Þjóðviljinn - 24.01.1971, Blaðsíða 7

w
Su.nnudaguir 24. janúar 1971 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA ^
stæðir og nutu svo öflugs stuðn-
ings samlanda sinna, að þeir gátu
virt að vettugi úrtölur Stalíns og
leitt til sigurs sósíalíska þjóðfé-
lagsbyltingu.
Trúmann
Nú kynnu menn að spyrja: Úr
því að svo ágætt samkomulag
tókst með Churchill og Stalín um
skiptingu Evrópu 1944, hvernig
var þá upphaf kalda striðsins?
Þeirri spurningu verður ekki
svarað nema tekið sé tillit til
hinnar breyttu utanríkisstefnu
Bandaríkjanna, sem kom til fram-
kvæmda fljódega eftir að Trú-
mann tók við völdum árið 1945
og Bandaríkin fengu ein umráð
yfir kjarnorkusprengjunni, „the
greatest thing in history" eins og
Bandaríkjaforseti kallaði hana
glaðhlakkalega. Höfuðmarkmið
utanríkisstefnu Trúmanns for-
seta hefur verið nefnd „con-
tainement", nokkurs konar inni-
lokunarstefna. Um það var að
rasða að knýja Rússa í krafti hins
nýja ógnarvopns, og vegna þess
að land þeirra var í rústum eftir
styrjöldina, til að láta af hendi
áhrifasvæði sín. í samræmi við
þessa stefnu svaraði Bandaríkja-
stjórn ekki beiðni Sovétríkjanna
um sex miljarða dala lán til end-
urreisnar efnahagslífi Iandsins.
Næsta skrefið á hinni hörðu lími,
var stigið með hinni svonefndu
Trúmannkenningu vorið 1947,
sem jafngilti eins konar stríðsyfir-
Iýsingu gegn Sovétríkjunum, eins
eins og Edwin Johnson öldunga-
deildarþingmaður frá Colorado
komst að orði. Trúmann forseti
hét því að Bandaríkin myndu
koma til hjálpar hverri þjóð, sem
vopnaðir minnihlutar hygðust
kúga undir sig. Bandaríkin myndu
hvarvetnaL.Styðja lýðræðisöfl sem
ættu í höggi við einræðisöfl. Hér
vaknar óhjákvæmilega sú spum-
ing: Eftir hvaða mælikvarða
skyldi skilið milli ills og góðs?
Bandaríkin svörúðu þe9sari spum-
ingu ótvírætt með íhlutun sinni
í Grikklandi. Þar slógu þau
skjaldborg um hægrisinnaða ein-
ræðisklíku, sem fiðaði til falls fyr-
ir byltingarsinnaðri þjóðfélags-
hreyfingu og hefur þessi stefna
verið rauði þráðurinn í utanríkis-
stefnu Bandaríkjanna upp frá því.
Þannig sögðu Bandaríkin ekki
einræði Stalíns stríð á hendur
heldur því fordæmi sem bolsév-
ikar gáfu fátækri alþýðu þessa
heims árið 1917. (Heimdellingur
kallar fram í: Fleygið manninum
út).
Ódýr lygasaga
um Noreg
Um svipað leyti, árið 1947,
lögðu Bandaríkin fram Marshall-
áætlun sína, sem Sovétríkin svör-
uðu aftur með því að herða um
allan helming tök sín á Austur-
Evrópu. Járntjaldið var sigið í
eiginlegri merkingu og and-
kommúnisminn varð að því guð-
spjalli á Vesturlöndum, sem enn
má lesa á síðum Morgunblaðsins
og þið heyrðuð áðan. Áhangend-
ur hinnar hörðu Iínu fengu byr
undir báða vængi, þegar komm-
únistar í Tékkóslóvakíu tóku
völdin í hendur, m. a. að undir-
lagi Sovétríkjanna í febrúar 1948.
