýlinu:
BRIDGE 33
Neyðarástand verður víðaum
fand— verði ekkert að gert
•k Á almennum fundi í Skóla-
stjórafélagi íslands fyrra laug-
ardag, 19. september, var fjall-
að um hinn mikla kennara-
skort i landinu og önnur vanda-
mál skólanna í dreifbýlinu. Á
fundinum voru mættir fulltrú-
ar úr öllum kjördæmum lands-
ins. nema af Austurlandi. Urðu
allsnarpar umræður um þessi
alvarlegu vandamál.
★ Fundarmenn voru sammála
um það að þrátt fyrir aukna
aðsókn að Kennaraskóla ís-
lands og þann mikla fjölda
kennara, sem þaðan útskrifast
árlega, væri það staðreynd að
unga fólkið legði ekki fyrir
sig kennslustörf, en Ieitaði
heldur til annarra starfa. Var
álit manna, að víða myndi
hreint neyðarástand ríkja, ef
ekki yrði að gert.
Ýmsair leiðir til úrbóta komu
til umræðu á funddnum og
samþykktir vora gerðar, m.a.
eftirfarandi:
,,Fundurinn vekiur athygli ai-
þjóðar á hinum geigvænlega
kennaraskortj í landinu á nær
öllum fræðslustigum og telur,
að Iéleg Iaunakjör kennara og
vanmat þjóðarinnar á störfum
þeinr,a sem vinna að kennlu-
og uppeldismálum, valdi þar
mestu um. Bendir fundurinn
ráðamönnum þjóðarinnar á,
hve alvarlegt vandiamól hér er
á ferðinni, hve mikla ábyxgð
Mik-
ið vantraust
Prófkjör þau sem fram hafa
fiairið í Reykjanetíkjördæmá hjá
S.i álístæði sfloiklknum og Fraim-
sókn eru fróðleg dæmá um það
hversu Hítið trausit forustu-
mienn flokkanna í kjördæm-
inu hafa, ef yfirleitt er hsegt
að draga álytefcamir af slkoð-
anakönnunum sem þannig eru
framkvaamdar. FramsÓknar-
flokikuriiin gerir sér vonir um
eitt þingsaeti í kjördæminu, og
í því hefúr Jón Slkaftason
verið oim alllangt árabil; hann
hefur af háifu Framsóknar-
flcikksins verið hinn ófcvíræðd
forustumaður innan kjördæm-
isiins. Gild atkvæði í próflkjöri
Fraimsóknar voru að sögn Tím-
ans 1564. Af þeiim vildu 799
hafa Jón Skaftason í fýrsta
sæti, en 765 vildu ekki haía
hamn þar; það lætur þannig
nærri að annar hver maður
í prófkjörinu hafi eikiki vifljað
að Jón Skaftason sœti ó þingi.
Þeir sem þátt tóku í prófkjör-
inu til þess að koma í veg
fyrir þingsetu Jóns munu
naumast leggja ság mjög fram
honum til stuðninigs í kosn-
ingum á næsta ári.
Enn fróðlegri er þó úiikoman
að þessu leyti í hinu opna
prófkjöri Sjálfstæðisiflokksins,
þar sem hver smaJaði eins og
hamn hafði fjármuni og liðs-
afla til. Að sögn Morgunblaðs-
ins voru gild atkvæði i próf-
kjörinu 3733. Maitthías .4.
Mathiesen hefur sikipað fyrsta
sæti listams og var einn i
framlboði a£ þeim sem náðu
kjöri í síðustu kosningum. I
þeir taka á sig gagnvart núlif-
andi og komandj kynslóðum
með því að lama svo skóla- og
menintastofnanir landsins, að
skerða þarf stórlega náms-
skrá, takmarka nemendafjölda
eða leggja ni'ður skólahald með
öllu. Fundurinn telur nauðsyn-
legt, að stórhækka Iaun kenn-
ana nú þegar og skipa kenn-
arastarfinu þann sess í launa-
stiga opinberra starfsmanna
og í þá stöðu í þjóðfélaiginu að
ungt fólk telji eftirsóknarvert
að leggja fyrir sdg kennsiu-
störf.
Þá teluir fundurinn að þegar
launamál kennara séu komin í
viðunandd horf, að annað frum-
skilyrði fyrir því að ungt fólk
leggi fyrir sig kennslustörf sé
að hver skóli, hvar sem er á
landinu, hafi þann tækjakost
og starfsskilyrði, sem nauðsyn-
leg verða að teljast í nútíma
skóla. Góð starfsaðstað'a til
vinnu og kennsiu þairf að vera
fyrir hendi í bverjum skóla.
