Þjóðviljinn - 10.10.1970, Page 9

Þjóðviljinn - 10.10.1970, Page 9
Lauígardagur 10. októlber 1970 — ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA 0 Þóroddur Guðmundsson Framlhald af 7. síðu. að máleínum íslenzkrar verka- lýðshreyfingar. Framgöngu hans og starfa verður lengi minnzt norður þar og af sam- herjum um land allt. Ríkan þátt í lifsverki hans öllu á ágæt eiginkona hans, HaUdóra Eiríksdóttir. Vair hún honum hvorttveggj a í senn, traustur Og ómetanlegur förunautur í éinkalífi, og áhuigasamur og fóirnfús samherji í félagsmála- starfi. Til hennar hlýtur huig- urinn því ekki sázt að hvarfla í dag, með hlýrri þöikk og sam- úðarkveðjum, um leið og hin- um látna félaga og forustu- manni er þökkuð margháttuð störf og árangursríkt framlag í þágu sósíalisma og verkalýðs- hireyfingar á íslandd. Guðmimdur Vigfússon. ★ í dag er Þóroddur Guð- mundsson borinn til moldar í heimabyggð sinni, Siglufixði. Hann varð bráðkvaddur að- faranótt 3. október sl. í Reykja- vík, en þangað hafði hann far- ið fyrir nokkrum dogum til að sitja ftmd stjórnar Síldar- verksmiðja ríkisins. Á þeim fundj mun hafa verið tekizt á um eitt þýðingarmesta at- vinnumál Siglufjarðar: rekst- ur Sigló-verksmiðjunnar. Það mál var Þóroddj hugleiknara en flest önnur, undanfama mánuði og misseri. í þeirri baráttu var hann ákveðinn og öflugur stuðningsm'aður þeirra sjónairmiða, sem bezt stuðluðu að hagsmunum heimabyggðar hans. Það mæti því með nokkr- um rökum segja, að dauða hans hafi borið að við aðstæð- ar, sem eðliiegastar voru og verðugastar íömlum bairdiaga- manni: í miðri oruistu. Þóroddur Guðmundsson vair fæddur á Þönglabakka í Þor- geirsfirði 21. júlí 1903. Foreldr- ar hans voru Guðmundiur Jör undsson skipsitjóri frá Hrísey, og kona" 'hans SigríðJr Sig- urðardóttir, Gunnla'ugssonar bónda. í Skarðdal í Siglufirði. Faðtr hans drukknaði þegar Þóroddur var bam en móðir hans bjó á Þönigliabákka í Bjóða styrki Framhald af 4. síðu. aða skeið á árinu 1971. Styrk- irnir nema 1.200 mörfcum hið lægsta og 2.100 mörkum hið hæsta á mánuði, auk þess sem til greina kemur að greiddur verði ferðaleostnaður að nokkru. Umsóknir um styrki þessa skal komið til menntamálaráðu- neytisins, Hverfisgötu 6, Reykja- vík, fyrir 20. nóvember n. k. Sérstök umsóknareyðuiblöð fást í ráðuneytinu. ★ Loks hefur vestur-þýzka sendiráðið í Reykjavík tilkynnt íslenzíkum stjórnvöldum, að boðnir séu fram þrír styrkir handa íslenzkum stúdentum til að sækja tveggja mánaða þýzkunámskeið í Sambandslýð- veldinu Þýzltalandi á vegum Goethe-stofnunarinnar á tíma- bilinu júní—Október 1971. Styrkirnir taka til dvalarkostn- aðar og kennsluigjalda, auik 600 marka ferðastyrks. Umsækjend- ur skulu vera á aldrinum 19—32 ára og hafa lokið a. m. k. tveggja ára háskólanámi. Þeir skulu hafa til að bera góða undirstöðukunnáttu í þýzkri tungu. Umsóknum um styrki þessa skal komið til menntamála- ráðuneytisins, Hverfisgötu 6, Reykjavík, fyrir 1. desember n. k. Sérstök umsóknareyðuiblöð fást í ráðuneytinu. (Fi'á menntamálaráðuneytinu). nofckur ár eftir fráfall hans, en fluttj síðan til Siglufj arðar, fyrst að Staðairhóli en siíðan í kaupstaðinn. Þóroddur yar innan við fermingaraldur þeg- ar bann fluttisit hingað og átti hér heima til æviloka. Þóroddur byrjiaði snemmia að vinna eins og aðrir ungling- ar á uppvaxtarárum hans, að- allega við sjómennsfcu, og var nofckur ár sjómaður á bátum og togurum. Urðu útgerð og sjómennska honum hugstæðari en flestar aðrar atvinnuigrein- ar, svo að þótt hann fengist árum og jafnvel áratugum sam- an aðallega við önnur störf, kunnj hann ekkj við sig öðrj- vísi en að hann ætti