Þar sem Tékkóslóvakía var eina
þingræðisn'kið á áhrifasvasði
Sovétríkjanna og kommúnistar
höfðu ekki þingmeirihluta til
valdatöku varð hægiu- leikur að
innræta Vesturlandabúum þá
skoðun að sama hlutskipti biði
vestrænna þingræðisríkja. Þeg-
ar við bættist að Rússar svöruðu
einhliða aðgerðum Vesturveld-
anna í Þýzkalandi með því að
meina j-æim aðgang á landi til
Berlínar, er ekki ofsagt að alls-
herjar „psykósa" hafi gripið um
sig hérna megin jámtjaldsins.
Þeirri sögusögn var komið á kreik
að undirlagi varnarmálaráðuneyt-
is Bandaríkjanna, að Noregur
væri næsta landið, sem Sovétríkin
hefðu í hyggju að leggja undir sig.
Það var í góðri trú á þessa sögu-
sögn, sem norska stjórnin ákvað
að ganga í Nató, þegar stofnun
þess var í aðsigi. Eins og banda-
ríski blaðamaðurinn William
Shirer hefur upplýst í bók sinni
„The Challenge of Scandinavia"
kom síðar í Ijós í Washington, að
þessi sögusögn var algerlega úr
lausu lofti gripin.
Nú er það vitað að ákvörðun
Norðmanna um inngöngu í
NATO réði öðru freraur því, að
ísland gekk ásamt Danmörku í
hernaðarbandalagið. Þá vaknar sú
spurning hvort þáverandi utan-
ríkisráðherra, dr. Bjami heitinn
Benediktsson, hafi einnig verið
mataður á þessari sömu sögusögn.
Hafi svo verið má ýkjulaust segja,
að aðild íslands að NATO hafi
ákvarðazt af heldur billegri lyga-
sögu. (Heimdallaröskur).
Niðurstöður sagnfræðinga
benda til þess, að helzta ástasðan
fyrir valdatöku kommúnista í
Tékkóslóvakíu hafi verið sá ótti
Sovétríkjanna að Tékkóslóvakía
mundi freistast til að þiggja
Marshallaðstoð sem hefði afmr
veikt hernaðaraðstöðu Sovétríkj-
anna. Því eins og enski prófessor-
inn Blacket skrifar, nam her-
styrkur Sovétríkjanna 1948 2,9
milj. manna, en styrkur Banda-
ríkjanna fólst aðallega, auk atóm-
sprengjunnar, í öflugum flugher
og flota, sem studdist þá við 400
herstöðvar umhverfis Sovétríkin,
þar á meðal eina á íslandi. Það
er því firra ein sem goðsögnin
heldur fram, að Sovétríkin hafi
getað ógnað Vesturveldunum í
krafti hernaðarmættis síns, enda
lét sjálfur Dulles svo um mælt
í marz 1949: „Að því er bezt
verður séð hefur Sovétstjórnin
ekki í hyggju við núverandi að-
stæður að framfylgja stefnu sinni
með því að heyja styrjöld. Ég
þekki engan opinberan fulltrúa
utan hers eða innan né í þessari
(þ. e. a. s. þeirri bandarísku) rík-
isstjórn, sem álítur að Sovétríkin
áformi nú landvinninga með
beinni hemaðarárás". Það þurfti
með öðrum orðum ekki Nató til
að stemma stigu við skefjalausri
þenslu Sovétríkjarma, eins og
Varðbergsmaðurinn orðaði það.
Hins vegar þurfm Bandaríkin á
Nató að halda til þess að geta
stemmt stigu við þeim öflum, sem
ógnuðu heimsveldisstöðu þeirra,
hvort sem var á íslandi, Grikk-
landi eða í þriðja heiminum.
Hernaðarbanda-
lög og smáþjóðir
Og hvaða áhrif liafa liernaðar-
bandalög haft fyrir smáþjóðir.
Við íslendingar höfum uppskorið
20 ára bandarískt hernám. Grikk-
land hefur uppskorið fasistastjórn.
Tékkóslóvakía hefur á ný verið
reyrð á klafa risaveldisins í austri.
Hlutskipti Tékkóslóvakíu og
Grikkja eru tvær hliðar á sama
máli; það er til vitnis um að að-
ild að hernaðarblökkum risaveld-
anna ógnar sjálfsákvörðunarrétti
og sjálfstæði smáþjóða. Það er af
þessum sökum sem andstaðan
gegn hemaðarbandalögum ætti að
vera grundvallaratriði í utanríkis-
stefnu íslendinga".