Fuedurinn vekur athygii
hugsandi manna á því, að kenn-
airi þairf ávallt að halda við
mennfcun sinni. auka hana og
bæba. Nýjar námsgireinar og
bætt þjónusta í þágu nemenda,
leggur auknar byrðar og skyld-
ur á herðar kennara. Kennar-
inn verður því að bafa tæki-
faeri til þess að afla sér mennt-
unar, tileinka s>ér ný fræði og
fyrsta sæti fékk hamn aöeins
1311 atkvasði, en 2422 vom á
móti Iþví að hann væri í fýrsta
sætimu; hann fær semsé rétt
aðeins rúmflega þriðjung at-
kvæða í sæti það sem hann
stefndd að. 1529 kjósendur —
eða hátt í helimángur þátttaik-
enda — vildu alls éklki hafa
hann í neinu a£ þremur efstu
sætunum og voru með öðirum
orðum þeirrar skoðunar að
hann ætti eikki að sitja á
þingi. Oddur Ólafsson fókk
966 atkvæði í lsta og 2að siæli
listans, en 2767 kjósendur
vildu að hann væri í hvorugu
þessu sæti. 2325 — eða tæpir
tveir þriðju þátttaJkenda —
kusu hann dkki í neitt af
þrernur efstu sœiunum og
vildu þannig aiis éklki að hann
tæki sæti á þingi. Ólafur G.
Einarsson fókk 1148 atkvæði i
lsta, 2að og 3ja sæti listans,
en 2585 — eða rnieira en tveir
þriðju — viidu ékki hafa hann
í neinu þessara sæta og þama-
ig aiils ekki á þingi. Axel Jóns-
son sem setið hefflur é þingi
sem varamaður og stefindi nú
að öruggu kjöri lenti í fjórða
sætinu og fékk 1231 atfcvæði i
lsta, 2að, 3ja og 4ða sæti list-
ans, en 2502 kjósendur vildu
hafa hann enn neðar eða alls
ékfci á lisitamuim.
Þeir menn sem boðið var
upp á í prófkjörinu reyndust
svo sem sjá má njóta afar
takimarkaðs traiusts. Og sá
miíkli meiriMuti sem þamnig
lýsiti í verid ólánægju með þá
menn, sem þó urðu efistir í
prófikjörinu, verður vafalaust
éklki búinn að gjleyma þeirri
þykkju í kosningunum næsta
vor. — Austri.
kennsluaðferðir. Þess vegnia eir
það ákaflega þýðlngarmiikið, að
skflningur ráðamanna í
fræðslumálum heima í héraði
oz i ráðuneytum. sé fyrir hendi
og að þessir aðilair greiðj götu
kennanans svo að hann hafi
möguleika til þess að sækja
námskeið og fræðslufundi,
honum að kostnaðariausu. Við-
komandj skóli hefur ótvíræð-
an bagnað að því að hver kenn-
ari fylgist með, enda nauðsyn-
legt. Spamaður á þessum svið-
um, hefur það í för með sér,
að skólahéraðdð, skólinn, dregst
aftur úr, og nemendur gjalda
þess er fram líða stundir. Það
er hagur skólans, kennarans og
þjóðarinnar allrar, að það fólk,
sem vinnur að fræðslu- og upp-
eldismálum fiái aukió og bætt
menntei sína,
Fundurinn minnir á fyrri
samþykktir Skólastjórafél. ís-
lands þess efnjs, að fræðslu-
málastjórnin láti fara fram
allsherjar úttekt á skólamálum
dreifbýlisins og sameiginlegrt
stórátak verði nú þegar geirt
til þess að brúa það mikla bil,
sem nú er á möguleikum nem-
enda í þéttbýli og dreifbýli til
náms og kennslu. Skorar fund-
urinn a skólanefndir, sveitar-
stjómir og ríkisvaldi® að taka
þetta mál föstum tökum og
gera varanlegiar úrbætur. Fimd-
urinn telur óhæfu, að skóla-
skyldu hefur ekki enn verið
komið á í landinu, eins og lög
gera ráð fyrir. Hina svoköll-
uðu ,,skiptikennsiu“ telur fund-
urinn vera blett á íslenzku
skólahaldi og hinn mislanga
starfstíma skólanna í landinu
vera til vanvirðu fyrir land og
þjóð.
Fundurinn teijr, að Kenn-
araskóli ísiands sé ekki lengur
sá sérskóli kennarastéttarinn-
ar, sem hann áður var og lög
mæla fyrir um, að hann hafi
reikað nokkuð frá hiutverki
sínu á seinustu árum og tekið
að sér að leysa verkefni (t.d.
hins almenna menntaskóla),
sem aðrar menntastofnanir
eiga að geira. Væntir fund-
urinn, að ráðamenn skólans
breyti stefnunnj og einbeiitd
hinum ágætu starfskröfitum
og hið dýrmæta húsnæði
verðj notað til þess að sér-
þjálfa kennaraefni til kennslu-
starfa. Reynt veirði að rýma
skólann aí því fólki, sem ekki
ætlar sér að leggja fyrij- siig
kennslustörf og koma því fyrir
í hinum nýju menntaskólum
borgarinnar og úti á landi.