sjófæra fleytu, og engar ferðir þóttu honum eins skemmtilegar og ferðir á sjó. Ekki er mér kunnugt um, hvenær Þóroddur kynn.tist fyrst verkialýðshreyfingunni og sósíalisma, né hverjir eða hvað hafðj mest áhrif á hann í þeim efnum. Móðir hans, Sigríður Sigurðardóttir, var ein af frum- herjum verkalýðshireyfmgar- innar á Siglufirði, aðaldrif- fjöðrin í stofnun fyrsta verka- kvennafélagsins í bænum og fyrsti formaður þesis, en það félag Ósk. var stofnað 1925. Á þessum árum vaT Siglufjörð- ur mesti athafnastaður liands- ins á sumrum. Hingað sótti fjöldi manns af öllum landis- homum í sumaxatvinnu, ekki sízt ungir félitlir námsmenn, sem opnir voru fyrir nýjum stnaumum og kenningum í fé- lagsmálum. Líklegast finnst mér að margt hafi hni-gið í þá átt að gera Þórodd að verka- lýðssinna og sósíalista. Ágæt greind hans, skipulagshæfileik- ar, kjarkur og baráttuharka gerðu hann síðan að einum belzta foringja hinnar róttæku verkalýðshreyfingax á Norður- landi, enda er sama, hvar leit- að er í sögu henmar síðustu fjóra áratuigina; Þóroddur er alltaf einn af helztu foringj- unum. Það væri efnj í heila bók, ef gera ætti nákvæm sfcil öllum þeim störfum, sem Þóroddur vann fyrir hin^ róttæku hreyf- ingu, enda verður það ekki reynt hér, aðeins rninnt á ör- fá atriði. Hann var um langt áirabil stjómarmeðlimur í verfcalýðsfélögum hér á Siglu- firði og stundum starfsmaður þeitrra. BæjairfuUtrúi va^ hann í 28 ár; álíka lengi í stjóm Síldarverksmiðja ríkisins, al- þingiismaður 1942 — 1946, þá var bann formaSur pólitískra félaga róttækra manma hér í bænum utn áratugi, átti sætj í miðstjómum og flokksstjórn- um Kommúnistaflokksins, Sósí- alistaflokfcsins og Alþýðu- bandalagsins. Hann ritstýrði blaðinu Mjölni oft sfcemmri eða lengri tíma og hefur senni- lega skrifað meira eða minna i flest blöð Mjölnis, sem út hafa komið. Þessi upptalnimg, þótt hún sé hvergí nærri tæm- andi, sýnir, hvexn sess Þórodd- ur skipaði meðal samherja sinna. Hann var alltaf að finma þar sem baráttan var hörðust; alltaf valinn af félögum sín- um á Siglufirði til þeirra starfa,, sem vandasömusit þóttu og ábyrgöarmest. Auk þeirra starfa, siem hér haf,a verið talin, og hefðu ein verið ærið verkefni einum manni, fékikst Þóroddur við útgerð, sildarsöltun og fleiri skyld störf um áratugi. Síð- ustu árin var hiann varafram- kvæmdastjóri Sigló-verksmiðj- unnar. Hann hafðj geysimikinn áhuga á öilu, sem lauit að út- gerð og nýtingu sjávarafla, og vann að þessum störfum með árvekni og dugnaði. Þóroddur var ‘hamingjumað- uir í einkalífi sínu. Hann -<!> Konan min og móðir okfciar SIGRÍÐUR E. SÆLAND, ljósmóðir, andaðist á Borgarspítalanum fímmtudaginn 8. október. Stígur Sæland og börn. kvæntist árið 1937 Halldóru Eiríkisdóttur, ættaðri frá Súða- vík, og eignuðuist þau fjögur mannvænleg börn. Þau eru: Margrét, gifit og búsett í Sví- þjóð; Eiríkur, vélstjóxi; Guð- mundur, nemiandi í fiskiðnaði; og Steindór, gaignfraeðasfcóla- nemi. Móðir bans dvaldist á hedmili hans frá því hún lét af heimilishaldi og þar til hún lézt í háriri elli 1957. Var allt- af mjög ástúðlegt með þeim mæðginum. Þá var einnig aUt- af xpjög gott samband. mdlli hans og stjúpföður hans, Sig- uirhjartar Bergssonar, svo og miili hans og systra hans og mága. Heimili hans var alltaf sérstaklega hlýlegt og með einhverjum óskilgreinanlegum höfðingsbrag, jxjtt óbrotið væri. Nauit þair einnig við á- hri£a húsmóðurinnar, og móð- ur hans meðan hún lifði. Þór- oddur hafði gaman af að fá gesrti og vera veitandi. Hann var hlýr í viðmóti, skemmtileg- ur í viðræðum, kýminn og orðheppinn, og fljótur að átta sig á kjama hvers