Er Loftur hafði Iokið máli sínu
tók til máls annar ræðumaður
Heimdallar í fyrstu umferð, Hall-
dór Blöndal, kennari. Segir fátt af
ræðu hans, utan það að hann
reyndi sem mest hann mátti að
halda fram gamalli Moggafirru
um afstöðu Þjóðviljans til innrás-
arinnar í Tékkóslóvakíu. Veifaði
Halldór framan í fundarmenn
þremur tölublöðum af Þjóðviljan-
um og sagði: Hér er ég með
þrjú Þjóðviljablöð og þar er ekki
minnzt á innrásina í Tékkósló-
vakíu. Sagði hann, að Þjóðviljinn
vildi láta líta svo út sem allt væri
í Iagi í Tékkóslóvakíu.
Heimdellingum
svarað
Svavar Gestsson var næsti
ræðumaður Alþýðubandalagsins.
Hóf hann mál sitt á því að svara
nokkrum atriðum, sem fram
höfðu komið í ræðum Heimdell-
inganna Ellerts og Halldórs:
Það er algengt, að gleðikon-
ur séu haldnar hreinlcetisæði —
hliðstæð mun hvöt Ellerts B.
Schrams er hann ræðst að naz-
ismanum, vitandi það að enn eru
í þingflokki Sjálfstæðisflokksins
menn, sem studdu hitlerska
lieimsveldið á áratugniun 1930—
1940. Þá vitnaði Svavar í grein
eftir Ellert B. Schram í Stefni frá
1966, en þar fjallar Ellert um
Bandaríkin, hernámið og sjón-
varpið á Keflavíkurflugvelli og
átelur mjög þann hugsunarhátt
að taka undir allt það sem banda-
rískt er og þau vinnubrögð, sem
verja allt það sem kemur frá
Bandaríkjunum. Nú hefur Eellert
B. Schram snúið við blaðinu —
enda heldur hann sig kominn á
þing, búinn að klifra nógu hátt
til þess að geta slegið af skoðun-
um sínum.
Um málflutning Halldórs
Blöndals vil ég segja eftirfarandi:
25. ágúst síðast liðinn hreinsuðu
þingeyskir bændur Miðkvísl. Það
vill svo til að Halldór L. Blöndal
er í framboði í Norðurlandskjör-
dæmi eystra og mun að líkindum
þurfa að eiga í höggi við þing-
eyska bændur og ég er sannfærð-
ur um að þingeyskir bændur
munu hreinsa sig af honum Iíka,
ef hann temur sér á framboðs-
fundum sama málflutning og hér.
Svavar gerði að umtalsefni þau
orð ræðumanna Heimdallar að
Alþýðubandalagið hugsaði ekki
lengur um Nató eða herinn —
þannig hefði formaður þingflokks
þess ekki minnzt á Nató eða
herinn í sinni áramótagrein.
Svavar kvaðst ekki vilja heyja
umræðukapp á grundvelli slíkra
röksemdafærslna Heimdellinga —
en hann benti á að með svipaðri
röksemdafærslu mætti spyrja:
Skrifaði Jóhann Hafstein, for-
maður Sjálfstæðisflokksins um
Nató eða herinn í sinni áramóta-
grein? Nei. Það gerði hann ekki.
Er Jóhann Hafstein þá á móti
hernum?
Þá vék Svavar að málflutningi
Halldórs Blöndals um Þjóðvilj-
ann og afstöðuna til innrásarinn-
ar í Tékkóslóvakíu: Talsmenn
Heimdallar reyna að gera því
skóna að við sósíalistar teljum
allt í himnalagi í Tékkóslóvakíu
— en með sömu röksemdafærslu
og þá var viðhöfð má slá því
föstu að ýmsir af forustumönnum
ungra Sjálfstæðismanna teldu allt
í himnalagi í Tékkóslóvakíu: Pét-
ur Sveinbjarnarson formaður
Heimdallar hefði í Sovétríkjun-
um nýlega farið sérstaklega lof-
samlegum orðum um æskulýðs-
mál þar í landi. Hefði hann sér-
staklega verið hrifinn af því
hversu ung börn væru tekin í
æskulýðsstarf — ekki upp úr
fermingu eins og á íslandi, heldur
kornabörn. Ég efast ekki um að
ungir Sjálfstæðismenn kysu helzt
að byrja iðju sína á skriðdeildum
barnaheimilanna.