Fundurinn teiux nauðsynjegt,
að Kennaraskólinn fylgist vel
með nýjum straumum í
kennslu og skólastarfi og veiti
hinum ungu • kennaraefmjm
haldgóðar leiðbeiningar um
það hvemig eigi að kenna nýj-
ar niámsgreánar t.d. stærðfræði
(mengi), eðlis- og efnafræði,
erl. timgumál, kennsiu sex ára
bama, starfrækslu skólabóka-
safna, svo að nokkur dæmi séu
nefnd. Það etr dýrt fyrir þjóð-
félagið, að senda nýútskrifaða
kennara á námskeið í þessum
grednum, eftir fjögunra ára
nám í kennarasikóla. Það er á-
kaflega þýðingairmikið fyrir
skólana í landinu, að hinir
ungu kennarar tileinki sér nýj-
ar kennsljaSferðir og komi
með nýja sfcrauma beint úr
Kennaraskóla ísiands út í
skólastarfið í hinar dreifðu
byggðir landsins.
Fundurinn telur það alveg
sérstaklega ámælisivert, hve
kennslu yngsfcu aldursskeið-
anna í bamaskólunum, 6—9
ára, er lítið sinnt í K.í. og
iHidirstrikiar nauðsyn þess, að
kennaraefni fái baldgóða sér-
menntun í kennsiu yngstu
bama, þ. e. að kenna lestur,
skrift, reikning og átthaga-
fræði jndirstöðugreinair allrax
menntunar. Barnakennari, sem
skortir þessa sérmenntun er
illa settur og skólinn, sem fær
hann ekkj síður. Árlega þarf
að útskrifa a.m.k. 50 sérkenn-
ara fyrir yngstu aldursskeiðin
6—9 ára. Sé það rétt. að kenn-
araefni telji sig vanmáttug til
þess að taka að sér kennslu
yfirleitt og þess vegn,a m.a. sé
kennaraskortux í landinu, bex
stjóm skólans að endurskoða
starf hans og stefnu.
Fundurinn telur, að setning
skólakostnaðarlaganna 1967
hafj markað tímamót og að
þau séj að ýmsu leytd til bóta.
Tilgangur löggjafans með setn-
ingu þeirra hafi ekki verið sá,
að draga úr skólastarfi eða
torvelda þa’ð. Teljia verður, að
nú sé komin nægileg reynsla á
þessi lög og rétt sé að endiur-
skoða þau og sníða af þeim
verstu agnúana. Fundiurinn
leggur áherzlu á, að kennsiu-
magnskvóti skólanna verSi auk-
inn svo, að tryggt sé að allir
nemendur, hvar sem þ-eir búa
á landinu, hafi sem jafnastan
rétt til náms og skólasetj, að
kvótinn sé ekki þrándur í götu
fyriir auknu og bærttu skóla-
sitarfi, að hann rúmi nýjar
námsgreinar, sjálfsagðar nýj-
ungar og aukið starf og þjón-
ustu við nemendur svo sem:
Hjálparkennslu, tálkennslu,
sálfræðiþjónustu, félagsstarf-
semi, rekstur skólabókaafna
o. fl.
Fundorinn telur, að ráða eigi
fasta kennara út á námsskrá,
ef skólj óskar þess. Fráleitt
ver’ður að telja, að kennsluaf-
sláttur skólastjóra sé tekinn af
kvóta bamanna, sömuleiðis að
fræðsluskrifstofur séu reknar
af kvóta nemenda og að sex
ár,a börn hafi ekkj sama kvóta
og aðrir nemendur skólans.
Einnig telur fundurinn að
kennsluskylda skólastjóra í
smærri skólunum sé of mikil
og við einsrtaka aðstæður ó-
framkvæmianieg.
Fundurinn fordæmir hina
illræmdu „70% reglu“, sem
beitt er við setningu kennara,
telur hana ekkert; lagagildi
bafa, brjóta í bága við mann-
réttindi kennarastéttarinnar,
rýra gildj kennaraprófsins, sé
að vissiu leyti orsök kenniara-
skortsins og valdi óánægju
innan skólastofnana.
Fundurinn skorar á hið háa
Alþingi, að hreyta skólakostn-
aðarlögunum til samræmis vi’ð
breytta starfsháttu skólanna og
breytt þjoðfélag, fella niður
þann lið í 19. gr. laganna, sem
fjallar um ráðningu kennara
„allt að 80% af skyldukennslu
skóla“ og gefa ráðningu kenn-
ara frjálsa, eins og var fyrir
skólakostnaðarlög. Fundurinn
undirstrikar, að lögum siam-
kvæmt ber ríkinu nú að gireiða
alla kennslu, hverju nafni, sem
hún nefnist.