máls. Oft er þa@ svo, að merfcir menn, sem miklu koma til leið- ar, vekja ekkj sjálfir mikla at- hygli; verk þeirra eru næstum eina vitnið um þá. Þóroddur var ekki af þessari gerð. Hann va)r litríkur persónuleiki, einn þeirra manna, sem ekki gleym- ast eftir persónuleg kynni. Störf hans munu yfirleitt met- in og þökkuð af saimberjum hans og vinum, en þeim, sem þekktu hann og störfuðu lengst með honum að sameiginlegum áhugamálum, verður maðurinn sjálfur minnisstæðastux. Fas hans og framkoma einkennddst af yfirlætislausum virðuleikia, rósemi og fastheldn; við ýms- ar gamiar hefðir. Hann mdnnti um margt á íhaldssaman hú- höld eða útvegsbónda í göml- um stíl, fremur en á kröfu- har’ðan verkaIýðsleiðtoga og róttækan kommúnista. Samt va,r félagsleg afstaða hans og pólitísfcar skoðanir jafn ein- dregnar síðaist.a dag aevinnar eins og þegar hann hélt til Rússlánds fyrir nærri 40 ár- um, í bjartri trú á málstað hinnar alþjóðlegu öreigahreyf- ingar. Þóroddur var ágætux ræðu- maður og hafðd á sér snið hins þjálfaða ræðumanns. Orð hans voru alltaf yfirveguð, stillingin brást honum aldrej; hann sagði aldrei annað en það, sem hanm við róclega at- hugun taldi henta þeim mál- stað, sem hann barðist fyrir. Hann gat verið mjúkmádl, svo næstum var sem hunang drypi af vönum hans, en hann gat- líka verið illskeyttari og hittn- ari á viðkvæma blettj en flest- ir aðrir. Hef ég grun um, að enn séu eymsii i sárum, sem Þóroddur veitti í pólitískum sennum, jafnvel fyrir áratug- um sáðan. Og aldrei hygg ég, að það hafi komjð fyrir, að Þóroddur hafi stigið svo í ræðustól, að nokfcrir af áheyr- endum hafi talið sdg geta vit- að fyrirfram, hvað hann mundi sagjia, jafnvel ekki þeir, sam bezt þekktu hann. Enda vair ævinlega hlustað á hann. Þessí harðskeytti bardaga- maður var mikiU sáttasemj ari í eigin flokki. Hann hafði allt- af fulla stjóm á eigin sfcapi. Sá geðofsd. sem situndum tefc- ur stjórn af skynseminni hjá annars ágætum mönnum, réði aldrej afsitöðu hans, heldur ró- leg yfirvegun og mat á mála- vöxtum. Hann var þvi manna fundvísastur á nýjar ledðir, þegar þau sund, sem beinasit^ virtust liggja við, voru lokuð, og var ákaflega laginn á að halda samian liði. Stundum tókst honum, þegar fjallað var um viðkvaam mál, að koma fram einhverjum málalyktum, sem allir voru í ruuninni ó- ánægðir með í svipinn, en sáu þó seinna, að höfðu í rauninni verið faxsælasta lausnin. Kjarkurinn, rósemin og íhygl- in brást honum aldrei, hvað sem á gekk. Hann vann að pólitískum málum eins og skákraaður; sfcapsmunir og tilfinningar hans sjálfs viku fyrir kaldri og rökvísri yfir- vegun. Hinsvegar fylgdist hann alltaf vel með hitamarki sfcaps- munanna hjá öðrum og tók fyllsta tillit til þess. Við fráfall Þórodds hiefur Siglufjörður misst einn af sín- nm ötulustu og dugmestu for- ustumönnum. Við samherjar hans í félagslegum efnum höf- um misst ednn af okkar traust- ustu foringjum. Sárastur ©r þó missdrinn eiginkonu hans og börnum, Þeim votta ég mína einlægustu samúð. Þóroddux Guðmundsson var lítili trúmaður. Mér er næst að halda. að hann hafi ekkl búizt við að vakna til annars lífs eftir hinn j-ar¥Sneska dauða. Sízt held óg að bamn hefði fýst að lifa um eilífð í þeirri hvildarheimilismynd af himna- ríki, sem langþreytt fólk hef- ur sikapað sér. En ef hann skyldi samt sam áður ljúka upp augum á ný í öðrum heimi, þá ósfca ég honum þess, að í þeim bedmi finnist vebt- vangur fyrir þrek hans, at- hafnalöngu-n og banábtukjark. Benedikt Sigurðsson. í daig verður jarðsettur á Si-gdufir'ði Þóroddur Guðmunds- son, fyrrverandi alþinigismaður. Með Þóroddi er genginn ednn af