Þvx miður hef ég neyðzt til að
eyða drjúgum hluta rasðu minnar
í karp við talsmenn Heimdallar,
en ég ætlaði í þessari ræðu minni
að gera hernámið og afleiðingar
þess að nokkru umtalsefni.
En tíminn er knappur og aðeins
unnt að nefna fáein dæmi úr
niðurlægingarsögu hernámsins. —
Drap Svavar síðan á olíumálið,
undanhaldið í landhelgismálinu
og samningana við Alusuisse sem
lýsandi dæmi þessa niðurlæging-
artímabiis.
Ný land-
varnarbarátta
Að lokum sagði rasðumaður:
Aðalefni þessa fundar er aðild
íslands að Atlanzhafsbandaláginu
og varnir landsins. Við ungir
sósíalistar tókum boðinu um að
ræða við Heimdellinga hér á þess-
um fundi með opnum huga. Við
höfðum sérstaka ástæðu til þess
að ræða þessi mál í dag þegar
hernaðurinn gegn landinu er í
hvað mestum gangi. Hemaðurinn
gegn Iandinu er að okkar mati
fólginn í herstöðvunum, því hér
er herinn okkur ekki til varnar.
Á tímum nútímahernaðartækni er
smáríki engin vörn í her, sízt inn-
an hernaðarbandalags. það sanna
hin ömurlegu dæmi frá'Vietnam
og Tékkóslóvakíu. Herstöðvar í
smáríki bjóða hcettunni heim, —
en hernaðurinn gegn Iandinu birt-
ist í fleiri myndum: Hann birtist
í hvers konar erlendri ásælni og
leppmennsku fyrir erlend stórfyr-r
irtæki og efnahagsbandalög.
Hernaðurinn gegn landinu birtist
í virkjunaráformum ,/eikni-
stokksóðra" stjórnarvalda og i
barnamoldarvinnslunni við Mý-
vatn. í þeirri nýju Iandvarnarbar-
áttu, sem framundan er á íslandi
mun verða mikill fjöldi ungs fólks
— jafnvel ungir Sjálfstæðismenn,
sem eru orðnir þreyttir á ofur-
valdi Iöglærðu klifraranna í Sjálf-
stæðisflokknum."
Næsti rasðumaður var Jón E.
Ragnarsson, en síðastur í fyrstu
umferð talaði Sigurður Magnús-
son, rafvélavirki, fyrir Alþýðu-
bandalagið.
Fjármagn
og vopn
Hann sagði m.a.: „Auður og
völd fara oft saman. Svo er til
dæmis í iðnaðarstórveldunum og
auðhringum Vestur-Evrópu og
Norður-Ameríku, enda beita þess-
ir aðilar ekki síður viðskiptaein-
okun en hemaðarlegum þvingun-
um til þess að auka áhrif sín.
Með yfirburðum sínum í iðnaði
og yfirráðum sínum yfir meiri-
hluta náttúmauðlinda jarðarinnar
geta auðvaldsríkin skammtað
hinum fátæku bæði lífskjör og
frelsi. Bandalög eins og Nato,
Efta og Ebe em tæki auðvalds-
heimsins til þess að tryggja aukin
yfirráð og samstilla krafta iðn-
þróuðu ríkjanna, því einungis
misskipting auðæfanna í heimin-
um gemr haldið lífinu í auðstétt-
um allsnægtalandanna, greitt hóg-
lífi þeirra og styrjaldir. Þannig
eru bandalögin nauðsynlegir
hlekkir arðránskerfisins. Lögmál
þessara auðhringa em lögmál
fmmskógarins, lögmál þar sem
hinn veiki skal lúta hinum sterk-
Framihald á 9. siöu.
t
i
4
I
i