Fundurinn skorar á Samband
ísl. barnakennara að standa
trúan vörð um öll réttindi
kennarastéttarinnar, balda
vöku sinni og bvika hvergi frá
kröfum hennar um mannsæm-
andi laun og starfsaðstöðu og
gera allt til þess að tryggja
stöðu (profession) kennarans
í þjóðfélaginu.
Fundurinn telur rétt, að
aukaþiiig það, sem kalla á
saman í janúar n.k. verði kvartt
saman hið fyrsta til að
ræða Iaunakjör og afstöðu
kennarasamtakanna til B.S.R.B.
Gafflaspilið
1 þessari gjöf sem C. de Witte
hefur rannsaikaið var hæigt að
komast nákvasmiega fyrir um
skdptingu spilanna á hönd-
um máfiherjamna og vinna
slemmu með því að neyða
annanhvorn þeirra til að láta
út í gaffal.
A K 10 7 6 4
V 8 7 4 3 2
♦ —
* Á K 4
A — A G 9 8 5 3 2
V KG106 5 V 9
♦ A G 8 5 2 ♦ 10 9 6 3
A 10 7 5 A 8 3
A A D
V AD
♦ K D 7 4
A D G 9 6 2
Sagnir: — Suður Suður gefur. á hættunni. Norður
Suður Vestur Norður Austur
1A IV dobl 1A
2gr 34 4A pass
5 A pass 6 A pass
Vestur lét út tígulésinn og
hvernig fór þá Suður að því
að vinna þessa háifslemmu í
laiufi gegn beztu vörn?
Svar:
Vestur hlaut að vena með
tvískipt spil 5-5 eða 5-6 og tvö
— þrjú trornip, því hefði hann
haft ednspil í spaða, hefði að
ölluim líkindum látið út í helzta
lit meðspilarans. I reyndinni
átti Vesrtur þrjú tromp og hæigt
var að vinna sdemmu með þvi
að koma öðrum hvorum mót-
herjanum inn.
Suður trompaði þvi útspilið
með trompás, til þess að koma
í veg fyrir að hann lokaðisf
inni í borðinu. Hann tók síðam
fjóra rtrompslaigi og tók þvínæst
á kóng og drottndngu í tígli og
ós og drottnmgu í spaða svo
að þessi staða kom upp:
A K10 V 87
VKG AG8 — AG9 V9 4X0
V ÁD 47 * 6
Suður er sjálfur inni og and-
stæðángamir gieta aðedns flengið
einn síaig.
Það gerist á þennan hátt: —
1) Kasti Vestur lágtíglí sínum,
sertur Suður hann inn á tígul
til þess að neyða hann till að
spila undir hjarrtagaffalinn. —
2) Kasti Vestur tígúlgosanuin,
þá er Austur neyddur inn á
tígul eftir að tekið hetfiur verið
á hjartaásinn. Hann neyðist þá
til að spila undir gaffalinn 1
spaða.
Erfltt spil eftir langa bið
Það er til mjö'g sjaldigæf gjöf
sem meistarinn Roosen beið
þrjátíu ár eftir að fá að glíma
við og hann fékk tækifæri til
þess að vinna han,a á móti í
Detroit árið 1967.
A KD1076
V Á62
♦ DG642
* —
A Á985 A 43
V KG1097 V D43
♦ A ♦ 75
A 985 A KDG432
A G2
V 85
* K10983
A Á1076
Sagnir: Ausrtur gefur. Austur
— Vestur á hætrtu.
Vestur Norður Austur Suður
— — pas® pass
IV l A 2* 24
2 V 54 pass pass
dofoll pass pass pass
Vestur lét út la'jfníu og
hvemig fór nú R. Roosen, saign-
hafi í Suðri, að vinna þessa
fimrn tígia sögn gegn hvers
konar vöm?
Athugasemd um sagnimar
Allar sagnimar verða aðtelj-
asrt eðlilegar. Fyrst mieðspiiar-
inn gat sagt tígul, er 'það tteki
fjarri iagi fyrir Norður að
stökkva upp í 5 tígla.
Þar sem Vestur á nær vísa
tvo sllaigi, ásana tvo og með-
spilari hans hefur að aukisagt
lauf, er doblun hans fyllilega
eðliieg. Útspil f hjarta hefði
reyndar fellt sögnina.
Frá barnaskólum
Reykjavíkur
Skólahald fyrir sex ára börn (f. 1964) hefst í
barnaskólum borgarinnar í byrjun októbermán-
aðar.
Næstu daga ’munu skólarnir boða til sín (símleiðis
eða bréflega) þau börn, sem innrituð hafa verið.
Fræðslustjórinn í Reykjavík.