frumharjum í baráttunni fyrir sósíalisma á íslandi. H-ann hóf tmgur að árunx þátttölku i þessari baráttu og henni hélt harin áframn, aillt til æviloika. Þóroddur var óvenju liðtæfcur miaður og er miifcið sfcarð fýrir skildd í röðum ofcikar íslenzkra sósíalista þegar hann er fiallldnn frá. Þóroddur varð 67 ára gamall, fæddur 21. júlí 1903. Á yngr-i árum stundaði hann sjómennsku, gerðist síðan sitarfsmaður verk- lýðsifélaganna á Sigllufirði, rak síldarsöltun og útgerð, sat í bæjarstjórn Si-glufjarðar á ár- unum 1934-62 en á Aiþingi sem landskjö-rinn þingmaður 1942-46. Hann var oft í nefndum og stjómum ýmássia féla-ga og stofnana, var mieðal annars í stjórn Síldarverksimdðja ríkisdns uim lan-gt árabil. öll s-törf sín rækti Þóroddur af mdkilli alúð og kom mörgu góðu miálinu í höfni Við Þóroddur kynntuimst fýrst fyrir rúmurn alldarfjórðungi. Alla tíð síðan hefur náin samvinna verið í milli okkar og þyk-ist ég því imeela affcunn- ugle-ika þegar ég segi, að Þór- oddur hafi verið óvenju mikill heið-ursimaður. Hann var mað- ur góðviljaður og greiðvikinn, vinfastin: og traustur svo af bar. Fáa menn bef ég vitað þéttari á veCli og þéttari í lumd — ef þvl var að skipta. Ég minnist atviks fyrir um það bil aldar- fjórðungi. Þing ASl sat aðstörf- um og var Þóroddur forseti þess. Nokkrir póöLitískir andstæðingiar Þórodds urðu órólegir og gerðu up-phlauip að stóái fo-rsetans. Þar var fyrir lágvaxinn þétturmað- ur. Hann horfði beint í aiugun á aðalupphlaupsmanninuim og með röggsamlegu og rólegu taii skipa-ði Þóroddur honum að setjast á þekk. Sem hann og gerði. Sú hugsun hvanfllar æ oftar að mér hversu einstaMingurinn er einn sér lítill, að elnstaikling- urinn er aðeins lítið hrot af heildinni. Þessvegna er það að mér fannst örllítið molnað úr sjádfu-m mér, þegar Þóroddur dó. Meira get ég ekki sagit. Hallldóru vinkonu minni og bömiunum og öðrum aðstand- endum sendi ég innilegar sam- úðarkveðjur. Haukur Helgason. Blaðdreifing Þjóðviljiann vantar blað- bera í eftirtalin borgar- hverfi: Freyjugötu Hverfisgötu Kleppsveg Hringbraut Hjarðarhaga Háskólahverfi Tjarnargötu Þjóðviljinn sími 17500 Kork-góifflísar með vinylhúð. Tilkynning frá fjármálaráðuneytinu til söiuskattsgreiðenda. Athygli söluskattsskyldra aðila er vakin á reglu- gerð nr. 169/1970 um söluskatt. Sérstök athygli er vakin á 4. kafla reglugerðar- innar um tilhögun bókhalds, fylgiskjöl og gjald- stofna. í>ar em m.a. ákvæði um, að öll sala skuli skráð í bækur samkvæmt sérstökum fylgiskjöl- um, þar með talin staðgreiðslusala stnásöluverzl- ana og annarra hliðstæðra aðila. Komi í ljós við bókhaldsskoðun, að sala hefur ekki verið skráð eftir ákvæðum reglugerðarinnar, kann það m.a. að leiða til þess, að s-kattyfirvöld noti heimildir sínar til að áætla söluskattsskylda veltu og aðra gjaldstofna til ákvörðunar á sköttum að- ila. Fjármálaráðuneytið, 9. október 1970. Rekstur á mötuneytinu í Hufnurhúsinu er laus til umsóknar frá næstu áramótum. Umsóknarfrestur til 31. október 1970. Allar nánari upplýsingar á hiafnarakrif- s'tofunni. Reykjavíkurhöfn. MOSFELLSHREPPUR - Endumýjun féðuumsóknu Þeir, sem sóttu um byggingarlóðir i Mosfellshreppi fjrrir 1. janúar 1970 og hafa ekki fengið umsóknir sínar afgreiddar, em vinsamlegast beðnir að end- umýja þær fyrir 31. þ.tn. Að öðrum kosti verða umsóknimar ekki teknar ti'l greina. Hlégarði, 8. október 1970. Sveitarstjóri Mosfellshrepps. Sendill Sendill óskast eftir hádegi, upplýsingar að Lauga- vegi 172, uppi. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið, Sjávarútvegsmálaráðuneytið.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.